KEBRA MEUBEL B.V. Tijd voor nieuw tapijt en gordijnen Een oud-eilandbewoner weet te vertellen(Deel 1) „Jae, 'k heve vol hóóis en êêl Heers- diek daeverde!" Deze al legendarische woorden, voorgoed verbonden met Geersdijk, sprak eens wijlen Pieter Kas telein Dit was omtrent 1927-'28. Kaste lein had, als concessie aan de moderne tijd, hit en groentekar verwisseld met een „Chevrolet". Met de kruiwagen eens begonnen in het rondventen van groen tewaar, vervolgens de Noord-Beveland- se klanten bedienend met behulp van paard en wagen, was toen voorlopig het einde van de mobiele vooruitgang voor zijn zaak bereikt. Eigenlijk zijn dit historische feiten van ons voormalig eiland. Waarover te wei nig bewaard bleef. Veel wetenswaardigs ging al verloren. Zeker, grote lijnen blij ven wel voortleven in kronieken. Maar het detail, soms ex-g komisch of tragisch, dan weer hartverwarmend, verdwijnt in het grote meer der vergetelheid. Dat met aller begin begon, mede, dus zéér oud is. Hieriïi te mogen vissen vergt veel ge duld en bi-engt vaak geen beet naar wens. Men is dan geneigd gebruik te maken van niet geheel juiste gegevens. Voorbeeld soms te over in dagelijkse berichtgeving. Wij hopen dit te vermijden. Vermelden wij nog volledigheidshalve dat Pieter Kastelein, 82 jaar oud zijnde, in 1985 kwam te overlijden. Wij blijven hem herinneren als een altijd evenwich tig en vriendelijk mens, zéér betrouw baar in zijn dienstverlening aan zijn Noord-Bevelandse eilandbewoners. Zijn zonen hebben deze traditie tot de tach tiger jaren éven bekwaam voortgezet. In „Kamperland in oude ansichten, deel 2". blz. 53 ziet men Rinus Kastelein, weer met kar en paard, in de Molenweg al daar. Twee vragen staan nu centraal: le. Hoe is eigenlijk de voorgeschiedenis van de auto? en 2e Hoe en wanneer kwam (en) de eerste auto('s) op Noord-Beve land? Wij zullen trachten dit samen met u te bezien. Voorgeschiedenis van de auto. Zo wij ons hierin verdiepen, mijns in ziens de moeite waard, ook omdat dit voertuig voortdurend een grote rol blijft spelen in het dagelijks leven, ontmoet men ware verrassingen. Wij raadplegen de Algemene Winkler Prins deel 1, bl-z. 500 en citeren dan. Als „ideaal" is de auto(mobiel) zéér oud. Fa rao Amenemhat III liet ca 1830 vóór Christus reeds zeilwagens bouwen en koning Philippus van Macedonië ge bruikte in de 4e eeuw vóór Christus reeds gevechtswagens met wielen, die door menselijke kracht via een trap- mechanisme in beweging werden ge bracht. Dit beginsel werd de gehele middel eeuwen door tot eind 17e eeuw gevolgd. Hetzij in fantastische ontwerpen, hetzij in de praktijk. Modellen van stoomau- to's werden in die tijd gebouwd. Door de missionaris F. Verbiest in Peking (1678) en door D. Papin (1697). N. J. Cugnot bouwde in 1769 (als geschuts- trekker) de eerste stoomauto die, zij het kortstondig, werkelijk liep. In de eerste decennia der 19e eeuw werden vooral in Engeland talrijke stoomauto's en -omni bussen gebouwd, waarvan verschillende daadwerkelijk dienst deden. Construc ties die nog steeds op auto's voorkomen (gangwissels, cardan-as, diffex'entieel) werden voor deze voertuigen bedacht. (Ter verduidelijking: differentieel be tekent tandwielconstructie in de as van een auto, waardoor de wielen met ver schillende snelheid kunnen draaien). Wettelijke bepalingen sloten verdere ontwikkelingen af in Engeland. In Frankrijk ging deze echter voort. A. Bollée en L. Serpolet waren daar beroemde pioniers. Nog in 1906 wist een stoomauto, mei'k Stanley, het we- reidsnel'neidsrecox'd te bemachtigen met bijna 196 km per uur. Ook elektrische auto's leverden mei-kwaai-dige presta ties. Het eerste patent op een auto met benzinemotor (en elektrische ontsteking) was die van S. Marcus (1875). G. Daimler en K. Benz ecliter bouw den de eerste inderdaad enigermate bruikbare auto's van dit type (1891) en daarna ging de ontwikkeling in steeds sneller tempo. Zo was het aantal personenauto's per 1000 inwoners in 1953 in Nederland al 1789 stuks! Auto's komen naar Noord-Beveland. Buiten ons eiland beschouwden velen ons hier nog als een beetje achtergeble ven gebied. Hoe vergiste men zich hier- mede! Dat Nooi'd-Beveland, eei'st nog ge- remd door gebrekkige veerverbindingen, er spoedig bij was met de komst van het gemotoriseerd verkeer, zullen wij trach ten aan te tonen. En volgen dan deze draad. Op een foto, genomen tijdens een landbouwfeest te Middelbux-g, dit was in 1912, woi-den al auto's gesignaleerd. Die waren er dus toen in de provincie! Zelfs in „Middelburg in oude ansichten" blz. 140, zien wij een foto van de „Eer ste Zeeuwsche Automobiel Gax-age" en lezen op dezelfde bladzijde het volgen de: ..De nieuwe tijd doet zijn intree. Zo 1902-1903 kwamen de eerste autohande- laax's: het is moeilijk te zeggen wie nu precies de eei'ste was. Voor alle zekex-- hoid noemde de zaak van Caljouw en Blaas in de Noordstraat zich maar: De Eerste Zeeuwsche Garage". In 1914 worden in verband met de mobilisatie te Middelbux-g auto's ge keurd. Het aantal moet dus die keuring vaa-d ^emaakt hebben! Doch omstreeks die tijd ï-ijdt te Goes en omstreken nog een omnibus, getrokken door een paard. Op deze bus had men geschildex*dGoes- Wolfaarsdijk-sche veer (let u op de spelling Wolfaarsdijksche) en hieronder: Tram-Omnibus Onderneming. Door deze summiere gegevens mag men misschien aannemen dat wij voor het begin van de eex-ste wereldbrand (1914-T8) in onze x-egio nog maar aar zelend aan de overgangsperiode waren begonnen van paard- naar motortx-actie. Die daax-na, tot 1918, ook door de oor log werd vertx-aagd. Aan bx-andstof- schaarste voor de auto moest tol betaald wox-den. Het benodigde materiaal voor de auto-industrie werd ook wel, inter nationaal, opgeslokt door de oorlogs machine. Vermeld zij nu dat burgemeester D. R. Wijckerheld Bisdom te Kortgene in 1900 al een motorfiets (stöömfiets!) met zijspan bezat. Wat later maakten arts, veearts, notax-is. gx-aanhandelaar, land bouwer e.a. op het eiland hiervan ook gebruik. Als voorloper van de latere auto. Uit onze jeugd herinneren wij dat landbouwer Van Ax-enthals-aan de Px-in- sendijk te Kortgene een auto merk Ford bezat met kenteken K 51. Een laag num mer dus! (K of KZ is (zijn) de kenletters van de provincie Zeeland geweest). Wij leefden toen in de tweede decennia dezer eeuw. Logisch toch dat wij bij deze fa milie op infox-matie gingen te Kats. Wij zochten telefonisch contact met de al hoogbejaax-de, maar nog altijd even be hulpzame mijnheer M. W. van Arenthals. Deze nam, om misvex-stand te voorko men, voor de goede zaak telefonisch contact op met de nog even hoger be jaarde mijnheer M. J. de Looff te xi.ortgene. i\a deze hengelpartij nu in net ai genoemde meer kwam het vol gende aan dé oppervlakte. Of de familie Van Arenthals of de fa milie L. van Oeveren, beiden te Kort gene, mijnheer M. J. de Looff behoorde tot de familie Van Oevex-en, is tweede autooezitter op Nooi'd-Beveland geweest Dit was, volgens mijnheer Van Arenthals omtrent iyi9. Eveneens bezat de fa milie Van Oeveren het merk Ford. Het kenteken van deze auto was K 3624. Al gauw begrepen wij dat in ons ge val met afgegaan kon worden op de volgorde der oenummering van kente kens Tussen K 51 en K 3624 bevond zich net kenteken K 707, lang in bezit van de fii-ma K. H. Schippers Co. te Kort gene. Op de bijDenorende auto komen wij terug. In „Kamperland in oude an- sienten" deel 2, blz. 64, treffen wij een auto aan van de busdienst De Koster- Lamain, met het kenteken K 644. Gin gen wij door het een en ander een beet je moed verliezen? Gelukkig niet. Maar deze werd later nog wel meer op de proef gesteld. De familie Van Arenthals was uit het Zeeuwsvlaamse land, door oversti-oming aldaar verdreven, naar Noord-Beveland gekomen. Maar bezat in het land van hei-komst de auto al! Zo bevond zich in 1919 onder ons toch maar K 51, dit was dus de 51e gei-egistreerde auto in de provincie. Dit staat vast. Als een paal boven water, zeggen dan oude schip pers. Even vast staat dat Noord-Beve land zich heus aansloot bij de rest van Nederland wat gemotoriseerd verkeer aangaat. Deze vooruitgang bleef heus niet aan de Zuid-Bevelandse oever van de Zandki-eek hangen! Aan het „drie- wielertje" van De Koster te Colijnsplaat komen wij ook toe. Wie dan wel, volgens de met veel moeite verkregen gegevens, de eerste autobezitter op ons voormalig eiland was? Dit is, volgens de heren Van A- renthals en De Looff, dit werd later be vestigd door meerdere oude ingezetenen te Kortgene, de heer Johannes Moer land, in overlevering beter bekend als Jo van de Loco, geweest te Kox-tgene. Ook met het mei'k Ford. Die op Noord- Beveland deze nieuwigheid als taxi pro beerde te exploiteren. De juiste datum van deze start kon jammer genoeg niet meer achterhaald worden. Daar de eer ste stalen veerboot „Zuidvliet", een mo torschip, in 1914 werd gebouwd, andere zéér vage verkregen gegevens hierom trent lang werden gewikt en gewogen en toen ook deze veronderstelling benader den, zal dit in elk geval vóór 1919 zijn geweest. Het kenteken van deze, dus eerste taxi op Nooi-d-Beveland, weten wij niet. Dat die taxi een feit was, bevestigde in een gesprek mevr. J. Swenne-Mai-is, heden wonend te Ki-uiningen, destijds op een hofstede bij haar ouders te Geers- dijk. Als dan Moerland, een gewezen boerenzoon, met die auto aankwam, ver telde zij, liet zelfs de dienstbode het werk rusten, liep naar raam of deur, om dat rijdend wonder te aanschouwen. Dit onderstreept ons vei-moeden, dat de eerste auto's op Noord-Beveland een sensatie moeten zijn geweest! Toen mijnheer M. W. van Arenthals te Kats de naam Moerland noemde, her innerden wij ons het volgende. Aan Verbui-gs Achterwegje (nu Weststraat), naast de timmermanswerkplaats van L. Vogelaar, dit te Kortgene, bevond zich een schuur in de rij, met geteerd voor front. Deze schuur, misschien eens zo breed gebouwd om een „gerijtje" te her- bergen, behoorde bij een pand in de Voorstraat (nu Hoofdstraat) naast de doeld pand werd toen bewoond door de z.g. gemeentekamer-, die behoorde bij het gebouw „De Stadswijnkelder". Be- familie Moerland. In deze schuur, eens ook i-epax-atiewei'kplaats van de heer Steutel (deze werd later buschauffeur bij busonderneming Krijger te Goes) vond bedoelde auto onderdak. Eens was op de schuurdeur een bulletin geprikt met punaises, vermeldend dat hier een automobiel met bestuurder gehuurd kon worden. Een exemplaar van dit bulletin zou nu een historisch document zijn. De laatste exemplaren hiervan zullen in de watei-snoodramp van 1953 wel zijn vergaan. Helaas! Aan de andere zijde van genoemde timmermanswerkplaats, met nog een schuur hiertussen, grensde de schilders werkplaats van G. v.d. Linde. De ge bouwen daar zijn nog intact. Aan de ovex-zijde van de weg hier (nu straat), heden het begin van de Wilhelmina- straat, bevond zich een dam over een afwatei-ingssloot voor overtollig polder water. Tevens voor afvalwater der be woners. Daarna kwam een witgeschil derd hek, vol gekerfd met minder bij zondere bijzonderheden, doorpriemde harten enz., want ook toen had men hiermede van doen. Dit hek had ook een horizontaal geplaatst draaiend hou ten kruis op een paal als doorlaat voor voetgangers. Die, een voetpad volgend over de „Pompweie", zo de Torendijk konden bereiken. Deze „Pompweie" be hoorde bij de boerderij „De Koren schoof". Deze werd gepacht door land bouwer C. P. Kallewaard van de familie Danckaerts, die on en om Kortgene meerdere boerderijen bezat. Dat voet pad was eigenlijk een privilege van deze familie aan de „Kurtjeennaers", inzon derheid de bewoners van de „Torendiek" De „Pompweie" bezat een drinkput voor „de béésten", met een houten loop bruggetje, zodat huismoeders uit de om geving, „achterlangs", daar een emmer tje water konden scheppen. Was er de periodieke brandspuitoefening, toen nog met de handpompspuit, dan werd bij geschikt jaargetijde (het mocht geen droog seizoen zijn) water „gepompt" uit deze put. Het water-leidingnet was nog niet doorgetrokken over de Zandki-eek. Dit vond pas plaats in de vijftiger jaren Door deze brandspuitoefeningen nu is de naam „Pompweie" ontstaan, wellicht spontaan in de volksmond. Deze bena ming leeft voort in de aanduiding van het huidige dorpshuis te Kortgene. Om volledig te zijn, vermelden wij nog dat genoemde brandspuitoefening ook wel bij de „Kaoievaete" plaats vond. Meestal op zaterdagavond, want dan waren alle betrokkenen voor oefe ning vrij. De vrije zaterdag hing toen nog in de mist van de toekomst! Bij langdurige droogte ook wel met zout water uit de Spuikom, die uit voorzorg in de zomermaanden „vol" bleef staan, om bij kalamiteiten met brand verze kerd te zijn van bluswater, daar de droogvallende getijhaven toen bij laag 'water dit niet voorradig had. Nog een andere functie had deze Spuikom. Hier op hopen wij in een volgend verhaal te rug te komen. Zo zwommen wij jongeren vooral, maar ook ouderen, hier veel. Het water in de „Spuië" was ook altijd enkele gra den warmer dan het buitenwater. Na een zoutwateroefening nu werden spuit en slangen nagespoeld met zoet water uit de „Kaoievaete". Nadien hin gen de slangen, verzorgd door smid Jac. Kesteloo, te drogen.aan de dorpstoren. Door dit stukje dorpsgeschiedenis dwaalden wij af van ons eigenlijk on derwerp, waar wij vlug naar terugkeren Naast bovengenoemd wit hek bevond zich een ruim met stenenmuurtjes om- metseld vierkant. Als vuilstortplaats. Door de dorpsen „assiebak" genoemd. Dit was een trekpleister voor ons als dox-psjongens. Want niets wat van onze gading was bleef daar liggen Zo zijn wij met onze vx-iendjes van daar -eens thuisgekomen, elk ruim voor- zien van vierkante blokjes grijs-groene zeep. Ja, zeep. Die wij in een sloot natuurlijk allang geprobeerd hadden. Het was nadien of de handen met schuurpapier behandeld waren. Het bleek een eenheidswasmid del geweest te zijn tijdens de oorlog van '14-'18. Iemand had het restant hiervan eindelijk eens opgeruimd. Onze vondst werd thuis niet in dank ontvangen Moest netjes retour naar de „assiebak". Op een keer nu vonden wij daar een stapeltje van die Moexiand taxi-foimu- lieren, boven als bulletin vermeld. Wij hebben dit stapeltje verscheurd over de vuilnisbelt, geholpen door de wind. Zo als dit door jongenshand kan gebeuren. Spijtig, jawel! Wij vermelden nu eerst wie deze Jo hannes Moexdand was. Raadplegen hier voor mede „Noord-Beveland in oude an sichten". Zien op blz. 32 een oude foto en lezen hieronder het volgende, bijna letterlijk weei-gegeven„Hondex-d jaar geleden was J. H. Bijbau bux'gemeester van (ook) Kortgene. Het was toen 1875. Op 14 februari 1900 werd dat Dirk Ru dolph Wijckex-held Bisdom, die op 28 augustus 1873 te 's-Gravenhage was ge- boren. Hij was gehuwd met jonkvrouwe Cornelia Levina Max'ia Schorer en hij bleef hier tot 15 november 1905 burger- vadei'. Een bijzonderheid voor die tijd was, dat de burgemeester al in het bezit was van een motor met zijspan. Op deze zeldzame plaat, vervaardigd tus sen 1900 en 1905 (wij moeten hier dus over vijf jaar gissen) zien we veldwach ter M. J. Bakker en, zittend, burgemees ter D. R. Wijckerheld Bisdom. De man rechts, met mooie witte ringbaard en de bolhoed op, is gemeentebode Liefbroer en voor hem zit loco-burgemeester G. P. N. Moerland. De laatste was tevens wethouder en landbouwer. Hij woonde op de boerderij aan de Frederiksdijk no. 3, die nu (let wel, het was toen 1953) wordt bewoond door F. G. Israël. Daar deze G. P. N. Moerland, die la ter in de Voor-straat te Kortgene kwam wonen, eens loco-burgemeester was, te vens de vader van Johannes Moerland, een en dezelfde persoon bleek te zijn, weten wij nu waar Jo van de Loco van daan is gekomen. Wij zullen deze per soonsaanduiding verder niet gebruiken. Johannes was de jongste zoon in het ge zin Moerland. De directe opvolger van Moerland op die boerderij is de Zuid-Bevelander F. van Hoorn geweest. Die, evenals zijn vrouw, het Zuid-Bevelandse costuum bij ons trouw bleef. In zoverre wij ons kunnen herinneren ook de Zuid-Bevelandse geaax-dheid. Sa men met Joost Klompe, die later met het gezin Klompe verhuisde naar „een spulletje" onder de rook van Middel burg. In de buurt van de familie Arie Munter, die ook eens migreerde van Kortgene naar Walcheren, zijn wij wel eens op die boerderij geweest. Het echt paar Van Hoorn, menen wij, bezat twee dochters, die toen te Kortgene school gingen. Moerland nu was ter hofstede gaan boeren met een eigen kapitaal van 40.000,Voor die tijd niet gering. Ve len werden in deze omstandigheden ren tenier. Door zijn bestuurlijke aspiraties bevond hij zich meer van dan op de boerderij. Men moet wel kwaliteit be zitten om bij een dergelijke splitsing van werkzaamheden nog op de juiste wijze een boerenbedi'ijf te runnen. Wij kennen hem verder in deze maar ten dele. Gezien de spreiding van beroepen zij ner zonen, rijst het vermoeden, dat bij hen de agrarische belangstelling niet groot is geweest. Lag dit misschien aan het ontbreken van de strak leidende vaderhand? Het feit, dat de oudste doch ter „mee de peewaegen naer de kaoie" kwam, terwijl er vier zonen aan de Moerland-dis aanzaten, pleit voor haar, minder voor de broers. Daar velen nog belangstelling toonden voor deze familie, hebben wij ons moei ten getroost van deze voor hen een ovei-zichtelijk beeld samen te stellen. Geholpen met flinke steun van de heren D. C. Schippers en M. van Halst, beiden te Kortgene. Hiervoor aan hen grote dank. Eerst memoreren wij een beeld van de sfeer in dit gezin. Wijlen mevr. M. Jacobs - Maas, eens schoolvriendin van gezusters Moerland, was eens, met meer dere vriendinnen, op een verjaardags feestje ter boerderij uitgenodigd. Wij hoorden haar hierover vertellen: „En toen zouden wij in de huiskamer gaan dansen. Het vloerkleed kreeg hier en daar een trap en kwam op een hoop in een hoek terecht. Niet zachtzinnig ging de tafel aan de kant en hierop de stoe len. De protesterende moeder, zacht van aard, werd uit de huiskamer „gezet". Vader was, als altijd, afwezig. Zo ging dat daar!" Het kon uiteindelijk niet uitblijven, dat de financiële strop steeds knellender om de hals van deze boerderij kwam. Om deze redenen is de familie toen, met veel verdriet, vex'huisd naar de dorps kern, Kortgene. Het oude echtpaar Moerland had vier zonen en vier dochters. Hun gezin werd aangevuld met de komst van een ouder loos geworden kleinkind. De namen van de zonen waren: Bram, Piet, Nico en Jo. De namen van de doch ters waren: Jans, Neeltje, Jannetje en Mina. Het kleinkind heette: Cor Boone. Wij zullen trachten uit de vergaarde gegevens van elk een (korte) biografie samen te stellen. Dit doen wij dan met veel reserve. Mochten wij hiermede ge deeltelijk falen, hiervoor vragen wij bij voorbaat uw klementie. Bram Moerland. Eerst was deze zoon boerenknecht op de hofstede van zijn vader. Is vertrok ken naar Canada, waar hij vier jaren is gebléven. Na zijn terugkomst is hij „zetboer" geworden bij een boerin er gens op Schouwen-Duiveland. Dan valt het doek over deze Moerland-telg. Piet Moerland. Deze zoon heeft het timmermansvak geleerd. Heeft nog bij het timmermans- en aannemersbedrijf van Gebr. J. A. Schippers te Kortgene gewerkt. Voer ook ter koopvaardij als scheepstimmer man. Denkelijk bij de H.A.L. (Holland Amerika Lijn) te Rotterdam. Trouwde in de Maasstad met een Rottex'damse, werd vader en is daar ook overleden. Het kan ook zijn, dat zijn zeemans carrière zich heeft afgespeeld bij de Rotterdamse rederij Nievelt Goudriaan Co. Tijdens zijn verlofperiodes, ver-* blijvend te Kortgene, was Piet vaak in de buurt van vader. Weer volgt, even tussendoor, een an der brokje dorpsgeschiedenis. Mede door bemoeiing van dokter L. G. Gel- dex-man, al heeft dit jaren geduurd, ver dwenen. Die aan de open riooldorps- afvoer, met behuizing van waterrat, enz. waax-op hij vaak met zijn buks heeft geschoten, veelal raak, zo zijn medische bezwaren had i.v.b. met de volksge zondheid. Piet Moerland dan, herinneren jvij ons uit onze prille jeugd, hielp met anderen vader een nieuwe loopbrug over de „waetergang" voor ons huisje te tim meren. Houten liggers waren over de sloot aangebracht, waaraan dwax-splan- lcen en houten leuningen werden vast gespijkerd. Deze sloot, dezelfde die langs de „assiebak" liep, werd in latere jaren eindelijk gedempt. Piet had toen nogal „schoot-an" ge houden. Sloeg telkens met zijn hamer naast de spijkers en vroeg dan aan va der of hij zo goed timmerdeMoeder, even toeziende, had met bezorgde stem vader al eens gemaand: „Laet die veint van die brugge ofkomme, ie is zó zat as meugelik is!" Adriaan van Damme, de oudste zoon van C. J. van Damme (is later douane ambtenaar geworden, afd. recherche) stond, leunend op zijn fiets (wij herin neren ons nog het ANWB-insigne aan het voox'front van zijn fietspet gespeld). Piet toen een beetje te jennen. Op een zeker moment vloog toen de hamer van Piet rinkelend tegen de fietsspaken van Adriaan. Hoe dit verder is afgelopen, ik weet het heus niet! Als zeer bang jongetje vluchtte ik toen in huis achter moeders rokken. Nico Moerland. Over deze zoon is mij weinig nieuws bekend. Vast staat dat hij een zeemans carrière heeft gevolgd, bracht het tot officier ter koopvaardij. De ene lezing zegt als stuurman, de andere lezing zegt als machinist. Hij heeft "in elk geval ge varen bij de Rotterdamse rederij Nievelt Goudriaan Co. Na zijn pensionering vertoefde hij wel te Kortgene. Met zijn jongste broer en anderen bleek hij een liefhebber te zijn van stevige wandeltochten. Verder kun nen wij over hem, voor het doek valt, nog berichten dat hij ongehuwd is ge bleven. P. C. Noordhoek. (Wordt vervolgd) HET WETEN WAARD Cantarellen kunt u ook bewaren als u ze in het zuur inmaakt. De cantarellen goed wassen en met een laagje zout wegzetten tot de volgende dag. Dan droogt u ze af en doet u ze met één spaanse peper, of pepei-korrels, wat lau rier-bladeren en eventueel een paar schijfjes mierikswortel in de gekookte azijn in een fles. De cantarellen moeten goed onder staan. Sluit de fles goed, zodat de azijn niet kan verdampen. Is de jus te vet, maar wel smakelijk; schep de bovenste laag vet er dan af, inplaats van er water aan toe te voegen. U kunt uw katten en honden van be delen afhouden, door ze hun voedsel te geven voor u met uw gezin aan tafel gaat. Nieuwe theedoeken zet u een nacht in water-, waarin ammonia is opgelost. Ze drogen daarna veel beter af. Voorjaar! GROTE SCHOONMAAK IN AANTOCHT (GRATIS GELEGD) Alle prijzen zijn: inclusief meet- en maakloon. Bij aankoop van gordijnen worden de railsen zonder loonkosten geplaatst. GOES - ZUIDVLIETSTRAAT 120 - TEL. 01100-12934

Krantenbank Zeeland

Noord-Bevelands Nieuws- en advertentieblad | 1984 | | pagina 4