Geef.. V
GefflucW.
SCHAATSEN
Twee Noord-Bevelanders
reden de Elfstedentocht
Tweede blad van het Noord-Bevelands Nieuws- en Advertentieblad d.d. donderdag 7 maart 1985 no. 4156
Steun het Astma fonds.
Postgiro 55055.
U KUNT NIET
AUES WETEN
Zeeland
Magazine?
Elfstedentocht, niet alleen bij de
Friezen gaat bij dit woord het hart snel
ler kloppen. Tientallen Zeeuwen waren
bij dit laatste schaatsfestijn aanwezig,
maar wat u misschien niet wist: ook
twee inwoners van Noord-Beveland,
Lou de Jager uit Geersdijk en Jan de
Wagter uit Kortgene.
Deze twee schaatsfanaten waren ech
ter niet de eerste Noord-Bevelanders
die deze schaatsmaraton hebben gere
den, maar ook met het zelfde begeerde
kruisje op zak, is dit Jan de Looff uit
Kortgene. In 1942 reed deze ras-Noord-
Bevelander, getrouwd met een Friezin,
reeds de Elfstedentocht. Het was toen
22 januari en de tocht werd verreden
met zestien graden vorst. Jan de Looff
deed er toen 10 uur en 50 minuten over,
met prima ijs en weinig of geen „kluun-
werk". Tot deze elfstedentocht was Jan
de Looff echt de enige Noord-Bevelan
der die deze tocht ooit had gereden.
Twee mede „schaatsfanaten" hebben
zich hier dan nu bijgevoegd.
In dit verslag willen we ze allebei
apart volgen, want tot twee dagen na
de tocht wisten ze niet van elkaar dat
ze hadden meegeschaatst in Friesland.
Lou de Jager: har te wens in vervulling.
,We treffen Lou thuis, enige dagen na
zijn sportieve prestatie. Het hele huis
ademt nog de sfeer van de Elfsteden
tocht uit. Bloemen, vaantjes, buttons en
alle formulieren uitgespreid op de ta
fel. Ook een spandoek, wat bij thuis
komst was opgehangen, is direct bij de
hand.
We laten Lou aan het woord: Toen
dan eindelijk het verlossende bericht op
de televisie was gekomen, is er toch
wel lichte paniek uitgebroken. Plotse
ling stond de telefoon roodgloeiend. Ik
had namelijk afgesproken met een goe
de kennis de Elfstedentocht te rijden.
Van alle kanten werd er opgebeld, met
de mededeling „het gaat door" of „heb
je het al gehoord, het gaat door". Nou,
toen hebben we gelijk de knoop door
gehakt en zijn we met z'n tweeën des
nachts om drie uur naar Tilburg gere
den om ons te laten inschrijven. We
waren daar niet de enigen, toen we aan
kwamen. Tientallen zaten of lagen daar
al op de stoep. Door het Rode Kruis
werden dekens en snert uitgedeeld. De
sfeer, die later zo naar voren zou ko
men, was zelfs daar al aanwezig. Geen
gedrang, geen gemopper of andere toe
standen, alles even kameraadschappe
lijk. Iedereen met dezelfde bezieling.
De reden dat we al zo vroeg in Til
burg moesten zijn, was dat wij geen lid
waren van de Vereniging de Elfsteden
tocht.
Ingeschreven hadden we .Dus naar
huis, inpakken en op naar Friesland.
We zijn daar prima opgevangen door
kennissen en wat een sfeer! Heel Fries
land was echt in de ban van het komen
de spektakel. Over niets anders werd er
gesproken en van alle kanten kwamen
de goedgemeende adviezen. De avond
voor het grote gebeuren zijn we naar
bed gegaan met de gedachte flink te
slapen en uit te rusten. Maar van dat
slapen is niet veel terecht gekomen.
,Toen kwam dan de grote dag. Om 6
uur waren we in de Frieslandhal aan
wezig. We zouden starten om 07.15 uur
in de derde vrije groep. Wat een sfeer,
geweldig. Precies op de aangegeven tijd
gingen we van start. .Eerst ongeveer
twee kilometer lopen naar de start
plaats en dan sta je plotseling op het
ijs, en ben je aan het rijden.
Samen met mijn kameraad, want dat
hadden we afgesproken, we hebben nu
alles al samen gedaan, we proberen de
tocht ook samen uit te rijden.
De eerste 50 kilometer ging prima,
alleen werd mijn maat nog een keer
aangereden, waar hij later nog last van
zou ondervinden, waardoor we langza
mer moesten gaan rijden.
Ook toen stonden er al veel mensen
langs de kant, maar vooral in het begin
was ik toch wat zenuwachtig, wat ook
wel bleek, want m'n maat riep: „Lou,
ze zwaaien", maar bij mij stond de blik
op oneindig en het verstand op een laag
pitje. Dus dat heb ik helemaal niet ge
zien.
Gaandeweg de tocht moest er veel
worden gelopen, wat erg vermoeiend
is en je rithme breekt, maar we kwa
men toch goed vooruit. En wat zijn we
geholpen door die duizenden mensen
langs het parcours. Je werd eigenlijk
van de ene plaats naar de andere ge
schreeuwd en niet te vergeten de hulp
onderweg: sinaasappels, water en be
kers snert werden er in je handen ge
duwd. Het was in één woord: fantas
tisch!!
Met mijn maat Lau Polvliet uit Mid
delburg ging het toch wat minder. Hij
kreeg last van de eerder gemaakte aan
rijding. Toen ik een keer achterom keek
hoe het ging, lag ikzelf onderuit in een
flinke plas water. Kleddernat natuur
lijk. Ter plaatse heb ik mijn muts en
m'n schaatspak zo goed en kwaad dit
ging, uitgewrongen, maar nat blijf je
natuurlijk.
Met mijn kameraad ging het al maar
minder. Toen hebben we afgesproken
de laatste 50 kilometer in ons eigen
tempo te rijden. Voor mij ging dat veel
beter en toen ik dan ook in Dokkum
aankwam, wist ik voor mezelf, dat ik
het zou halen.
,ToCh nog even wat over Dokkum.
Later hoorde je dat er zo'n geweldige
happening in Franeker was, door de te
levisiebeelden. Maar voor mij, en ook
wel vele andere rijders, waren de mas
sale aanmoedigingen en de totale sfeer
in Dokkum toch wel het meest indruk
wekkend.
Op weg dus voor het laatste stuk in
m'n eentje. Alles wat dan onderweg is
op het ijs, wil ook de eindstreep halen.
Sommigen worden meegetrokken, an
deren worden geduwd. Zelfs heb ik een
man gezien met z'n arm uit de kom, die
door andere schaatsers tussenin mee
werd genomen. Hij wilde niet van het
ijs af, bang dat hij er niet meer terug
op mocht. Die eindstreep moest wor
den gehaald.
Toen kwam dan het eind in zicht.
Duizenden mensen langs de kant. Ik
weet echt niet meer dat ik die laatste
paar honderd meter heb gereden. Je
werd gewoon door het publiek naar de
finish gezongen en geschreeuwd.
Om 20.30 uur was ik dan binnen. Ook
hier was de opvang weer prima gere
geld. Na het^afstempelen stonden bus
sen klaar die je weer naar de Fries
landhal brachten. Wat je daar te wach
ten stond is ook met geen pen te be
schrijven. Drommen mensen, waar je
door een pad doorheen moest, die ston
den te juichen en te applaudiseren. Wat
later is ook Lau Polvliet aangekomen.
Ondanks de blessure heeft hij ook het
einde gehaald.
Veel bloemen, spandoeken en een taart.
Ook thuis werd er natuurlijk van mi
nuut tot minuut meegeleefd met de
schaatsers. Ina van huize De Jager is
geen moment van de televisie weg ge
weest. Maar hoe het Lou was vergaan,
was pas 's nachts om half één bekend.
Toen kwam het verlossende telefoon
tje van Lou: „Ik heb het gehaald", wa
ren de eerste woorden, zo kan z'n
vrouw het zich nog herinneren.
Links: Jan de Wagter btf de Friesland-hallen.
De Elfstedentaart.
Vrijdags werden op de boerderij van
Lou allerlei feestelijke voorbereidingen
getroffen voor de thuiskomst van de
twee mannen die deze tocht in Fries
land hadden volbracht.
Een spandoek met de woorden „Een
hartewens in vervuling, prijkte boven
de voordeur. Ze waren er allebei een
beetje van onder de indruk, toen ze het
erf van de boerderij op kwamen rijden.
Binnen werd het pas echt feest. Vele
boeketten bloemen, telefoontjes en een
enorme taart met daarop alle Friese
Elfstedenplaatsen gaven aan deze pres
tatie de nodige eer.
Wat ook enorm op prijs werd gesteld
was dat oud-Elfstedentocht rijder Jan
de Looff één van de eersten was die zijn
gelukwensen kwam aanbieden.
Op de vraag, volgend jaar weer, Lou?
kwam er zonder aarzelen het antwoord:
„Dan doe ik het weer!"
1
Jan de Wagter, Zeeuwse Fries.
Hij woont al acht jaar in Kortgene,
is 38 jaar oud, produktiechef bij de
Betho in Goes en is Fries van geboorte.
Niet zo een geweldige voorbereiding,
vond Jan zelf. Ik had er zo'n 180 kilo
meter opzitten, toen ik van start ging
bij de Elfstedentocht. Enkele weken
van tevoren had ik mijn schaats gebro
ken, dus toen ik had ingeschreven, wa
ren mijn schaatsen nog nieuw. Na een
grote tocht in de Alblasserwaard had ik
dan ook een flinke blaar op mijn hiel.
Maar goed ingezwachteld en verzorgd
ben ik van start gegaan. Jan zelf is wel
lid van de Vereniging de Elf steden,
dus zat hij in de vroegere startgroep.
Het eerste stuk hebben we in het
donker gereden, maar dat viel best mee,
aldus Jan. De indrukken en de sfeer
die ook Lou beschrijft, komen geheel
overeen met het verhaal van mij, dat
kan ik alleen maar bevestigen. Alleen
zat ik dus met die blaar, waar ik later
toch erg veel last van heb ondervonden.
Ma ar het was echt één groot feest
en geweldig zo de toeschouwers langs
de route waren. Iederéén heeft deze er
varing wel opgedaan. Want toen ik bij
een groepje Hollanders reed, hoorde ik
er één zeggen: „Die rot Friezen, ze zijn
nog sympathiek ook". Nou, een betere
omschrijving van de sfeer is er dacht ik
niet te geven.
Ook Jan de Wagter heeft er dertien
uur over gedaan en op de vraag: Vol
gend jaar weer? is het antwoord ook
hier zonder aarzelen: volmondig ja:
Huldigingscomitee.
Toen de familie De Wagter terug in
Kortgene was, had de buurt in de Wil-
helminastraat spontaan een huldigings
comitee samengesteld. Bloemen, geluk
wensen en een grote toeloop van be
wonderaars, beschrijft de eerste na de
thuiskomst.
Dat Jan heeft mee kunnen rijden, met
nog twee andere Betho colega's, is ze
ker te danken aan de spontane mede
werking van hun werkgever, dat was
geweldig, wil Jan nog even kwijt.
Na dat bekend was dat nog een
Noord-Bevelandse schaatser deze tocht
had gereden, is er contact met elkaar
gezocht. Het resultaat is een onvervalst
Elfstedentochtonderonsj e geworden,
waar ook Jan de Looff met zijn vrouw
bij aanwezig waren. Er is die avond
beslist niet over koetjes en kalfjes ge
praat. Met u weet ik zeker dat het
Friesland, ijs, Elfstedentocht en alles
wat er mee te maken heeft is geweest.
Namens u, lezers en de redactie van
dit blad feliciteren we beide Noord-Be
velanders graag met deze geleverde
prestatie.
Rood en wit leer kunt u schoonmaken
met een in tetra gedrenkt en goed uit
geknepen watje. Daarna weer glanzend
maken met rode of witte was.
Fjjn gemalen eierdoppen kunt u zeer
goed gebruiken als meststof voor pot
planten.
Inktvlekken uit pluche verwijdert u
door ze te wassen in warm zout water.
Daarna behandelt u ze met spiritus en
was ze uit in warm water.
Uw rozen moeten na de bloei direkt
worden ingesnoeid. Snijd de uitgebloei
de takken af juist boven het buitenste
vijftallig blad.
Honde- en katteharen kunt u gemak
kelijk van tapijten en stoelbekleding
verwijderen door deze met een voch
tige spons af te nemen.
Tomaten schillen gaat eenvoudig, als u
deze eerst even in heet water legt.
Honing bevat veel vitamines van de B-
groep, vitamine C en vele mineralen
als ijzer, magnesium, calcium, fosfor en
koper.
Als de centrale verwarming wordt ge
stookt, vul dan tijdig de verdampings
bakjes aan de radiatoren, zodat u de
kamers niet te droog stookt.
Uw afgedankte tandeborstel is zeer ge
schikt voor het schoonmaken van kam-
Zit de dop van een tube erg vast, houdt
deze dan even in heet water en het leed
is geleden.
Ketelsteen kunt u verwijderen door de
ketel met azijn te vullen, daar een hand
vol zout aan toe te voegen en het geheel
aan de kook te brengen. De ketelsteen
laat dan vanzelf los. Goed naspoelen.
Bent u reeds geabonneerd op
een 2-maandelijks tijdschrift
met aktualiteiten, cultuur,
evenementen, historie en
recreatie.
Het geheel in 4-kleuren om
slag en alle artikelen voor
zien van nog nimmer gepu
bliceerde foto's.
Slechts 30,per jaar.
Vraag gratis proefnummer:
POSTBUS 1 -
4490 AA WISSENKERKE
"MET EEN KNIPOOG".
Uniek.
,,'tls weer voorbij die mooie winter",
denken velen. Mooi? Nou ja, als je even
alle ellende vergeet: sneeuwval, glad
heid, al dan niet schoongemaakte trot
toirs, rondtollende auto's en gasmeters,
aanrijdingen, dierenleed, bevroren voed
sel en waterleiding en auto's die niet
wilden starten. Als je dat alles even
vergeet, dan blijft over de unieke win
ter 1985. We zullen er nog tot in lengte
van jaren over praten. En we zullen
zeker verhalen, dat we op het Veerse
Meer konden. Dat we konden schaat
sen waar iedere zomer duizenden
zwemmers en zeilers vertoeven. Maar
wij zullen het zeggen: eens liepen we
over het Veers Meer, tot Veere toe....^
Dominee.
Dat oversteken leek aanvankelijk een
echte waaghalzerij. Er werd gemom
peld dat er al enkelen uit Walcheren
in Kamperland waren gesignaleerd,
maar het waren geruchten. Ook de
eerste Noordbevelanders hadden het
gewaagd, maar of het verantwoord
was
Op een koude middag, daags na de
geruchtenstroom over de „oversteek",
trok ik de stoute schaatsen aan om dan
ook de sensatie te beleven van „Veere
aandoen in 10 minuten". De harde oos
ten wind blies me als het ware in de
goede richting. Toch bleef ik weifelen
bii het zicht op de grauwe ijsvlakte.
Twee mannen stonden aan de kant,
klaarblijkelijk in dezelfde geestesge
steldheid als ik. Op mijn vraag of „een
retourtje Veere" vertrouwd was. keken
ze zeer gewichtig.
„Het kraakt behoorlijk", begon de
een.
„Maar de dominee is er ook over ge
gaan en die is weer heelhuids terugge
komen. Als het ijs hem draagt, zullen
wij het toch ook wel kunnen wagen",
filosofeerde de ander.
„Maar", reageerde zijn metgezel met
een duidelijk deskundige blik in de
ogen, „al kan een dominee er over, dat
betekent nog niet dat zoiets voor andere
stervelingen is weggelegd
Historie.
Ik besloot meer waarde te hechten
aan het geloof dan aan het bijgeloof en
dus gleed ik „gejaagd door de wind",
naar de Campveerse Toren. Historisch
moment! Zo ongeveer moeten 170 jaar
geleden de Engelsen op Veere zijn aan
gekomen om de troepen van Napoleon
daar te verjagen
De terugweg werd een nijver zwoegen
tegen en op de natuurelementen. Maar
het doel was bereikt. Het Veerse Meer
was bedwongen, in het spoor van waag
halzen en de dominee
Later volgden nog duizenden, pro
bleemloos, op zonovergoten ijs, haast
met windstilte! Ze gingen op schaatsen,
te voet, op de fiets of met de slee, ja
zelfs in de kinderwagen. Zij allen, uit
gezonderd de laatste categorie, zullen
het deze zomer allemaal vertellen aan
de gasten, die zeilend, vissend, surfend
en zonnend het Veerse Meer bevolken:
langs die boeien heb ik nog gefietst
Koud.
Toch zijn en blijven er altijd men
sen, die deze Hollandse folklore niet
zien zitten. Voor hen waren het moei
lijke weken. Voor hen betekent schaat
sen altijd: veel kou, vooral aan handen
en voeten, kapotte riempjes aan de
Friese doorlopers, schaatsen die steeds
weer los schieten, en vooral de angst
voor die fatale scheur in het ijs of die
onverhoedse buiteling. Voor hen is het
bekende gezegde, ontleend aan het
schaatsen, „vallen en opstaan" slechts
een schrikbeeld. Voor hen hoeft het al
lemaal niet zo nodig! Voor hen waren
vroeger de spritskoeken en de choco
lademelk als een oase in de woestijn,
al is de vergelijking in verband met de
temperatuur wat ongelukkig.
Soepel.
Toch brengt iedere lange vorstperiode
weer mensen op de gladde ijzers. De
soepele gang over het ijs, het element
van gezelligheid, de sierlijke beweging
van al die mensen op het ijs, doet ieder
jaar weer een aantal mensen besluiten
toch maar al die nare bijgedachten te
vergeten en weer een poging te wagen.
Maar het kost wel moeiten! En de toe
schouwers genieten! Een geheel onbe
volkt ijsveld is vaak niet voorhanden,
maar toen ik op een wat stillere plek
op het Veerse Meer reed, werd juist
zo'n persoon, niet meer zo „piep", door
haar man en zoon op het ijs gehesen.
Ik kon het niet laten de eerste les een
poosje te volgen, op eerbiedige afstand
weliswaar. Haar trainingspak oogde
airo-dynamisch, de muts was zelfs voor
zien van dezelfde merknaam als Neer-
lands schaats-toppers, maar voor de
rest deed ze me meer denken aan een
aangeschoten vogel. Ze hing zwaar tus
sen de beide mannen en glijden op die
ijzers was voorlopig nog een onvervul
de wens. Draaien en keren was zelfs
voor de begeleiders niet zonder gevaar,
want de druk was dan erg groot. Ze
„trokken" voortdurend baantjes van
tien meter, maar ze bleven ver boven
hun schemaDe aanwijzingen van
de beide coaches klonken luid over het
ijs. Maar het succes was gering, want
toen één van de twee zich wilde ver
wijderen, was het voor de andere twee
onbegonnen werk geworden.
„Je bent te gespannen, Ria", foeterde
de vader.
,„Je kunt er beter mee stoppen, moe",
adviseerde zoonlief en hij voegde er op
beurend aan toe: „Déze elfstedentocht
wordt toch niets meer voor jou
Even later was ze aan het „klunen"...
zonder schaatsen,!
H.
