NOORD-BiVELANDS
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
il
1
I
I
Rodelko bv
II houdt nu
het meest gelezen blad
op hoord-Beveland
in handen
Noord-Bevelanders
vertellen over de oorlog
Zeeland
blagazine?
11
13
26
34
49
51
54
56
61
bJ
No. 3965
Donderdag 21 mei 1981^
84e jaargang
DRUK EN UITGAVE: DRUKKERIJ MARKUSSE TE WISSENKERKE - TEL. 01107-13 08 - GIRO 206882
Abonnementsprijs 24,— per jaar. Franko per post 40,— per jaar. Advertenties 35 ct. per mm., excl. BTW.
Voor fouten in advertenties per telefoon opgegeven, kunnen wij geen enkele verantwoordeöjKheid dragen.
ADRIAAN WELLEMAN
A. Welleman ging als zovelen na zijn
lagere schooltijd werken op „het land". Na
verloop van tijd kwam hij te werken in de
boomgaard van M. de Looff.
Voor zijn pensionering was hij nog werk
zaam als wethouder van de gemeente Kort-
gene en als tolgaarder op de Zeelandbrug.
Hij vertelt o.m. over komische en tra
gische voorvallen tijdens de oorlog.
Milde controle.
„Als je tijdens de oorlog kippen had,
moest je een hoeveelheid eieren inleveren.
Je moest dan bij de een of andere instantie
opgeven hoeveel kippen je had en was dan
verplicht een aantal eieren in te leveren.
Ik had daar niet zoveel zin in en meldde
de C.C.D. Centrale Controle Dienst),
dat ik mijn kippen weggedaan had. In
werkelijkheid was dat natuurlijk niet zo.
Op een dag kwam een C.C.D.-er contro
leren of ik geen kippen had. Het was net
tegen voedertijd en alle kippen waren naar
de deur gekomen om wat eten op te pikken.
De man moest daarom over de kippen heen
grote passen nemen om bij de deur te ko
men. Hij zei: Welleman, heb je nog kippen?
Ik zei: Nee hoor! Waarop hij antwoordde:
Goed, dan ga ik weer vlug verder.
De melkboer kwam een keer bij me om
te vragen of ik geen kolen had. Hij wilde
die kolen dan ruilen tegen eieren en boter.
Ik wist wel een plaats waar je aan kolen
kon komen en ging met de boter en de
eieren naar de haven. Daar lagen vaak
sleepboten, waarvan de kapitein wel eens
wat wilde ruilen.
Als je dat dan deed, liep je altijd het
risico door de Duitsers gesnapt te worden.
De boten werden namelijk altijd streng ge
controleerd, o.a. vanwege het „gevaar" dat
ze naar Engeland uit zouden wijken. Toen
ik eenmaal bij zo'n sléepboot aangekomen
was, stond bij de schoorsteen een Duitser.
Hij had goed in de gaten waarvoor ik
gekomen was. Toen de kapitein de kolen
haalde, kwam hij naar de kant. In plaats
van dat hij me wegjoeg, hield hij de zak
open, zodat de kolen erin geschept konden
worden. Hij vond het al lang goed, dat ik
wat kwam ruilen. Hij had immers ook
liever het vlees dan de beenderen.
De 'opper' van de marechaussee, wiens
kantoor dicht bij de haven gelegen was,
kwam ook nog en zag me met mijn zakken
staan. Hij zei: Nou is dat gedonder voor
vandaag weer eens klaar, begrepen! In feite
was dat een lachertje. Zelf liet hij ook
een zak met kolen vullen.
Nee, de meesten die een controlefunktie
uitoefenden waren erg soepel. Meer dan
eens werd een oogje dichtgeknepen als
er iets gebeurde dat het daglicht niet kon
verdragen.
Niet alleen de marechaussee, maar ook
de veldwachter maakte weinig ophef als er
eens wat geruild of gesjoemeld werd. Hij
kwam een keer in de boomgaard toen daar
net een groot varken geslacht was. Het
branden van het varken had een grote
zwarte plek achtergelaten en je kon dui
delijk zien wat daar gebeurd was. De veld
wachter keek eens en zei niets. Hij begon
duiven en kraaien te schieten, want daar
was hij voor naar de boomgaard gekomen.
VI.
In de militaire dienst was ik bij de ge
neeskundige dienst geweest en had daar
Bent u reeds geabonneerd op
een 2-maandelijks tijdschrift
met actualiteiten, cultuur,
evenementen, historie en
recreatie.
Het geheel in 4-kleuren om
slag en alle artikelen voor
zien van nog nimmer gepu
bliceerde foto's.
Slechts 25,per jaar.
Vraag gratis proefnummer:
POSTBUS 1 -
4490 AA WISSENKERKE
een opleiding tot hospik gehad. Als er iets
ernstigs gebeurd was, waarbij meerdere
mensen betrokken waren, ging ik met de
huisarts, dr. Gelderman, mee. Aan het eind
van de oorlog ben ik daarom ook niet
bij de O.D. gegaan. Ik moest beschikbaar
zijn als er zich ernstige calamiteiten zouden
voordoen.
Op de vrijdagmiddag toen de V1 neer
stortte, was ik in de boomgaard aan het
werk. Ineens hoorde ik een raar geluid.
Het was net of er een zware traktor aan
kwam. Toen ik naar de lucht keek zag ik
een groot gevaarte aankomen. Het draaide
een paar keer en stortte toen neer.
Eerst dacht ik nog, dat het een Engels
vliegtuig was, maar later kwam het bij me
op, dat het wel eens zo'n nieuw wapen
van de Duitsers kon zijn, waarover ik wel
eens gelezen had.
Nadat ik de klap gehoord had, dacht ik
typisch menselijk aan mijn zoon die
op de lagere school zat. Het stond voor
mij vast, dat het ding daar ergens in de
buurt neergekomen moest zijn. Eenmaal
dichterbij gekomen kon ik zien, dat het
om een rij huisjes ging, aan de rand van
Kortgëne. Was de bom 50 meter verder
gevallen dan was er niets aan de hand
geweest. Maar nu waren er ongeveer 10
huisjes verwoest. Naast een aantal gewon
den waren er 5 doden. Deze werden alle
maal op een brancard of ladder en met
de fietsambulance naar „De Stadswijnkel-
der" gebracht.
Ik weet nog goed dat ik daar een vrouw
zag, wier bovenlichaam ontbloot was. Zo
te zien had ze geen ernstige verwondingen.
Je kon alleen maar wat sneetjes en schram
metjes zien. In werkelijkheid was ze hele
maal doorboord met glas- en houtsplinters.
Ik meen, dat die vrouw inmiddels ook al
overleden was.
Ja, het principe van de V 1 was verschrik
kelijk. De V1 had geen granaatscherven,
maar zorgde er wel voor dat er zo'n enorme
luchtdruk ontstond tijdens de explosie, dat
alles ontzet werd en door de lucht vloog.
De Duitsers wilden er niks van weten,
dat het een V 1 geweest was, die de ver
woesting aangericht had. Als iemand de
mogelijkheid van een uit de koers geraakte
V1 naar voren bracht, werd dat fel tegen
gesproken.
Nou, we hadden dan nu op een wrede
manier kennis gemaakt met het nieuwe
vergeldingswapen. Als we later ook maar
ergens een speciaal geluid hoorden, stonden
we doodsangsten uit."
Geluk en ongeluk.
„Nadat de geallieerden de Duitsers van
het eiland gejaagd hadden, werden er bij
ons thuis een paar Engelsen ingekwartierd.
Zij hielden regelmatig raids op Schouwen-
Duiveland. Als ze dan vertrokken, waren
hun gezichten helemaal zwart gemaakt en
hadden ze rubber onder hun schoenen be
vestigd. Hun aanvallen waren altijd precies
gepland. Ze voeren dan in kleine boten
naar de kust van Schouwen-Duiveland, zet
ten daar even de boel op stelten (maakten
de nodige Duitsers koud), trokken terug en
op een afgesproken tijdstip werd dan vanaf
Noord-Beveland het strand op Schouwen-
Duiveland bestookt met granaten.
Op een ochtend kwamen ze weer terug
van een raid en één van de Engelsen vloog
mijn vrouw om de hals. Hij was enorm
emotioneel. Dat was niet verwonderlijk,
want ze waren door het oog van de naald
gekropen. De man vertelde, dat ze weer
een prikaktie uitgevoerd hadden op Schou
wen-Duiveland. Ze hadden afgesproken dat
om 3.00 uur het strand beschoten kon
worden met granaten. Toen ze echter de
aktie hadden uitgevoerd, wilde de motor
van hun boot niet starten. Met man en
macht probeerden ze het ding aan de gang
te krijgen, terwijl het tijdstip van 3.00 uur
al maar dichterbij kwam. Net op het laatste
moment sloeg de motor aan en konden ze
ontkomen.
Bij De Looff waren ook 2 Engelse offi
cieren ingekwartierd. Als die laat thuis
kwamen, wilden ze ook maar liefst zo snel
mogelijk naar bed. Het gebeurde toen een
keer, dat een officier zijn koppel met pis
tool neergooide en het pistool afging. De
kogel ging dwars door de zoldervloer en
trof zo de vrouw van Leen de Looff, die
beneden lag te slapen. Zij was op slag dood.
Ja, dan denk je dat je bevrijd bent en
dat je weinig meer kan overkomen.
Ik denk dat tijdens de periode, dat de
Engelsen hier waren, er stiekemweg nog
heel wat mensen verongelukt zijn. Kijk b.v.
maar naar Krijntje de Vos. Hij reed een
keer met zijn mand op de fiets bij Priester
over de dijk. Op een gegeven moment werd
hij door een Engelse legerauto geschept en
moest het leven erbij laten."
Havelaar.
„Nadat de Duitsers van het eiland waren
verdreven, hebben ze nog eens geprobeerd
het eiland te heroveren. Ze voerden toen
een landing uit in de buurt van Colijns-
plaat. Die landing werd gelukkig ontdekt
door Marinus Fortuyn, die naar zijn werk
fietste. Hij zag de grote groep Duitsers en
berichtte dat in Colijnsplaat. Leden van de
Irene-brigade konden de Duitsers gevangen
nemen in de buurt van de Oesterput. Bij
die gevangenneming kwam een officier, Ha-
velaar, om het leven. Naar hem is later
een straat in Colijnsplaat genoemd.
Uit een onderzoek bleek, dat de Duitsers
Colijnsplaat moesten heroveren om aldoende
een bruggehoofd te vormen naar Wol-
phaartsdijk. Op die manier wilden ze pro
beren „De Schelde" te heroveren. Als alles
'gelukt' was, moest de bevolking van Co
lijnsplaat in de kerk opgesloten worden.
Wie weet wat daar allemaal uit voort-
gekmoen zou zijn. Er zijn in Putten op de
Veluwe wel eens meer mensen in de kerk
bijeen gebracht
Als het plan van de Duitsers gewerkt
had, was Noord-Beveland zeer zeker ver
anderd in een wreed strijdtoneel. We waren
dan letterlijk en figuurlijk flink nat
geweest.
Daarnaast heeft Noord-Beveland nog een
keer aan het gevaar van inundatie bloot
gestaan. De Duitsers vaardigden het bericht
uit dat een gedeelte van Noord-Beveland
geïnundeerd zou worden. Ze zouden een
aantal polders onder water laten lopen.
Rond het dorp werden al allerlei veiligheids
maatregelen getroffen. Er werden heuvels
van grond opgeworpen. Ik zie nog voor me,
dat een jongetje op een paard zat om
het beest telkens de grond aan te laten
stampen.
Op 4 of 5 oktober was het gevaar van
inundatie ineens voorbij. Dat was net na
de tijd dat Westkapelle gebombardeerd was.
Ik heb altijd gedacht dat ze toen bij zich
zelf gezegd hebben, dat ze dan Noord-Be
veland maar moesten sparen, zodat ze er
eventueel nog hun toevlucht zouden kunnen
vinden."
Geknipt.
„Hier (Kortgene) zijn voor zover ik weet
na de oorlog maar weinigen of niemand
kaalgeknipt. Het was natuurlijk wel eens
gebeurd, dat een meisje met een Duitser-
aan de dijk gelegen had, maar is dat zo
verwonderlijk? Ik heb het daar nog wel
eens met iemand over gehad, die ook nogal
wraaklustig was en zijn mond vol had over
„moffenmeiden". Stel je voor, zei ik, dat
die militairen nu eens geen mannen waren,
maar vrouwen. Wat was er dan gebeurd?
Zouden er dan geen mannen van hier ge
weest zijn, die ook eens wat wilden pro
beren? Nee hoor, het is allemaal onzin.
De natuur gaat immers boven de leer.
Bij de bezetting van Duitsland had Mont
gomery de geallieerden gezegd, dat ze niet
met de bevolking mochten verbroederen.
Maar wat denk je, een heleboel militairen,
ver van huis en veel meegemaakt, in een
land waar bijna alleen maar vrouwen over
gebleven waren. Zou daar nooit eens wat
gebeuren?"
Interview: René Faasse.
(Nadruk verboden)
KADE 23 - VEERE - TEL. 01181 - 5 55
VOOR
BEMIDDELING
AAN- EN VERKOOP
HYPOTHEKEN
TAXATIE VAN AL UW ONROEREND GOED
Vertegenwoorcttger voor Noord-Beveland: dhr. Wattel, Tel. 01186 -1578.
BRANDWEER-EXAMENS
Geslaagd voor cursus brandwacht 2e klas:
J. M. Platschorre, Kortgene; J. v. d. Maas,
Kortgene en L. P. Clement, Kats.
Voor cursus brandwacht le klas: A. Kar
man, Colijnsplaat: D. Wabeke, Colijnsplaat:
C. L. v. d. Weele, Colijnsplaat: C. Reijn-
oudt, Colijnsplaat en A. Brouwer, Kats.
Voor cursus persluchtmaskerdrager: A. v.
d. Heide, Kortgene; P. v. d. Heide, Kort
gene en G. R. B. v. d. Walle, Kortgene.
Voor cursus pompbediener: L. L. de Wild
uit Kats.
Voor cursus hulpverlener: I. I. Koole uit
Kortgene.
Op 29 april 1981 slaagde te Breda de
heer A. Filius voor de rang van hoofd
brandwacht van het korps Wissenkerke.
Op 12 mei te Grijpskerke de heren C.
Koeijers en C. Jeronimus voor de rang van
brandwacht 2e klas. Eveneens voor 2e klas
de heren L. de Vos en T. van de Borst van
het korps Kamperland.
28 MEI
"NATIONALE PLANKZEILDAG"
Windsurfvereniging „Zuid-West" 7 wil op
deze dag een surfhappening organiseren om
een ieder in de gelegenheid te stellen met
het surfen kennis te maken.
Voor hen, die al met de surfplank over
weg kunnen wordt er een recreatietocht
georganiseerd waarin diverse opdrachten
moeten worden uitgevoerd, waardoor het
voor de deelnemers, maar ook voor de
toeschouwers een vermakelijk geheel zal
worden.
Dit alles zal plaats vinden op de groen
strook nabij camping „De Schotsman" te
Kamperland. Om 10.30 uur begint deze dag.
Voor de wedstrijd kan men ter plaatse
inschrijven van 10.30 tot 11.30 uur, waarna
om 12.00 uur gestart zal worden.
Iedere deelnemer zal aan deze dag een
leuke herinnering over houden.
Kruiswoordpuzzel no. 726
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
12
14
15
19
22
24
25
27
28
29
30
31
32
33
3 b
36
3,
38
39
1,0
li 1
■42
43
44
u
li 7
li 8
52
55
58
59
60
n
62
64
6b
bb
67
Horizontaal: 1. deel van de bijbel (afk.)
3. vloeistof - 8. meisjesnaam - 10. zoogdier
12. vogel - 14. deel van het dak - 15. sa
menhang - 16. keukengerei - 17. vreemde
munt - 19. steen - 21. danskoor - 23. speel
goed - 25. gek - 26. drank - 28. schoor
steenkap - 29. raad - 31. geogr. aanduiding
(afk.) - 32. die een huis bewoont - 34. clown
35. dier - 37. ijzerhoudende aarde - 38.
strijdperk - 39. reus - 40. plaats in Gel
derland - 42. geografische aanduiding (afk.)
43. deel van een voertuig - 44. vernis - 45.
vochtig - 46. "boom - 47. waterdoorlatend
48. zwaar - 50. schortje - 52. voorzetsel
55. modern hulpmiddel op schepen - 57.
oude Perzische titel - 60. onaangename ge
waarwording - 61. terugspringende ruimte
voor een deur - 63. deel van de mond - 65.
meisjesnaam - 66. nobele - 67. duur van
eb en vloed.
Verticaal: 1. voorzetsel - 2. ter attentie van
(afk.) - 3. reptiel - 4. deel van het oog
5. voorzetsel - 6. jongensnaam - 7. deel
van een schip - 8. speelgoed - 9. in orde
11. zout water - 12. soort onderwijs - 13.
hond - 14. handel - 18. koeioneren - 19.
militair - 20. grof - 22. Europeaan - 24.
mechanische piano - 25. plaats in Engeland
26. opstootje - 27. soort gebakje - 30.
kerkelijk lied - 32. muil - 33. nieuw (Lat.)
34. voor - 36. uitheems muziekinstrument
38. zangstem - 40. bitter vocht - 41. dwaas
46. langwerpig rond - 49. gebaar - 51.
drinkgerei - 53. spoorstaaf - 54. zwaard
walvis - 55. rivier in Europa - 56. straf
werktuig - 58. th.ee (Duits) - 59. kern
60. familielid - 62. eerwaarde heer (Lat.
afk) - 64. kledingstuk.
Oplossing kruiswoordpuzzel no. 725
Horizontaal: 1. zweer - 6. sekte - 11. een
12. gom - 14. vla - 16. ober - 18. vloed
19. Aart - 21. lasso - 23. int - 24. engel
25. es - 26. tram - 27. eist - 28. ka - 30.
por - 33. zadel - 36. parel - 39. raar - 40. of
41. or - 42. idee - 43.kraag - 46. oksel
49. s.o.s. - 52. e.a. - 54. klip - 55. neon
57. me - 58. kroot - 60. ave - 62 sober
64. eten - 65. waard - 66. oase - 67. lijn
69. nat - 70. Wil - 71. tenor - 72. matig.
Verticaal: 2. wees - 3. eerst - 4. en 5. zoon
7. e.v. - 8. klant - 9. Taag - 10. dolen
12. glimp - 13. meter - 15. atlas - 17. bas
20. rek - 22. orde - 24. Esla - 29. baars
31. os - 32. neder - 33. zak - 34. dra
35. log - 36. pro - 37. ris - 38. lel - 44. aalt
45. do - 47. Koos - 48. beker - 49. spaan
50. snert - 51. merel - 53. art - 54. konijn
56. nooit - 57. mes - 59. oele - 61. vaal
63. Bali - 68. n.o. - 70. w.a.
