Emigratie neemt weer toe
Raadsvergadering Wissenkerke
Aanbiedingsbrief Begroting 1980
gemeente Wissenkerke
VERVOLG VAN VORIGE WEEK
Onderwijs.
De laatste jaren heeft vooral de aandacht
van uw en ons college gevraagd het ver
beteren van de huisvesting van de vier
in deze gemeente gevestigde lagere scholen.
De verbouw van de openbare lagere school
te Wissenkerke is inmiddels volledig ge
realiseerd. Tot op heden echter is nog steeds
geen beslissing genomen op ons verzoek
om het stichtingsjaar van de lokalen te
herzien. Aan herziening zit een aanmerkelijk
hogere rijksvergoeding vast van ongeveer
ƒ40.000,— op jaarbasis.
De nieuwbouw van de lagere en kleuter
school te Geersdijk vordert zeer snel. Naar
verwachting kan het nieuwe gebouw binnen
enkele weken in gebruik worden genomen.
Minder voorspoedig verloopt de verbouw/
uitbreiding van de lagere school te Kam
perland. Onlangs is dit nog ter sprake
geweest in een vergadering van uw raad.
Thans is voorzien in het ingebruiknemen
van het vernieuwde gedeelte begin okt. 1979.
Daarnaast staat nog op het programma
het uitbreiden van de bijzondere lagere
school te Wissenkerke met een gemeen
schapsruimte. Het opstellen van het plan
hiervoor heeft nogal veel tijd gevergd.
Daarnaast dient het plan vooraf de goed
keuring van het ministerie van onderwijs
te verkrijgen. Naar het zich laat aanzien
zal het niet voor 1980 bekend zijn of deze
uitbreiding doorgang kan/mag vinden.
Evenals in de aanbiedingsbrieven bij
voorgaande begrotingen willen wij ook nu
melding maken van de nieuwste onderwijs
vorm: de Open School. Tot 1 augustus 1980
worden de kosten hiervan voor 100% voor
rekening van het rijk genomen. Na die
datum is voortzetting mogelijk als de ge
meenten 10% van de personeelskosten voor
hun rekening nemen alsmede 50% van de
overige kosten. Op prijsbasis van-1 aug.
1978 dient voor 1980 (periode van 5 mnd)
gerekend te worden op een uitgaaf van
3.600,— voor de groep deelnemers in
Wissenkerke. Op jaarbasis komt dit neer
op ƒ8.600,—. De financiering is nog on
derwerp van gesprek tussen de Bevelandse
gemeenten. Zodra hierover meer bekend is,
zullen wij u terzake informeren.
Sport en recreatie.
Zwembad.
Het bezoek aan het openluchtzwembad
te Wissenkerke is ook in 1979 als gevolg
van de minder gunstige weersomstandig
heden beneden de verwachting gebleven.
Sportvelden.
Het bestemmingsplan voor de uitbreiding
van het sportcomplex Kamperland is in
middels onherroepelijk geworden. Ook zijn
alle benodigde gronden in eigendom ver
worven. Aan Heidemij Nederland B.V. is
opdracht verstrekt tot het maken van een
plan, dat voorziet in de aanleg van twee
tennisbanen, een tweede voetbalveld en een
oefenhoek. Dit plan zal naar verwachting
binnen enkele maanden aan u worden
voorgelegd.
Daarnaast dienen ook voorzieningen te
worden getroffen op het gebied van kleed
voorzieningen. Deze zullen voor rekening
van de gemeente komen. Zowel Slagvast
als Bevelanders hebben plannen voor de
bouw van een kantine bij de op te richten
kleedaccommodatie's. De kosten hiervan
komen uiteraard voor rekening van beide
clubs. Het staat vast, dat beide clubs geen
kans zien in eigen beheer een kleedaccom
modatie met kantine op te richten. Dit
heeft tot gevolg, dat van gemeentewege
opdracht zal worden verstrekt tot het
bouwen van de kleedaccommodatie. Zoals
in uw raad reeds ter sprake is geweest,
bleek het niet mogelijk om één voorziening
op het punt van de gebouwen te realiseren
voor beide clubs gezamenlijk.
Voor de realisering van het totale com
plex is in het verleden reeds een krediet
beschikbaar gesteld van ongeveer 400.000,
voor het opstellen van het bestemmingsplan,
de verwerving van de gronden en het maken
van een plan door Heidemij Nederland B.V.
voor de inrichting. De lasten hiervan zijn
reeds opgenomen in de ontwerp-begroting
voor 1980. Daarnaast is de laatste jaren
voor de uitbreiding van het complex een
reserve gevormd. Inclusief de rentetoevoe
gingen beloopt deze reserve per 1 jan. 1979
een bedrag van ƒ612.900,—.
Zomerwoningenterrein park Ruiterplaat.
De uitgifte van bouwpercelen en de ver
koop van reeds gebouwde woningen is in
dit terrein nagenoeg stil komen te liggen.
Dezelfde tendens derhalve, zoals we die
reeds signaleerden bij de bouw van wo
ningen voor permanente bewoning. Sinds
10 juli 1979 is de gemeente eigenares van
de in het terrein gelegen openbare voor
zieningen. Door de exploitant dienen nog
wel heel wat werken te worden uitgevoerd,
die als eis zijn gesteld bij de overname.
Tweede jachthaven Kamperland.
Binnenkort wordt de goedkeuring door
Gedeputeerde Staten van Zeeland verwacht
op het bestemmingsplan voor deze jacht
haven. Gelijktijdig wordt verwacht de goed
keuring van de eerste wijziging van dit plan
(toegang aan de zuidzijde) en ook de goed
keuring om op grond van het bepaalde
in artikel 19 van de wet op de ruimtelijke
ordening tot aanleg over te gaan. Tegen
het laatste is echter AROB-beroep mogelijk.
Het projekt is door ons ingediend voor
subsidie uit het provinciaal ontwikkelings
fonds. Gedeputeerde Staten van Zeeland
zijn om diverse redenen van mening, dat
zich geen uitzonderlijke situatie voordoet,
die het verlenen van subsidie uit genoemd
fonds rechtvaardigt.
Uit het overleg met de provincie is tevens
naar voren gekomen, dat door wijziging
van de plannen wellicht een goedkopere
aanleg mogelijk is. Met provinciale water
staat is hieromtrent kontakt opgenomen.
In afwachting van één en ander hebben
wij afgezien u reeds een uitspraak te laten
doen omtrent al of niet exploitatie van
gemeentewege. Wij voorzien, dat deze uit
spraak binnen vrij korte tijd genomen kan
worden.
Sportieve recreatie.
Uit de commissie van overleg en advies
voor lichamelijke opvoeding, sport en cul
tuur is een werkgroep „sportieve recreatie"
gevormd. Deze werkgroep is aktief geweest,
in samenwerking met de Zeeuwse sportraad,
bij het organiseren van de landelijke fiets
dag, de zwemvierdaagse en een sportinstuif.
De belangstelling voor de fietsdag en de
zwemvierdaagse is zeer verheugend. Tegen
gevallen is de belangstelling voor de sport
instuif, met name wat de deelname in
Kamperland betrof.
Sociale zorg.
Werkloosheid.
Volgens de gegevens van het Directoraat
voor de Arbeidsvoorziening per eind juli
1979 waren in deze gemeente 26 mannen
en 12 vrouwen werkloos. In het rayon Goes
waren de werkloosheidscijfers op hetzelfde
tijdstip als volgt:
Werkloze
Werkloze
Gemeente:
mannen:
vrouwen:
Borsele
103
82
Goes
261
143
Kapelle
61
30
Kortgene
17
17
Reimerswaal
214
101
Wissenkerke
26
12
Totaal
686
388
Van bovenstaande werklozen genoten per
1 aug. 1979 10 mannen en 1 vrouw een
volledige of gedeeltelijke uitkering krach
tens de Wet Werkloosheidsvoorziening.
Vooral voor diegenen van 55 jaar en ouder,
die een uitkering genieten, zal het moeilijk
worden nog in het arbeidsproces te worden
opgenomen.
Rijksgroepsregeling Werkloze Werknemers.
Eveneens per 1 aug. 1979 genoten 3 man
nen en 1 vrouw een periodieke uitkering
krachtens deze regeling. Onder dit aantal
bevinden zich geen schoolverlaters. Alle
bovenstaande uitkeringgenietenden dienen
als „zeer moeilijk plaatsbaar" te worden
gekwalificeerd.
Algemene Bijstandswet.
Het grootste aantal bijstandgenietenden
dient te worden gezocht in de categorie
„bejaarden in bejaardoorden", te weten 42
gevallen. Eén thuiswonende ouder dan 65
jaar geniet een geringe uitkering in ver
band met bijzondere bestaanskosten.
In de categorie thuiswonenden, jonger
dan 65 jaar, zijn 5 gevallen opgenomen
met een volledige uitkering: 1 geval met
een gedeeltelijke uitkering: 1 geval met een
uitkering i.v.m. bijzondere kosten tengevolge
van opname in een tehuis voor gehandi
capten, terwijl in één geval de kosten van
opname en verzorging in een instituut voor
moeilijk opvoedbare en moeilijk lerende
kinderen worden betaald.
Welzijn.
De decentralisatie van het welzijnsbeleid
neemt steeds vastere vormen aan. Merkbaar
is dit ook reeds binnen de gemeente Wis
senkerke. Reeds in 1979 is begonnen met
de inventarisatie van de sociaal-kulturele
aktiviteiten, die nog in dit jaar kan worden
afgesloten.
Er wordt naar gestreefd vanaf 1981 een
vier-jaren-welzijnsbeleid te voeren. Gevolgd
zal dan worden de zogenaamde vereenvou
digde procedure, waaronder moet worden
verstaan het opstellen van een subsidielijst
die gedurende vier jaar zal worden gehan
teerd. De subsidielijst zal moeten gaan ver
melden de instellingen die gedurende de
periode 1981—1984 zullen worden gesubsi
dieerd. De lijst zal een afspiegeling zijn
van de wensen en behoeften die er bij de
instellingen gedurende deze periode leven.
Ten aanzien van de rijksbijdrageregeling
sociaal-kulturele aktiviteiten kan worden
opgemerkt dat de bijdrage van het rijk
voor 1980 evenredig zal zijn aan die van
1978 en 1979. Dit omdat ook 1980 nog
wordt beschouwd als overgangsjaar voor
de nieuwe rijksbijdrageregeling. Om vanaf
1981 een vier-jaren welzijnsbeleid te kunnen
voeren zal uw raad worden voorgelegd
voorstellen omtrent de welzijnsprocedure,
daarop betrekking hebbende verordeningen
en de instelling van een welzijnscommissie
(een vaste commissie van advies aan het
college van burgemeester en wethouders).
Inzake het regionale welzijnswerk kan
het volgende worden opgemerkt: in de ver
gadering van de Ministerraad van 8 dec.
1978 is de regio De Bevelanden aangewezen
als proefgebied voor de Ontwerp-Kaderwet
specifiek welzijn. Dit eveneens in het kader
van de decentralisatie van het welzijnsbe
leid. Gedurende vier jaar zullen de zes
gemeenten op de Bevelanden gezamenlijk
werkzaam zijn op het brede welzijnsterrein.
Daartoe is inmiddels een samenwerkings
overeenkomst gesloten. De portefeuillehou
ders welzijn van de colleges van burge
meester en wethouders vormen het bestuur
lijk kader binnen het proefprojekt, terwijl
de vijf ambtenaren van de deelnemende ge
meenten de projektgroep vormen, die uit
voerend werk zal gaan verrichten. Moeten
er echter besluiten worden genomen dan
zal steeds moeten worden teruggekoppeld
naar óf de colleges van burgemeester en
wethouders óf de gemeenteraden. Vele be
sluiten zullen u in 1980 worden voorgelegd.
Omdat, mede door de aanwijzing van de
regio De Bevelanden als proefgebied, het
welzijnswerk veel tijd en werk vergt, was
het niet mogelijk deze sektor verder onder
te brengen bij de beslaande sekretarie-
bezetting. Daarom wordt op dit terrein
samengewerkt met de gemeente Kortgene.
Eén ambtenaar verzorgt vanaf 1 juli 1979
het welzijnswerk voor geheel Noord-Beve
land. Deze samenwerking zal in 1980 wor
den gecontinueerd.
Algemene financiële aspecten.
Algemene uitkering.
Zoals gezien de bezuinigingsplannen van
de regering mocht worden verwacht, wenst
de regering ook van de gemeenten een bij
drage in de beperking van de groei van
de overheidsuitgaven. Het trendmatige vo
lume-accres van de algemene uitkering van
het gemeentefonds is daarom voor 1980
gehandhaafd op 2,35%. Ten aanzien van
de stijging van de lonen en prijzen wordt
voor 1980 voorlopig als veronderstelling
uitgegaan van algemene salarismaatregelen
van 3,5en een prijsstijging van 2%. Naar
onze verwachting zullen de definitieve com
pensaties voor loon- en prijsstijgingen zeker
hoger uitvallen dan waarvan nu wordt uit
gegaan.
Uitkering lager onderwijs.
Voor 1980 gaat de regering er bij deze
uitkering vanuit, dat de loonstijging 1%
zal bedragen en de stijging van de prijzen
0%. Naar verwachting zullen ook hier de
definitieve vergoedingsbedragen aanmerke
lijk hoger uitvallen dan waarvan bij de
bevoorschotting wordt uitgegaan. Dit houdt
wel in, dat van de hogere bedragen niet
meer in 1980 kan worden geprofiteerd. De
vaststelling van de definitieve bedragen
zal naar verwachting niet meer in 1980
plaats hebben.
F inancieringsmiddelen
Eerder in deze aanbiedingsbrief is reeds
ingegaan op de kapitaalswerken, waarvan
de realisering ons college in het komende
jaar voor ogen staat. Voor zover kapitaals
uitgaven niet uit eigen middelen kunnen
worden gefinancierd worden vaste geld
leningen aangegaan bij de NV Bank voor
Nederlandsche Gemeenten.
De financiering van kapitaalsuitgaven le
vert derhalve geen problemen op. Ook de
liquiditeitspositie van de gemeente is gun-
Op maandag 15 oktober j.l. kwam de
raad van de gemeente Wissenkerke in open
bare vergadering bijeen. De heer Remijnse
was op deze avond afwezig.
Bij de notulen van de vorige vergadering
had voorzitter P. Wisse nog enkele op
merkingen. Er is met iemand van de regio
nale brandweer een gesprek geweest, o.a.
over de aanschaf van een hoge-/lage druk-
spuit te Kamperland. Daarin is ook de wens
naar voren gekomen van een mobilofoon
systeem (kosten 35.000,—) en een stil
alarm (kosten ƒ60.000,—). Dit zal eerst in
het college besproken worden, waarna er
voorstellen aan de raad worden gedaan.
Als het nieuwe bestemmingsplan van Kam
perland is goedgekeurd, kan men via ont
eigening parkeerplaatsen aanleggen bij De
Putter.
Hierna volgden nog enkele mededelingen.
Er zijn enkele wegen in de gemeente ge
teerd. Volgens een uitspraak van de Kroon
mogen de gastanks in De Banjaard blijven
staan.
De heer Sandee vond het éénrichtings
verkeer in de Noordstraat een slechte op
lossing. Hij had verder nogal veel kommen-
taar over de gang van zaken met betrekking
tot de afhandeling van de verbouw van de
lagere school te Kamperland. Er was een
uitspraak van de raad om het ongenoegen
schriftelijk aan het schoolbestuur mede te
delen. Dit was nog niet gebeurd. Zijn
kritiek richtte zich vooral tot wethouder
Wisse, die dit beloofd had.
De voorzitter zei, dat wanneer dit afge-
stig te noemen. Naar de toestand per 1
sept. 1979 kan hiervan het volgende over
zicht worden gegeven:
Vlottende schuld ƒ486.300,—
Vlottende middelen 69.300,—
Netto vlottende schuld ƒ417.000,—
Te doene betalingen ter zake van goed
gekeurde kapitaalsuitgaven en aflossingen
van vaste schuld 1.786.400,—
Beschikbaar komende vaste financierings
middelen en vrijkomende middelen wegens
afschrijvingen 1.344.600,—
Netto kapitaalsbehoefte 858.800,—
Kasgeldnorm 1.942.900,—
Voordelig verschil, tot welk bedrag nieuwe
kapitaalsuitgaven kunnen worden gefinan
cierd ƒ1.084.100,—.
Slot.
Wij spreken de hoop uit, dat in het
begrotingsjaar 1980 weer vele zaken in het
belang van de inwoners tot stand kunnen
worden gebracht in goede harmonie met
uw raad. Deze aanbiedingsbrief geeft bij
lange na geen volledig beeld van alle akti
viteiten en problemen waarmee deze ge
meente te maken heeft. Er is slechts een
greep hieruit gedaan, waarbij wij hopen
erin te zijn geslaagd de meest sprekendste
nader te belichten.
Tenslotte geven wij u in overweging
de begroting voor het dienstjaar 1980 vast
te stellen overeenkomstig het u aangeboden
ontwerp.
sproken was, dit alsnog zou gebeuren.
De lijst van ingekomen stukken gaf geen
aanleiding tot aan- of opmerkingen.
Met de lagere- en kleuterschool te Geers
dijk ging zonder kommentaar de gemeente
een bruikleenovereenkomst aan voor de
nieuwe schoolgebouwen aldaar.
Voor de aanleg van een riolering door
particuliere grond werd met dhr. A. A.
Markusse uit Haarlem een zakelijk recht
aangegaan. De grond was gelegen nabij de
Ruiterplaatweg te Kamperland.
Er vond een voorlopige vaststelling plaats
van de kosten van het openbaar onderwijs
over het jaar 1978. De bijzondere scholen
in de gemeente kregen ook deze extra
bedragen uitgekeerd.
Een kleine wijziging (4 i.p.v. 5 jaar) werd
aangebracht in de ontwerp-verordening op
de heffing van onroerend-goedbelasting.
Een bijdrage van 60% 15.740,61) werd
toegekend als subsidie bij de restauratie
van het monument schuur Baas Huisweg 15.
De heer Van der Maas vroeg of dit het
gehele dak betrof, waarop de voorzitter
antwoordde dat dit het geval was voor wat
betreft één eigenaar.
De Chr. Kleuterschool te Wissenkerke
verzocht medewerking voor een bedrag van
ƒ6500,— voor verbetering van verlichting.
De heer Hamelink verwonderde zich er
over. dat één lokaal er pas 2 jaar stond
en dat de kosten wel wat duur waren
voor twee lokalen.
De sercretaris noemde de plaats van
het nieuwe gebouw ongelukkig, daar men
maar ramen had aan één zijde. Bij het
oude lokaal zijn de problemen begonnen
nadat Vredestein uitgebreid was, waardoor
de lichtinval aanmerkelijk was verminderd.
Ook de voorzitter betoogde dat men op
adviezen afging en dat.de inspekteur nog
zijn goedkeuring moest verlenen.
Het rijk had aan de zes Bevelandse ge
meenten gevraagd of zij in aanmerking
wilden komen voor een onderzoek naar de
volwasseneducatie van de CBPEN. Per jaar
kreeg men 70.000,—, zijnde de kosten van
een medewerker, die dit onderzoek zou
gaan verrichten. Volgens de voorzitter was
de gemeente dus geen cent kwijt in die 2
jaar.
De heer Dieleman vroeg wat er na die
twee jaar ging gebeuren. De heer Uijl was
verbaasd, dat dit allemaal door één man
gebeurde en vroeg zich verder af wanneer
de gewone burger er iets van al dat welzijn
ging merken. En de heer Sandee had zorgen
over het opzetten door het rijk, waarna
later de kosten weer naar de gemeenten
wreden afgeschoven. Het onderwijs dient
een zaak van het rijk te zijn.
De voorzitter zag al deze problemen nog
niet direkt opdoemen. Het onderzoek duurt
2 jaar en is daarna afgelopen. Het is een
verlengstuk van het welzijnsprojekt. Daarna
komen de adviezen en dan zal men er iets
van gaan merken. En de raad beslist of
zij die adviezen opvolgt of niet. Maar dit
is nu een zaak van het rijk.
Na deze uiteenzetting had de raad weinig
bedenkingen meer tegen dit onderzoek.
Er werden twee bezoldigingsverordeningen
gewijzigd.
Bij de behandeling van de begrotings
wijzigingen vroeg de heer Hamelink wan
neer men begon met het plaatsen van de
lantaarnpalen in de Noordstraat (bij de ijs
baan) en de Sophiaweg. De palen lagen
daar nu maar te roesten. De voorzitter
zei, dat ze vandaag met het werk begonnen
waren.
Van de heer E. H. van der Moere werd
een perceel grond teruggekocht in het be
stemmingsplan Zuid-West te Wissenkerke.
Een commissie, bestaande uit de heren
Sandee en Blok, had de gemeenterekening
1977 nagezien. De heer Sandee stelde na
mens deze commissie voor, om de rekening
1977 voorlopig goed te keuren. Aldus werd
besloten.
Bij de rondvraag vroeg de heer Noordhoek
aandacht voor de slechte toestand van
het voetpad in de Veerweg. De voorzitter
zei, dat daar iets aan gedaan zou worden.
De heer Uijl vroeg of het gebruikelijk is,
dat bij het afgeven van een bouwvergunning
de naaste buren gehoord worden. De voor
zitter zei, dat dit alleen gebeurde wanneer
er gebouwd werd in afwijking van het
bestemmingsplan.
Als laatste vroeg de heer Hamelink naar
de situatie met de noodlokalen bij de scho
len te Wissenkerke. Alles duurt toch wel
erg lang en hoeveel gaat dat de gemeente
allemaal niet kosten?
De voorzitter antwoordde, dat de ver
bouw van de christelijke lagere school
wachtte op toestemming van de minister.
Rond 1 januari 1980 zullen we beslissen
of we ze laten staan of afbreken. Dit hangt
af wanneer de verbouw kan beginnen.
Hierna kon de voorzitter deze korte raads
vergadering besluiten met de opmerking,
dat er over 14 dagen bij de begrotings
behandeling meer stof tot discussie zou zijn.
WAAROM NEDERLANDERS WEG WSLLEN
Zullen in de naaste toekomst weer duizenden Nederlanders naar het bui
tenland emigreren? Vorig jaar hebben 3.600 landgenoten zich voor permanent
verblijf in het buitenland gevestigd, dat is ruim vierhonderd méér dan het
jaar daarvoor. Bovendien komen bij de betreffende instanties thans aanzienlijk
meer verzoeken om informatie over emigratie binnen dan in jaren het geval
is geweest.
Het is duidelijk: een groot aantal Nederlanders zou eigenlijk wel weg
willen. Allerlei factoren spelen mee bij deze wens: de economische recessie
die gepaard gaat met afnemende werkgelegenheid, de milieuvervuiling die in
een overvol land als Nederland nauwelijks te voorkomen is. terwijl er ook veel
mensen zijn die morele bezwaren koesteren tegen het sociologisch leefklimaat
in ons land, waar de normen en tradities uit het verleden steeds meer over
boord worden gegooid.
Emigratie-hausse viel in de vijftiger jaren.
Sinds de heugenis der tijden hebben mil
joenen mensen hun geboorteland verlaten
om hun geluk elders te beproeven. Tot de
meest spectaculaire gebeurtenissen op het
gebied van de internationale migratie re
kenen we de grootscheepse oversteek van
bijna 65 miljoen Europeanen naar de Ver.
Staten, die in de vorige eeuw en het begin
van deze eeuw plaatsvond. Ook dunbevolkte
landenals Canada, Australië, Nieuw Zee
land en Zuid-Afrika trokken miljoenen Eu
ropeanen aan. vooral nadat in 1924 de Ver.
Staten de immigrantenstroom gingen be
perken. Tezelfdertijd werden ook in andere
delen van de wereld grootscheepse migratie
activiteiten ontwikkeld, waarbij de Chinezen
een hoofdrol vertolkten. Zo arriveerden al
leen al tussen 1880 en 1920 zo'n slordige
7 miljoen Chinezen in Singapore en Penang.
Ook de Nederlandse geschiedenis heeft
perioden gekend van intensieve emigratie.
Gedurende de Middeleeuwen vertrokken
vooral veel Nederlandse boeren naar andere
Europese landen (o.a. Duitsland) en in de
16e en 17e eeuw gingen talrijke Neder
landers hun geluk beproeven in de overzeese
koloniën. In de 19e eeuw trokken dui
zenden Nederlanders naar de Nieuwe We
reld, dus de Ver. Staten van Noord-Amerika.
Blijkens een overzicht in het blad Demo
grafie, een bulletin van het Nederlands
Interuniversitair Demografisch Instituut,
zouden in periode 1830 1940 ruim
250.000 Nederlanders voorgoed naar de Ver.
Staten zijn afgereisd. Een vijfde deel hiervan
vertrok in de periode 1881 1890, toen
zich in heel Europa een grote landbouw
crisis voordeed.
In de periode 1930 1940, toen ook ons
land werd getroffen door een slopende
economische crisis, vertrokken per jaar zo'n
45.000 Nederlanders naar de vreemde. Ook
de angst voor een naderende wereldoorlog
zal hier zeker meegespeeld hebben.
Na 1945.
Maar pas na de Tweede Wereldoorlog
was er in ons land sprake van een groot
scheepse overzeese emigratie, die zijn hoog
tepunt bereikte in het begin der vijftiger
jaren. Tienduizenden Nederlanders gingen
hun geluk beproeven in landen als Aus
tralië, Nieuw-Zeeland en Canada. In de
periode 1946 1949 vertrokken 257.000
landgenoten, in de periode 1950 1954
zelfs 328.000. Ook in de periode 1955
1959 bedroeg de emigratie nog altijd
293.000.
Uiteraard zijn niet al deze emigranten
in het buitenland gebleven. De toenemende
immigratie in de zestiger jaren (dus vesti
ging in ons land) is ten dele een gevolg
van het feit, dat een groeiend aantal Ne
derlanders naar ons land terugkeerde nadat
zij eerst waren geëmigreerd.
In de periode 1946 1959 hadden we
in Nederland een vertrekoverschot. Dat wil
zeggen: er vertrokken meer mensen uit ons
land dan er binnenkwamen. Maar vanaf
1960 zou er sprake zijn van een vestigings
overschot. Vooral in de periode 1970
1974, toen tienduizenden Surinamers zich
in ons land vestigden, nam de immigratie
ongekende vormen aan. Ruim 445.000 men
sen kwamen zich toen in ons land vestigen,
terwijl er 305.000 vertrokken. In 1975 deed
zich de unieke situatie voor, dat de Ne
derlandse bevolking meer groeide door het
migratie- dan door het geboortenoverschot!
Waarom vertrekt men?
De laatste jaren is er dus in Nederland
weer sprake van een toenemende belang
stelling voor emigratie. Geen ongewoon ver
schijnsel in een tijd, dat de economische
situatie verslechtert. Met name de afne
mende werkgelegenheid baart veel mensen
zorgen. Zo zij zelf werk hebben, dan vragen
zij zich toch af welke toekomst hun kin
deren straks wacht. De moeilijkheid is ech
ter dat in de gehele westelijke wereld de
economische situatie minder florissant is
geworden, dus ook in een land als Canada,
waar kort na de Tweede Wereldoorlog zo
veel Nederlanders naar toe trokken. Daar
entegen zijn in Australië de mogelijkheden
gunstiger.
Maar niet alleen economische overwegin
gen spelen een rol bij mensen, die emigratie
overwegen. Ook de zeer ongunstige milieu-
faktoren doen sommigen besluiten Neder
land de rug toe te keren. Er zijn genoeg
landen, waar de kans op frisse lucht heel
wat groter is dan in het volle Nederland.
Ook welgestelde mensen verdwijnen graag
naar het buitenland, zulks vooral op grond
van fiscale overwegingen. Maar deze groep
is per definitie vrij klein. Tenslotte lopen
er in Nederland geen honderdduizenden mil
jonairs rond.
Ook zijn er mensen, die ernstige gemoeds
bezwaren koesteren tegen wat zij noemen
de verwildering van de zeden en de
normen. In Nederland schijnt tegenwoordig
alles te mogen en niet iedereen is daar
gelukkig mee. Voor sommige mensen heeft
dit „liberale geestelijke leefklimaat" iets
bedreigends, het druist rechtstreeks in te
gen de normen en idealen die zijzelf in
hun jeugd hebben meegekregen.
Kortom, er is een aantal zeer uiteenlo
pende redenen, die mensen kunnen bewegen
hun vaderland de rug toe te keren en in
I den vreemde een nieuw bestaan op te bou
wen. Dat in ons land deze groep mensen
gestadig toeneemt is een realiteit, die zich
in de komende jaren ongetwijfeld in steeds
sterkere omvang zal openbaren.
(Nadruk verboden).
Mr. A. Bronsbergen.
