en ontevredenheid; roofpartijen in het groot,
opstanden, die wel is waar bedwongen, maar
niet geheel onderdrukt werden' en eindelijk werd
in hS-1«^iBjge^^e Sran l^QBgfllsSte ^j^gujs:
éen^i^ebreidoyzimeiÊ^ei^gü^S ^ehj^.$ava?
ontdekt;,^ die 'iet|J t|pej|^ad^U ïfai^ebni
.veraooraen 'ömji <5) $e'1wjw&'itfajï fe 4r_,__
nige bestuur;) der •Êijgelêchëfl yer%t _te wordem
J^or^^8a^^^l^erfelfe"iöi^' ^8^ ftóf
stunrvai^ ^de Hfclwe&ndsèttè 'Owi-miéc&'
bezittingen aanvaardden, waren met de beste be
doelingen' tmrt^f den. -j^attdjir bèzielden .ook
zij beprdeïdeh op1 '-hef vóetdpoar "dèr' Engels ében,
voort te, gaanaan den Javaan werd de vrije
beschikking over arbeiden tijd gelaten. Alleen-
in ;cfefcréangerfi^ehtecliappen bleef de; koffij-
die ^edért-eeuwen' bestond, ge-.
tevredenheid
mtgëst^kté landstreek heerschten»
hen bewogen'te hebben
aldaar geen proeven met hunne Westersche be-
;heméhï'
"'.'In1'fiumle>:>^é!^^htirig',dat elders op Java,
^riA-T^^l^tfnnr'irebftftl *vrii én aan de bevolking
r'jfeé'; jaïën nfi: .'dé':vtgzihiüge t maatregelen van
"^^zm^shnssra-Benertol'-^weder tot den ver-
pligtejc aanplaht èh bétdnderhoudder koffij -tuinen,
tèrug!'Éé";'iSérént'; jlïèfc; bleek', dtis toenreeds dat
verpUjgteia&éid dè éënij^ öiógelgke weg was om
*»df<ïtö 'jp&tè 'aifa6fcjf'"éini|"1 product- voordéE uro-
pescfiemariÉjr'ijédö'èn vfêfrereif;-'ittaar' zelfs om
Trêlhstihg te doen
J''1 kt:'
Wél' dè. ^ibeid'ïn'dërkoffij^tüHïén verplig-
£eimg onuerz.uc^ uicoa, d'dt den eehvondjgen kin
derlijf Jfav^&j zijné.küffij ftóor-hilerléi opkoo-
'pérs,b|^'oi^-'&ég^%dig 'gemaakt werd en
picol.vah 120 pond
ontving, bepaalde "dé Góuvéknënr Generaal van
den BoscK.'dak de leveriiig dér köffij aan het
:.g6ar^meiifci'tteifesfr*"g^dBicSeii' en de Javaan
'daarvóór'eéiie,(ruidierè' bêfelöig zoude ontvangen.
Dit iaf éïgénljjlc3e 'eerstegrónd van het laler
oök! voordé', safer;^'li^èél,:iMigö,' peper en
tajiaÈ 'ihgévoétSe" dültehitólöel; -
i; Merkwaardighét, daj;; zoo*'als wij boven
aïuuliaaidéh^ 'óhdér héfc. stelsel dert Combagnie van
1756-1806,^'fdom rust endrede 0
vrijzanhig stóïs?!, maar dak vgéteel tegen de'zeden
en/gëw^ónten'déi1 inlandére 'indrüischt, werkte,
hiet minder dan nége 1 "Oorlógen: of opstanden
op Jaya te. voeren of'te' 'dempen zijn geweest;
-nnn nnn
in een artikel doorweven metde.oioodige hatelijke
oordeelvellingen over den pejrsóón vap den .redac
teur van de N.G.C.
Wij achten het-niet van belang ontbloot het
onbeduidende van hetj artikel ih-het Yolksblcuj,
,aan te foonen, ofschoon wij densclj rijver niét
«uilen volgen' op den weg van^ersoonlijke aar^.
'yellen. /Niét alleen tóch'dat. wij dit" zéér onge^-
j.W ^hten dméén bladdat aanspraak wil malph
tóp denbï^ain :v^n beschaaf»."maar'fi.X is
een der meest, sterke bewijzen, dat ee&êzaak als
verlpren moet Wórden', beschouwd, wanneer men
te| barer- véï|edigïng fét zulk| [d^ igje-
vlugt moet nemen. f
Yooreerst meent het Volksblad,* dat de toen
door ons aangevoerde bewijzen opmerkenswaar
dig zwaki- .zijn. '1
Laat ons eens vergeleken. W§ "hébben ons
oordeef behVlveJóp dnze beschoü^vingénio.r aj ook
gesteund op de officiëele bescheiden dér regering,
zooal's blijkt hit 'ons nommer van 6 Augustus.
De achiever in het Volksblad -steunt zijn oordeel
alleen op zijne, .eigene beschonwingen. Geen
zweem is er bij hem van'aanhalingen uit öifi-
ciëële stukken. -Hoehoogep dunk die. schrijver
nn ook moge hebben v£m de juistheid van zijne
eigene inzigten, hij duidehekons nietten kwade
dat wij, als 'het aankomt oufde bétëekenis van
art. 194 der Grondwet na te'gaan, meer waarde
hechten aan hetgeen iiit "de officiëele bescheiden
blgkt, al is dit dan. ook lijnregt in strijd met
Hetgeen in het' Volksblad gezégd wordt. Wij be
twijfelen dus zeer of de schrijver in het Volksblad
'kan gezegd worden, meer afdoende bewijzen te
hebben: aangevoerd voor zijne meening dan wij
voor de onze. i
Daarnadoét bet Volksblad bet voorkomen,
als of de^N^G. C. erkend, zou hebben>dat vol
ledige bewijzen, dat de openbare ouderwijzers
'zich schuldig maken aan bet geven van ergernis,
moëijelijk zijn,» om daardoor -aaÜ té' tóónen boe
wij, eigenlijk zonder' eenig' het minstebèwijs»
j4ons ongunstig oqrdeel over de openbare school
uitspraken. Wij- hebben echter in ops artikel
van^ geene volledige bewgzen gesproken, wij heb
ben gezegd
„Het is' zeker dat iemand om een in- regtenjjeldend getuigenis
af te leggen, den ouderdom van -16 jaren moet bereikt hebben
ën dat vraar-de kinderen, die op de_ lagere scbool_ gaan, dien
betgeen wij verklaren dat geschiedt is, tot praat-
te verlagen, zonder daarvoor bewijzen aan
te ^oeïen. 1
'ie door ons aangehaalde voorbeelden waren
-van ft«iS-Tri»i rrii1Sl4i>»
Op iJUpU. UO, V,. ~A - w
bë^pen aan 80,000der ónzéh^ett aan ruim 200,000
t Javanen Kët'Jeveh kbsttei:":'Het gevolg hiervan
waa dat de uitgaven van onze Indisch
^en, deinlcoinaten verre overtroffen.
Met Volktblad tegenover o'tize
beochouwlngcn van het baser On.
Het artikel over het lager ouderwijs, voorko-
"jnendé^inpons aommer-van 13 Angostnsll. heeft
.den toorn gaande gemaakt van het Volksblad.
Indeazelfe nommer van Donderdag 27 "Augustus
wordt onte beschouwing van 13 Ang. weersproken
en aai «aar un wuu^ .a.. -r --__ar - -£
ouderdom noguiet .berejkt iebben, too danig'vettig beunjs nl
t'jd hoogst i^éljfeiijkf'id.
'Maar wij lieten ér ook op volgen
„Maar. .-al moge dat wettig bewijs ontbreken, zoo is bij deze
beschouwing de gemoedelijke overtuiging voldoende,"
en die gemoedelijke Overtuiging hebben wij ge
tracht vóór zoover die $oms nog niet mogt
.bestaan te vestigen door aanhaling; van een
paar voorbeelden, die wij vernomen-hadden uit
ëéne bron, die wij alle.vertrouwen waardig achten.
Deze voorbeelden gelieft het Volksblad nn'weer
in eens'af praatjes* te verklaren, mam hij toont
niet aan, waarom het praatjes»: zijn. De schrij
ver in het' Volksblad duide het ons niet ten-
kwade, dat wij, ook na "zijne^verklaring, meer
vertrouwen hipyen stellen op de bron waaruit wij
die'voorbeelden-vernamen, als,zijnde deze méér
met de bedoelde feiten bekend, dan op hem omdat
wij moeten betwijfelen of hij zoo góed bekend is
met hetgeen-wel of niet in de betrokken.^schooL
geschied is. Zoolang bet Volksblad piet bewijst
alwetend» 4e zijn, bestaat ffitp'd. de mogelijkheid
dat op openbare scholen feiten - plaats grijpen,
als éle door ons aangehaalde, zonder dat hjet Volks
blad het daarom weet, maar zoolang heeft het
Volksblad dan ook hoegenaamd geen regt, om
aaawzoqdabigefeit^,^dm;vter göedj£
^ertdig(|^n, ^dat zoiö^mgé,; léuenjihet
onder -welke ^e-^bijj
wezen er op hoe-bg hgt vaststellen vpn art. 194
dér/(^ondwet Ifet bestamji ej-kend^ Ye^d' ^n hen
»diè vérlai^en dat de godedienstags' oawikkeling
van de eerste jeugd af gepaard ga met het ver-
krijgen van kundigheden,® en wg ^|0^5Eni; hoe
degoflsdienstige*begrippen van^^ijgë^sohBn. hei
den geëerbiedigd worden op eene-«choolrudie vol
gens dé officiëele bescheiden tot beginsel-heeft: dat
het aanleeren van algeméepe kundigheden,de
gsdsdiehstige ^begrippen moetèn ter zijde gesteld,
worden.
Naar aanleiding van deze vraag oordeelt'het
Volksbladdat de' redacteur der N. G. G. niet
hèt allerminste denkbeeld van psedagogie heeft.
Het Volksblad geeft echter geen antwoord op Onze
vraag. Nu wijlen wg gaarne de overtuiging van
den redacteur van -het" Volksblad, over de beste
wijze van onderwgsgeven eerbiedigen, maar hij
zij dan ook conciliant genoeg om ook de onze te
eerbiedigen:
Het verdere van het artikel in het Volksblad
loopende ovér de zienswijze van den redacteur
over art. 23 van de schoolw;et en verder bestaande
in oordeelvellingen over en aanvallen tegen den
redacteur van de N.G.C,zullen,wij inet stilzwij
gen voorbijgaan; de zienswgze van hetVoUcsUad
omdat ons de plaats ontbreekt óm haar voor Het
oogenblik nader te beschouwen.
Wij mogenéchter niét eindigen zonder opmerk
zaam te hebben gemaakt op eene .voox^eker
naave beU^Sen^rin het .slot van hèt- "artikel
van het Volksblad. Zij is deze: »Ëene volkoméne
vrge concnirémfie tusschen de ojjmibarie en bg-
zondere scholen, zou in de daad het géhêéLe open
baar onderwijs;verlagen en overbodig^akeh.
Eene. vi^e concurrentie Zou het openbaar on
derwijs- overbodig makeik Dus zóu men'^vol
gens de redacteur van het Volksblad zooal niet
alleen dan toch verreweg het meest gebruik mfe-
ken van het hg zonder onderwgsanders zou het
openbaar onderwijs niet overbodig kunnen'wor-
den.
Dus kan alw^pr volgens het' Volksblad.
de openbare school alleen blijven bestaan,: zoolang
zij bevoordeeld wggdt boven het bijzónder onder
wijs.
Verlangt men een nog sterker.bewijs -van het
ondoelmatige, van het onregtvaardige, van den
dwang van de openbare school, dan dat een harer
felste verdedigers erkent dat zij bij concurrentie
met de bijzondere het niet vol zou kunnen hou
den?*
Voorwaar ook hier wordt bewaarheid dat een
onhandig verdediger vaak ffieer nadeel doet, dan
een fel bestrijder., v£t -
Binnenland.
i Goes, 2 September.
De minister van financiën deelt in de staats-
conrant van gisteren de voorwaardeo méde, waaraan
de verzending van brieven, gedrukte stokken en
monsters van koopwaren, bestemd voorhof afkom-
