MIE I) W IE
No. 16.
Derde Jaargang.
1868.
Donderdag 16 April.
Oranje en Nederland
i,wr;(x ,J31fi$f.daar Goda :Wóord in stand
Die óan dien band durft knagen,
^SSÊ^&mr het oordeel- dragen:
Deze Cöurant verschynt do» Woensdags avonds van iodcro
weck. Do Abontiomcnts-prys is por 3/m voor Goet, f 1,15,
franco p. post ƒ1,30. Afzonderlijke Nummer» 10 cont.
Do prijs dor Advortcntion is van 1 5 -regels 50 cent, elko
regel meer 10 cent, behalve 85 cont zogelrogt voor iodcro plaat
sing. Orooto létters en vignetten worden naar do plaatsruimte
berekend.
Do Uitgave gcsoliiodt to Goes, bij A- O. I>Jlü GTOIVCrlC ©OTy% aan wicn men allo iitukkou franco gelieve too to zenden.
Mén abonneert ziel» by nllo Boekhandelaren en Postdirecteuren cn by don Uitgever to Goes.
*HET EHHISTERIE VAN ALLE ZIJDEN
Er is een blaadje uitgegeven door de Maat
schappij fot nut van dan Javaan -ik had haast
gezegdtot ondergang 'van den Javaanmaar het
heet Viu eenmaal nut, al is het nog zoo nutteloos,
ik'zou haast zeggen zedeloos, maar het gaat in
de wondd zoo de grootste onregtvaardigheden;
hiéeten.doorgaans regt. Dat zien wij in de hande
lingen der radikale zoogenaamde Volksvertegen
woordigers, die Ministers verdringen willen, voor
wiens regerings-beleid geheel Europa eerbiedig
buigt, en daarom is hot ook niet te verwonderen dat
eeué Maatschappij, die zich opwerpt óm. onder den
schoonklinkende» naarrf,. van tot nut vaneen Ja
vaan te arbeiden, dhder den tïtel van Be'slag bij
Heiligerlee," de Regering poogt te bestrijden,
door in plaats van aan dén titel tc- beantwoor
den,. eri eeue, korte schets der geschiedenis van
dien slag te geven, het publiek vergast op een
leugenachtig verhaal van dén toestand'der Java
nen, cn ons volk, of eigénlijk de Regering voor
stelt als een veel grooter tyran dan Philips II
van Spanje. De schrijver van dat blaadje doet
de vraag: wis het dan Icugey cn Jas ter dat
„^ij dé Javanen mishandelen, dat wii ons vor
mrijken met hot dagloon dat hun toekomt, dat
„wij in Indië strijd voeren tegen vrijheid en
„regt, tegen beschaving en vooruitgang, waarvoor
«de Eerste Willem met zoovele braven hun bloed
«hebben geplengd? ,Nog altijd wachten wij op den
weerlijken Nederlander die dat verklaren durft
„en logenstraffen dRt wij dq Javanen, erger dan
„geboren slaven als misdadigers behandelen.
„De Straf van dwangarbeid voor 's Gouvernements
„rekening iti koffiituinen en suikerrietvelden, die
„zelfs aan misdadigers, tot geeseling en brand-
„merk veroordeeld, niet mogt opgelegd worden,
„zoo lang nipt dc strafwet veratklerd zou zijn,
„hébben wij evenwel nu reeds 36-jaar lang toege
past op'geheel een goed volk, °P eerlijke, rus
tige ingezetenen, dip daardoor tot armoe gebragt,
„onze baatzucht vloeken Do eereplaats ondèr
„de bejschaafde volken hebben wij er bij-inge-r
„boet; want zqo^onchnstoTTjk- hebben zelfs fle
„Spanjaarden niét met onze voorvaderen ge-
„haudéld,"
De schrijver van deze aantijging tegen ons
Gouvernement roept een eerlijker Nederlander op
die dit a]S leugen en laster durft tegenspreken. Die
eerlijke Nederlanders zijn er reeds genoeg geweest,
die hot tegendeel hebben aangetoond, die ronduit
verklaard hebben dat wij de Javanen verlost hebben
uit de magt vaq tyrannen, van Chinezen en ipecr
geweldenaars, waaronder zij op do gruwzaamste
wijze mishandeld zijn geworden. Do Javanen zijn
nog dankbaar voor die verlossing en zij zijn geluk
kig onder den arbeid dien zij, tegen zoker loon,
voor het Gouvernement doen. Het geroep van de
Radicalen, zoogenaamde menschcn vriendendie
altijd om hun eigen voordeel donken, p.ogen
onder 'le leus van vrijen arbeid het kutluurs leisel,
waaruit do eigenlijke voordeden voor de schat
kist voojtvloeijcn, omver te werpen, ten einde
de 'Javanen voor hun eigen belang- te exploi
teren, is dos zeer onbillijk.
Het js dan ook een jnf^njq' leugen,_die .de.
Maatschappij tot nut van deé'Javaaé opdiscbf,
dat de Javaan door ons Gouvernement arm ge
maakt, v onze baatzucht vloekt. Er is op Java
geen armoede bekend. Menig Nederlandse!» ar
beider "ïzou vurig verlangen in de rij der Java
nen te mogett,;:arbeiden, indien hij, even als zij,
onder dat klitóaat cr toe in staat was. Het
gaat met die mehschenvrienden, 'helaas even als
met de Philantropische instellingen die in Neder
land aan de orde zijn, en die het volk in de
zedeloosheid rijp maken. Maar dat do Maat
schappij onder liet publiek komt met een blaadje
getiteld de slag bij Heiligerlee, waarin een ge
heime aanval op het ministerie gedaan wordt,
is reeds bewijs genoeg voor de mogelijkheid van
een leugenachtig tafereel omtrent den toestand
van den Jav'aan. Het kan voor niemand twij
felachtig zijn^ of de zoogenaamde geschiedenis
van den slag bij Heiligerlee, is geschreven om
daarmede do oppositie te steunen en langs dien
weg de een of ander suikerspeculant aan hot .hoofd
van het Ministerie van Koloniën te brengen, ten
einde langs dien weg in Indië^ttón het Gouvcr-
ncmentde voordeelen te ontrooven en den buit
onder elkander te Verdcelén.
Om Oen juist denkbeeld "van den toestand der
Javanen te verkrijgen, leZe men de door den
Heqr A. Buis geschrevene Brochuro nEr op of, er
onder! waarin "de koloniale kwestie zeer duide
lijk aan het licht is gesteld, zoodat elke onbe?
vooroordeplde zal raceten toestemmen, dat do zucht
om den Javaan, tot een vrijen arbeider te ma
ken, eigenlijk uitloopt om hem slaaf te ranken
van speculanten.
Waarom moet er pene Maatschappij zijn lot
nut van den* Javaan, en niet tot nut van tien
Nederlandschen koopman, winkelier en fabrikant,
daar deze vrij wat meer gedrukt wórden dan
de Javaan. Of heeft het geen nadeeligen in
vloed op gepatenteerde Fabriekanten en Kooplie
den, dat dc Nederlandsche gevangenissenin Fa
brieken herschapen zijn, die zooveel nadeel ver
oorzaken aan hen die patentpligiig zijn, dat voor
name middelen van bestaan binnen weinige ja
ren zullen vernietigd worden.
Van die Gevangenis Fabrieken trekt de Staat
niet eens voordeel, want de voortbrengselen wor
den zoo laag afgezet, dat alleen, welligt - de Di
recteuren met sommige Depöthoudera er de voor
deden van genieten, én de. gevangenen, als zij
eenmaal in de maatschappij terug keerën, een-
werk .hebben, .j^ngeieaxd -dwzij.jjpgj:geen, 10
centen 'daigs méde verdienen kunnen.
Dat zalMnen nu op Java niet vinden. De
Javanen leven, onder hunnen arbeid zeer geluk
kig zij kennén de weldaad die het N&derlandschê
Gouvernement aan hun bewezen heeft, door hen
uit de magt van roovers te verlossen, en. daar
voor betalen zij, in arbeid, gewillig eene ver
goeding; en leven onbekrompen zonder gebrek.
In Nederland daarentegen gaat de kern der
maatschappij door allerlei ongerijmdheden vcrloreu,
en die toestand moét noodwendig leiden tot onte
vredenheid en eindelijken opstand.
*BE BÏSCHAVKG.
Om de beschaving naar de 19 eeuwsche bc-
grippeu te voltooijon, zal, er in Utre.pht, zoo de
ingezetenen mSar ƒ75,000 bijeen willen brengen
een KOSTHUIS voor 99 personen of ongehuwde
ambachtsgezellen komen. De ontwerpers meenen
dat het beter ie dat ambachtslieden vereenigd
in een kosthuis zijn, dan bij. de burgers. Het.
zal zeker wel beter Zijn voorden Directeur, die
et 'een middel van bestaan in vinden zal, en
het is altijd filantropisch, als men rand wept
om iemand,' die een post moet hebben, uit den
brand te helpen, al helpt men er dan oók anderen
dpor in den brand.
Men is tegenwoordig 'druk in de weer om
andere landen na te apen, en zoo er al beden
kingen gemaaktworden op plannen als het be
doelde kosthuis, dan komt meu met' voorheelden
uit Engeland of Frankrijk, even als of de Hol
landers, Engelschen of Fransqhen waren. Hét-kan
zijn dat men het zoo ver brengt dal de Oud-
Hollandsciie zedelijkheid gcheeVxjgJbtig^.jrordt,
