Een sprookje dat werkelijkheid
werd
Kleine middenstand
springlevend
Het is maart 1937 wanneer een aan
kondiging „De Oranje-feesten" te Kam
perland op 30 april aanbeveeld. Er wor
den verschillende volksspelen gehouden,
waaronder: stoeltje rijden met fiets of
paard en varkens vangen (misschien een
idee voor de Oranjeverenigingen). Op
tochten, etalage-wedstrijd en een wed
strijd gevel versieren zijn onderdeel van
het feest.
Vanwege deze Oranje-feesten is in
een gemeenteraadsvergadering een be
sluit genomen om deze dagen een tap-
verbod in te stellen. Dit uiteraard tot
groot ongenoegen van de horeca-mensen
In een volgende uitgave staat er dan
ook een artikel waaruit blijkt, dat er
een request is ingediend, die dit besluit
ongeldig moet verklaren.
In de raadsvergadering van 5 april
wordt dit besluit dan ook ingetrokken,
mits de herbergiers er op gewezen
wordt, hoe zij het beste konden mee
werken.
Ten verzoeke van dhr. A. Bakker Az.
zal publiek worden verkocht diens café
met woonhuis, gelegen aan de kade te
Kamperland.
Op Kortgene is opgericht op 10 april
1937 de bridge-club „Noord-Beveland".
Zij, die lid willen woi'den, kunnen zich
opgeven bij A. Mullié te Kamperland
of mej. J. Wolse Thd te Kortgene. Con
tributie 25 cent per maand en entree
geld 50 cent.
De leerlingen van de openbare school
te Kamperland maakten een reisje naar
Antwerpen. Zij waren zeer onder de in
druk van de grote zeeschepen en de
hoge gebouwen, zo wordt vermeld. De
rit werd gemaakt met busonderneming
Koster uit Colijnsplaat. Dhr. Koster zelf
was hierbij aanwezig en gaf onderweg
tekst en uitleg van een en ander.
Dat was blijkbaar in goede aarde ge
vallen, want zo besluit het artikeltje:
Wie met dhr. Koster België bereist, be
hoeft geen andere plaatselijke gids.
Op 1 september 1937 maakt L. M.
v/d Maas bekend, dat hij een schoen
en gareel-makerij heeft geopend te Kats
op de Voorstraat 11.
De chr. Oranjevereniging te Colijns
plaat zal ter gelegenheid van de ver
jaardag van H. M. de Koningin op 1
september een historisch stuk opvoeren,
genaamd: „De jager van Egmond". Dit
alles op een weide van dhr. M. de
Bruijne, die deze welwillend heeft af
gestaan.
Na afloop is er lampion- en fakkel
optocht, m.m.v. de muziekkorpsen „Wil-
helmina" en „Soli Deo Gloria".
Op 6 september krijgt Zeeland ko
ninklijk bezoek. Daarom zijn de prijzen
van de veerdiensten KortgeneWol-
faartsdijk en VeereKamperland ge
halveerd.
F. Flipse te Wissenkerke heeft prach
tige blanke bokking binnengekregen. Ze
zijn deze week in de aanbieding: 7 voor
25 cent.
Dhr. C. A. Filius te Kortgene is voor
nemens om op 30 oktober a.s. een win
kel te openen in kruidenierswaren en
manufacturen aan de Kaaistraat 11.
Slagerij De Munck te Wissenkerke
verkoopt deze week een Va pond boter
hamworst voor slechts 17Va cent.
Onder de kop: „Gaat u trouwen?"
kom dan eerst bij ons kijken. Auto op
aanvraag gratis beschikbaar, adverteert
Meubelhandel J. de Waal te Kortgene.
Tot slot zij nog vermeld, dat M. de
Looff, rijwielhandel te Kortgene, tele
fonisch is aangesloten onder nr. 62.
Kees van Boven.
Kristal is zo oud als de wereld. Althans, natuurkristal. Wat is kristal
eigenlgk? In feite is kristal niets anders dan glas. Bijzonder glas welis
waar, maar toch glas. In de natuur komen twee soorten glas voor:
obsidiaan en bergkristal. Over kristal gaat dit verhaal.
Primitief.
Een andere, wellicht meer bekende
naam voor bergkristal is kwarts. Kwarts
werd al in „primitieve" tijden door
mensen gebruikt voor de vervaardiging
van gereedschappen, wapens en ge
bruiksvoorwerpen. Waaruit maar weer
blijkt, dat het vroeger minder primitief
toeging, dan wij wel eens geneigd zijn
aan te nemen.
Men wist dus al duizenden jaren ge
leden op welke wijze kwarts gesmolten
moest worden om te kunnen worden
bewerkt.
Talloze kollekties uit opgravingen in
Voor-Indië, het Romeinse Rijk, het Mid
den-Oosten en zelfs Nederland, getuigen
in vele musea van de grote kennis die
men al ver voor onze jaartelling van
het fenomeen glas c.q. kristal bezat.
Mooi en nadeel.
Bergkristal is mooi. Juist door z'n
grilligheid en vaak bizarre vorm boeit
bergkristal de liefhebber.
Maar bergkristal heeft ook een nadeel:
het is meestal niet volkomen zuiver en
bevat over 't algemeen veel „valse"
lucht. Dat kan het eindprodukt, zoals
Kunst in kristal; begeerd door de eeuwen heen.
vazen, kommen en glazen, negatief be
ïnvloeden.
Zo'n driehonderd jaar terug (relatief
kort geleden, dus) begint de moderne
geschiedenis van het kristal. Toen na
melijk, ontdekte men dat gewoon glas
kon worden bewerkt tot kristal. Hier
door werd het glas veredeld tot een
waardevol sierprodukt dat door z'n
fraaie schittering en geheimzinnige glans
grote aantrekkingskracht uitoefende op
mensen met gevoel voor schoonheid en
vorm.
Zo groot was de begeerte naar dit
unieke produkt, dat kristal maatschap
pelijk werd opgewaardeerd tot een sta
tussymbool. Vermogende mensen ver
zamelden de meest kostbare kristalob-
jekten om hun welvaart te tonen. Dat
leidde tot een steeds grotere vraag naar
sieraden en gebruiksvoorwerpen uit
kristal vervaardigd. Bovendien werd
aan de kwaliteit die het kristal als
kunstvoorwerp diende te bezitten, steeds
hogere eisen gesteld.
En, zoals dat meestal gaat bij een
markt mechanisme van vraag en aan
bod, begonnen de makers en ontwerpers
zich een steeds grotere vakbekwaamheid
te verwerven in de mogelijkheid tot
verbetering van het smeltproces van
glas.
De perfektie van hun eindprodukten
moest worden opgevoerd.
Revolutionair.
Een beroemd negentiende eeuwse glas
slijper was de in Böhmen geboren Da
niël Swarovski. Zoon van een glas
slijper dus „gepokt en gemazeld" in het
vak.
Hij was het, die de tot dan gebruikte
tradiotionele en arbeidsintensieve po
lijstmethode verving door een revolu
tionair mechanisch slijpsysteem. Dit
nieuwe produktieproces gaf het kristal
in z'n uiteindelijke vorm een onverge
lijkbaar veel grotere nauwkeurigheid.
Een precisie, die zo bleek onont
beerlijk is om het kristal zijn raff ine
ment te geven.
Geheim.
Daniël Swarovski deed nog een bij
zondere vondst. Hij ontdekte dat indien
het loodoxide-volume (PbO) in het kris
tal verhoogd kon worden tot 32°/o, het
kristal in waarde en schoonheid tot
„edel" niveau verheven werd.
Een dergelijke menging echter vergt
een buitengewoon ingewikkeld produk
tieproces. Toch slaagde hij er na lang
experimenteren in dit procédé te reali
seren. Niet alle moeilijkheden waren
daarmee opgelost. Het nieuwe loodkris-
tal namelijk, bleek in zijn bijzondere
samenstelling relatief zacht en daardoor
tijdens het slijpproces licht te bescha
digen.
Toen bewezen de technische ver
nieuwingen die Swarovski op het gebied
van de polijstmethode had getest hun
onschatbare waarde. Na invoering van
dit slijpsysteem bleken de kristalstenen
probleemloos geslepen te kunnen wor
den. Zonder kras of braam. Diende een
„steen" een doorsnee van 0,8 milimeter
te krijgen dan gebeurde dat ook. Des
noods 100.000 maal achtereen.
Om zijn geheim tegen industriële
spionage (toen ook al!), te beschermen,
trok Daniël met zijn familie naar Oos
tenrijk en vond in de buurt van Inns
bruck een fabriek met waterkracht
energie. Daar vestigde hij zich en begon
aan de produktie van zijn ((lood)kristal.
Sieraad.
De faam die van Swarovski's kristal
uitging, bezorgde zijn kreaties in korte
tijd een wereldnaam en een plaats tus
sen zilver en goud. De warme glans en
de fonkelende spektraalkleuren maakten
dit kristal tot één van de meest geliefde
sieraden uit zijn tijd. Kunst in kristal!
Zo groeide Daniël Swarovski's ont
dekking uit tot een succes-story in de
negentiende eeuw. Die faam is tot op
tie dag van vandaag onaangetast ge
bleven.
ONDANKS ECONOMISCHE CRISIS
In 1980 waren er in ons land 157.500 verkoopplaatsen in de detail
handel, maar een jaar later bedroeg dit aantal ruim 160.000. Het aantal
kleine ondernemers neemt weer toe, nadat in de periode 19601980
sprake was van een sterke vermindering van het aantal kleine be
drijven. De kleine middenstand is dus nog springlevend. Dat blijkt niet
alleen in ons land het geval te zijn.
In het vakblad „Sociologische Gids" signaleert prof. dr. J. Boissevain,
hoogleraar sociale atropologie te Amsterdam, dat in alle EEG-landen
het aantal detailhandelvestigingen weer aan het toenemen is. Hoe kan
dat in een tijd van economische recessie?
Veel werklozen beginnen voor zichzelf.
In sommige branches neemt het aantal
kleine ondernemers af en in andere
branches neemt hun aantal toe. In de
sektor voedings- en genotmiddelen liep
het aantal verkoopplaatsen terug, zij het
lang niet zo sterk als in de zestiger en
zeventiger jaren het geval was. Maar
in andere sektoren nam het aantal kleine
ondernemingen sterk toe.
Voorbeelden: auto- en motoronderde
len, cosmetica, sportartikelen, dieren en
dierenbenodigdheden, optische artikelen
hout en houtwaren, behangselpapier en
antiquiteiten. Al met al is er in ons
land sinds énkele jaren dus weer sprake
van een toename van het aantal kleine
zelfstandige ondernemers en dit feit doet
zich ook in de andere EEG-landen voor.
Volgens prof. Boissevain liep het per
centage werkgevers, zelfstandigen en
meewerkende gezinsleden van de niet-
agrarische werkende bevolking in de
EEG-landen van 1961 tot 1977 terug van
13,8 tot 11,8 procent en het aandeel van
kleine bedrijven in de nationale econo
mie verminderde eveneens.
Maar vanaf 1979 stijgt het aandeel van
niet-agrarische werkgevers, zelfstandi
gen en meewerkende gezinsleden lang
zaam. Een nieuwe trend dus, die des te
opvallender is, omdat we immers mid
denin een ernstige economische recessie
zitten.
Prof. Boissevain signaleert in de „So
ciologische Gids" een aantal faktoren
die ten grondslag liggen aan die toename
van het aantal kleine ondernemingen.
Meest in het oog springende oorzaak
is de huidige werkloosheid. Vele werk
lozen beginnen voor zichzelf, al was het
maar onder het motto: „Liever beginnen
aan een riskant avontuur, dan thuis
zitten met een uitkering."
Buitenlanders.
Maar er zijn ook heel andere oorzaken
aan te wijzen die het verschijnsel van
een toenemend aantal kleine onderne
mers kunnen verklaren. Zo neemt overal
in Europa het aantal kleine zelfstandigen
onder de immigranten sterk toe. Dat
zien we ook in Nederland.
De Chinese restaurants kennen we al
vanaf het begin der vijftiger jaren. Er
zijn zo'n 1.300 „Chinezen" in ons land
en er zullen maar weinig Nederlanders
zijn, die daar nooit gegeten hebben.
Daar komen de laatste jaren veel andere
buitenlandse restaurants bij.
In iedere grote Nederlandse stad, maar
vaak ook in de provincie, kunnen we
Grieks, Spaans, Turks, Japans en Ita
liaans eten. De meeste etnische onder
nemers in de horecasfeer slagen er in
om goede zaken te doen. Zij zijn bereid
om hard en lang te werken en de Eu
ropese vraag naar exotisch voedsel
groeit nog steeds.
Ook Aziatische slagers en groente
winkels doen goede zaken, niet alleen
omdat de immigranten bij hen kopen,
maar ook omdat veel Europeanen op
vakantie exotisch voedsel hebben leren
waarderen. Er zijn andere voorbeelden
van „etnisch ondernemerschap" te noe
men. De Italiaanse ijssalons (in ons land
zo'n 150) zijn bijvoorbeeld vermaard.
Ook in geheel andere sektoren zijn
immigranten aktief als kleine onder
nemer. Zo introduceerden Turkse immi
granten opnieuw de kledingkonfektie in
Amsterdam.
Kleinschaligheid is in.
Schaalverkleining is momenteel in.
Van die trend profiteert de kleine on
dernemer in hoge mate. De mensen zijn
er achter gekomen, dat in een verste
delijkende wereld de kwaliteit van het
bestaan in het gedrang komt als buurt-
winkels met een gevariëerd aanbod van
produkten, reparatiediensten en derge
lijke zouden verdwijnen. Veel konsu-
menten zijn de grote superwinkels een
beetje zat. Het aanbod van produkten
is daar weliswaar groot, maar de per
soonlijke aandacht voor de klant houdt
daarmee geen gelijke tred, gunstige uit
zonderingen daargelaten.
Men koopt graag bij kleine zaken. Met
name de opkomst van de boetiek in
de textielwereld is daaraan te danken.
In de horecawereld is de bistro sterk
in trek. Voorts is er veel belangstelling
van de zijde van de konsument voor
„natuurlijke produkten". Ondernemin
gen, die macrobiotisch voedsel en na
tuurlijke parfums leveren, rijzen als
paddestoelen uit de grond.
De economische crisis heeft niet kun
nen verhinderen dat de kleine midden
stand in West-Europa nog altijd een zeer
dynamische categorie vertegenwoordigt.
Een categorie, die dan wellicht het
economisch getq niet mee heeft, maar
wel de maatschappelijke trend die uiter
mate gunstig is voor de groei van klein
schalige ondernemingen.
(Nadruk verboden).
Mr. A. Bronsbergen.
HET WETEN WAARD
Citroenen zouden meer sap geven, als
we ze voor het gebruik in warm water
leggen.
Erg smerige handen kunt u schoonma
ken met een mengsel van koffiedik en
zachte zeep. Daarna behandelt u ze nog
eens met de binnenkant van een ci
troenschil.
Een btfna onzichtbare glaslqm maakt u
door aluin te laten smelten op een ij
zeren lepel.
Als u een vlek wilt verwijderen, pro
beert u dan geen verschillende middelen
na of door elkaar. Verwijder het eerste
middel zorgvuldig voor u een tweede
kiest.
Laat natte schoenen niet bij een kachel
drogen. Wrijf ze af, duw er enkele prop
pen krantenpapier in en zet ze op een
rek of een stuk karton om te laten
drogen.
Een kring, ontstaan door het plaatsen
van een warme theepot op een gepoli
toerd presenteerblad kunt u verwij'
deren door met een brandende lucifer
over die kring te gaan. De vlam mag
echter het gepolitoerde voorwerp niet
raken.
Horloges moeten op tijd gesmeerd wor
den. Breng het daarvoor minstens een
maal per jaar naar de vakman, die het
van nieuwe olie zal voorzien en zonodig
ook even schoonmaakt.
BRANDWEER-EXAMENS
Bij de vrijwillige brandweer in de
gemeente Kortgene zijn de volgende
heren geslaagd voor een cursus.
Voor de cursus „Vuistregels van de
E.H.B.O." van het korps Colijnsplaat:
K. P. van Gilst, M. Geelhoed, J. Lamse,
M. Kopmels, A. Karman, C. v/d Weele;
van het korps Kats: A. Brouwer, D. J.
Willebrands; van het korps Kortgene:
G. R. v/d Walle, D. v/d Heide, W. van
Houwelingen.
Voor de cursus „Centralist verbin-
dings commandowagen" van het korps
Colijnsplaat: C. Reynoudt en C. v/d
Weele.
En voor de cursus „Brandwacht 2e
klas", incl. persluchtmaskerdrager: de
heer L. C. Speelman van het korps
Kortgene.
BLOEMENHANDEL "KATSEVEER"
UNIEK SERVICE-CENTRUM
Naast een keur van prachtige planten
en snijbloemen, houdt men zich bij bloe
menhandel „Katseveer" sinds kort bezig
met een service-gebeuren, wat zeker
voor Zeeland uniek genoemd kan wor
den. Met de benodigde studie en kennis
in de achterzak is men daar in een
braakliggend terrein gedoken, op het
gebied van de „droog-bloemsierkunst."
Prachtig opgemaakte kunststukjes sie
ren de presentatie-hoek.
Die kun je overal kopen, zult u zeg
gen. Zeker is dat waar, maar bloemen
handel „Katseveer" heeft het over een
andere boeg gegooid. Wat is er namelijk
aan de hand? U hebt thuis b.v. een
sigarenplank, een kunstvoorwerp, een
klein wagenwiel, enz. enz., kortom alle
mogelijkheden zijn denkbaar. Dit ge
bracht naar „Katseveer", dan wordt er
in overleg met u een prachtig bloemen-
arrangement van gemaakt.
„Zo zijn er de laatste tijd heel wat
gewone en ongewone opgesierde stukken
de deur uitgegaan," zo vertelt mevr.
Proost. Zij is de vrouw en mede-eige
naresse van bloemenhandel „Katseveer"
„Niets is te gek, we maken er altijd iets
moois van," aldus mevr. Proost.
Dat ze daar bij de bloemenhandel
flink aan de weg timmeren, blijkt wel
uit het enorme assortiment, wat loopt
van een bloemengieter tot de meest uit
eenlopende plantenkollektie.
Een andere aktiviteit, die dhr. Proost
op touw heeft gezet, is de zaad'handel.
Ook hier wordt aan de weg getimmerd.
„De Noord-Bevelanders krijgen dat be
wijs in de bus in de vorm van een
zaad-bestellijst," zo laat deze aktieve
ondernemer weten. „Met de Kerstdrukte
achter de rug gaan we ons nu met de
zaden bezighouden," aldus dhr. Proost.
Deze lijsten kunt u opsturen, maar
wij raden u aan zelf eens een kijkje
te nemen in deze prachtig verzorgde
kassen van bloemenhandel „Katseveer".
Deze vindt u naast het B.P.-tankstation
aan de weg naar Goes.
SNEEUWKETTINGEN
VAST EN ZEKER
Wie in het buitenland op besneeuwde
of beijsde wegen moet rijden, mag geen
enkel risico nemen met Nederlandse
zomerbanden. Want bij de beoordeling
van de schuldvraag bij een ongeluk, is
de rijder op zomerbanden vaak in het
nadeel.
Dat is de raad die thans aan de balies
van de reisafdelingen van de Rabobank
gegeven wordt aan wintersporters, die
met de eigen auto naar hun bestemming
gaan. Het geven van goede raad over
nevenfacetten van de vakantie behoort
ook tot de taak van de reisadviseuses.
Uit de door de internationale verze
keringsspecialisten van de bank ver
gaarde gegevens, blijkt dat rijden op
zomerbanden de automobilist juridisch
in een nadelige positie kan plaatsen.
In Frankrijk, Italië, Zwitserland,
Oostenrijk en Duitsland rijdt men in de
berggebieden 's winters minimaal op
speciale winterhanden met grof profiel.
In extreme omstandigheden gebruikt
men spijkerbanden of sneeuwkettingen.
Nederlanders zijn niet gewend aan deze
speciale winterhanden.
Een belangrijke voorzorgsmaatregel,
die zij kunnen nemen, is het meenemen
van sneeuwkettingen. Gebruik die ket
tingen dan ook en doe dat zo gauw
als het maar even nodig lijkt. Want
wie, rijdend op zomerbanden, bij een
botsing betrokken raakt waarbij ook
maar enige twijfel over de schuldvraag
bestaat, die verliest voor de meeste
rechtbanken ter plaatse „het voordeel
van de twijfel."
Zo stelt de Duitse wet dat een auto
mobilist onder alle omstandigheden, zo
wel voor zichzelf als voor zijn voertuig,
vóór 100% voorzorgen moet hebben ge
troffen om noodgevallen de baas te
kunnen. Volgens de jurisprudentie is het
rijden op zomerbanden op besneeuwde
en beijzelde wegen een inbreuk op dat
principe. Immers, zomerbanden doen
de auto eerder slippen en verlengen
de remweg.
Volgens de verzekeringsdeskundigen
betekent dit nog niet, dat wie op zo
merbanden bij een ongeval betrokken
raakt, altijd de schuld krijgt. De neiging
de schuld geheel of gedeeltelijk naar de
niet passend van banden voorziene au
tomobilist te schuiven, is alleen in twij
felgevallen aanwezig.
In de wintersportlanden wordt door
herkenbare borden aangegeven wanneer
het gebruik van sneeuwkettingen ver
plicht is. Aan de reisbalies van de Rabo
bank wordt echter aan sneeuwvakantie-
gangers geadviseerd niet te wachten
tot u deze borden ziet, maar in twijfel
gevallen vooral op dalende of klim
mende wegen uit eigen initiatief de
kettingen om te leggen.
