KRONIEK VAN
noorqI m
Een oud-eilandbewoner
100 jaar amusement in Colijnsplaat
weet te vertellen
LEGER DES HEILS °onHamsterdam
HELP DE POLEN DE WINTER DOOR
fljgpfl» 2*5 A' **~1
- - -
-
't Is voruhe weke nog mè hebeurd, beste vrienden. Wannus
mee nog een paer stel zoiiwe in Philippine mossels hae ete.
Mè dat liep anders of, dan a ze hedocht oa.
Verstoppieng in Philippine.
Wannus hieng mee z'n moats uut rie-jen,
ut was un prachtuhen dag weer.
Ze waere mee z'n zessen,
dat dee-je ze wè meer.
Nae d'overkant toe hieng de reize,
mee de boot nae Philippine toe.
De vrouwen waere ók anwezug,
mè wat was dat noe?
Wannus voelde z'n eihe nie zó lekker,
ie voelde wat in z'n buuk.
Ut dee un bitje droai-je en kere
en ie voelde z'n eihe hlad buuten hebruuk.
In Philippine anhekomme,
kwaeme d'r mossels an te pas.
Ut maeltje smaekte prima,
mè Wannus streek us onder z'n jas.
Di voelde um wat komme
en ie vloog nae de plee.
Mè ie ei tut nie hehaele,
wan 't zaekje kwam a nae benee.
Vlug de plee mè inhedoke
en z'n onderbroek uut hedae.
Want mee zó'n zaekje benee-jen,
oa dat toch nie hoed hehae.
Mè di zat um mee dat spul,
zó vies as ut kot van un keu.
Ie docht, ik hööj-ut in de plee
en zó spoelde um ut deu.
Nae drie keer spoele was't verdwene,
want un broek is hin pepier.
Zó liep um wee nae binnen
en voelde z'n eihe net blóóte Pier.
Di ei tun toch wat op hevonde;
de rezerve panty's bie z'n vrouwe in d'r tas.
Die ei tun toen mè anhetrokke,
dat kwam zeker hoed van pas.
Mè toen d'n oaren ochend,
wat stieng di in de PZC?
Philippine hlad ophebroke,
vanwehe un verstopte plee.
Zó was d'n onderbroek van Wannus
ut hesprek van d'n dag.
En ie weet noe ök,
da-je zó'n dienk nie deurspoele mag.
Je kan behriepe, beste vrienden, da dehene die Wannus
kenne, die beste man noe hoed in de haeten ouwe. Af en toe
wor'ter us in z'n buurte hesnuffeld en tun art nae de w.c.
lóópt, vertrouwe ze't a hlad nie mi, want:
Een broekje in de brandieng,
dat klopt.
Mè zó iets in de riolerieng,
dan raek'tun verstopt.
Daar ik in mijn jeugd nog vier jaar
„op de zeilen" mee mocht varen, deed
het mij deugd, dat het toen twee-maan
delijks tijdschrift „Spiegel der Zeilvaart"
ging verschijnen. Dit was in 1977.
Bij mijn latere vaart, beroepshalve,
ook op het IJsselmeer en het Wad, zag
men omtrent die tijd meer en meer het
zeil terug naar de horizon. Botterbehoud
had vlam gevat, er was een keur aan
beroepszeilschippers komend, ook in on
ze provincie Zeeland ging men in deze
geest denken en handelen.
Zo kwam het, dat ik in „Spiegel der
Zeilvaart", 1ste jaargang nr. 4, blz. 45,
in een verslag las: „Twee jaar later, in
1928, verdrinken schipper H. Meijer met
vrouw en drie kinderen in de Steen-
bergse Vliet."
Bij het lezen van die anderhalve regel
schippersdramatiek, dacht ik toen ge
laten: „Meijer, ik kende u zo goed, we l
kwamen bij u wel aan boord."
Naar aanleiding van deze berichtge
ving in het artikel over „De Friesche
Maatschappij tot Onderlinge Verzeke
ring van Schepen", publiceerde van
mijn hand „Spiegel der Zeilvaart", 2de
jaargang nr. 1, blz. 46, het volgende
verhaal. Dat met toestemming van ge
noemd tijdschrift, en medewerking van
de uitgever dezes, onder uw aandacht
wordt gebracht.
Want velen hebben op Noord-Beve
land wijlen schipper Meijer even zo
goed gekend als ondergetekende. Be
schouwt u deze bemoeiing mijnerzijds
als een laatste eerbetoon?
De turfschipper van ons eiland.
Het was weer zo ver. In de nazomer
bezocht schipper Meijer met zijn Friese
zeiltj alk „Nieuwe Zorg", domicilie de
Lemmer, onze Zeeuwse droogvallende
getij haven te Kortgene. Afgeladen met
turf.
De deklast netjes zeevast gestuwd,
van achter de mastkoker tot aan de
houten roef, op gelijke hoogte van deze.
Hiermede was hij, vanaf voor ons
dorpsjongens de verre provincie Fries
land, over de voormalige Zuiderzee, ka
nalen en rivieren, Zuid-Hollandse- en
Zeeuwse stromen, naar ons eveneens
voormalig eiland komen zeilen.
„De 'Nieuwe Zorg' is er weer!" werd
dan op het dorp gezegd. Nooit werd dan
de naam van de schipper genoemd.
Als dan de boegspriet van de tjalk
was getopt, de zeilen droog geborgen
onder de huiken, ging de havenmeester,
tevens dorpsomroeper, met de bel door
het dorp en deed kond dat de turf voor
de winter was gearriveerd.
Zelf ging Meijer, in zijn blauwlakens
pak, Friese schipperspet op, gouden
ringen in de oren, de turfbestellingen
I noteren bij de vijf plaatselijke brood
bakkerijen.
Later mochten wij, na schooltijd,
Meijer helpen met het lossen van de
turf. Trokken, in een trekzeel van boord
zijn beladen steekwagen naar de klan
ten, door hem zelf bestuurd. Als zoon
van de plaatselijke beurtschipper had
ik dan al bij Meijer aan boord geholpen
met de luiken van de deklast af, op
elkander te stapelen op het roefdek. En
de dekkleden, zo deze voldoende droog
waren, te helpen opdoeken.
Ach, dat stoere zeilschip met die hoge
mast, het kattevalblok soms even klop
pend tegen een flank hiervan bij wind,
het sprak zo een eigen taal tot onze
verbeelding.
„Hierdoor weet ik zelfs 's nachts ter
kooi de kracht van de wind!" leerde
Meijer ons. Zijn staalblauwe ogen keken
dan over ons heen. De gebruinde kop
werd daarbij iets schuin geheven. Alsof
hij dan zelfs de stand van vleugel of
waker observeerde hoog in de top van
de mast. Terwijl nu toch het schip niet
onder zeil stond.
Meijer verhaalde ons over de vaarten
in Friesland, over de turfwinning in de
noordelijke regionen. Over zijn bijzon
dere reizen, van daar naar hier, bij goed
en ruig weer, windstiltes met gedrijf
voor stroom, mist of andere weersge
steldheden.
Nadien, op school, luisterde meester
hierover naar ons. Wist dan steeds een
boek of geschrift te vinden ons hierop
aansluitend voor te lezen of te vertellen.
Door de jaren heen was Meijer een
beetje burger in onze eilandgemeen
schap geworden. Zijn vrouw was ook
een dochter uit het Kamperlandse.
Enkele jongens van ons dorp voeren
ook tijdelijk als knecht aan boord van
de „Nieuwe Zorg". Doch dan bleek
Meijer geen gemakkelijke schipper te
zijn. Toen nog vrijgezellend, was de
wereld van Meijer schip en vaart. Nood
zakelijk behoorde hierbij de eigen turf
handel. Hierbij bleek hij zéér solide,
maar gaf nooit een halve cent krimp.
Wat hij zijn knecht beval, moest ook
uitgevoerd worden.
Hij zag hierop toe met stugge Friese
onverzettelijkheid. Nooit zocht Meijer in
het varen het avontuur. Weloverwogen
waren zijn beslissingen. Doch dwongen
de elementen hem in omstandigheden,
waarvan de volle wijdte niet vooruit
gepeild kon worden, dan bleek zijn
grote ervaring en vakmanschap.
Het was in het verleden een niet een
voudige zaak met een zeilschip bij nacht
en ontij droogvallende getij havens te
bevaren. Wat door deze vakbekwame
mensen, vooral tijdens de bietencam
pagne, werd gepresteerd, grenst aan het
ongeloofwaardige.
Men was er ook wel eens naast, na
tuurlijk. De vaart ook in Zeeland, met
de vele, ook droogvallende, moeilijke
havens, getij stroom, bochtige vaargeulen
noem maar op, wrong vaak het uiterste
aan vakmanschap uit de varensman.
Maar het was dikwijls de prijs waard.
Het pleitte voor schipper Meijer, dat
hij het wel en wee om en van vele
droogvallende getijhavens in Zeeland,
haast even goed kende als de doorsnee
Zeeuwse schipper.
De jaargetijden wisselden, kwamen en
gingen.
Een dochter dus van Kamperland had
zich laten vangen in de felle blik van
die Friese turfschipper. Op ons dorp
was hij ook al eens op vrijersvoeten
geweest. De vrijgezel wilde zich dus
gewonnen geven in Amors armen. Zo
gebeurde het, dat een dochter van de
kleibodem huwde met een man van het
zilte nat. Zij trok in zijn roef. Dit was
wel wennen. Doch maakte met zijn hulp
het bestaan aan boord van een zeil
schip tot haar nieuwe wereld. Schonk
haar man al gauw hun nakomelingen.
Om voor haar wat méér in het Zeeuw
se te kunnen blijven, wachtte Meijer na
de jaarlijkse turf reis in Zeeland tot de
herfst kwam met de veel werk bren
gende bietencampagne. Voer, indien mo
gelijk, met zijn schip vanaf ons eiland
met bietenlading naar de verschillende
suikerfabrieken. Dit werd het noodlot
van hem en zijn gezin.
Tijdens de herfst van 1928 laadde
Meijer in zijn schip een lading bieten
in de droogvallende getij haven te Kats.
Het was een stormachtige periode.
Meijer, waarschijnlijk met de cam
pagnekoorts in het bloed, zette alles op
alles om voor of uiterlijk tijdens hoog
water beladen te komen. Om de haven
te verlaten. Door de uitzonderlijke
weersgesteldheid was er een ruime ge
tijverhoging.
Meijer plande buiten de haven zijn
schip voor de wind te laten vallen en
de toegangsgeul verlatend, over de slik
ken en dwars over de zandbanken van
de Oosterschelde te koersen naar de
hoek van Stavenisse.
De bietentarreerders, de witte schuim
koppen op de Oosterschelde overziende,
ontraadden dit Meijer. Het weertje was
voor de eilandbewoners te bar en boos!
Doch men vaart zelf zijn schip.
Meijer, zonder knecht varend, had
kleden aangebracht tegen de op z'n kant
staande luiken voor stut van de deklast.
Met dubbel gereefde zeilen voer hij de
Katshaven uit. Voor de wind en voor
de zee naar het Mastgat. Waar de eb-
stroom goed door ging zetten naar zee,
de kuilen in het water verdiepend. Doch
wind genoeg om tegen stroom in te zei
len en de zee voor te blijven.
Wat wisten die kleiwroeters daar op
dat eiland nu van varen af? Was alles
niet prachtig verlopen? Al kwam het
water soms aan zijn laarzen aan de
helmstok.
In de hoek, onder de wal van Sint
Philipsland, kwam de „Nieuwe Zorg"
in het opper in de Steenbergse Vliet
ten anker. In een getij gebied heeft men
na half eb in de vele vaargeulen achter
de droogvallende zandbanken veel op
per, dat tijdens wassend water na half
vloed verdwijnt. Heeft schipper Meijer
dit gevaar onderschat?
Een sleepboot vanaf Dintelsas komend
heeft hem nog gepraaid. Wilde Meijer
assisteren naar een veilige haven. Dit
aanbod werd afgeslagen, want een der
gelijke hulp kost geld!
Veel blijft nog te raden hoe het dra
ma met de „Nieuwe Zorg" zich heeft
toegedragen. De feiten waren deze.
Tijdens wassend water, in de nacht,
werd het weer erg vuil en ruimde de
stormwind door het noordwesten. De
„Nieuwe Zorg" lag toen aan lager wal.
Moet achter het anker vervuld zijn.
De dageraad bood het trieste beeld
van een mast, uitstekend boven water.
De volgboot ontbrak, evenals Meijer.
Zijn vrouw en kinderen zijn later ge
vonden in de roef.
Toen de mare van deze scheepsramp
zich verspreidde over ons eiland was
de verslagenheid groot. Een halve eeuw
is er verstreken sinds dit drama zich
heeft voltrokken. De ouderen op ons
voormalig eiland weten daar nog van.
„Ja, die Meijer," zeggen ze bedacht
zaam, „hij is nooit gevonden!"
P. C. Noordhoek.
Met deze slogan zal de Toeristenweek
1983 te Colijnsplaat van start gaan. Dit
deelde de voorzitter van deze organisa
tie, dhr. Pouwer, mede op een verga
dering welke werd gehouden op don
derdag 17 februari j.l. in het dorpshuis
„De Brug" te Colijnsplaat.
85-jarig bestaan van de muziekvere
niging „Wilhelmina" uit Colijnsplaat en
15 jaar Toeristenweek vormen samen
het magische getal 100. Vandaar heel
veel muziek in deze week, omringd met
sport, spel en amusement. Deze week
zal gehouden worden van 2 t/m 9 juli.
Vrijdagavond 1 juli zal er een officiële
ontvangst gehouden worden in de amu
sementshal. Dit voor genodigden, leden,
oud-leden en medewerkers. Op deze
avond zal de jubilerende vereniging con
certeren, alsmede nog een concert door
een vereniging uit de regio. De presen
tatie van deze avond zal geschieden
door dhr. W. Goossen.
Zaterdagmorgen 2 juli zal de krabben-
viswedstrijd plaatsvinden. Dit is een on
gewoon tijdstip voor deze wedstrijd,
maar dit komt door het ongunstige getij
in deze week.
De rest van deze zaterdag zal er
hoofdzakelijk muziek in Colijnsplaat
klinken. Zusterverenigingen en vereni
gingen uit de regio zullen hieraan mee
werken.
Als bijzondere muzikale gasten ver
welkomen we op deze dag de chr. mu
ziekvereniging „Juliana" uit Marken. Dit
korps, 85 man sterk, is ver over onze
grenzen bekend. Niet alleen om hun
muzikale kwaliteiten, maar omdat dit
korps alsmede de drumband optreden
in hun originele kleurrijke klederdracht
TAFELTENNIS
jcuuD WINT EN VERLIEST
De taf el tennis jeugd van Slagvast heeft
afgelopen zaterdag in percentage de
balans in evenwicht gehouden. Het eer
ste jeugdteam moest nogal vroeg uit de
veren om 's morgens om 10.00 uur in
St. Jansteen de strijd tegen Steen aan
te binden. En hoewel ze gestreden heb
ben voor wat ze waard zijn, moesten
zij toch met een flinke nederlaag, 82,
huiswaarts keren.
Alleen Monique v. d. Heyde wist met
twee overwinningen de eer voor Slag-
vast te redden. De centrale trainingen,
door de afdeling georganiseerd, begin
nen bij haar duidelijk vruchten af te
werpen. Met 9 overwinningen van de
12 wedstrijden weet zij zich keurig
staande te houden in deze klasse.
Het tweede jeugdteam dat ook al naar
de „overkant" moest, wist tegen Effect 9
uit Terneuzen een prachtige 37 winst
te boeken.
In dit team is het Stefan Nagelhout,
die wekelijks ruim z'n steentje aan de
successen bijdraagt. Ditmaal wist hij
weer drie partijen te winnen, maar ook
Lianne de Kam en Tonny Verloop, die
beiden tweemaal wisten te winnen de
den in deze wedstrijd weinig voor hem
onder. Ook zij weten zich goed staande
te houden in deze kompetitie.
Programma:
Donderdag 24 februari:
Slagvast Oudelande 2.
Vrijdag 25 februari:
MZ 17 Slagvast 2.
Zaterdag 26 februari:
Slagvast 1 Big Smash 1 (jeugd).
Slagvast 2 Yerseke 1 (jeugd).
MUNTENTENTOONSTELLING
Ter gelegenheid van het 15-jarig be
staan houdt de Numismatische Kring
Zeeland op zaterdag 26 februari a.s. van
14.00 16.30 uur in het gebouw „De
Schakel", Bachten Steene 14 te Middel
burg een grote tentoonstelling van
Zeeuwse munten, Koninkrijksmunten,
buitenlandse munten en muntgewicht-
doosjes. De toegang is gratis.
De vereniging is na 15 jaar uitgegroeid
tot ruim 200 leden verdeeld over heel
Zeeland, 's Avonds is er een gezellige
bingo-avond voor de leden.
Zij nog vermeld, dat dit hun eerste be
zoek aan Zeeland is.
Naast de verschillende muziekconcer-
ten is er in de avonduren een taptoe
op de oude landbouwhaven waaraan een
200 muzikanten zullen deelnemen.
Naast dit muzikaal 'gebeuren is er
sport (een halve marathon) en spel. En
in de amusementshal is er natuurlijk
ook het nodige te beleven. In de avond
uren zal het gekende dans- en show
orkest 'Enterprice' voor de nodige stem
ming zorgen.
Voor zondagmorgen 4 juli is er een
recreatiedienst gepland in de Ned. Herv.
Kerk, waaraan ook de brass-band „Wil
helmina" zijn medewerking zal verlenen
Naast de geplande concerten zijn er
in deze week nog filmvoorstellingen,
kinderspelen, tekenwedstrijden, avond
wandeltochten, puzzeltocht voor de
jeugd, een fietspuzzeltocht (dit in sa
menwerking met de VW Noord-Beve
land), een disco-avond met o.a. de for
matie „Jam-Jam".
Op zaterdag 9 juli zijn er wielerwed
strijden. En op deze dag zal er voor de
jeugd een Moon walk opgesteld staan
op het terrein bij de amusementshal,
waar ze voor een zacht prijsje gebruik
van kunnen maken.
Het muzikaal buiten-gebeuren in deze
week zal worden afgesloten met een
optreden van de showband „Apollo" uit
Wissenkerke.
Tot slot van deze week een gezellige
avond in de amusementshal m.m.v. de
voltallige groep „Enterprice".
Ook zij nog vermeld, dat met verschil
lende attrakties voor deze week nog
onderhandelingen lopende zijn.
ORGELCONCERT TE GEERSDIJK
Op vrijdag 11 maart a.s. wordt een
orgelconcert gegeven in de Geref. Kerk
te Geersdijk, aanvang 20.00 uur. Con
certgevers zijn: Anja Bijl, dwarsfluit en
Frans van Tilburg, orgel.
Programma:
1. Inleidend koraalspel (Frans van Til
burg).
2. Allegro in G-dur (Joh. Seb. Bach).
3. Choralvorspiel „Herr Christ, der
ein'ge Gottes Sohn" (Joh. Seb. Bach).
4. Fluit en Orgel: Sonate in G-dur.
Delen: Large-Allegro-Adagio en Allegro
(B. Marcello).
5. Concerto in g-moll. Delen: Allegretto-
Larghetto-Allegro (G. F. Handel).
6. Fluit en Orgel: Sonate III. Delen:
Adagio-Allemande-Presto-Gigue
(M. Blavet).
7. Allegro (Philip Pool).
8. Allegretto grazioso (Barthold Tours).
Toccata (Bram Bruin).
8. Fluit en Orgel: Sonatine (Peter Cabus)
9. Intermezzo (H. Andriessen).
10. Improvisatie (Frans van Tilburg).
TIPS
Thermosflessen en -kannen springen
zeker niet bij het ingieten van hete
dranken, als u er eerst 1 cm koud
water in doet.
Als u thuis een feestje geeft, leg dan
tijdig een lijstje aan met wie u zult
uitnodigen, wat u moet bestellen en
wat u wilt klaarmaken.
Met een appel in de broodtrommel blijft
het brood langer vers.
Ouderwetse bakvormen kunt u schoon
maken als ze nog warm zijn, met papier
en zout, waarna ze worden ingewreven
met olie.
Als u geregeld vergeet een elektrische
deken tijdig in te schakelen, koop dan
een tijdklok die dit automatisch doet.
Tuingrond bevat zuren, maak daarom
tuingereedschap en grasmaaimachine
telkens na het gebruik goed schoon.
Hebt u op uw rieten meubeltjes een
hardnekkige vlek, probeer dan eens deze
te verwijderen met mentholspiritus. In
bijna alle gevallen hebt u hiermee
succes.
I NATIONALE COLLECTE EIND FEBRUARI/BEGIN MAART
WIE GEEFT AAN HET LEGER DES HEILS
INVESTEERT IN HET WELZIJN VAN DE MEDEMENS
ZEND ONS A.U.B. EEN BIJDRAGE OP
GIROREKENING 37071
OF BANKREKENING 70.70.70.171
EN DENK AAN ONS IN UW LAATSTE WIL
Telefoon 241703
POLEN,5398
Dit nummer geldt zowel voor bank als giro.
Giften storten tn.v. de 'Nederlandse Stichting Hulp Polen', Den Haag.
