Dorpshuis Kats in gebruik
weet te vertellen
(deel 1)
Een oud-eilandbewoner
Vuren voor terras.
Hollandse zomers duren kort. Toch
kunt u langer en intensiever genieten
van het buitenleven door uw houten
hekwerk uit te bouwen. Juist dat wind
stille, beschutte zithoekje of terras,
biedt u de mogelijkheid veel eerder in
het eerste lentezonnetje te zitten, of
langer na te genieten van zwoele zo
meravonden in het najaar.
Voor de bouw van een carport is
hetzelfde opbouwprincipe toe te passen
als voor een terras. Informeer wel eerst
bij uw gemeente wat en tot hoe hoog
u wel en niet mag bouwen.
De basiskonstruktie laat zich gemak
kelijk uitleggen als u de diverse on
derdelen bij naam kent en hun plaats
in de solide konstruktie kent.
Mooi van aanzien wordt uw terras
overkapping als u de stijlen uit één
lengte hout haalt. Neem een houtzwaar-
te van minimaal 95 x 95 mm of groter
en kies een onderlinge afstand van
maximaal 3 meter.
Stijlen kunt u uit massief hout halen,
maar ook samenstellen uit diverse de
len hout.
Onder grote belangstelling is zater
dag 24 november j.l. het Dorpshuis te
Kats officieel geopend door burgemees
ter Hoogendijk - van Duijn. Haar eer
ste handeling was het onthullen van de
naam „De Vriendschap" boven de deur
naar de ingang. Vervolgens werd met
een sleutel de deur geopend. Een dicht
geplakte ingang werd vervolgens zicht
baar. Op het papier waarmee de ingang
was afgesloten, stonden symbolisch de
gereedschappen afgebeeld waarmee de
vele vrijwilligers de laatste tijd had
den gewerkt. Met één fikse stap dwars
door dit papier was de laatste hande
ling verricht door de burgemeester
waarmee het Dorpshuis aan de vele
funkties die het is toebedeeld, kan be
ginnen.
In de grote zaal hield vervolgens
burgemeester Hoogdijk - van Duijn haar
openingstoespraak, die we in zijn ge
heel zullen weergeven.
Dames en heren.
Namens het gemeentebestuur heet ik
u allen hartelijk welkom in het Dorps
huis „De Vriendschap". Getracht is,
uitgaande van behoeften, te komen tot
een onderkomen voor sport en sociaal-
kulturele aktiviteiten onder één dak.
Een dorpshuis, waar reeds bestaande
verenigingsaktiviteiten in gehuisvest
zullen worden, maar waar zeker ook
emplooy is voor het ontwikkelen van
nieuwe aktiviteiten. Een ontmoetings
plaats, een soort huiskamer, waar ie
dereen van jong tot oud zich thuis moet
voelen. Waar diverse aktiviteiten zul
len zijn, bijeenkomsten, kursussen, uit
voeringen, sport-aktiviteiten. Iedereen
moet er zo maar kunnen binnenlopen
voor een praatje, voor het uitleven
van een hobby, voor ontspanning.
Ter stimulering van genoemde zaken
is een dorpshuis van essentieel belang,
met als logisch gevolg, dat bestaande
banden verstevigd worden en nieuwe
ontwikkeld kunnen worden. Om die
reden vind ik een gelukwens in het bie-
zonder naar de inwoners van Kats, nu
de ingebruikname een feit is, zeker op
zijn plaats.
Na de toezegging dat we op basis
van vrijwilligheid erop konden reke
nen dat er werkzaamheden verricht
zouden worden en in vervolg daarop
ook uitgevoerd zijn, vind ik op z'n
minst ook een felicitatie waard. Zeker
gezien het zichtbare resultaat, maar
stellig ook voor het onzichtbare re
sultaat, de begroting, deze werd niet
overschreden.
De werkgroepen bouw en beheer
hebben de begeleiding goed opgepakt
en velen hebben in welke vorm dan
ook, vanuit zijn of haar mogelijkheden
op vrijwillige basis gewerkt aan een
deel van de uitvoering van dit dorps
huis. Een woord van bijzondere dank
aan hen is op dit moment dan ook
zeker op z'n plaats. Niet alleen om
dit gedurende een lange periode op te
kunnen brengen, maar zeker ook omdat
uitvoeren op deze manier inventiviteit
vraagt van zowel diegene die zich be
roepshalve inzet, als van de vrijwilliger.
Een goed samenspel is daarbij onont
beerlijk. Gezien het resultaat, mogen
we konstateren dat het heeft gewerkt.
Dit dorpshuis kon financieel tot stand
komen dankzij het beschikbaar stellen
van een krediet door de gemeenteraad,
in samenhang met subsidies van het
Anjerfonds en Julianafonds en in het
kader van experimenteel akkommoda-
tiebeleid een forse bijdrage van het
ministerie van welzijn, volksgezondheid
en cultuur.
De realisatie van het dorpshuis is een
feit. Het gebruik van dit gebouw zal
stellig positief bijdragen tot de leef
baarheid van Kats. Een leefbaarheid,
welke wij ook in het kader van de
dorpsvernieuwing willen bevorderen.
Over dit laatste, de dorpsvernieuwing
en in het bijzonder de uitvoering hier
van, maken we ons op dit moment
zorgen. De nieuwe wet op de stads
en dorpsvernieuwing geeft voor aktieve
gemeenten als Kortgene, welke afhan
kelijk worden van provinciale bijdra
gen, nogal wat onzekerheden m.b.t. de
uitvoering van toekomstige plannen
Indien u voor geschaafd hout kiest,
dan neemt u de stijlen 95 x 95 mm.
Kiest u ongeschaafd hout, dan is de
doorsnede 100 x 100 mm. Ruig hout pakt
minder lekker vast, maar feit is dat
dekkende beits er zeer goed op houdt.
Over het algemeen is al uw hout dat
in aanmerking komt onbehandeld vu
ren. Komt het hout echter bijna of di-
rekt in kontakt met de grond, dan wordt
aangeraden onder vakuumdruk geïm
pregneerd grenen te kopen voor de stij
len.
Het omheinen van uw terras met een
houten roosterkonstruktie en het plan
ten van enige mooie klimplanten biedt
u in een ommezien een prachtige om
zoming van uw terras. Meer privacy
krijgt u in minder groene tijden als u
de omheining zelf dichter van struktuur
maakt.
Vraag bij uw houthandel de folder
„Vurenzo gezaagd, zo gedaan".
Daar kunt u meer ideeën uithalen voor
het maken van een overdekt terras of
voor een carport.
Tot de volgende week!
gekoppeld aan financiële steun. Wij
blijven niet alleen hopen op medewer
king, maar hebben inmiddels de strijd
aangebonden om onze dorpsvernieu
wingsplannen veilig te stellen.
Wellicht vraagt u zich af, waarom ik
dit op dit moment naar voren breng.
Twee redenen, de eerste is gewoon een
praktische. Graag wil ik dat zoveel mo
gelijk mensen op de hoogte zijn van
onze problemen, zodat dit ten gunste
van ons zal worden gebruikt bij de
vaststelling van de plannen in de Sta
ten in december a.s. En de tweede re
den is, dat dit dorpshuis zoals ik u al
zei, mede dankzij genoemde subsidies
tot stand kon komen. Tevens konden
we voor de buitenaankleding een be
roep doen op volkshuisvesting in het
kader van woonbuurtverbetering.
Kats heeft een dorpshuis. Een mu
ziekvereniging heeft Kats niet. Zeker
op deze feesetlijke dag wil ik Kats ver
gelijken met een orkest. De materialen
zijn geleverd om tot uitvoering te ko
men, de muziek moeten de bewoners
met elkaar maken.
Een Kats' orkest, weest u ervan
overtuigd, dat bestaat uit een verschei
denheid van instrumentale kombinaties.
De variatie, welke ontstaat door deze
verscheidenheid, zal de toehoorder niet
altijd als goede muziek in de oren klin
ken. Ongetwijfeld zal er van tijd tot
tijd een valse toon opduiken. De vol
maaktheid zit echter niet alleen in de
klank, maar het is veel meer de toon,
die de muziek maakt.
Kats' orkest, graag geef ik u mee om
tot uiteindelijke uitvoering te komen,
dat u deze toonzetting bij uw kompo
sitie hanteert. Dan ben ik er van over
tuigd dat u zich niet hoeft bezig te
houden met de vraag welke symfonie u
ten gehore zult brengen.
Het zal duidelijk zijn, dat zo'n stuk
de naam „De Vriendschap" zal krijgen.
Na de burgemeester krijgt dhr. P.
v/d Maas, voorzitter van de Katse
dorpsgemeenschap, het woord:
Burgemeester, dames en heren.
Kats staat met de ingebruikname van
dit gebouw op de grens, de scheiding
tussen twee perioden. Achter ons het
verleden, met weinig of zeer beperkte
voorzieningen op het gebied van sport,
spel en verenigingsleven. Voor ons de
nieuwe tijd met de mogelijkheden van
dit gebouw, welke onze gemeenschap
zowel voor de sport als voor het vere
nigingsleven zovele mogelijkheden
biedt.
Het is niet zo maar tot stand geko
men. Een deel van de bevolking maakte
zich sterk voor een zo optimaal ge
bouw. Een ander deel had twijfels of
dit niet te hoog was gegrepen, zeker
in deze tijd dat we ons toch prioriteiten
moeten stellen. Het is me bekend, dat
deze beide gedachtenstromen nog steeds
leven.
Ka.ts en het gemeenschapsleven,
waaronder ook met name de school,
heeft vanaf vandaag een rijk bezit.
Rijkdom kan ook een zeker risico met
zich meebrengen. Het kan de eensge
zindheid, de tevredenheid op de proef
stellen. In dit verband is het dan ook
zeer te betreuren dat een groep, voor
wie toch dit gebouw met name is be
doeld, zich ontevreden toont. Ook voor
die ruimte waarover twijfel is gerezen,
heeft afweging plaatsgehad en is toch
een beslissing genomen.
Het gebouw beschouwende, past gro
te erkentelijkheid en dan aan: de be
stuurscolleges, de leden van b. en w.,
de raad, de subsidie-ënten, echter ook
de leden van de beide kommissies bouw
en beheer, het ambtelijk apparaat en
natuurlijk de vele vrijwilligers. Ook
naar de architekt, de hoofdaannemer
en de onderaannemers gaat onze dank
uit.
Bij zo'n ingebruikname hoort natuur
lijk een kado. Maar wij hebben er geen,
nog niet. Het kado wat zeer van pas
zal komen, was niet voorradig. Het zal
een klok worden. Klokken zijn er ui
teraard genoeg, maar bij het interieur
past een rode Wok en dat was het pro
bleem. Er was in deze kleur geen pas-
Sènd uurwerk te bekomén.
Tot slot nog dit. „De Vriendschap"
is een symbool uit het verleden, doch
ook voor de toekomst. Moge vriend
schap de bindende faktor zijn, welke
steeds in dit gebouw rond zal waren,
waardoor de blijvende gemeenschapszin
optimaal tot zijn recht zal komen.
Namens het architektenburo spreekt
nog de heer Van Dijk. Hij feliciteert
allen met de ingebruikname van dit
gebouw. Er is veel vergaderd en vele
dingen moesten herzien of veranderd
worden. Maar met alle betrokkenen
zijn we hier altijd op een prettige wijze
doorgekomen, aldus dhr. Van Dijk.
Vervolgens overhandigt hij een kado,
wat een tosti-ijzer blijkt te zijn. Dit
werktuig had vanaf het begin op het
verlanglijstje gestaan, maar werd uit
eindelijk toch van de begroting ge
schrapt. Om dit hartzeer op te heffen,
deze attentie van de architekt.
Na dit officiële gebeuren was er
Open-Huis voor de bevolking van Kats.
Hier werd goed gebruik van gemaakt
en goedkeurend werd het hele gebouw
bekeken.
Voor de kinderen was er 's middags
circus, verzorgd door de vereniging
„Hogerop".
's Avonds was er voor de bevolking
uit Kats een dansavond. Waarmee het
dorpshuis zijn eerste ervaring achter
zich heeft.
TAFELTENNIS:
Prestigeduel onbeslist: 55.
In een rechtstreeks duel is het eerste
jeugdteam van Slagvast er niet in ge
slaagd om naast koploper Scaldina te
komen. En die kans heeft er dik inge
zeten. Maar in de eerste partijen was
blijkbaar de spanning zo groot, dat juist
daar de overwinning werd verspeeld.
Zo moesten zij de dubbel beginnen
bij een 03 achterstand. Maar vanaf
dat moment werd ook duidelijk dat
Slagvast zich niet zomaar wenste neer
te leggen bij de suprematie van Scal
dina. Via drie opeenvolgende winstpar
tijen knokten zij zich weer keurig terug
naar 33.
Hierna ging de wedstrijd gelijk op.
Om en om wisten beide teams nog twee
partijen te winnen en werd deze span
nende en goede wedstrijd, na drie-en-
een-half uur, bepaald op een onbesliste
55. Voor Scaldina genoeg om het kam
pioenschap te grijpen. Proficiat.
Het tweede jeugdteam heeft kenne
lijk de smaak te pakken. Zij behaalden
voor de derde keer op rij een uitste
kende overwinning. Nu was het MZ 11
uit Middelburg dat met 73 werd te
ruggewezen. De tweede plaats kwam
hierdoor weer wat vaster in handen
van Slagvast.
Bij al dit jeugdgeweld mochten de
senioren-reserves natuurlijk niet ach
terblijven. Het onderaan staande MZ 20
was voor de Kamperlanders dan ook
een prachtige gelegenheid om weer
eens een overwinning bij te schrijven.
Een kans, die met beide handen werd
aangegrepen. Zij keerden met een 37
overwinning terug naar Nrd.-Beveland.
Vermeldenswaard is hierbij, dat Jac-
quelien Gunter hier haar eerste twee
wedstrijdpunten, in haar tweede kom
petitiewedstrijd, wist te behalen.
Programma:
Zaterdag 1 december:
Zand 6 Slagvast 1 (11.45 uur).
Kerkwerve Slagvast 2 (13.30 uur).
Maandag 3 december:
Scaldina 5 Slagvast 2 (20.00 uur).
ZAKELIJK NIEUWS
60 JAAR JANSEN JUWELIERS
IN GOES
Het Ju weiier sbedr ij f Jansen Juwe
liers, in de St. Adriaanstraat te Goes,
viert dit jaar het 60-jarig jubileum.
Het begon allemaal in de 's-Heer
Hendrikskinderenstraat te Goes, waar
de heer F. J. Jansen in 1924 een fa
briekje opstartte voor de vervaardiging
van gouden en zilveren sieraden. Hij
„grossierde" een groot aantal sieraden
aan diverse juweliers door het gehele
land, zelf ook in Goes.
Na enige jaren opende de echtge
note, mevr. Jansen - v. d. Kreeke, een
juwelierswinkeltje in een tot winkel
omgebouwde kamer van de woning. En
zo startte ook de verkoop aan parti-
kulieren.
Na de oorlogsjaren kwam de ver
koop weer vlot op gang en al snel
werd het winkeltje te klein. De in
middels in de zaak gekomen zoon C. J.
Jansen assisteerde met de vervaardi
ging van sieraden en nam al snel de
leiding over. Hij verruilde het inmid
dels veel te klein geworden pand voor
een groter pand in de St. Adriaan
straat. Daar was meer ruimte voor ver
koop en de werkplaats werd uitgebreid
met de modernste machines om aan de
vraag te kunnen voldoen.
Grossieren doet men nu niet meer.
Daar is trouwens geen tijd meer voor.
Want 10 jaar geleden, in 1974, was de
winkel al weer te klein en een ver
bouwing was al weer noodzakelijk. De
winkel werd weer een stuk groter ge
maakt om de gevraagde kollektie te
kunnen presenteren.
Anno 1984 is Jansen Juweliers een
eigenlijk al weer in een te krap jasje
zittend juweliersbedrijf. Men brengt een
zeer brede kollektie uurwerken en sie
raden voor man en vrouw.
In de maanden november en de
cember heeft Jansen Juweliers een fan
tastische jubileum-aanbieding in
speciaal voor u ingekochte sieraden.
Jansen Juweliers, 60 jaar jong. En
zeker een bezoekje waard.
WEDSTRIJD NOORD-BEVELANDSE
HENGELSPORTVERENIGING
Zaterdag hield de Noord-Bevelandse
hengelsportvereniging haar 8ste en te
vens laatste kompetitiewedstrijd voor
het kampioenschap 1984 in de Ooster-
schelde bij Colijnsplaat.
Aan deze wedstrijd werd door 55
leden deelgenomen, welke in totaal 89
vissen vingen, waarvan 23 ondermaatse
vissen en 66 bovenmaatse vissen met
een gewicht van 14325 gram. De vangst
bestond uit schol, schar, bot, wijting
en een zeebaars. De grootste vis tij
dens deze wedstrijd, een zeebaars van
1809 gram, werd gevangen door H. de
Looff.
Na afloop van de wedstrijd werden
de prijzen uitgereikt door de voorzitter
Biondina in café Juliana te Colijnsplaat.
Hoe het Pijpje Dorp vergaat,
staat in de volgende „Automaat".
Aan deze regels dachten wij bij het
zien van een geparkeerde tankauto op
het terrein van de gedempte oude ha
ven te Kortgene. Bestraat met bak
steen. Tot de grens waar vroeger de
bovenligger van het kadedamwand liep.
Eerst strak, maar met het vorderen van
de tijd in gebogen lijn. Want daar was
iets met dat damwand wat niet klopte!
Dan volgden de oude „kinderkopjes"
van basalt. Oud, ja, en gesleten. On
berekenbaar zijn de keren dat die kin
derkopjes getrild hebben, mede onder
de krakende wielen van de te passeren
zwaar beladen boerenwagens. Met als
vracht de van het eiland weg te voeren
landbouwprodukten en de te ontvangen
goederen als zaden, kunstmest, pulp,
macadam voor wegverharding, kolen,
al na het seizoen.
Maar die kasseien bleven maar zak
ken! Telkenmale weer moest de plaat
selijke stratenmaker wijlen Toon Rooze
deze uit de kuilen opdiepen en opnieuw
plaatsen. Zetten, zegt dan de vakman.
Op een nieuwe laag plaatzand. Aange
voerd door Jan Kusse, de zandschipper.
Met zijn hoogaars komend van Arne-
muiden. Vele, vele keren, jaar in, jaar
uit, heeft Toon Roose daar elke steen
opnieuw in zijn handen gehad. Met
slij tieren aan voor bescherming van de
vingers. Zijn houweel ging dan op en
neer, met telkens een klinkende slag.
Ook zijn knieën waren beschermd met
vastgebonden lappen leer.
Wie staat nog stil bij die oude am
bachten anders dan bij evenement?
Toon Rooze, en met hem vele ambach
telijke vaklieden, zijn ook allang niet
meer. Hoe het kwam dat die bestrating
van de oude haven maar bleef zakken,
verklaren wij later. Want om en bij de
„Ouwe kaoie" is veel gebeurd.
Door die tankauto nu en 'Pijpje Drop'
kwam ons Anton Blok in herinnering.
Langs de huizen komend met de geel
geschilderde wagen. Volgeladen met
lege en volle petroleumbussen van de
A.P.C., meest vierkant van vorm en
vier „kannen" (liters) groot. Voor de
wagen was een trouwe viervoeter ge
spannen. Het zal altijd wel een beroeps
raadsel blijven, hoe Blok kans zag de
A.P.C.-krant „De Automaat" wekelijks
onbevlekt aan de klant ter hand te
stellen. In deze krant heeft wijlen K.
de Vos toen, naast koopman ook kor-
respondent voor de Prov. Zeeuwsche
Middelburgsche Courant, nog wel eens
een verhaaltje geschreven in het Nrd.-
Bevelands dialekt. Krijn bezat een
heuse perskaart, waardoor vele deuren
gratis voor hem werden geopend voor
het vergaren van nieuws.
Maar de eigenlijke „olieboer" van de
A.P.C., daar waren er op het dorp toen
in totaal drie, was Gerrit van Gemert.
Daar deze gehandicapt was, verrichtte
Blok voor hem het meeste werk. Tot
zijn emigratie naar Amerika (1922),
waarvan hij omtrent 1930 naar Kort
gene is teruggekomen.
Aan de zuidelijke voet van de To-
rendijk, daar waar de Polderweg de
dijkvoet raakte, bevond zich de A.P.C.-
petroleumschuur. Die door de waters
noodramp van 1953 is verdwenen. In
die schuur, waarin ook de paardestal
was, stond een tot de jongensverbeel
ding sprekende ingewikkelde appara
tuur opgesteld. Hiermee werden de pe
troleumbussen gevuld met de brand
stof voor lampverlichting en de van
één- tot wel vijf-pits groot zijnde „pe
teroliestellen" voor maaltijdenbereiding.
Het was nog voor de tijd van het
PZEM-regime. Waarvoor de kabels nog
niet dwars over de Zandkreek waren
getrokken (1930). Plaatselijk had men
daarvoor een lichtcentrale. Die in de
meer donkere tijd met zonsondergang
werd gestart, maar klokke elf in de
avond te Kortgene werd gedoofd. Het
havengebied kwam dan ook in volledige
duisternis te verkeren. Op vriendelijke
maannachten na.
De beter gesitueerden waren op dit
gemeentelichtnet aangesloten. De ove
rigen behielpen zich met petroleumver
lichting. Dit had nog een „medische"
bijkomstigheid je. Voor het kind dat
hoestte, werd boven het lampeglas van
de brandende pit, voor het slapen gaan,
een eetlepel huishoudstroop opgewarmd
Dit moest dan zo heet mogelijk gekon-
sumeerd worden. Verondersteld werd,
dat dan de andere morgen „het blaffen"
was verdwenenZo niet, dan kreeg
men reuzel op de borst!
Het verschil in verlichting bij de
dorpsbewoners duurde tot de PZEM
kwam. Met vele revolutionaire veran
deringen. Zelfs de afgelegen boerderij
kon voor elektrisch licht bereikt wor
den. Hier werd de vleermuislantaarn
voorgoed aan de muurspijker gehangen.
Handveger en blik verdwenen in de
huiskamer door de komst van de elek
trische stofzuiger. Zo kan men door
De uitslag was:
1. H. de Looff, Wissenkerke 2789 pnt.
2. A. Versluis, Colijnsplaat 1430 pnt.
3j B. Biondina, Kamperland 1406 pnt.
4. A. Schoe, Oostkapelle 1275 pnt.
5. G. de Haan, Kortgene 1155 pnt.
6. M. C. de Regt, Kamperland 839 pnt.
7. M. C. Kodde, Oostkapelle 834 pnt.
8. G. Keizer, Wemeldinge 685 pnt.
9. Th. de Looff, Kortgene 669 pnt.
10. M. Klaassen, Kats 666 pnt.
11. P. de Waal (jr.), Colijnspl. 620 pnt.
De laatste wedstrijd van dit jaar, de
traditionele Sint Nikolaas-wedstrijd,
wordt gehouden op zaterdag 8 decem
ber 1984 van 13.30—16.00 uur. Inschrij
ven in café Juliana te Colijnsplaat van
12.30—13.00 uur.
De bekendmaking van de kampioen
schappen zal plaatsvinden tijdens de
algemene ledenvergadering op 1 fe
bruari 1985 in het Drenthehuis te
Geersdijk.
gaan. Het A.P.C.-tankscheepje, dat in
de noordoosthoek van de nieuwe haven
lag afgemeerd voor olievoórraadöpslag,
kon verdwijnen.
In het huis dat op het nieuwe licht-
net werd aangesloten, verscheen de
moderne verlichtingslamp aan het pla
fond. Ook kwam hier en daar in de
huiskamer een schemerlamp. Het licht
kon dan, voor een ieder, met een knop-
omdraai verkregen worden. Men brand
de geen vingers meer aan het lucifers
houtje tijdens het aansteken van de
petroleumlamp of -pit. Zo diende het
gemak de burger. Het schoonmaken van
lampeglas en vettige pitbehoorde tot
het verleden. De zoveel meer zorg ver
eisende, soms zeer kunstig uitgevoerde
petroleumlamp, die aan gewichten ba
lancerend op en neer gehaald kon wor
den, werd van de zolderbalk gehaakt
en kwam veelal op de belt terecht.
Waar wij jongens vaak gereed stonden
om deze lamp, met de klompen aan,
verder stuk te trappen
In latere jaren hebben wij te Enk
huizen (en niet alleen daar!) onze neus
wel eens plat gedrukt tegen het raam
van een antiekwinkel. Daar hing dan
zo'n gespaard gebleven ouderwetse
lamp te koop. Voor een niet geringe
prijs! Want dit soort lamp kwam weer
terug in de belangstelling. Hoewel nu
voor listig gecamoufleerde ingebouwde
elektrisohe verlichting. Ook hier deed
de nostalgie ons een greep in het ver
leden maken naar iets dat haast geheel
verloren ging.
Die vulmachine van „De Automaat"
was eigenlijk ook mede een nog primi
tief begin tot automatisering van het
bedrijfsleven. Hoewel nog niet vervol
maakt met inbedrijfstelling door een
simpele druk op de knop. Maar de start
om het tijdrovend handwerk te gaan
versnellen werd voortgezet. En niet en
kel hier! Doch wij dwalen af van onze
haven.
Onder het parkeerterrein hier rustte
een al haast vergeten stukje dorpsge
schiedenis. Niet enkel door scheepvaart
verkeer in beurt- en particuliere vaart.
Ook waterhuishoudelijk gezien wel in
teressant. De huidige generatie kent
deze plaats nu beter door de bar „De
Loods". Wij leerden in onze jonge jaren
deze omgeving zo geheel anders ken
nen. Zien weer in gedachten de kan-
tonniers gebroeders Blok met zwager
Kramer, en anderen, de lieslaarzen van
leder aan, soppend door de modder
baggeren tijdens laag water. Want de
droogvallende getij haven was toen hier
nog niet enkel een begrip. De beladen
schepen, rustend op „de zaat", persten
dan aan de zijden modderruggen om
hoog. Die periodiek weer geëffend
moesten worden. De schop hanterend
staken zij deze „heuveltjes" dan weg.
Elke schep werpend in voorbij stro
mend water. Dit werd veroorzaakt door
de schuif van de sluis van „de spuie"
iets omhoog te lichten. Hiervoor was
een huisje gebouwd, waarin het spil zich
bevond, goed afgeschermd dus, om deze
schuif te bedienen. Het was geplaatst
boven op de dijk tussen Spuikom en
Oudehaven.
Als door de kantonniers het spil met
spaken werd bediend, het water borre
lend en gutsend ging stromen, dan heb
ben wij als jongens daar vaak gefasci
neerd naar gekeken. Want stromend
water blijft altijd vol verrassing
Een met „zee"-water gevulde Spui
kom had eigenlijk een tweedelige taak.
1. Door deze met laag water regelma
tig te laten leegstromen, bij zomer en
winter, moest zo een toegangsgeul tot
een droogvallende getijhaven op diepte
gehouden worden, met weinig onkos
ten. Dit kwam te Kortgene niet geheel
tot zijn recht. Wij zullen hieronder aan
geven hoe dft kwam.
2. In droge zomers moest men bedacht
zijn op groter brandgevaar. In de Spui
kom te Kortgene, zo deze gevuld was,
was dan het bluswater ruimschoots
aanwezig, hoewel natuurlijk van een
zoute kwaliteit.
Maar hier lagen Spuikom, Oude- en
Nieuwehaven in elkanders verlengde.
Met een haast haakse bocht aansluitend
op de toegangsgeul. Was er nu door re
genval een behoorlijke afvoer van pol
derwater door de zichzelf openende en
sluitende poldersluizen, vanzelfspre
kend om en bij laag water, dan was
deze stroom loodrecht gericht op de
toegangsgeul naar de haven. Deze slui
zen bevonden zich op de scheiding van
Oude- en Nieuwehaven. Hierdoor boog
het met scheppen modder vermengde
water uit de Spuikom in de goede rich
ting om, Zandkreekwaarts. Doch gaven
de poldersluizen geen stroomsterkte af,
dan kwam dit modderwater gedeeltelijk
in de Nieuwehaven terecht.
Zo bleef het modderen met het mod
deren.
P. C. Noordhoek, Zierikzee.
(Wordt vervolgd)
