NIEUWE 60ESSCSE COURANT.
Dingsdag 13 Julij 1869.
Nieuwsblad voor Tholen, Zuid- en Noord-Beveland.
No. 29.
Vierde Jaargang.
Deze Courant verschijnt, uitgezonderd op Christelijke feestdagen, des
Maandags cn Donderdags avonds.
Prijs q> kwartaal ƒ1,fr. p. post/1,30. Afzonderlijke Koraniers 5 ct.
Drys der Advertcnticn 10 ct. per regel, grootc letters en vignetten
naar plaatsruimte. Geboorte-, huwelijks- en doodberigten van 15
regels 50 cent.
GOES R008EHDAAL
5,55 V.Roosend. 8,45
6,5 Wouw 8,55
6.18 Bergen-op-Z. 9,10
6,31 Woensdrecht 9,20
6,35 Bïïland" 9,85
6,54 Krabbendijke 9,42;
7,10 Kruiningen 9,53
7.19 Biezelinge 10,8
7,80 Goes A. 10,20
11,45 4,40 8,80
13.55 4,50 8,40
12,IX 5,6 8,56
12,22 5,17 9,7
12,88 5,86 9,28
12,45 5,40 9,80
12.56 5,51 9,41
1,10 6,5 9,55
1,20 6,16 10
AlleStukken de redactie betreffende, gelievejnen dag^fo^^tg^_^r|ncn,toe,te zendeft aan den Uitgever •-1
Inzending ;der Advertentien tót des namiddags 3 ure. -
DE BETEEKEBIS DER AABSTAABDE GEffiEEHTE-
RAADS-YERKIEZIBGEH.
Moeten wy er' nog meer van hooren
gij zult er van moeien hooren totdat regt is weder
varen aan degenen, die om regt en billijkheid vragen.
Fan Waesenaer van Cataijcl, Tweede Kamer
28 Janij 1869.
Nog acht dagen zullen er slechts behoeven
te verloopen, wanneer de kiezers voor "den Ge
meenteraad zullen worden geroepen, hunne stem
nit te brengen, niet blootweg over personen,
maar vooral- over een beginsel van het hoogste
gewigt. Mogt tot nog toe by verkiezingen
voor dén Gemeenteraad door velen weinig of.
niet gelet worden op de staatkundige rigting
der candidaten, thans hopen wij dat de kiezers,
welke hunne rigting ook zy, zullen beseffen, dat
zy, zooals wy zeiden, ditmaal vooral geroepen
worden, door hunne stem het oordeel uit te
brengen over een beginsel, waarvan de gevolgen
over de toekomst hunner kinderen beslissen zal.
Werd toch bij de laatste verkiezingen voor
de Tweede Kamer, dé onderwijs-questie overal
als shibbolet gesteld, dat zelfde beginsel zal nu
in enger kring moeten wprden beslist, door de
verkiezingen voor de Gemeente-raden. Het is
zeker te oetreuren dat deze questie meer en
meer den twistfakkel ontsteekt, maar de schuld
ligt, Gode zij dank, nietaan. "ons. Wy toch
vragen alleen regt, alleen gelijkstelling van ons
met andersdenkenden. Zoolang wij dit nu niet
verkrijgen, zoolang men ons die verlangen,
dat de godsdienstige ontwikkeling gepaard ga
niet het aanleeren van algemeene kundigheden
- de mogelijkheid blijft onthouden, onze kin
deren op te voeden zooals ons geweten ons
voorschrijft, zoolang zullen en mogen wij, met
het oog op die kinderen, niet ophouden te stre
ven, dat ook hierin onze gewetens-overtuiging
worde geëerbiedigd.
En wat wij verlangen, hebben wy reeds vroe
ger gezegd. Wij verlangen geene opheffing, maar
ook geene monopolie der openbare school.
Wij vragen gelijkstelling, mogelijke concurrentie
der bijzondere met de openbare school. Wy
vragen daartoe alleen, dat op de openbare school
een schoolgeld worde geheven, evenredig
de gemaakte onkosten, opdat daardoor de kosten
van het onderwijs niet zooals nu -- tot
zulk eene buitensporige hoogte worden opgedre
ven, dat zij die zich niet kunnen vereenigen met
de openbare school, door de hooge gemeente
lasten, in de onmogelijkheid worden gebragt aan
hunne kinderen een onderwijs te doen geven,
zooals volgens hun geweten het meest wensche-
lijk ié. Wij herhalen wat wij] reeds vroeger
zeiden het pleit voorzeker niet voor de over
tuiging der would be" voorstanders der open
bare school, dat zij eene »goede zaak" voorstaan,
nu zy die concurrentie blijkbaar niet durven
toestaan. Wij herhalen, dat, waren zij over
tuigd, dat het openbaar onderwijs zooveel beter
was dan bet bijzondere, zy die concurrentie
niet zouden behoeven te vreezen. De ondervin
ding zou dan leeren, dat de openbare school de
beste was, en hierdoor zou de byzondere school
zich van zelf oplossen. De eenige reden, die
wij kunnen nagaan, dat de voorstanders der
openbare school zoo bevreesd doet zijn voor het
bijzonder onderwijs, is, d^t zij inzien dat verre
weg de meeste ouders van dat by zonder on
derwijs voor hunne kinderen houden gebruik
maken. Omdat'zy inzien dat de meeste ouders
in Nederland pr prijs op stellen, dat hanne kin
deren ook godsdienstig ontwikkeld worden.
Welnu, kiezers voor den gemeenteraad, van u
zal het afhangen, of de met de Grondwet
strijdende wijze, waarop de tegenwoordige school
wet, in zoovele- gemeenten ook in Goes
wordt toegepast, zal bestendigd worden, dan
wel of gij de mogelijkheid wilt doen geboren
worden, dat by uwe kinderen bij hét onderwys
ook godsdienstzin worde aangekweekt. Tan n
zal dit afbangen, naarmate gij ditmaal nw ver
trouwen zult schenken aan mannen, die, voor
standers van het openbaar onderwijs, de openbare
school kosteloos of tegen een daarmede byna
gelijkstaand gering schoolgeld willen openstellen,
dan of gij tot leden van den gemeenteraad zult
kiezen, mannen die wenschende dat ook die
ouders die bijzonder (christelijk) onderwys voor
hunne kinderen verlangen, biertoe in dè gele
genheid zullen worden gesteld willen dat op
de openbare school een schoolgeld worde, gehe
ven, evenredig met de kosten van dat openhaar
onderwys.
Want bedenkt bet wel, moge het aan de leden
der Staten-Generaal zijn opgedragen om te be
raadslagen, over de wenscbelykheid, datdeschool-
wet jal of niet veranderd worde, aan de leden
der gemeenteraden is bet opgedragen, vast te
stellen, op welke wijze die schoolwet, zooals zy
nu is, behoort "te worden toegepast in het belang
der verschillende gemeenten en hare inwoners.
Volgens art. 33 der schoolwet toch hangt
het van de verschillende gemeenteraden af, te
bepalen of en hoeveel schoolgeld er op de open
bare'school zal geheven worden. Wy zeggen
of er schoolgeld zal geheven worden, want de
mogelijkheid bestaat, dat eene gemeente zoovele
eigendommen heeft, dat uit den opbrengst van
deze de kosten ook van het onderwys kunnen
gevonden worden. Zooals echter onwederspre?
kelyk door onzen afgevaardigde mr. Saoèjmans
Vaderin de zitting der Tweedei Kamer op '23
Junij 11. is aangetoond, heeft de wetgever wil
len bepalen, dat in den regel een schoolgeld zal'
geheven worden in evenredigheid mef de voor
het onderwijs gemaakte onkosten.
Mogen dus de verkiezingen voor den gemeen
teraad geen invloed hebben op de schoolwet
zelverij zijn van direct belang op- de wyze
van toepassing dier wet in de verschillende ge
meenten.
Men zegge ook niet >de questie is'reeds.be-
slist door de verkiezingen in Juny," want niet
alleen, dat op vele plaatsen de voorstanders der-
tegenwoordige schoolwet gekozen werden, ten
gevolge der misleidende voorstelling die men. van
de qnestie gaf, en waarop wij reeds in ons
nommer van 10 Juny wezen, maar men beden
ke ook, hoe toen alleen gestemd ié, door een'
gedeelte der kiezers, 4§e nu geroepen wórden-
hunne stem nit te brengen. Ditmaal zal de
uitslag vooral afhangen van de stille burgers,
in den lande, en wy twyfelen niet of zy zullen
dóór eene trouwe opkomst getuigenis»-komen,
afleggen van hunne wenscheu ten opzigte der.
inrigting van het onderwys. C.
Tot die trouwe opkomst roepen wij alle kiezers
dan ook ten'dringendste op. Wy hopen dat het
hooge gewigt der gemeenteraads-verkiezingen,
dat wij getracht hebben aan tetoonen, hiertoe
een voldoende prikkel moge zyn. Want on
denkbaar is het, dat in Nederland ouders van
de stembus zonden wegblijven, wanneer- zij be
seffen dat van hunne stem, de toekomst hun-,
ner kinderen afhangt. En nog eens, kiezer»
v >r den gemeenteraadVergeet het niet, dat
dit thans bij u bet geval zal zyn.
BINNENLAND.
Goes, 12 Julij 1869.
Jongstleden Vrijdag zyn de oproepingsbrieven'
voor de aanstaande verkiezingen van vier raads
leden alhier, aan de buizen der kiezers bezorgd.
Wy achten het niet ondienstig, onze lezers te her
inneren aan de volgende bepaling der- kieswet^
Art. 37. Den kiezer, die zyn stembiljet ver
loren, of er geen ontvangen heeft, wordt gele
genheid verschaft, omerter secretaire der-gemeente,
een te hekomen.
Art- 39. Het stembriefje, schriftelijk ingevuld,
wordt door den kjezer in persoon op- de plaats'
voor de inlevering hestemd, in de aldaar aanwe
zige stembus gestoken.
Art. 61. Van onwaarde zijn do briefjes, die
het zegel missen die onderteekend zyngeen
persoon duidelijk aanwyzennietingevuld, zyn
andere stembriefjes omvatten - of .daaraan, opzet-
telyk zyn vastgehecht.
De Voorzitter der Eerste Kamér, heeft in do
vergadering van jl. Zaterdag medegedeeld, dat de
commissie van rapporteurs gereed was met hard
verslagen over al de wetsontwerpen, die door de
Tweede Karber haar waren toegezonden, .met uit-
