y'iiÈm*
zondering van dc navolgende drie: lo. tot uitvoe
ring van ecnigo artikelen der herziene Rijnvaart-
acte 2o. onteigening voor den spoorweg Zaandam-
Amsterdam 3o. regeling van het onderwijs aan
de Kon. Mil it. Akademic. Tegen heden morgen
was eone vergadering "belegd tot behandeling dor
gereed zijnde ontwerpen.
Tn haar Tiommer van 0 .Tulij komt do Gocssche
Courant op tegen onze weerlegging der beteekenis
die zij aan het woord radicaal trachtte to geven.
Zij verwijt onsdat wij «met opzet* hebben verzwegen
dat zij niet had gesproken van de beteekenis, die
door het algemeen spraakgebruik aan het woord
radicaal was gegeven, maar van die welke eigen
lijk aan dat woord moet worden gehecht.
Wij willen gaarne erkennen, dat wij de zaken
bij voorkeur steeds beschouwen zoo als zo zijn, en
wij gelooven juist dat het het groote gebrek is
der G. CV dat zij dit niét doet. Daarom vatten
wij dit woord dan ook op in de beteekenis,
die het volgens het algemeen spraakgebruik hebben,
on niet in de beteekenis die het eerst in onze smaak
vallen zoïl Verba valent usu.
Wat ónze sommatie betreft dat de G. C. de
gronden' aou' opgeven waarop zij kon beweren, dat
mr. 'Sa&ijmans' Vader zooals zij bet had doen voor
komen -7, de openbare school flink weg wilde opruimen,
om ons daarvoor bijzondere of sectescholen te geven,
erkent de G. C. «dat het volkomen waar is dat de
heer S. V. dit niet gezegd heeft."
Zij wil bet echter doen voorkomen dat wanneer
aan'de wensehen van mr. S. V. ten opzigte van
hetonderwijs voldaan werd, dit gelijk zou staan
met opruiming der openbare school. Nu weet men
dat- mr. S. V. niets verlangt dan concurrentie tns-
schen bijzondere en:openbare scholen. Moet de G. C.
nu toestemmen.dat dit geljjk staat met opruiming
deropenbare 'school, dan blijkt hieruit ontegenzeg
gelijk,, dat, ook zij niet veel vertrouwen stelt op de
deugdelijkheid dier openbare school, door te erkennen,
dat.deze 'de 'concurrentie met de bijzondere niet zou
kunnen ".volhouden. Zij - erkent du? dat er meer
ingenpinèhheld .'te wachten zou zijn met het bij
zonder onderwijs. En toch tracht zij op alle
wijzeti 3e' openbare school aan het volk op te dringen
Is dat nu niet echt libéraal
Het Provinciaal Geregtshof van Zuid-Holland
heeft jl- Zaterdag uitspraak gedaan in de zaak van
den' bekenden Jacob de Vletter en hem schuldig
-rerklaard'.aanhet door redenen, op openbare plaat
sen gevoerd, opzetten tot wederspannigheid, die daarop
is gevolgd, gepleegd eensdeels door meer dan twintig
personenzonder voeren van g etc eer, anderdeels door
meer clan twintig gewapende personen, en hem veroor
deeld toteen confinement in een tuchthuis vóór
den tijd van tien jaren. Naar men verneemt zal
^de veroordeelde zich van dit arrest in cassatie
voorzien, zoodat ook deze zaak aan de beslissing
van dén Hoogen Raad 'zal onderworpen worden.
De examens voor de Militaire akademie zijn dit
jaar zéér ongunstig geweest. Van de 94 aspiran
ten, die er aan deel namen, werden slechts 24 toe
gelaten, terwijl er 78 plaatsen te. vervullen waren,
Tien van de overigen zijn aan den Min. voorgedra
gen tot het afleggen van een herexamen. Onder
de toegelatenen telt men nit Goes, den zoon van den
Leeraar der Hoogere Burgerschool Dr. A. W. van
Campen, die no. 17 op de rangljjst en no. 7 vooy
zijn wapen (de genie) bekwam. De Minister van
Oorlog heeft voorloöpig ter algemeene kennis gebragt
dat, even als in dit jaar, ook in het jaar 1870 een
examen zal worden gebonden. Het zal worden
afgenomen volgens hetzelfde programma, dat in de
Staats- Courant van 2 Febr. jl. is opgenomen.
In de jongste vergadering der Prov. Staten van
- Zeeland is o. a. door den heer Verhagen voorge
steld om ƒ1000 op de begrooting xiittetrekken voor
tegemoetkoming aan de gemeenten, in de kosten
van herhalings onderwijs. Dit voorstel is tot de
najaara-vergadering aangehouden.
De Landbouw- Cour an t meldt dat de vraag naar
aardappelen voor Engeland en Schotland steeds
aanhoudtde aanvoer te Rotterdam uit het Wcstlajid
is sedert enkele dagen zeer groot'en de prijzen des
niettegenstaande rjjzcnde. Sommige «Mombooten
waren met. deze aardvrucht als overladen en moes
ten ten slotto zeer aanzienlijke partijen achterlaten.
Pc aardappelen worden thans gretig van ƒ3.50 tot
3.75 per mud verkocht.
Onder het opschrift«Is het «nut" verantwoord?"
bevat de Vollcsbodc het vólgende artikel
In «de Nuts beweging" werd ons eenigen tijd
geleden door Dr. A. Kuiper «daghelder" aangetoond,
dat do maatschappij Tot Nut van 't Algemeen*
door in do schoolkwestie beslist partij te kiezen,
van haar oorspronkelijk beginsel afweek en in
lijnregte tegenspraak is gekomen met Art 3 barer
wet. Het >Nut" heeft althans zijdelings hierop
geantwoord, door in ecne aan do departementen
verzondene circulaire zijn standpunt ten aanzien
der onderwijs-kwestie kortelijk nader toe te lichten.
Daarin zegt het Hoofdbestuur o. a. dat het thans
dc vraag geldt, of er openbaar onderwijs zal gegeven
worden, dat voldoende, voor ieder toegankelijk,
vrij van kerkgezag, bevordclijk aan godsvrucht en
goede zeden, maar geheel vreemd aan leerstellige
geschilpunten is; dat de Maatschappij, sinds tachtig
jaar voor zulk een onderwijs werkzaam, deze banier
omhoog zal blijven houden en verdedigen tegen ieder,
die de' regeling van het onderwijs in dien geest
tracht omver te werpen dat zij daarin, zonder
aanzien des persoons, ook waar 't noodig is tegen
hooge kerkbesturen, zal optreden en zich niet zal
laten weörhouden door het eerwaardig ambt, dat
zij bekleeden, maar zich geroepen acht lien te bestrijden
zoodra geestelijken, van welke gezindte ook, zich
begevende buiten den kring van hunne kerkelijke
werkzaamheid, door daden cn geschriften invloed
trachten to ocdencn^op de publieke mecning, ten
nadeele van de volksschool. Wij staan niet," ver
klaart het Hoofdbestuur ten slotte, «naar den roem
van die onpartijdigheid, welke ons tot volslagen
werkeloosheid zou veroordoelen. Wij trekken partij,
ja en willen het blijven doen, voor vrijheid tegen
dwang, voor zedelijk-godsdienstige ontwikkeling der
natie tegen alles wat tot belemmering van volks
beschaving cn onderwijs wordt ondernomen, on
verschillig of dit van wege de kerk dan van elders
geschiedt
Alles goed en wel. Maar wat de eene partij
voor zedelijk-godsdienstige ontwikkeling houdt,
acht de andere partij een bederf voor godsdienst
en goede zeden. Het Nut heeft in dit geschil
partij gekozen en verzekert dit te zullen blijven doen.
Dit is echter "degelijk eene partijkeuze in geschillen
over de godsdienst. En Art. 3 der Nuts-wet zegt
even degelijk «Bij het uitgeven van geschriften
en hij hare overige bemoeijingen onthoudt zich de
Maatschappij zorgvuldig voor alle partij-keuze in ge
schillen over staatkunde en godsdienstHet komt
ons voor dat de verantwoording van 't Hoofdbestuur
de houding van »'tNut" alles behalve verantwoordt.
Te verzekeren dat men voort zal gaan met iets
te doen, is toch nog iets anders dan een bewijs
dat men dat mag doen. En alleen op dit laatste
komt het hier aan. Het «Nut" toone aan dat haar
partij kiezen in 't onderwijs geene partij-keuze is
in geschillen over staatkunde en godsdienst. Kan
het dit niet, dan verandere het, volgens Dr. Kuipers
eisch, zijn 3de wets-axtikel en zijne zinspreuk. Eene
derde is zal er van de moraliteit en eerlijkheid
der Nuts-maatschappij iets overblijven - niet mogelijk.
D.e Oud-Minister van Oorlog, dhr. van den Bosch
is te 'sHage sedert eehigo dagen door eene ernstige
ziekte aangetast. Het in acht nemen van de meest
volstrekte rust kan alleen op herstel doen hopen.
Op den 2 Julij 11. werd te, Amsterdam in de
bovenzaal van het Nieuwe Amsterdamsche Koffijhnis
eene- door den heer J. W. Steenbergen, van 's Gra-
venhage' te zamen geroepen bijeenkomst gehouden
van regtzinnig Gereformeerden, ter herdenking van
het 250jarig bestaan der Gereformeerde leer, zoóals
zij volgens de uitspraken der Dordsche Synode, op
dén 2den Julij 1619 .werd vastgesteld.
Nadat de heer Steenbergen de vergadering met
Psalmgezang en gebed had geopend, deed de heer
Ph. von Roesgen von Floss, die de function van
secretaris op zich luid genomen, het voorstel dat
liet verhandeld wordende door den druk zou worden
openbaar gemaakt, welk voorstel door de geheel ver
gadering met. eenparige stemmen werd goedgekeurd.
In eone geïmproviseerde rede, schetste de heer
Steenbergen* de geheele geschiedenis der verdeeld
heden en dwalingen, die dc -Hervormde kerk be
roerd hadden, en aanleiding hadden gegeven tot
het grondig onderzoek van Gods Woord waartoe
door den standvastige» wil van den onsterfelijken
Mauri is, die zich hierin een even groot geloofs- als
krijgsheld betoond heeft, de algemeene Synode te
Dordrecht was te zamen geroepen.
Naar aanleiding van dit historisch overzigt, waar
hij do stelling: »Dc gereformeerde kerk is ons erfdeel,"
voorop stond, trad de spreker in eene vergelijking
met de lotgevallen van het oude Isratil, na de ver
storing van deszelfs eersten tempel, cn drukte der
vergadering op het hart, hoezeer hare leden ver-
pligt zijn alle krachten in te spannen, om de Kerk
tegen de dwingelandij der Godverloochening te ver
dedigen;' waarbij hij haar wees op de nog altoos
in volle regtsgeldigheid bestaande oude wet, volgens
welke ieder onregtzinhigo leeraar uit de kerk ver
wijderd worden cn het woord Go<P de grondslag
van het onderwijs der jeugd wezen moet.
Met betrekking tot de tijdigheid van 111 dit op-
zigt apn te wenden pogingen, waaromtrent velen
bedanking hadden, wees de spreker op de woorden
in Haggaï 1: I)it, volk zeide, de tijd is niet ge
komen, maar moet mijn huis woest liggen? Hebt
gij ten bloede toe gestreden en ruimde eindelpk:
allen twijfel,- volgens zijne zienswijze op met de
uitspraak vervat in 2 Koningen XXII23 «Als
de geloovigcn medelijden hebben met het gruis en
behagen aan hare steenen dan is de tijd," het-,
geen hij toepasselijk maakte op de zich meer en meer
openbarende droefheid over het verval der kerk,
en den luide uitgesproken wensch van zoovelen tot
haar herstel.
Na eene pauze van 1 i uur werd de zitting hervat
en nu behandelde dc heer Steenbergen, weder ge
heel voor de vuist, den tegenwoordigen toestand
schetste, hoe allerlei wind van leering thans door
uit 's lands kas bezoldigdo predikanten wordt ver
kondigd in die kerken, die, volgens de wet van 2
Julij 1619, uitsluitend aan de belijders der regt-
zinnige Gereformeerde leer toebeboorenhoe de
schoolonderwijzers worden gedwongen om, ten einde
eene akte van toelating te bekomen, de knie te
buigen voor het gouden kalf, als een afgod van
het materialisme dezer dagen, en de onfeilbare
waarheid des Bijbels te verloochenen, waarna hij
met eene van grondige regtkennis getuigende scherp
zinnigheid aantoonde, dat de bepalingen van 1619
het karakter droegen van eene overeenkomst tus-
SQhen de regering en de gereformeerde gemeente,
waarin dus niet dan met volkomen vrijwillige toe
stemming der heide partijen verandering kon ge
bragt worden, en dat derhalve het in 1816 vast
gestelde in 92 art. vervatte reglement op de Her
vormde kerk alle rfegtskracht mist, omdat de 11
predikanten, die met den minister belast waren dit
reglement te ontwerpen, door den Koning tot die
taak waren geroepen, terwijl ook de leden der Sy
node niet door de gemeente gekozen, maar door den
Koning benoemd waren, zoodat hier ieder spoor
van toestemming der gereformeerde kerk als con
tractante ter eene zijde, volstrekt wordt gemist.
Op grond van dit alles werd besloten tot het
indienen van een tulres aan den Koning tot hand
having der wet van 2 Juli; 1619 en handhaving der
Gereformeerde Kerk in hare regten, welk request,
staande de zitting door den waarnemenden secre
taris opgesteld, met luider stem voorgelezen en door
alle aanwezigen onderteek end werd, waarna de ver
gadering door den heer Steenbergen met gebed werd
gesloten.
Dé ingezetenen van Goes hebben heden kennis kun
nen maken met een zigeunerfamilie. Een man, ver
gezeld van eene-vrouw, welke laatste een kind in een
soort van - geïnproviseerde mand op den rug droeg,
trok de straten onzer stad door, terwijl een beer nu
en dan zijne knnstverrigtingen vertoonde.
