KRONIEK VAN
NOORO-BEVELAND
Welke bloembollen kiezen wij
voor bloei in april?
100 JAAR
provinciale waterstaat in Zeeland
Dekeninruil en wolrecycling
van AaBe
ANWB komt met aktie
„Zicht op Licht"
De goede bedoelingen, die we meestal wel hebben, beste vrienden,
lopen soms wel eens anders uit dan we met de bedoeling voor
gehad hebben. Dit overkwam Jorus ook enige keren, maar hij
heeft er wat op gevonden, zo u kunt lezen.
Hoed bedoeld.
Jorus was vee van uus
en dat vond 'tun toch wè een kruus.
't Was d'n éne verhaederienge nae d'n ander,
oe krehe ze't vo mekander.
Z'n vrouwe zag'tun af en toe nog mè,
dus dan weet je ut wè.
't Was ök hereheld: mö-je d'r noe wee d van deu;
of: 'k worre't zö zachjes an beu.
Jorus behreep dat netuurluk éél hoed
en ie dee wat een hoei-je uusvoader doet.
Ie brocht blommen mee vo moe,
mè toen hieng de deure te vroeg toe.
De blommen waere buuten op straete hebleve
en alléén de stelen kon'tun toch ök nie heve.
Afijn, de volhende keer zou um't beter doeë,
a most'un di noe vo bloeë.
Want d'n oaren ochend wier um heroepe,
di stieng z'n vrouwe bie de blommen op de stoepe.
Wi komme die noe vandaen, wou ze wete.
Mè, zei Jorus, da bin'k hlad verhete.
Da bin blommen vo joe, behriep je dat nie;
de stelen ek binnen, die ore d'r bie.
D'n volhenden aevend oa tun wee wat mee hebrocht,
want ie oa toch an z'n vrouwtje hedocht.
't Was een dööze bonbons van een pond
en ie stak ze weg onder (een stoel op de hrond.
Mè toen was't d'n oaren ochend wee féést,
want de kaemer was net een stal van een béést.
Overal laehe de pepiertjes over ut tapijt,
toen ei Jorus de zaek wee mè uutheleid.
Ie oa ök nog een ond, dat was'tun verhete
en die oa die dööze leeg hehete.
Jorus is toen stilletjes weg helöpe.
Ie doe noe voortaan 's ochens wat vo z'n vrouwe köpe.
Na de andere zienswijze van-Jorus, beste vrienden, gaat het toch
goed. De bloemen komen heel aan en wanneer er af en toe eens
een doos bonbons aan te pas komt, wordt die buiten bereik van
Bello neergezet. De nieuwe lijfspreuk van Jorus is dan ook' heel
begrijpelijk:
Vrouwen bin hauw tevree:
'k brienge vaeker een blommetje mee.
CeeBee.
Naarmate de lente vordert brengen de
bollen steeds meer fleur en kleur in onze
tuin.
Erythronium.
De bloemen van Erythronium behoren tot
de liefrijkste en elegantste van alle voor-
jaarsbloeiers onder de bollen. De meeste
soorten van dit bolgewas kwamen oor
spronkelijk uit Noord-Amerika. In feite is
er slechts één die ook in Europa thuis
hoort: E. dens-canis. De sierlijke hangende,
cyclamen-achtige bloemen bloeien al vroeg
in april op een steel van 10—15 cm.
Van E.revolutum, inheems in Californie,
hebben kwekers een aantal uitstekende, in
april/mei bloeiende hybriden geproduceerd,
zoals Pagoda met 5—6 goudgele bloemen
met een' bruine ring in het midden, de
stelen zijn 30 cm lang. Dan mag niet on
vermeld blijven de White Beauty met een
aantal sneeuwwitte bloemen met chocola-
bruine randen. Hun stelen zijn 20 cm lang.
De kleine witachtige bollen dienen on
middellijk na ontvangst in de herfst geplant
te worden, omdat zij gemakkelijk uitdrogen.
Plant ze in humusrijke grond op een licht
beschaduwde plaats ongeveer 10—15 cm
diep en altijd in groepjes. Ze zullen het
in rotstuinen, borders, onder bomen en
heesters, zelfs in bloembakken buiten goed
doen. Wanneer ze in de volle grond staan,
moet men ze 4 tot 5 jaar ongestoord laten
staan zodat zij zich kunnen vermeerderen!
Gaat men ze tenslotte opnemen en delen,
dan moet men ze onmiddellijk weer planten.
Fritillaria.
Alle drie soorten Fritillaria die voor iedere
tuinbezitter gemakkelijk te verkrijgen zijn,
zijn totaal verschillend van elkaar. De
F.meleagris, is maar 2530 cm hoog en
produceert in april op iedere steel 2—3
zespuntige, hangende klokken in verschil
lende kleuren en allemaal geruit. Plant de
bolletjes 5 tot 7 cm diep, op ongeveer de
zelfde afstand in vochtige grond.
F. imperialis.
Daarentegen, de „Keizerskroon", is de
koning onder deze soorten. Elke sterke,
75—90 cm lange steel draagt een blad
scherm waaronder in april trossen tevoor
schijn komen van schitterend gekleurde
bloemen. Onder de variëteiten vindt men de
helder oranje-kleurige Aurora, de diep-
citroengele Lutea Maxima en de rode Rubra
Maxima.
F.persica.
Daarentegen, is een zoet-geurende soort,
die wel 90—120 cm hoog kan worden met
zacht-zeegroene en dikwijls gedraaide bla
deren. Van april tot eind mei bloeien 20—30
donker-purpere bloemen in een nauw toe
lopende tros. De bollen van deze reus moe
ten zo'n 15—20 cm diep en met een onder
linge afstand van 20—25 cm in liefst zan
dige grond geplant worden (in volle zon
of half schaduw).
Beide soorten doen het bijzonder goed
Ter gelegenheid van het honderdjarig be
staan van provinciale waterstaat in Zeeland
wordt achtereenvolgens in zes Zeeuwse
plaatsen een tentoonstelling gehouden, die
een overzicht geeft van de uiteenlopende
taken en werkzaamheden van deze provin
ciale dienst.
Foto's, kaarten, schetsen, prenten, teke
ningen, korte teksten en voorwerpen worden
Koninklijke AaBe-fabrieken in Tilburg
heeft het initiatief genoipen tot een inruil-
aktie voor dekens. Bij aankoop van bepaalde
AaBe-dekens biedt AaBe 35 of 50 gulden
voor de gebruikte deken, afhankelijk van
het nieuw-gekochte type. Dit is een primeur
in de „dekengeschiedenis". De ingenomen
dekens zijn bestemd voor recycling. Het
produkt daarvan wordt echter niet meer
gebruikt voor handelsdoeleinden.
Recycling tot nood-dekens.
AaBe is één van de weinige wol-indu
strieën ter wereld, die in staat zijn een
recyclingproces voor wol op grote schaal
toe te passen. Daarbij worden de nog bruik
bare wolresten verwijderd uit o.a. oude
dekens, vervolgens gereinigd, geverfd en
weer gebruikt voor de produktie van z.g.
nood-dekens. Dit wil zeggen dekens zoals
die over de hele wereld verstrekt worden
in rampgebieden.
Om elk misverstand bij voorbaat uit te
sluiten: recycling dekens zijn niet bestemd
voor handelsdoeleinden. De wollen AaBe-
deken, die in de winkel te koop is, wordt
altijd en uitsluitend vervaardigd van nieuwe
zuivere scheerwol.
Achtergrond.
Dit recycling-proces stelt AaBe in staat
om een inruilmogelijkheid voor gebruikte
dekens te scheppen. Dit kan om diverse
redenen aantrekkelijk zijn.
Zo is het interieur van de Nederlandse
slaapkamer de laatste 10 jaar sterk veran
derd. De oude dekens passen daar dikwijls
Autoverlichting is zelden helemaal in orde.
De ANWB moet na vele jaren intensieve
controle op de autoverlichting nog altijd
constateren dat het met de kwaliteit van
deze uiterst belangrijke voorziening zeer
droevig is gesteld.
De Bond heeft in de afgelopen 17 jaar
reeds van ruim een half miljoen auto's
tijdens de verlichtingsakties de koplampen
afgesteld. Tezamen met de afstellingen bin
nen het kader van de technokeuringen heeft
de Bond al bij ruim 1,8 miljoen auto's
de verlichting gecontroleerd en gecorrigeerd.
Naar aanleiding van de slechte resultaten
van deze controles en door de vele aan
vragen van gemeenten en van automobi-
op In het oog vallende plaatsen, tussen
breed uit elkaar geplaatste heesters en als
snijbloemen. Ook zijn ze bijzonder geschikt
voor rotspartijen of in het wild groeiend.
Alle Fritillaria's zijn winterhard. Ze zullen
zich vermeerderen wanneer men ze in de
herfst wat kunstmest geeft.
F. meleagris moet gedurende het gehele
voorjaar vochtig worden gehouden.
Muscari.
Of Blauwe Druifjes zijn verwant aan de
hyacinten. Ze onderscheiden zich door hun
betrekkelijk kleine afmetingen en kelkvor-
mige klokjes in dichte trossen.
In april produceert M.armeniacum diepe,
kobaltblauwe geurende bloemen op 15—20
cm lange stengels, terwijl M.armeniacum
Blue Spike grote dubbele, vlasblauwe geu
rende bloemen produceert op 15 cm lange
stengels. Hoewel beide soorten op heel
verschillende wijzen in de tuin toegepast
kunnen worden, wordt de eerste soort spe
ciaal aanbevolen voor verwildering en de
tweede voor een combinatie met Fosteriana
tulpen, dan krijgt men het mooiste effekt.
Plant de bollen in de herfst, 7—5 cm
diep in iedere goed gedraineerde grondsoort
(in volle zon of half schaduw) en op een
afstand van gelijke afmeting. Grote pollen
dienen iedere 3—4 jaar opgenomen te wor
den, gedeeld en opnieuw geplant.
Triteleia T.uniflora.
Is een uitstekende border- en rotsplant.
Doet het goed onder bomen en heesters
en is daarbij een prachtige snijbloem. Elke
1015 cm lange "steel draagt een enkele
ster-vormige zoet-geurende bloem, met een
middenlijn van ongeveer 5 cm, licht violet
blauw gekleurd met helder-oranje meeldra
den. Bloei van april tot in mei. De fijne
bladeren vormen grasachtige polletjes rond
om de stengel.
De bloemen kunnen op ieder gewenst
ogenblk in de herfst worden geplant, onge
veer 7—5 cm diep en vrij dicht bij elkaar,
in lichte, humusachtige grond, op zonnige
beschutte plaatsen. Wanneer geplant op
onbeschutte plaatsen is afdekken in de win
ter met turf raadzaam. Verdeel ze iedere
2—3 jaar om ze daarna opnieuw te planten.
gebruikt om het inzicht in de waterstaats-
aktiviteiten te verdiepen. De bezoeker zal
o.a. zien aan welke gevaren dijken en duinen
bloot staan, hoe de zeeweringen worden
verdedigd, hoe de waterbeheersing is gere
geld, enz. Bij dit onderdeel krijgen ook
bijzondere objekten zoals Zeelandbrug, Wes-
terschelde-oeververbinding en recreatievoor
zieningen aandacht. Wegenkaarten van 1880,
niet meer in, terwijl een moderne deken
wel met z'n tijd is meegegaan.
Ook de maten van een nieuw gekocht
bed maken het soms noodzakelijk om nieuwe
dekens aan te schaffen. Bovendien is de
moderne deken lichter, warmer en komfor-
tabeler geworden dan z'n voorgangers. Za
ken die bij vervangingsaankoop een belang
rijke rol spelen.
Dekens gaan echter lang mee. De ge
bruikswaarde van de bestaande deken is in
vele gevallen nog te hoog om ze zo maar
te vervangen door exemplaren die beter
in het nieuwe interieur passen.
Met de deken-inruilaktie komt AaBe hier
aan tegemoet. Door de restwaarde te hono
reren, hoeft de gebruiker in principe niet
meer te wachten tot de in gebruik zijnde
deken eindelijk versleten is.
Landelijke inruilaktie.
Bij aankoop van bepaalde modellen AaBe-
dekens wordt 35 of 50 gulden teruggegeven
voor de gebruikte deken. De inruilprijs
hangt af van het formaat van de nieuw-
gekochte deken: één- of twee-persoons. In
principe mag elke deken ingeruild worden,
hoe oud en versleten dan ook. Er worden
geen inruilcriteria aangelegd.
Gebruikte dekens kunnen ingeruild wor
den op alle AaBe-verkooppunten, die aan
deze aktie deelnemen. Het vinden van zo'n
verkooppunt zal de klant weinig moeite
kosten, want verreweg de meeste AaBe-
winkeliers hebben enthousiast gereageerd
op dit initiatief.
listen is de ANWB van mening dat, in het
belang van de verkeersveiligheid, de aktie
„Zicht op Licht" ook dit jaar herhaald moet
worden.
In het voorjaar van 1981 werden met
twee technomobielen 47 plaatsen in het
land bezocht. In al deze plaatsen werd een
verlichtingsaktie gehouden. Bij de akties
werd de verlichting gecontroleerd van 13.659
auto's. Van de 27.318 koplampen moest
bijna 90% worden afgesteld volgens de wet
telijke voorschriften en bij 2621 auto's
moesten kleine reparaties aan de overige
verlichting worden verricht. Verder moesten
2803 koplampen worden losgenomen om
de gloeilampen op de juiste wijze te mon-
1928 en' 1980 geven een indruk van de
ingrijpéhde veranderingen die het Zeeuyvse
land heeft ondergaan. De wijze waarop de
verkeersveiligheid wordt gediend en bevor
derd komt eveneens aan de orde. In de
sektor milieu wordt o.a. aan de bemoeienis
sen van de waterstaat met lucht-, water-
en bodemverontreiniging en geluidhinder
aandacht besteed.
Er zijn enkele interessante maquettes op
de tentoonstelling. Eén ervan stelt de ver
sterking van een zeedijk voor: duidelijk
wordt aangegeven hoe zo'n zeewering is
opgebouwd. Een tweede maquette laat de
aanleg van een weg in elkaar opvolgende
fasen zien. Een derde maquette geeft de
werking van een moderne rioolwaterzuive
ringsinstallatie weer. Zaken die de aandacht
trekken zijn ook een kaart van Zeeland
waarop de 140 punten zijn aangegeven waar
watermonsters worden genomen en waarop
ook de zuiveringsinstallaties en de pers
leidingen voorkomen. Om beurten aanknip-
perende lampjes brengen dat alles „in beeld"
„Spelen" kan de bezoeker ook met een
nieuw model verkeersregelinstallatie. Te zien
is verder de kantonnierskleding uit 1881
en 1981.
Het meeste materiaal voor de tentoon
stelling hebben de medewerkers van pro
vinciale waterstaat naar eigen ideeën zelf
vervaardigd. Voor de vormgeving en reali
sering van de tentoonstelling die een
vloeroppervlakte heeft van ongeveer 120
vierkante meter en flexibel kan worden op
gesteld naar gelang van de beschikbare
ruimte tekent de heer A. de Werk, ten
toonstellingsadviseur te Middelburg.
Overal waar de tentoonstelling staat op
gesteld wordt een ongeveer tien minuten
durende diaserie vertoond. Zij geeft op sug
gestieve wijze de verschillende aktiviteiten
van provinciale waterstaat weer.
Middelburg: Vleeshal, Markt. Van woens
dag 4 t/m zaterdag 14 november 1981.
Dagelijks van 9—5 uur (zondag gesloten).
Goes: Museum Zuid- en Noord-Beveland,
Singelstraat 13'. Van woensdag 18 t/m za
terdag 28 november 1981. Dagelijks van
9—12 en 1.30—5 uur (zondag gesloten).
De toegang tot de tentoonstelling is gratis
Voor iedere bezoeker is een sticker beschik
baar alsmede een folder over de tentoon
stelling.
Eveneens ter gelegenheid van het honderd
jarig bestaan van provinciale waterstaat
heeft de heer M. P. de Bruin, hoofd van
het Documentatiecentrum Zeeuws Delta
gebied van de Provinciale bibliotheek in
opdracht van het provinciaal bestuur het
gedenkboek „Waken en bewaren 100 jaar
provinciale waterstaat Zeeland" geschreven.
In het 312 bladzijden tellende en van vele
illustraties voorziene boek worden de akti
viteiten van de dienst beschreven tegen
de achtergrond van de algemeen maat
schappelijke ontwikkelingen in de provincie
gedurende de laatste honderd jaar. De win
kelprijs van het boek verschenen bij
Oosterbaan en Le Cointre in Goes is
ƒ69,50 tot 1 januari 1982, daarna ƒ79,50.
teren, omdat deze verkeerd bleken te zijn
gemonteerd.
In vele gevallen werd geadviseerd nieuwe
koplampreflektoren te laten aanbrengen,
omdat de gemonteerde reflektoren teveel
door roest waren aangetast als gevolg
waarvan de lichtopbrengst onvoldoende was.
Tevens kan iedere automobilist advies krij
gen t.a.v. autoverlichting, etc.
De ANWB beoogt met deze aktie de
automobilisten en ook motorrijders te over
tuigen van het grote belang van een goede
verlichting, zowel voor hun eigen veiligheid
als voor die van anderen. Vooral tijdens
slechte weersomstandigheden in de herfst
en winter is het extra belangrijk goed te
kunnen zien en duidelijk gezien te worden.
Gebleken is, dat veel aanrijdingen en met
name kettingbotsingen te wijten zijn aan
gebreken aan/of onjuist gebruik van de
verlichting.
Eén van de teams, die geheel gratis de
auto controleert, zal worden gestationeerd:
van 3 tot en met 4 november a.s. in Kort-
gene op het parkeerterrein bij „De Loods".
De technomobiel is geopend op: dinsdag
en woensdag van 10.00 tot 19.30 uur.
TIPS
Het is niet goed om al uw kamerplanten
achter een raam op de zonzijde te zetten.
Achter glas ontstaat broeiing die door vele
van onze zorgenkinderen niet verlangd
wordt.
Een palm wordt elke week met een spons
en zeem afgenomen. Verder elke week een
morgen in een emmer lauw water plaatsen.
Indien de soep te zout is uitgevallen, kunt
u er een paar stukken rauwe aardappel
in leggen.
Hebt u rafelende ceintuurs, smeer er wat
nagellak op en het rafelen is voorbij.
Wrijf de leren zolen van uw nieuwe schoe
nen even met schuurpapier, het voorkomt
uitglijden.
Doorgezakte zittingen van rieten stoelen
worden weer strak als u ze aan de onder
kant goed nat maakt met heet water en
azijn. Naspoelen en in de open lucht en
zon laten drogen.
TELEFOON-AANSLUITING
De Postcommandant der Rijkspolitie te
Wissenkerke, de heer Slootmaker, is tele
fonisch te bereiken onder: 01107 - 20 55.
