voor
Vierde Jaargang,
-Na. 12.
1869.
;,n:
- n|l)l'H«l,1ki
i .is.-lregt voor SeZat dut;.'
rrnéx.w nrtr
-rsgt Lobbek om elkfcwtrUaJ J
Uca, toren be teling Tra ,b»t j
fe-sri 10 ét, berekeaa^
•^4" -t
Bitgrre 'deur Cdarant, die des Woensdags avonds van iedere
feïèt Jïehfdtt, geschiedt "te Goes, 'bij 1. J>E JOSGB 6Jz.
jrien men alle stokken, de redactie betreffende, fraxco gelieve
to secden. De Abonnementprys is per 3 /m voor Goes, ƒ1,00,
tóteóp. póst 1,15. Atzonderlyke Nummers 10 cent.
regai c. 10 ceas, bu.
sing. Gro&to letters
berekend, torrfyl de sbc
eene ad vertes-.w vut 0
tcgelregt. ËLsr regel W
t-
WjQjlfc&gi iri.Yertr.T.Göé»8.6 9,80 1,40 5,5S*Bierelinge"6,l5 9,40 1,50+5,5 Krniningen 6,27 v 6,iè iiraLL
.v H.o'.Z.7,l& 10,40 8,60 7,10 Wonw 7,«4'10,51 2,59 7,19Aunk.Roosd.7.S5 1, 7,30.
GttM6WBdaal )V«-t.Boo»end.8.45 11,45 4,40 8.30 8,55 lj.^5 4,51 8.40 Berg.-op-2k9.10 12,10 i. fc65
«»w-Mw«,suyu| v Krain.+9,54 '12,55 6,51 9,40 BiexeUoge8.10, 1,8*0,5 9,52 A*nk.Goe»IOi£D 1,20 6,16 1''
-t£86-.«trt 'Juii.-'-
.SPOORWEG SAÏÏAfi AÏÏG-DJOKDJOKARYA.
i.Yan \-waar' die teleniafellmg, die misrekening
Va» 3 milboen Deze vraag deed zich, zooals
wg/ reeds in. ons vorig nommer opmerkten, als
véri zelf voor,' toen bleek dat die eerete spoor-
wegljjn op Java, die oorspronkelijk geschat was
op hoogstens 14 jnillioen, wel 17 millioen zou
Kósten.
Misschien zal men denken dat die misreke
ning» ontstaan is, door dat men nog niet
hg. ondervinding wetende hoeveel de aanleg van
een Spoorbaan op Java kost die kosten te
weinig beeft geraamd. Het tegendeel is echter
waar: Terwijl de aanleg in 1863 geschat was
gemiddeld'op. 115,000 permijl, blijkt nu uit
44. .verklaringen van dhr. v. d, Putte, dat die
kosten mét meer zijn dan 85^000, of ƒ30,000
peft -.mjjt yruaderdan geraamd wae.
Maar van waar die teleurstelling, die misre
kening toi Deze gewigtige vraag werd op
uitstekende wijze behandeld in eene door prac-
tische helderheid uitmuntende rede van den heer
^Nierstrasz, die daartoe kortelgk de geschiede
nis naging van. de aanneming der wet yan 1863
eh .dé wijze waarop .die wet was uitgevoerd,
terwgl ook de heeren Heemskerk Az. en Bö-
chussenj eenige belangrijke opmerkingen daarom
trent maakten.
Uit dit. alles bleek hoe do heer Rochussen,
als minister van Koloniën, aan den Koning
voorstelde om den heer Stieltjes naar Indië te
zenden, met den last om een plan te ontwerpen
voor den eersten spoorweglijn aldaar. Het door
dezen verdienstelijken deskundige ontworpen
plan, om den spoorweg hoofdzakelijk door de
bergstreken te laten Ioopen, kon echter de goed
keuring noch van den lateren minister van
Koloniën, den heer v. cL Putte, noch die van den
Gouverneur-Generaal, den heet Sloet, verwerven..
De heer v. d. Putte steldé daarom in 1863 aan
de Staten-Generaal voor om tot een jaarlijksch
bedrag van 630,000 rente te waarborgen voor
eeaS: gewijzigde rigting, en. wel, van Samarang
ovenTentpoeran. naar Djokdjokarta.
Vóór datdit wetsontwerp echter werd bekrach
tigd, rigtte'de heer Stieltjes zich tot de Tweede
Kameri met de waarschuwing, dat de rigting
Bij; dat1 óhtóferp aangenomen onuitvoerbaar zou
1034. 1
zijn en dat de opgaven omtrent de
'gesteldheden, die gediend hadden om het traject
daar te stéllen, niet waren de echte door hem aan
de Indische.Regering toegezonden Ja, de heer
l L 1
den it
toch gaf
ae gedan<
3,59 10£6 3,84 5,54
»>.- 41 12,42 5/38 9,ST7
her,,ws ■ZOUf.
De minister^
fjevra. eigenlgk antwoord op r
- <3 dat antwoord ook
Stieltjes ging nog verder en sprak van verval- j juist W
schingvan veranderingvan fautioe en onvolle
dige opgaven, en behalve dat hjj voorspelde dat
de hij die wet voorgestelde lijn onuitvoerbaar
was, voorspelde hij tevens, dat die lijn in plaats
van over Tempoeran, met. een grooten omweg
over Kedong-Djati zou moeten gelegd worden.
De minister v. d. Putte verwierp echter verre het
denkbeeld, dat die weg anders zou gelegd wor
den dan bij de wet was vastgesteld, en zeide
dan ook uitdrukkelijk in de zitting van
10 December 1863 De rigting van den spoor-
»weg is buiten questie. 'De wet is daar; zij,
*zal worden uitgevoerd
En wat bljjkt nu Dat dfe wet met is uit
gevoerd. Dat de spoorweg niet is gelegd in
de rigting, zooals die bij de wet was vast
gesteld, maar juist zooals dhr. Stieltjes reeds
dadelijk -voorspeld had, van Samarang over
Kedong-Djati naar Djokdjokarta. Door deze
wijziging in rigting is de spoorweg, die volgens
de wet van 1863 lang zou zijn 148 mijlen, nu
in werkelijkheid 204 mijlen, dat is een verschil
van ruim */8
Het bezwaar van deze verlenging zal een
ieder beseffen, wanneer men nagaat, dat daaj4
door niet alleen de kosten van aanleg zooveel
verhoogd worden, maar dafc nafaorlijk ook het
vervoer, zoo van personen als goederen, daar
door wordt tfemoeijelijkt. Men zal voor dien
grooteren afstand naar evenredigheid meer tijd
moeten besteden en meer vracht betalen. Die.
vracht, tóch wordt berekend per mijl.
Daarom achtte de heer Nierstrasz het te regt
van veel belang om de oorzaak te weten, waarom
die rigting veranderd was, en vroeg hij den
minister de Waal dan ook bepaald af, welke
die oorzaak was.
De héér de Waal gaf echtereen zeer ont-'
wijkend antwoord. Hij zeide^i>Ik neem de
>vrgheid eenvoudig te antwoorden: dat de be
slissing geheel behoorde tot de bevoegdheid
>van den Gouverneur-Generaal in overleg met
>de concessionarissen." (f)
BybUd 1043.
(f) Bijblad 1018.
Wie totu zaï beweren, dat de be*/
voegdheid van den ..verneur-Generaal zich
uitstrekt a de door de wetgevende magt vast--,
gestelde bepalingen te vjjzigen. Of had de wet-,
gevende magt in deze niet de rigting vastge
steld die de spoorweg zou volgen En hing-
niet juist van die bepaalde rigting bgna alles;
af? Het was toch. van .het grootste belang of.
de spoorweg zou loopen door streken waarvan,
te verwachten was; dat er veel of dat ver wenaayjr
gebruik van zou gemaakt worden., Yan -dit.
meerder of minder gebruik toch ^g; mtonrigh.,
nfrofjüe^vpfmrwpg^nv^'fffj mFjdfir «nu Aïpferanr:.
gen of het Rjjk het vooroitzigt had meer of,
minder^ten3toeten bgpassen om te komen tob
de gewaarborgde rente. van. 4percent. v
Was het Jax&woord van den minister de .Waal-
dus ontwarend om niet te zeggen onjuist, de
antwoorden van de heeren v.d. Ritte en Soet,.dio
als minister en Gouverneur-Generaal tgdgna
bet in werking komen der wet yan 1863,
geacht moesten worden, het best ijp staat té
zijn om de gevraagde inlichtingen te.geven, lie
ten ons even wgs.
De heer v. d. Putte zeide eenvoudig>Maar aan
»wien de schuld? Na al hetgeen gezegd is, 'wil
>ïk alleen constateren, dat de ingenieniB van
»de maatschappg op het terrein gekomen, ad-
viseerden om. den thans hestaanden Ign tene-
>men, al was zij ia hoofdlga wat Imigei^ omdat
»de hoofdlgn langs- de Dessa Tempoeran met
tegerihellmgem had moeten gemaakt worden.".(*)
De heer Sloet gaf evenmin een afdoend aat*
woord.' Wel zegt hg dat, toen men aan de
concessionarissen het plan den spooriffeglgn door
de bergstreken-liet zaén, zg dit met.vrilde heV-
hen, maar hg zeide geen woord van dé oor
zaak, waaromde rigting der spoorweg/ vaaigér
stelf&bQ de wet van 1863zonder voorkennis
vari 'db wetgevende magt gewgagd' Was.. En
daar komt1 het fóöb jast op aan; -
Waarom echter gaven-' de -ingémèpfö' Vaagde
maatschappij,.zoods dbr. v. d, Phtte zódé12^
de raad. om de spoorweg'ra de thans.bêgfeajtfde
CÜ- Belaft 1034.
