KRONIEK VAN
NOORD-BEVEL AND
Een oud-eilandbewoner
weet te vertellen(Deel 2)
-
Een leuke tijd is het, beste vrienden, de vakantieperiode. Een
vrolijke tijd ook en gelukkig veel mooi weer. Toch zijn er met
die vakantietijd ook minder leuke dingen te melden. Het zal wel
I bij de zon en zee zoekende invasie horen, maar de minder leuke
bijverschijnselen, die dit met zich meebrengt ondervond ook een
rechtschapen groentekwekende Peelander.
De preblemen van Arjoan.
Arjoan zat mee zwaere preblemen;
1 ie docht: dat ek toch nie te nemen.
I Want wat was ter an d'and?
D'r wier hestole van z'n land.
1 't Was zö, Arjoan oa een flienke tuun;
mee hroente zöas aerpels, slae en juun.
Een prachtug lapje hrond;
ie dee nie sproei-je, dus ök nog hezond.
Mè noe was't a een paer keer hebleke,
da'tum docht, ek noe wè hoed hekeke.
Elke keer stieng d'r minder slae en minder tomaten,
dat liep toch in de haten.
i Di was dus mè één meuhelukheid en dat wouw um wete,
wie of ter uut z'n tuun mee dee ete.
Ie was op de loer hae lihhe an de duifkant,
mè ie zag of öörde hin hroenteklant.
Toch was'ter wee elke keer wat verdwene, I
1 net a turn d'r nie was, wel verheme.
Wat mos'tun di noe an doe-ë,
di dee Arjoan mè op broe-ë.
Toen kreeg turn een elder öhenblik,
i Arjoan was vrééd in z'n schik.
Ie pakte een planke en een paele
en ie hieng ök nog verve aele.
1 Oo die planke zette um mee keurug schrift:
1 „nie van ete, hesproeid mee verhift."
I Zö, noe zu ze't wè laete, docht Arjoan tevree;
i i ie nam ut bord en de paele nae z'n of je mee.
Di stieng dan ut bord tussen de redies,
wie of ter noe nog van eet, die is nie wies. I
1 Mee een herust hevoel hieng Arjoan d'r van deu,
want dat stelen was'tun hoed beu. i
Afijn, d'n oaren ochend was tun wee h vroeg op pad,
ie oa toch nie zö'n rustuhe nacht hehad.
i Ie most en zouw nae z'n tuun hae kieke,
noe most de uutwerkieng blieke.
Mè wat is tun di heschrokke,
1 d'r was wee een berg weg, hosternokke.
Toen zag tun z'n bord en ie rocht hlad van de wies, J
van kwaedheid wier tun hlad hroen en hries.
Want d'n dief oa d'r wat onder stae krasse,
di stieng: „vo't hebruuk hoed wasse."
I Zo zie je maar weer, beste vrienden, er zijn slimme en heel slimme
mensen. Maar „Arjoan" zat er mooi mee.
Ook hier is weer een oude Peelandse spreuk op zijn plaats:
Een hoei-je dief bestae ter nie,
want hoei-je dieven stele nie. 11
CeeBee. 1
Even komisch gesteld was het bij die
huismoeder van een flink gezin, wonend in
het vrije veld tussen Wissenkerke en Kam
perland. Na het boterham-eten met haar
kroost, riep zij haar hiervoor gedresseerde
kip in huis en die pikte dan netjes de
gevallen broodkruimels van de vloermat.
„Dat is mien stofzuger," zei ze dan.
„Centen voe 'n echt mesientje èk nie en
zie leit nog 'n ei ök!"
Het was in de tijd van de doorbraak
van de mondprothese. Een landbouwer van
ons eiland had ook die operatie achter de
rug. Zijn mond was weer netjes gevuld.
Ja, maar o, wat een blaren!
Zo zat hij, door de oogsttijd gehaast,
voor zijn bord met dampende aardappelen.
Bij de eerste hap was het weer goed raak.
Door pijn verwrong zijn gezicht.
Boos pakte hij zijn kunstgebit uit de
mond, deponeerde dit op zijn bord en
lispelde: „Zie zö noe ka ete!"
Inmiddels had onze tafel de aandacht
getrokken van de Duitsers om ons heen.
Langs de Rijn, vooral in toeristenplaatsen,
kan men het Nederlands gemiddeld goed
volgen. De internationale Rijnscheepvaart
is hier ook niet vreemd aan. Daar wij veel
in het dialekt van Zeeland spraken, zal
men wel gegist hebben naar deze, voor
hen minder begrijpbare taal.
Ik vroeg aan mijn gastheer of hij al
overtuigd was, dat wij op Noord-Beveland
zeker geen aparte mensen waren, zonder
humor? Hij vroeg mij, met een knipoog,
hem verder te overtuigen. Dan bestelde
hij nog een wijntje.
Op Nieuwjaarsdag dan, zo vervolgde ik,
ging vroeger de jeugd bij de mensen langs
de deur om „Nieuwjaar" te wensen. Hier
kreeg men dan een stuiver, daar een sinaas
appel, ook wel een oliebol. Daar waren
ook mensen, die op dit wensen niet zo
gesteld waren. Wist men als kind veel?
Nu was het de tweede dag in het
nieuwe jaar en een aankomende vader had
bij dokter Gelderman te Kortgene „de tas"
gehaald. Degene die bij de dokter ging
melden „dat het zover was", kreeg alvast
de speciale altijd gereedstaande tas met
instrumenten voor de bevalling mee naar
huis. Indien thuis, volgde meestal dan al
vlug de dokter om de a.s. burger(es) ter
wereld te helpen komen.
Op die tweede januari nu ontmoette de
dokter in zijn haast dorpsjongen Bert. Die
dacht dat er met de dokter nog wel nieuw
jaarszaken gedaan konden worden. Netjes
nam hij zijn petje af en zei: „Dokter,
'k wense u nog 'n gelokkig nieuwjaer.
aolles wat u nóödig eit, naer ziele en
naer lichaem!"
„Dat wens ik jou ook, Bert!" antwoordde
de dokter gehaast.
Toen Bert: „Dokter, kriek niks?"
Dokter: „Nee, Bert, ik heb geen tijd!"
Bert: „Dokter, dan m'n zegen vrom!"
Midden in de nacht was de dokter bij een
groot gezin geroepen te Geersdijk. Wéér
moest daar een kleintje geboren worden.
Het werd een drieling.
Na het derde kind blies in zijn nervo
siteit de vader het lamplicht uit. Op de
vraag van de dokter, wat hij nu deed, ant
woordde hij: „Ik maeke et mè duuster,
dokter, want die kleintjes kommen mè op
't licht of!"
Daar was een tijd, dat wij op het eiland
ook minder taktisch optredende rijkspolitie
agenten in ons midden hadden. Die denken,
zei eens een oude dorpsgenoot, dat van
hun vele bekeuringen het lot der mensheid
afhangt.
Zo waren op het eiland vele traditioneel
gegroeide privileges. In de moderne wetge
ving weliswaar verboden geraakt, doch leid
den nooit tot strubbeling onder de mensen.
Daar waren ook politiemensen die hier
begrip voor hadden.
Juist hen werden het meest gerespek-
teerd. Indien nodig, dan werden zij zelfs
door de bevolking geholpen. Was het nu
andersom, dan ontmoette de politie wel
eens wat stekels, waar deze toch niets
tegen in kon brengen.
Zo fietste een rijkspolitie-agent eens in
de Kamperlandse regio langs een „dulve"
en daar vloog zowaar een wildeend op uit
de graskant. De agent stapte onopvallend
af, zocht even en warempel een eendenest
met drie eieren werd door hem gevonden.
Iets verder, op de aan de sloot grenzende
„blok" was een arbeider aan het werk.
„Dat weet jij ook," dacht onze agent.
„Als jij vanavond huiswaarts keert, pak je
die eieren meel"
Dit was nu een traditioneel gegroeid
privilege, bij de wet verboden. Doch haast
elke landman, en hij niet alleen, had in
die tijd wel eens een eende-eitje uit het
wild geproefd.
Tegen dat het 's avonds tijd werd, bleek
onze agent ter plaatse weerom. Wel handig
verdekt opgesteld. Dit werd een heterdaadje
Maar de veldarbeider, moe, maar tevre
den van het dagelijkse werk, hees zijn nu
bijna lege waterkruik en gonjezakje op de
rug, stopte voor de tocht lopend naar huis
zijn pijp (niet iedereen was toen in het
bezit van een fiets!) en verliet de akker.
„Dan pak ik hem zeker morgen," dacht
de nu teleurgestelde politieman.
Voordat die arbeider de andere morgen
vroeg weer op zijn werk arriveerde, was
de agent al ter plaatse. Ging éérst toch
even kijken naar dat nest. Het vierde eitje
zou er wel bijgelegd zijn! Groot was zijn
verbazing toen in het nest zich nu drie
witte grindkeien bevonden.
Nog voelde hij zich niet verslagen. Hij
fietste met een omweg, om deze niet te
ontmoeten, naar het huisje in het dorp
van die kleiwroeter. Vroeg en kreeg ver
gunning van diens vrouw om eens „in de
spinne" te mogen kijken. Waar netjes drie
bruine kippe-eieren in het rekje aan de
wand zaten. Ja. hen hadden Barnevelders
in de ren.
U ziet, de humor van een veldarbeider
was ook niet mis.
In die tijd behoorden de kermissen te
Kortgene en Colijnsplaat tot de grootste
jaarlijkse eiland-evenementen. Op een ker-
mis-zaterdagavond te Kortgene sijpelde door
alle kermisdrukte heen, het gerucht, dat
in de Langeweg (tussen Kortgene en Co
lijnsplaat) „die van Kolijn" fietsenkontrole
aan het houden was.
Uw verteller had des zondags d.o.v. (als
reserve) dienst op de veerboot „Zandkreek",
die de dienst onderhield tussen Kortgene
en Wolphaartsdijk.
De eerste reis na de drukst-bezochte
kermisnacht kwamen wel passagiers aan
boord, die een beetje verfomfaaid waren
na het tukje ter klapbank of ook wel in
de berm. Zij moesten terug naar „het
Goese land", hadden op zaterdagavond be
wust de laatste veerverbinding gemeden,
wachtten „onder de blote hemel" op de
eerste verbinding op de zondagmorgen.
De bel luidde voor de eerste vertrektijd
op deze dag. Nog even wachten, jongens,
half de veerdam komt nog een fietser aan,
die zich uit de naad trapt, klonk het vanaf
de brug. Ja, zo gemoedelijk was het toen!
Het bleek de rijkspolitie-agent van Co
lijnsplaat te zijn. Hij kwam buiten adem
en een beetje ontdaan aan. Zijn uniform
zat onder het vochtige stof, mede door
de dauwnacht. Hij vroeg de kapitein even
te wachten met vertrek. Nu, dit deden wij
al. Wat op adem gekomen ging hij de
aan boord zijnde fietsen kontroleren. Wat
hij zocht werd niet gevonden. Aan de ka
pitein deed hij zijn verklaring.
Afgelopen nacht deed hij dienst onder
Kortgene, in de Langeweg. Om de Colijns-
plaatse huiswaarts fietsende kermisgangers
te kontroleren op rijden zonder licht en
dronkenschap. Hij had zijn fiets „met kle
wanghouder" (het was nog in de sabeltijd)
tegen een boom geparkeerd. En was van
daar, al dienstdoende, wat afgedwaald.
Een groep fietsenden was luidruchtig
daar in de nacht aangekomen en bij één
hunner brandde de fietslamp niet. Afstappen
jij! De overigen, behalve enkele zeer goede
vrienden van het slachtoffer, waren door
gereden. Procesverbaal volgde.
Na wat bijlichten met een lucifer bleek
de defekte lamp zo gerepareerd. Moppe
rend was men weer opgestapt en had men
de reis vervolgd. Deze, dat wist hij zeer
zeker, waren bij de plaats waar zijn fiets
stond doorgereden. Toen hij daar ter plaatse
arriveerde, was zijn fiets verdwenen.
Tot het dag worden, had hij ter plekke
rondgedwaald. Na het morgengloren was
hij gaan zoeken langs watergang en berm.
De fiets was en bleef weg. Door dat natte
lange gras zag hij er nu zo belabberd uit.
Aan de dorpsrand van Kortgene was ie
mand zo vriendelijk geweest hem zijn fiets
te lenen.
Zo kwam hij naar hier om te zien of
de eventuele dief zijn fiets soms wilde
vervoeren naar de overzijde. Daar dit niet
het geval was, moest deze nog op het
eiland zijn. Hij vatte die knaap wel in zijn
kraag, reken maar!
Na enige tij^l ging men op een boerderij,
in de buurt van de Langeweg, de drinkput
voor de dieren uitmodderen. Tot verbazing
van boer en knechten kwam toen een in
elkander getrapte fiets' „met klewanghou
der" boven water
Ons dorp bezat een inwoner, klein van
stuk, die „Oosje" werd genoemd. Als men
hem sarde met zijn geringe .lichaamsafme
tingen, dan weerkaatste hij de bal met te
zeggen: „Jae, ik bin wè klein, mè ik bin
d'r toch lekker!"
Het was in alle opzichten een brave jon
gen, doch met de „Kurtjeense mart" liep
het met hem wel eens uit de hand. Dit
wetend, stimuleerde men bij hem ook wel
het alcohol-gebruik tijdens „hoogtijdagen".
Kameraadschap valt niet altijd even positief
uit.
In gezelschap van een groep „maten"
vierde Oosje nu kermis en zou de pijpen
eens goed raken in de schiettent van Jo
hannes de Wit. Doch het mikken lukte niet
zo best meer. De buks was voor hem ook
nogal zwaar. Een omstander maakte daar
nu een opmerking over.
In die tijd was het een mannelijk status
symbool een schedemes te dragen. Dit was
een mes bestaande uit een stevig heft en
een lemmet van ongeveer 20 cm. Dikwijls
vlijmscherp geslepen en bij te beslechten
vetes een geducht wapen. Het mes werd
in een lederen schede gedragen, op een
punt uitlopend. Het geheel zat „op de
pak" in het schedezakje, ter hoogte van
het dijbeen, genaaid in de buitenste naad
van de pantalon.
Oosje trok nu zijn mes, zwaaide hiermee
in het rond, uitroepend: „Ik z& steke, ik
za stekel"
Doch de rijkspolitie-agent, ter kermis-
assistentie naast de gemeentepolitie-agent
aanwezig, greep Oosje bij de gewapende
pols beet en zei: „Manneke, waar zal jij
steken?"
Doch slimme Oosje, de situatie direkt
aanvoelend, antwoordde: „As je mien los
laet, in de schêêë, briggedier!"
Om deze reaktie moest zelfs de „briga
dier" lachen, maar gaf Oosje wel een
„waarschuwing", geen bekeuring voor drei
gement.
Eens was op de kermis te Kortgene voor
het eerst iets buitennissig voor Noord-
Beveland aanwezig, n.l. een cake-walk.
U weet misschien nog dat ter platteland
in Zeeland een kermis werd beleefd in drie
fases?
1. Vrijdagavond: opening, meer een avond
voor de jongeren.
2. Zaterdag: na het middaguur begin
nend, toog men ter kermis overwegend
in familieverband (vader, moeder en kin
deren).
3. Maandagavond: sluiting. Dit werd
nachtwerk. Dan gingen de „getrouwde
mannen" nog eens even alles langs, herberg
en vermaak. Dit in groepsverband.
Hierbij dient opgemerkt, dat men de
meer serieuzen op kerkelijk gebied nimmer
ter kermis zag. Dit zei ik met een hoofd
knik naar mijn gastheer!
Nu was bij zo n groep huisvaders één
man, die in verband met zijn werk weke
lijks te Rotterdam vertoefde. Had dus
„meer van de wereld gezien" dan vele zijner
eilandgenoten. Men besloot de cake-walk
met een bezoek te vereren. Beslist werd,
dat de meer ervarener met zulke dingen,
maar vóór moest gaan. Men hield hem dan
wel aan de slippen van zijn jas vast.
In de cake-walk ontmoette men een twee
sprong; men kon rechts, men kon links. De
volgelingen keken elkander eens aan, zon
der iets te zeggen, daar was hier al herrie
genoeg. Men greep de beide uiteinden
van de rugspleet in de colbertjas van „de
leider" maar eens stevig vast bij al dat
gewriemel onder de voeten.
Toen deze voor rechts koos in het voort
gaan in dat spul van vermaak, koos een
gedeelte der anderen voor links. Wat in
de knuist zat stevig vasthoudend.
U begrijpt het al mensen. Die jas spleet
toen op de rug doormidden, tot aan de
halskraag toe
Nog uit de tijd van de houten veerboot
tussen Kortgene en Wolphaartsdijk, de la
tere hoogaars van Jan Kusse uit Arnemui-
den, die te Noord-Beveland de stratenma
kers van het benodigde plaat- en duinzand
voorzag (deze hoogaars ligt nog „in ruste"
in de jachthaven te Goes), het volgende.
Periodiek kwamen veehandelaren van
over de Zandkreek zaken doen met hun
collega's op ons eiland.
Soms wer.d de handel beklonken in het
Veerhuis van Schippers, aan het Kortgeense
steiger, nu „Delta Marina". Het was in
de tijd, dat de borrel nog vijf centen
kostte!
Een handelaar van Noord-Beveland, die
altijd van een lolletje hield, had in het
Veerhuis één borreltje genuttigd en vroeg
aan de oude, toen nog in leven zijnde,
mevrouw Schippers, „zijn verteer" te mo
gen betalen met papiergeld.
Deze kende natuurlijk haar pappenhei
mers en vond dit goed.
Onze handelaar deponeerde toen een post
zegel van vijf centen in haar geopende
hand
Nu had ik natuurlijk wel eens gedacht:
zou het gezelschap mijn verhalen nog niet
beu zijn? Bij navraag bleek dit niet het
geval. Een nieuw wijntje werd besteld en
„als gast" mocht ik hieraan beslist niet
meebetalen.
Op de uitnodiging „of ik nog iets wist",
dacht ik aan onze oude buurman van toen,
de heer A. Maas te Kortgene. Waardoor
ik van hem het volgende verhaal herinnerde
Te Wissenkerke moet een komische man
geleefd hebben, een zekere Withagen (Wit-
aoge in de volksmond). Die tijdgenoot was
van Jan Jeronimus (Jan Jeroen), die op
het eiland zijn brood verdiende met kar
en paard. Withagen nu was een snelle wan
delaar. Hij wist ook haast alle binnenpaden
tussen de velden.
Op een .keer vroeg hij te Wissenkerke
aan Jan Jeroen voor hem een pakje af
te geven aan de heer J. G. Luijendijk,
eigenaar van het hotel „Graaf van Buren"
te Kortgene.
Jeroen vertrok, ook met bedoeld pakje,
via Geersdijk, richting Kortgene.
Withagen liep nu langs zijn bekende
binnenpaden, recht-toe recht-aan, ook naar
dit dorp.
Toen Jan Jeroen bij de „Graaf van Buren"
aanbelde. De buitendeur bleek „voor de
gelegenheid natuurlijk" gesloten, werd deze
geopend door... Withagen. En deze nam
van de verbijsterde Jeroen zijn pakje in
ontvangst
Over het kerkelijke had men ook weer
eigen verhalen.
Zo was er eens te Kortgene een zeer
gladde atletische jongen. Hij was zo handig
en watervlug, dat een broedende merel op
het nest „voor de grap" door hem ge
vangen werd. Maar daarna liet hij dan
ook de verschrikte vogel weer vrij. Zo was
hij ook.
Zijn bijnaam „Boesnach" had hij te dan
ken aan zijn halsbrekende toeren aan
boomtak of draad. Die hij nabootste (soms
wel verbeterde) van de atletische artiesten
van „Variété Boesnach", die hij gezien had
in hun kermistent.
Met een door-de-weekse kerkdienst, dit
wegens een bruiloft, was Willem (want zo
was zijn jongensnaam) voortijdig naar bin
nen geslopen en was de trappen opge
klommen van de kerktoren.
Toen hij daar de koster hoorde aan
komen naar het belletouw, om de klok te
luiden, mocht deze hem natuurlijk niet zien.
Hij klom daarom door het galmgat aan
de kerkzijde naar buiten en hurkte zo
ongezien op de vorst van het kerkdak. Het
klokgelui verstomde en de dienst begon.
Toen haalde Willem weer een bravour-
stukje uit. Hij liep, terwijl de dienst in
de kerk verder ging, over de vorst naar
de andere zijde van het kerkdak. Zwaaide
nog naar de inmiddels daar beneden sa
mengekomen mensen ook.
Een dorpsgenoot merkte toen op „Aöle
zegen komt van daer". En hij wees naar
boven. „Mè Boesnach êk toch nie graeg
boven m'n pette!"
Men riep Willem toe, dat Prins (de
dorpsveldwachter) in aantocht was en als
een haas rende hij balancerend over de
vorst terug. En verdween, tot opluchting
van de omstanders, weer door het galmgat
naar binnen.
Over deze Willem is een boek te schrijven.
Zo had boerin Vogelaar, wonende in de
Voorstraat te Kortgene (de boerenschuur
bevond zich tussen de Oude- en de Nieuwe-
Achtenveg), in hok en ren haar kippen
achter de spuikomdijk op hun weiland
in de polder. De haan had het altijd maar
druk, de kippen kakelden periodiek met
hun beste kelen, de kammen waren rood.
Kortom, alles was daar even gezond en wel.
Maar na een zekere dag... eieren, ho
maar. Niet één meer! Was dit het werk
van rat of bunzing?
Toen sporen hiervan uitbleven, dacht men
aan een meer menselijke dief. Men bracht
aan de deur van de ren een stevige ketting
met een hangslot aan. Geen eieren...
Men schakelde nu rijksveldwachter Bak
ker, die toevallig in de buurt woonde, in.
Deze man had altijd een gerucht bij zich,
nogal luid, door zijn veelal bulderende stem.
Moest hij bij mensen aan de deur wat
regelen, dan riep hij al van verre: „Hier
komt die vent weer met zijn grote mond!"
Over het algemeen mocht men hem graag.
Juist misschien door zijn luide openhartig
heid als politieman.
Bakker had zich dan een tijdje 's morgens,
dan 's middags, dan 's avonds, bij de
kippen verdekt opgesteld. Met als resultaat,
dat de kippen wel voortkakelden, maar er
kwamen geen eieren. Dit ging ook de pet
van Bakker te boven.
Hij ging nu bij de kippen wonen, be
loofde hij boerin Vogelaar. Hij kon altijd
van iemand, gewiekster dan hij, nog iets
leren.
Weer bamde de torenklok half vier in
de middag. De schooldeuren klapten open
en lieten de leerlingen weer vrij. Ook onze
Willem. Hij slenterde zo in z'n eentje
naar achter de spuikomdijk. En wat Bakker
toen zag, deed hem van verbazing nu zijn
mond houden.
Willem wrong zich als een slangemens
door het kippe-loopgat van het hok naar
binnen, deponeerde de gelegde eieren, met
zijn handen nu enkel zichtbaar, buiten naast
het gat en wilde zich hierna weer naar
buiten wringen. Het been van Bakker be
lette hem dit. Hij zat nu wel gevangen!
Tegen vieren kwam meestal boerin Vo
gelaar, met dochters-assistentie, de koeien
daar melken en de eierleg nazien. Van
verre riep nu Bakker: „Vrouw Vogelaar,
vrouw Vogelaar, kom gauw, want wat heeft
u nu een mooie haan!"
Toen de dames bij Bakker waren gearri
veerd, konden zij hun ogen haast niet
geloven. Eieren
„D'r uit!" kommandeerde Bakker.
Toen moest Willem wel een demonstratie
van zijn kunnen geven. Zodra hij zich
bevrijd had, klonk het: „D'r in!"
Willem kreeg geen kans tot vluchten
en moest zich weer door dat gat wringen
naar binnen. Zodra zijn schouders ver
dwenen waren, pakte Bakker zijn sabel met
schede en warmde hiermee het arme zit
vlak van de op heterdaad betrapte eieren
dief. Zo wel het insluip-proces verhaastend.
Nadat Willem weer op bevel naar buiten
was gekomen, ontfermde moeder Vogelaar
zich over hem. Wat niemand ooit bij hem
zag, nu biggelden de tranen van pijn over
zijn wangen.
Hij moest zijn beschermvrouwe plechtig
beloven nooit geen eieren meer te stelen
en mocht toen naar huis, ook van Bakker...
Zo behoorden leden met de familienaam
Vader niet enkel te Wissenkerke, maar
ook te Kortgene, tot de notabelen. Eén
hunner, notaris J. W. Vader, was een
getrouw kerklid.
Men had ter klapbank zich wel eens
afgevraagd, wat deze rijke man des zondags
nu wel in de „kerkezak" zou stoppen. Men
keek torenhoog naar hem op. Doch daar
waren ook eenvoudigen van geest, die hun
twijfels over zijn offervaardigheid hadden.
Kort en goed, een dorpsgenoot, die voor
een afwisselingetje altijd te vinden was,
was ook één van degenen, die tijdens de
kerkdienst de offergelden ophaalde bij de
kerkgangers, dit tijdens samenzang. Dat
gebeurde dan met een lange stok met aan
het eind een cirkel, waaraan een zwart
fluwelen zak verbonden was. Onderaan die
zak was een zwartdradige kwast verbonden,
waarin listig een belletje verborgen hing.
Dit om de ingeslapenen te wekken. Door
nu de stok even met een heftige beweging
heen en weer te schudden, klonk dan gebel.
Toen het tijdens een kerkdienst weer
zo ver was, mijnheer Vader de armzwaai
maakte met in de hand het offer, struikelde
onder het oog van de ingewijden onze
olijke dorpsgenoot met die stok wat voor
over enEen halve stuiver kletterde
oo de harde zerken vloer in de kerk.
Ja, beste mensen, daar waren bij ons op
het eiland ook dermate serieuze lieden,
dat zij met de zondag de haan scheidde
van zijn kippen
Men zou over een dergelijke, in wezen
eigenlijk fanatieke, handeling kunnen glim
lachen, als dit niet zo tragisch was.
Nu kijkend in deze spiegel, zou men van
buitenaf kunnen aannemen, dat de bevol
king van Noord-Beveland zeer zwaar op
de hand was. Doch deze lieden vertegen
woordigden de bevolking niet alleen.
Door mijn voorgaand betoog hoop ik u
hiervan te hebben overtuigd. Ook wij heb
ben op ons eiland altijd geleefd met een
lach en een traan. Niet enkel met één van
beiden.
Mijn toelichting is wat uit de hand ge
lopen, wat de tijd aangaat. Doch het was
met uw instemming. Ik moet nu gaan.
Mag ik u, ook n.m. alle Noord-Bevelanders,
verder een prettige vakantie toewensen?
Adressen en beloften werden uitgewisseld
om elkander later in het vaderland nog
eens te ontmoeten. Wat te Utrecht ook is
gebeurd.
Buiten gekomen, ontmoette ik de milde
koelte van de al late nazomeravond. Mis
schien mede door het maansikkeltje boven
de bergkam kwam al een vleugje van lichte
weemoed wegens de naderende herfst naar
beneden in het dal. Gehuld in een dunne
nevel.
Aan de overzijde van de rivier denderde
weer een trein de nachtelijke stilte stuk.
Ja, het leven gaat altijd verder. Ik keek
omhoog, langs de „Hunds-Rück"^ naar de
vele lichtjes van de huizen langs de berg
helling, waarin nu mensen woonden. En
bedacht, dat deze helling 400 miljoen jaren
geleden mede had behoord tot de bodem
van het zich in midden-Europa bevindende
Devonmeer. Stenen met schelpafdruk had
ik daar tijdens omzwerving gevonden als
bewijs, die nog in mijn bezit zijn.
Wonderlijk, dat ik juist op deze plaats
een vertekend beeld van ons goede eilandje
recht mocht trekken.
P. C. Noordhoek.
