GROEI PARELS
PAAS-
verrassingstocht
MIES BOUWMAN
DOET EEN BEROEPOPU
GIRO 809
Veiligheid-voor-alles bij zeevaart
met vloeibaar gemaakte gassen in bulk
STICHTING REDT DE KINDEREN
(NEDERLAND)
TWEEDE PAASDAGMET UW KRANT OP VERRASSINGSTOCHT
Het Noord-Bevelands Nieuws en Advertentieblad en Delta Tours
organiseren op maandag 8 april (Tweede Paasdag) een
voor de prijs van slechts 62,50 (kinderen tot 12 jaar f 50,
LET OP Inklusiefkoffie met gebak, koffietafel en diner.
GEEF U SNEL OP OM TELEURSTELLING TE VOORKOMEN
TELEFOON 01107-1514
Als er op de wereld één vaart is, waar
veiligheid hoog in het vaandel staat, is
het de vaart met gastankers.
Het vervoer per gastanker van vloei
baar gemaakte gassen wordt ten on
rechte vaak in één adem genoemd met
risico's die tot grote rampen kunnen
leiden. De praktijk laat echter anders
zien.
In de statistieken van ongelukken in
de scheepvaart komen gastankers niet
voor. Dat zegt voldoende over de vei
ligheid waarmee het vervoer van vloei
baar aardgas (LNG), en vloeibare pe-
troleumgassen (LPG) en chemische
vloeibare gassen voortdurend wordt om
ringd. Maar nog sprekender is dat de
verzekeringstarieven voor gastankers
even hoog zijn als die voor andere
schepen!
In verhouding tot de hele wereld
tonnage neemt de gastankervaart met
1200 schepen een aandeel van nog
geen twee procent een bescheiden
plaats in. Dat doet echter niets af aan
de vitale rol die gastankers spelen in
het economische gebeuren.
Zonder LNG-tankers zouden grote
delen van de wereld van onontbeerlijke
energie verstoken blijven en zonder de
aanvoer van propaan en butaan (LPG)
en chemisch vloeibare gassen kunnen
chemische industrieën niet draaien, om
dat ze van die grondstoffen afhankelijk
zijn.
Nog pas 20 jaar oud.
Als gespecialiseerde tak van scheep
vaart is het transport van vloeibare
gassen nog maar twintig jaar oud. Met
de snelle uitbreiding van de chemische
industrie is ook het vervoer per schip
van LPG voor de fabrikage van plastics
en van ammonia voor de kunstmest-
produktie sterk toegenomen.
Voordien werden ook al vloeibaar ge
maakte gassen vervoerd, maar dat ge
beurde in tanks die in de scheepsruimen
van gewone vrachtvaarders waren ge-
installeerd. In de loop van de jaren '60
zijn speciaal ontworpen gastankers in
de vaart gekomen.
De gastankvaart kent uiteenlopende
typen schepen voor de verschillende
soorten gas. Het vervoer van vloeibaar
aardgas (LNG) speelt zich af tussen pro
ducerende en consumerende landen, de
zogenaamde liner-trade, via vaste rou
tes over lange afstanden en met tank
schepen die grote hoeveelheden vloei
baar gemaakt gas (75.000 tot 150.000 m3)
kunnen laden.
Petroleumgassen (LPG) komen ter be
schikking bij de winning van ruwe olie
(Midden-Oosten, Noordzee) en bij het
raffinageproces. In tegenstelling tot
aardgas (LNG) worden ze niet gebruikt
als brandstof voor elektriciteitscentrales
LPG-tankers zijn daarom kleiner dan
LNG-tankers. Het grootste type heeft
een ladinginhoud van 70.000 m3 en wordt
ingezet voor het vervoer van vindplaats
(oliebron of produktieplaats) naar af
nemer.
Gastankers voor LPG, met een capa
citeit van 1000 tot rond de 50.000 m3,
varen als regel tussen chemische indu
strieën, evenals gastankers met che
misch vloeibare gassen aan boord. De
laatste tankers hebben een relatief ge
ringe ladingruimte, omdat het bij het
vervoer van dit soort vloeibaar ge
maakte gassen gewoonlijk om kleine
hoeveelheden gaat.
De gassen worden in vloeibare vorm
geladen, vervoerd en gelost, omdat één
kubieke meter vloeibaar gemaakt gas in
die vloeibare vorm overeenkomt met
700 m3 voor LNG tot 215 m3 in gasvorm
voor bijvoorbeeld butaan bij plm. 15° C.
Aan boord worden de gassen vloei
baar gehouden door onafgebroken koe
ling. Dat gebeurt bij lage temperaturen,
variërend van min 162 graden Celsius
voor LNG, min 104 graden voor ethy-
leen tot maximaal 48 graden onder nul
voor LPG bij nagenoeg atmosferische
omstandigheden in de ladingtanks.
Het vervoer van LPG vindt ook plaats
in druk-tanks waarbij de koeling van
de gassen niet zo groot hoeft te zijn. De
ladingtanks waarin de vloeibaar ge
maakte gassen worden geladen, hebben
verschillend vormen, al naar gelang 'hun
inhoud vloeibaar moet worden gehou
den onder druk, gekoeld of door een
kombinatie van beide. Bij moderne gas
tankers zijn de tanks aangepast aan de
vorm van de romp van het schip, zodat
een zo groot mogelijk deel van de be
schikbare ruimte wordt benut.
Gastankers zijn gekompliceerd en
daarom kostbare schepen. De bouwprijs
is hoog vanwege de speciale apparatuur
voor het koelen van de gassen en de
uitgebreide veiligheidsvoorzieningen die
internationaal zijn voorgeschreven. Het
„gasgedeelte" maakt ongeveer een derde
van de totale bouwkosten uit.
Veiligheid-vóór-alles is het dwingende
gebod aan boord van gastankers en op
de laad- en losinstallaties.
De officieren van gastankers hebben
een speciale opleiding gekregen en zijn
daarna in de praktijk vertrouwd ge
raakt met de specifieke eisen van het
transport van vloeibaar gemaakte gas
sen.
Met een vloot van ruim 230 gastan
kers neemt Japan de eerste plaats in
op de wereldranglijst. Verreweg de
meeste andere landen hebben veel klei
nere vloten.
In West-Europa heeft Noorwegen met
meer dan vijftig schepen de grootste
vloot van dit type schepen.
Onder Nederlandse vlag varen negen
gastankers. Vier behoren tot rederijen
van de Anthony Veder Groep in Rot
terdam, die er momenteel nog eens drie
in aanbouw heeft in Nederland.
"EEN LPG - SCHIP MET DRUKTANKS MET EEN INHOUD VAN 12.000 M3'
FIETSBANDEN BELANGRIJK VOOR GOED EN VEILIG FIETSEN
Al zo'n kleine honderd jaar zijn fiet
sen uitgerust met luchtbanden, om pre
cies te zijn sinds 1888 toen de Ierse
veearts John Boyd Dunlop patent
kreeg op een door hem ontwikkelde
luchtband. Hij was niet de eerste, maar
wel de eerste die ervoor zorgde dat de
band ook in produktie werd genomen.
Voordien moest je het zonder doen en
in het gunstigste geval werd dan een
massieve rubberen band gebruikt. De
fietsers keken eerst nogal wantrouwend
tegen de luchtband aan, want het lek
worden werd als een groot probleem
gezien. Al gauw bleken echter de voor
delen zo groot te zijn, dat de luchtband
als onmisbaar werd gezien. Toepassing
van de luchtband betekende prettiger,
lichter en veiliger fietsen. De komst
van de luchtband heeft de gebruiksmo
gelijkheden van de fiets dan ook aan
zienlijk vergroot en sinds het laatste
decennium van de vorige eeuw begon
de grote opmars van de fiets.
Binnen- en buitenband.
De fietsband zoals die nu gebruikt
wordt, bestaat uit een binnenband en
een buitenband. In de binnenband
wordt lucht gepompt en de buitenband
dient ter bescherming. De binnenband
is van rubber en voorzien van een zelf-
dichtend ventiel. Er bestaan verschil
lende soorten ventiels, met een rubber
slangetje of zonder. Omdat er ventiels
in verschillende maten bestaan, kan
het voorkomen, dat de mond van de
fietspomp niet goed op het ventiel
past, dan moet een verloopnippel wor
den gebruikt. Ventiels worden vaak
met een stofdopje geleverd, dat het
ventiel aan de bovenzijde afsluit. Echt
wel nuttig omdat het voorkomt dat
het ventiel door straatvuil dichtslibt en
dat geeft dan moeite met het oppom
pen van de band. Een nieuwtje is een
binnenband die niet, zoals gebruikelijk
uit één rond stuk bestaat, maar met
twee dichtgelaste uiteinden. Dat is han
dig als je bijvoorbeeld tijdens een fiets
tocht een binnenband moet vervangen
en als dat de band van het achterwiel
betreft, is dat een heel werk. Met zo'n
binnenband uit één stuk gaat dat ge
makkelijker. Je haalt de kapotte bin
nenband uit de buitenband en knipt
hem doormidden. Die binnenband ben
je dus wel kwijt. Dan wordt de nieuwe
binnenband in de velg gelegd, waarbij
de beide uiteinden elkaar best een
stukje mogen overlappen. Bij het op
pompen vormt de binnenband zich in
de buitenband op de juiste plaats.
De buitenband bestaat uit canvas
koordlagen, staaldraad en rubber.
Daarom wordt over draadbanden ge
sproken en dit ter onderscheiding van
de tubes, zoals die vooral op racefietsen
worden gebruikt. Bij een tube zijn bui
ten- en binnenband tot een geheel ver
werkt. Reparatie is bij een tube nogal
tijdrovend. Omdat er tegenwoordig ook
heel smalle draadbandjes bestaan ver
dringen deze de tube steeds meer voor
lichtgewicht fietsen, ook omdat een
draadband minder kwetsbaar is dan
een tube.
Bandenmaat is belangrijk.
Fietsbanden bestaan in verschillende
maten, die korresponderen met de velg-
maten. Bij het kopen van nieuwe ban
den moet je daarmee rekening houden.
Heb je niet de juiste maat band, dan
zal dat problemen geven met bet om
leggen en een niet goed passende band
slijt ook sneller. De maten staan met
cijfertjes op de zijkant van de band
aangegeven. Wie twijfelt moet de fiet-
senvaikman laten kijken of hij de juiste
maat band heeft.
Veel buitenbanden zijn tegenwoordig
voorzien van een reflekterende strook,
waardoor de fiets in het donker ook
van opzij goed zichtbaar wordt. Dat is
belangrijk voor de veiligheid. In een
aantal landen zijn reflekterende fiets
banden wettelijk voorgeschreven. In
Nederland is dat nog niet het geval,
maar het gebruik van deze banden
moet zeker worden aanbevolen. Ze zijn
iets duurder dan gewone banden, maar
dat kleine verschil mag je wel voor je
veiligheid over hebben.
Ook banden vragen onderhoud.
Net als aan de hele fiets moet ook
aan de banden zorg worden besteed.
Zo'n 'kleine moeite loont dubbel en
dwars. Als je zorgt dat de banden in
goede staat blijven, gaan ze langer
mee.
Wat moet je daarvoor doen? Houd
de banden steeds goed op spanning.
Daardoor blijven ze beter in model en
je fietst ook lichter. Of een band de
juiste spanning heeft kun je zelf ge
makkelijk kon troleren. Met de beide
duimen in de band drukken en je moet
dan de band maar heel licht kunnen
indrukken. Als de wegen glad zijn, bij
voorbeeld in de winter bij ijzel of
sneeuw, mag de bandenspanning wel
wat minder zijn, zodat de band tijdens
het rijden wat breder uitzet, waar dooi
de slipkans kleiner wordt. Houd in de
zomer de banden als het enigszins kan
uit de felle zon als je je fietst ergens
neerzet, want het felle zonlicht ver
snelt de vertering van het rubber. Als
een buitenband afgesleten raakt, zodat
het profiel verdwenen is, doe je er
verstandig aan een nieuwe band om te
leggen. Zo'n band met een afgesleten
loopvlak is namelijk minder veilig om
dat hij sneller doorslipt. Ook is de kans
op lek worden dan groter. Daarom be
ter tijdig een nieuwe band kopen dan
steeds maar weer de band moeten plak
ken. Dat is verkeerde zuinigheid. Met
dat lek worden valt het tegenwoordig
best mee omdat de kwaliteit van de
banden sterk is verbeterd. Binnenban
den zijn, zoals dat heet, potdicht ge
worden en kleine gaatjes -gaan vanzelf
weer dicht.
Er zijn tegenwoordig substanties op
de markt die, nadat ze in de binnen
band zijn ingebracht, Weine lekken
dichten en ook zijn er buitenbanden
met extra moeilijk te doordringen laag,
zodat glassplinters en dergelijke boos
doeners minder gemakkelijk door de
band heen gaan. Zorg voor alle zeker
heid toch maar voor bandenplakspul
len, vooral als je onderweg bent, zodat
je jezelf in noodgevallen kunt helpen.
In de -fietsenhandel is het hiervoor
noodzakelijke materiaal in een handig
doosje te koop. Hoe beter je voor je
banden zorgt, des te minder vaak heb
je dat doosje nodig.
Ver van ons bed sterven dagelijks duizenden kinderen aan ziekten
als kinkhoest, difterie, tuberculose en mazelen. Ver van ons bed worden
ook duizenden kinderen blijvend invalide door kinderverlamming.
Wie in een land woont als Nederland, waar kinderen gezond kunnen
opgroeien, accepteert dat niet. Vandaar deze oproep.
tVOOR F 25 PER JMR KUNT U DONATEUR WORDEN VAN DE
STICHTING REDT DE KINDEREN (NEDERLAND)
Voor f 25 per jaar steunt u een levensbelangrijk projekt. Met uw bijdrage
kan de Stichting het immunisatie-projekt in Boven Volta (dat sinds kort
Burkina wordt genoemd) voortzetten. Een projekt met als einddoel: uit
banning van alle dodelijke kinderziekten in Boven Volta en ook in andere
landen in de Derde Wereld. Dat einddoel is nog ver, maar bereikbaar
mits er gerekend kan worden op uw steun.
Er sterven zoveel kinderen onnodig. Doe daar iets aan.«Nu. O
WORDT DONATEUR, STORT F. 25,-
DEN HAAG
