No. 56. Vrijdag 15 October 1869.
Vierde Jaargang.
WIEH TE KIEZEN
Deze yraag zal zich voorzeker bij menig kiezer
voor leden van den gemeenteraad te Goes voor
doen, nu hij geroepen is, om op Woensdag 2,0 Oct.
zijne stem uifctebrengen ter verkiezing van een
nieuw lid van'dien raad, in plaats van het overle
den lid,-mr. van Voorst Vader. Ofschoon het ons
leed doet, vooral om de oorzaak die het té
weeg bragt, andermaal dit onderwerp te be
spreken, nu de gemoederen nog naauwelijks
bedaard zijn van den.'strijd, in Julij gevoerd,
zouden wij meenen aan onzen pligt te kort te
komen, indien wij over de nu op handen zijnde
keuze geheel het stilzwijgen bewaarden.
Reeds Jfij de beide vorige verkiezingen heb
ben wij uiteengezet, van welk groot gewigt
de keuze der nieuwe gemeenteraadsleden was.
Vooral nu de finantiële toestand van -Goes in
de laatste jaren steeds achteruitgaande is, ten
gevolge der zoo zeer vermeerderde uitgaven voor
het openbaar onderwijs, zooals blijkt uit de
omstandigheid, dat die finantiële achteruitgang
j .juist dagteekent van die vermeerderde uitgaven,
vooral voor het middelbaar ondgrrajs. Beide
keeren toonden wij toen aan, hoe het .daarom
voor Goes van het meeste belang is, dat er tot.
leden van den raad mannen gekozen worden, van
wien men mag verwachten, dat zij niet zullen mede
werken tot voortdurende opdrijving dier uitga-
ven, imaar veeleer trachten die door een behoed-
zaam beheer te verminderen, en die tevens
ook voorstanders zijn van het beginsel, dat
er op de openbare school een schoolgeld gehe
ven woide, evenredig aan de uitgaven. En was
dit toen van belang, niet minder is dit thans.
Want van vermindering dier uitgaven is he
laas nog weinig te beproeven, 't Is waar, de
schoolgeldsu-die bij de oorspronkelijke begroo-
ting voor 1869 begroot waren op f 4495
jj doch reeds by het vaststellen dier begrooting
eenigzins verhoogd werden zijn voor 1870
geraamd op f4835.67. Eene vooruitgang dus
van f300 op de nagenoeg f30,000 die in'Goes
voor het openbaar onderwijs worden besteed.
't Is ook waar, dat, dank zij de pogingen van
het Gemeentebestuur, de minister van Binnen-
'landsche Zaken, de toezegging heeft gedaan,
dat hij aan de Staten-Generaal zou voorstellen,
om de tijdelijke Rijks-subsidie voor de Hoogere
Burgerschool alhier te vermeerderen met f1500
's jaars. Zekerheid is er echter voor die ver
hooging nog niet.
Het is dan ook waarschijnlijk met het oog
op die onzekerheid, dat bij de begrooting voor
1870 de Hoofdelijke Omslag al weder met
f1000 verhoogd wordt.-
Hoe échter d ^afloop zij, of de verhooging
der Rijks-sub si die worde toegestaan of niet,
wij nemen deze gelegenheid te baat,, om
het gemeentebestuur dank te zeggen voor de
pogingen, die het daarvoor heeft aangewend;
Kan die verhooging verkregen worden, het zou
altijd eene kleine vérligting zijn.
Waar wij dus geenszins onze oogen willen
sluiten,' voor mogelijke verbeteringen, daar mo
gen wij. echter ook datgene niet voorbijzien,
waardoor de toestand vèrergerd is.
Het "is toch onzen lezers bekend, hoe in dit
jaar eene leeniiig is moeten gesloten worden}
om de localen der. openbare scholen der 1ste en
2de klasse te kunnen verbouwen, ten gevolge
waarvan de gemeente door verhooging van rente
last en aflossing, met ruim f750 's jaars be
zwaard wordt. Voeg hierbij hettractement
van den nieuw te benoemen hulponderwijzer ad
f 400 en tegenover de mogelijke verbetering, staat
de zekere achteruitgang van f1150 'sjaars.
cNu zal men ons welligt tegenwerpen ,-dat de-
wet het benoemen van den nieuwen hulponder
wijzer gebood, wij erkennen dit gaarne. Wij
komen dan ook geenszins op tegen die benoe
ming als zoodanig, integendeel wij zullen steeds
algemeen of bjjzonder belang, waaromtrent de Koning
bet noodig oordeelt. Daarbjj is bjj, in eene zjjner af-
deelingen, met bet onderzoek der geschillen van bestuur
of andere aan Koninga beslissing onderworpen dat
is, van die zaken waarvan de beslissing bjj bjjzondere
wetten aan den Koning is opgedragen, belast.
Hierdoor is ieder burger van den Staat van eene on
partijdige regtspraak verzekerd in gedingen, waarin de
Koning, als hoofd van de Uitvoerende Magt party en
regter tevens in zjjne zaak zou zjjm De regterljjke
magt wordt in 's Konings naam uitgeoefendin 't mi
litaire door het Hoog Militaire Geregtebof te Utrecht,
waarop van al de overig^ kqjgaraden yan land- enzee-
magt beroep bestaaten wier Auditeuren en .Fiscalen,
regtetreeks door Z. ,M. worden benoemd j in 'tburgerlyke
door den Hoogen Baad, de Gewestelyke Hoven, de Ar-
rondissements-Begtbanken en de Kantongeregten.
Alleen Z. M. bezit bet regt van keuze van de leden
voorden Hoogen Baad, uit eene daartoegedane voor-
toejuichen al datgene, waardoor eene nutnge,
ontwikkeling bevorderd -wordt, maar wij komen
er tegen op, dat waar de uitgaven voor het
onderwijs steeds stijgend blijven, het school
geld niet meer in evenredigheid met die uit
gaven gebragt wordj; dat daardoor de lasten
van het onderwijs bjj Voorkeur gedragen wor
den, niet door hen, die gebruik maken der daar
voor bestemde inrigringen,' maar door. anderen,
ook door hen die uit gemoedelijke overtuiging
tegen die inrigtingen zijn.
Ook betwijfelen wij, of er bij de uitgave voor
het onderwya steeds de noodige spaarzaamheid
wordt betrachtof men zich bepaalt tot die
uitgaven, die bepaald noodig zyn. Zoo wordt
b. v. bij de begrooting van 1870 voor school-
behoeften, ten dienste van het middelbaar on-
derwjjs, uitgetrokken, eene som van f1200, ter
wijl vorige jaren daarvoor besteed werd flSOO.
Nu vragen wijhoe is deze vermindering mo
gelijk, indien vroeger geene uitgaven gedaan'zijn-,
die best konden gelaten worden. -Er zjjn eeni-.
ge leerlingen op de H*. B. meer,men zou dus
verwachten dat er meer zou benoodigd zyn voor
schoolbehoèften. Is echter -f 1200 's jaars vol
doende, waarom werd. ër dan f 1500 uitgege
ven. Wjj herhalen het, zon déze veranderipj
geen grond geven te vermoeden dat er^meer
overleg en spaarzaamheid mogelijk was geweest,
vooral wanneer men nagaat hoe het gebleken
is, dat van die gelden o. a.' bok tijdschriften
werden aangeschaft, als de Revue des deux mon-
des en de Gids, die wel door niemand als
schoolbehoeften zullen beschouwd worden, maar
die kennelijk voor de heeren leeraars bestemd
waren.
Zoo wordt er b. v. op de begrooting voor
1870 uitgetrokken voor brand op de H. B. al
leen f390, terwijl er voor al de scholen voor
lager onderwys gezamélijk f 100 bestemd is.
Zoo wordt er voor gazlichtalleen gevraagd
dragt van 5 personen door de 2e Kamer. Ook be
noemt Z. M. de Presidenten en heeft de regtstreeksch©
aanstelling van de Procureurs-Generaal, van de Advoca
ten-Generaal van den Baad, van de Hoven en van de
Regtbanken, benevens van de Kantonregters en van
Griffiers.
De raadsbeeren der Hoven en de Begters der Begt-
banken -worden door Z. M. uit eene aanbeveling der
leden daarvan, benoemd. De Koning deelt de Wetge-
vende Magt. met de-Staten Generaal, die in 2 Kamers
gesplitst; ontbindbaar zyn en waarvan de Tweede uit -
mannen bestaat, die Nederlanders zyn, den leeffcyd yan
30 jaar hebben bereikt en regtstreeks door alle burgers
worden gekozen, wier opbrengst in de directe belastin-
gen, naar hunne verschillende woonplaatsen,:niet beneden
de 20 dalen, en niet boven de ƒ160 stygen inag.
Sedert 1869 ia bet land in 39 Hoofd-kiesdistricteb ver- -
deeld van verschillende uitgebreidheid waarin elk
45000 tal van inwoners, door middel der stemgereg-
Nieuwsblad voor Tholen, Zuid- en Noord-Beveland.
j .SPOORWEG GOES'-BQOSENDAAL j V
V. Goes-6,5 .9,80 1,40 J>,55 V.Boosend. 8,45 11,45 4,40 8,80
Bxezclinge 6,14 9,89'1.49 6,5 Wouw 8,55 13,55 4,50 8,45
Kruming. 6,27 9,52 2,2 6,18 Bergen-op-Z. 9,10 12,11 3,6 8,5
Krabbend. 6,38 30,3 2.13 6,31 Woeusdrechi 9,20 12,22 5,17 9,7
Killand 6.45 10,10 2,20 6,35 Rilland 9,35 12,38 5,'33 9,28.
Woensdr. 7,- 10,26 2,35 6.54 Krabbcndijke 9,42 12,45 5,40 9,30 .-
Berg.-op-Z. 7,15 10,42 2,50 7,10 Krnmingen 9,53 12,56 5,51 9.45
Wouw 7,25.10,54-3;—'7,19 BiezeUagc 10,8 1,10 6,5 9,61
Boscnd. A.7,35- 11,5.3,10 7,30 Goes A.- 10,20 1,20 6,15 10,6
Alle Stukken de redactie betreffende, gelieve men minsfens één dag vóór de uitgave franco tóe te zenden aan den Uitgever A. C. DE JONGE SJz. te Goes.
Inzending der Advertentien tot des .namiddags 3 ure.
Vervolg van No. 53.
De Koning kiest volgens de grondwet zyno voorzyne
regeringsdaden verantwoordelijke Ministers, die Hoofden
zyn van de-Departementen van Algemeen Bestuur, en
wier getal en werkkring Z. M. bepaalt. Een Baad van
State staat deri'Koning ter zyde, waarvan Z. M. zelf
de Voorzitter is'en de leden béooemteen Baad, die
eene adviserende stem bezit'niet a(lleen op zuiver Wet
gevend Gebied, waaronder zoowel begrepen zyn de voor
stellen van Wet als ..de algemeen©* maatregelen van
inwendig bestuur van dén staat, waaróver de Baad van
State uit eigen beweging voorstellen mag doen, maar
bovendien wordt hjj "-gehoord in de gévallen, waarin
de Wet bet beveelt, mitsgadera^over allé zakenvan
Deze.Coarant verschijnt, uitgezonderd op Christelijke feestdagen, des
Maandngs en Donderdags avonds.
Prijs kwartaal ƒ1,fr. p. post/1,30. Afzonderlijke Nommcrs 5 et.
Prijs der Advertcnticn 10 ct. per regel, grootc letters en vignetten
naar plaatsruimte. Geboorte-, huwelijks- cn doodberigten van 15
regels 50 cent.
Péuilleton.
Ingezonden
DB MAGT vas STADHOUDER EK KONING.
