loof." Hier uit het Zuidelijk gedeelte kan men be
rigten, dat de Tarwe vrij wat bij die van het
voorleden jaar zal onder doen. Zal de quantiteit
nog al aan de verwachting beantwoorden, de qua-
liteit vrij wat minder, waartoe het nat binnen ha
len, wat in den eersten tijd algemeen geschied is,
het zijne bijbrengt Yele is met poppe of smet
bezet, andere met schot, of reeds gcschotene kor
rels.- Het brood dat van de gewasse tarwe gebak
ken wordt is van slechte hoedanigheid. De wigt
met. die van het vorige jaar heeft een verschil
van 8 a 10 N. pd. per mud. De aardappelen zul
len beneden het middelmatige blijven, waarvan de
ziekte de voornaamste oorzaak is, terwijl een paar
soorten doorgroeijen. Do smaak is voldoende. Be
halve hier en daar een enkel varken, en enkele
gevallen van pokken onder de biggen, is de ge
zondheids toestand van het vee naar wciisch. Het
uitgezaaide Koolzaad staat goed en hot tot nu toe,
vrij van do aardvloo en rupsen.
De berigten uit N. Amerika van onze, in het
•voorjaar vertrokken landgonooten melden, dat welen
in hunne verwachtingen zeer zijn te leur gesteld.
.Men. klaagt over' weinig werk, waarvan de neder
zetting van eene groote massa menschén, gedurende
dezen zomer, op die plaatsen, de oorzaak is. Wij
hadden inzage van een schrijven, hetgeen luidde
»0 vrienden had ik vleugelen, ik vloog naar mijn
Vaderland terugmaar nu ontbreken mij de mid
delen, duizenden hebben zich hier en in de om
streken neergezet. De helft van den tijd heb ik
slechts werk,, geen werk voorhanden, zoodat ik
vrees dat wij in den aanstaanden winter gebrek
zullen te lijden hebben enz." Natuurlijk zal dit
de zucht tot verhuizing bij anderen wat matigen.
Kerkuieuws.
Biezelinge. Tot groote vreugde- der geheele
gemeente heeft de proponent G. Doedes zich be
reid verklaard het beroep naar de Herv. Gemeente
alhier aan te nemen. Wij hebben dus het géluk
kig vooruitzigt den nieuwen leeraar reeds voor
den winter in óüs midden te zien.
Baarland, 9 Sept. Tot voorziening in de va
cature, ontstaan door het vertrék van dhr. Neuman,
bij de- Nederd. Herv. Gem. alhier, is door denker-
keraad, met medestemming van den gemagtigde
van den ambachtsheer dezer plaats beroepen den
heer Hamaker pred. te Zoutelande.
Volgens de laatste opgave bedraagt het aantal
der Candidaten bij de Nederduitsch Hervormde
Gemeente slechts 56. Daarentegen wórdt het aan
tal vacaturen in die gemeente gerekend op onge
veer 150.
De schaarste van. Candidaten zal dus spoedig in
volslagen gebrek overgaan, waaronder' veel gemeen
ten zullen lijden, te meer, dewijl het getal van hen,
die aan de drie hooge scholen in ons land zich
voor het predikambt voorbereiden, gering is.
(Dagb)
Benoemingen en besluiten.
Z. M. heeft benoemd tot opziener der Visseherijen
op de Schelde en de Zeeuwsche stroomen Johannes
van Nispen Jz., veerschipper te Vlissingen.
ÜIT DE RESIDESTÏE.
Geachte Redacteur
Waarlijk, de Hagenaars hunnen dezer dagen niet
klagen over te weinig afwisseling. Naauwelijks
hebben wij onze zegenpralende schutters en scherp
schutters uit den Utrechtschen kampstrijd inge
haald, of het >Roocle Kruis" noodigt ons op zijne
merkwaardige tentoonstelling. De- overgang trou
wens is geleidelijk, en het is niet te ontkennen,
•dat ook hierin weder eene der goede vruchten -van
de ontwikkeling, onzer weerbaarheid valt op te mer
ken: Door haar toch ii3de kennis yan en de be
langstelling iii het '.krijgswezen verlevendigd, der
halve ook van -die middelen welke strekken om
voor den gewonden krijgsman beter te zorgen dan
vóorheen.De tentoonstelling bewijst dit - overtui
gend. Verlang echter niet .dat iku aldaar zal
rondleiden, en op al het merkwaardige uwe aandacht
vestigen. Meer tijd en wetenschap- dan waarover
ik, meer plaats dan waarover gij kunt beschikken,
ware daartoe vereischt. Ik wil u slechts even rwij-
zen op drie belangrijke zaken. Vooreerst eene
elektrische kogelsonde van den fabrikant 2route
te Parijs. Go weet van hoe groot belang het is,
wanneer men met de sonde in het lichaam op oen
voorwerp stuit, om naauwkeurig te weten of dit
leen dan wel een kogel is. Welnu, zoodra de elek
trische sonde op metaal stuit, hoort men het dui
delijk geluid van een klokje, terwijl bij been of
iets dergelijks alles stil blijft. Een ander opmer
kelijk voorwerp is door Mevrouw de lironovo, direc
trice van het Diakonessen-gesticht alhier tentoonge
steld nl. een toestel van eigen vinding om op de
eenvoudigst», wijze een 2ieke te verbedden, zonder
dat de lijder in het minst behoeft verplaatst- 1c
worden. Hij blijft rustig liggen op daartoe inge
richte draagbanden, terwijl het bed onder hem wordt
verwisseld, men voorkomt hierdoor allo nadeelige
schokken. Buiten het gebouw werd onze opmerk
zaamheid getrokken door middel, om gekwetsten
te water te vervoeren. Men ziet daar o. a. hoe
elke praam of schuit in oorlogstijd zeer spoedig en
met geringe kosten voor ziekentransport kan wor
den ingericht. Hoe praktisch in ons waterrijk land
waar het aan schuiten niet ontbreekt, zoodanige
inrichting mag genoemd worden, waarvan dè eer
der vinding Doctor II. J. VinMntijzen, toekomt, valt
ieder in het oog.
Met veel belangstelling wordt ook van deze ten
toonstelling kennis genomen door de talrijke vreem
delingen die dezer, dagen de. residentie bezoeken
tot bijwoning van het Statistisch Congres.' Vele
beroemde buitenlandsche geleerden zijn met dat
doel hier tegenwoordig. Het verwondere n niet,
dat de Eere-Voorzitter, Z. K. H. de Prins van
Oranje, niet in persoon het Congres heeft geopend.
Algemeen wordt hier ter stede verhaald, dat dit
uitsluitend te wijten is aan de handelwijze van Mr.
Fock, Minister van Binnenl. Zaken. Deze zou in
plaats van in overleg met Z. K. H. dag en uur der
opening vast te stellen, eigenmachtig alles hebben
geregeld, en vervolgens den Prins eenvoudig hier
van hebben kennis gegeven en aangeschreven om ter
bepaaïder tijd en plaatse het Congres ie komen
openen. Dat deze duldelooze heerschzucht niet kon
worden bevredigd spreekt van zelf, en Mr. Fock
heeft dan ook het genoegen gehad zelf het Con
gres te openen met eene rede welke echter tenge
volge van de slechte akoustiekder zaal door bjjna
niemand verstaaiukon worden.
Het Congres zet -dagelijks in de sectiön zijne
werkzaamheden yóorL De partijdige samenstelling
der regeling8-commi£sie is u ongetwijfeld niet ont
gaan. Doch Mr. Sloet tot OldJiuis, die veteraan
der wetenschap is voorbijgegaan; bjj van wien-wel
ieder nederlandsch beoefenaar der statistiek zal
moeten erkennen, veel te hebben geleerd ziedaar
een nieuw bewijs van 4e kleingeestige, politieke
onverdraagzaamheid der "radicalen. Opmerkelijk is
het, hoe hg de werkzaamheden van het Congres
aan -het licht komt, wie eijgenlijk de wetenschap
pelijke mannen zijn, en wie slechts wegens hunne
politieke richting in de hoogte zijn gestoken. Reeds
in de gehalte der rapporten welke in het programma
'tijm opgenomen- komt dit aan het licht. Meh ver-
gehjke bijv. de degelijke stukken over het bezit in
de doode hand yan Mr. J. JB. Hugcnpoth en over de
tixtatnhoze vennootschappen van Mr. T. 31. C. Asser
mét de weinig beteekende verslagen over kostelooze
procedure en rechterlijke organisatie. Bij de discus-
siu bespeurt men hetzelfde verschijnsel.
Overigens zullen m. L de praktische gevolgen
van dit Congres grootendeels hierin bestaan, dat j
onderscheidene geleerden hunne onderlinge kennis-
Tn«.king hebben begonnen' of vernieuwd, en elkan
ders werk -, en .^reven beter hebbem leeren waar-
deeren.
Steeds; tt.
's Gravéhhage, 9 Sept. 1869.L. R.
BUITENLAND.
België. (Een brief uit Eeuven.) »Hefc elfde taai
en letterkundig .congres is gehouden. Met '2güe
vele redevoeringen .en zijne geringe voordeelen,
met zijne tallooze genietingen, en zijn weinig nut,
ligt hert weder verzameld bij zijne voorgangers.
Het werd druk bezocht, de opkomst der leden
was getrouw, ("ofschoon vele celebriteiten op taai
en letterkundig gebied gemist, en meerdere be
ruchte grootheden óp het gebied van jool en pret
gevonden werden) maar welke vruchten zal het
congres dragen? Och, hoe meerdere congressen
er gehouden worden, hoe sterker het onbeduidende
der resultaten in het oog znl springen. Noem
die uitspraak hard, zoo ge wiltveroordeel mij,
dat ik een pessimist ben; toch blijf ik in mijn
gevoelen volharden. Ik ga nog verder en durf
beweren, dat zelfs de .leden van het congres, als
zij op hunne kamer wedergekeerd, nadenken over
wat het congres heeft gewrocht of - zal kunnen
uitwerken, tot de conclusie zullen komen, dat dit
met zeer weinig zal aangewezen worden. Ook uit
uwe stad hebben wij twee leden hier gehad, de
heeren S. Piccardt cn O. Verhagen. ,De eerste
was Secretaris bij dc eerste afdeeling, "fcn mogelijk is
het aan zijue taak als zoodanig toe te schrijven,
dat men hem bijna of ia het geheel niet gehoord
heeft; de laatste heeft alleen gesproken ovèr de
zaak van het onderwijs, (een onderwerp dat] naar
mijn bescheiden oordeel, eigenlijk niet op een taai
en letterkundig, maar op een staathuishoudkundig
congres te huis behoort) en over de plaats, waar
het congres in het volgende jaar zal gehouden
worden. Bij het slot is Middelburg als die plaats
aangewezen. Het is wel eene eere voor de hoofd
plaats van uw gewest, maar of het .geluk mag
worden gewenscht eest une autre chose.
»De congressen zijn zaken, die vele uitgaven
vorderen en waarlijk niet veel nut aanbrengen.
Neen, dan heeft- een Sergeant van ons Belgisch
'leger een nuttiger werk -verrigt. In 40 jaren tijd
heeft hij .van zijn geringe soldij, door spaarzaam
heid zooveel weten over te houden, dfit hij eene
bibliotheek verzameld had van 8,000 boekdeelen,
welke hij thans aan zijne geboortestad Nieuwpoort
ten geschenke heeft gegeven.
Frankrijk. Waren er. in de eerst verloppen da
gen van den jongsten tijd weder minder gunstige
berigten aangaande den toestand des keizers, zoo
zelfs" dat het denkbeeld van een regentschap we
der algemeener werd, en men zelfs beweerde, dat
de maire^ waren uitgenoodigd, om te trachten, deïx
indruk te weten, die zulk een regentschap, te weeg
zou brengen, de laatste dagen zijn geruststel
lende?" geweest. De keizer heeft een wandelrid in
-het park van St, Cloud gedaan, is zelfs met de
keizerin te Parijs geweest, en heeft daar de Bou
levards bezocht. Dit bezoek, gevoegd bij ;de af
kondiging van het Senaats besluit omtrent de zoo
genaamde hervormingen heeft het volk opgewon
den en de beurs doen rijzen. Zal dit blijvend
zijn? Ach! een enkel minder gunstig berigt, en
Parijs Is weer in denzelfden vreesachtigen toestand.
Waar Parijs siddert, beeft Frankrgk enzoo hangt
het lot des rijks van een gril, van een gerucht des
oogenbliks af. Zelfs Europa ziet in gespannen
verwachting naar Parijs uit. Want in ;de afga-
loopen week waren al de gezanten der vreemde
mogendheden, op de ftijding van de ziekte-verer
gering des keizers, na&r Parijs wedergekeerd. -En
die keizer? Het is dezelfde man, die men om
zgn .aanslag te Straatsburg een zot noemde, die men
later op .Ham gevangen zette,* .die -men in den
schouwburg te Londen, tijdens het bezoek van zgn...
-voorganger op Prankrijks troon, uitlachte, en die
men thans smeekt, om het besluit "tot verbanning
van het geslacht diens voorgangers te herroepen.
Tempora mutantur! -• -
Spanje.; In de afgeloopen week hadden er weder
enkele ongeregeldheden in de hoofdstad "plaats, die
echter geene balangrjjke gevolgen - hebben gehad,
en dank zij den- ijver en de volharding der vrg-
willigers, spoedig zijn gestild. Er; werd. dan - ook
geene reden gevonden, om-generaal Prim, die'zoo-
als bekend is, de baden te "Vicbj^ gebruikt^ terug
te roepen. - Of het echter bg voortduring rustig
zal blgvenj'kan nog niet met zekerheid gezegd
worden. Het vertrek van den. pausselgken nuntius
schgnt ie Rome kwaad bloed te hebban gezet, en
de congregatie der hissehoppen en-geordende gees
telijken aldaar heeft aan het episcopaat van Spanje
een brief geschreven om bg den passieven tegen-
stand te blijven volharden, en indachtig te zijn
