Beroerte en
bloeddruk
Meerderjarigheid
op 18 jaar
Energie-besparing is
energie-rendement
TOTAL-ENERGY
te besparen. Proefstations, onderzoekinsti
tuten, kassenbouwers en kwekers zoeken
overal naar energiebesparende methodes.
De tuindersfilosofie in ons land, waar
elke meter grond heilig is, komt erop neer
dat de opbrengst per vierkante meter zo
hoog mogelijk moet zijn. Dat kan door het
groeiproces in de kas met kunstlicht op
te voeren. Daarvoor is elektriciteit nodig.
Als je zelf de elektriciteit opwekt, kun
je met het koelwater en de uitlaatgassen
van de generator ook warmte verkrijgen.
Deze combinatie heet total-energy en wordt
in de Westlandse tuinbouw met succes
beproefd. Van de 8.000 hectare glasareaal
zijn er 70 hectare die met kunstlicht wor
den „bewerkt". De grotere behoefte aan
extra licht gaat in feite gelijk op met
de behoefte aan total-energy.
Het blijft echter nog de vraag of je bij
dit opwekkingsproces aldoor gebruik mag
maken van het aardgas uit Slochteren. Ne
derland wil immers bezuinigen en het laat
zelfs de grote elektriciteitscentrales niet
meer vrij in het verbruik- van aardgas.
Hoger energie-rendement.
Alle experimenten met total-energy raken
ook de verhouding tussen de individuele
tuinder die energie opwekt en de elek
triciteit producerende en distribuerende be
drijven. Energie is een collectief goed van
de eerste orde. De Nederlandse overheid
kan zich niet permitteren dat de produktie
van elektriciteit stagneert of schommelt.
Meer total-energy-projekten kunnen de
bestaande elektriciteitscentrales in verlegen
heid brengen. Veelzeggend is wel de arm
zalige energieprestatie van energiecentrales.
Zij hebben een rendement van 35%. De
ingevoerde energie bij total-energy wordt
voor meer dan 80% benut. Het levert 30%
elektriciteit, 35% warmte uit koelwater en
15% warmte uit gassen op.
De tuinders zullen het total-energy projekt
niet uit het oog verliezen. Als de tweede
fase van de Wet Investerings Rekening
wordt ingevoerd kunnen ze zelfs een in
vesteringssteun krijgen omdat ze energie
besparen. Dat zal ongetwijfeld een extra
zet geven aan een oud energie-plan dat de
laatste tijd gekenmerkt door zorg voor
energieschaarste opnieuw als total-energy
belangstelling ontmoet.
B. Schouwing.
(Nadruk verboden).
EEN BEROERTE KOMT DIKWIJLS IN DE NACHT
Energiebesparingen: we worden ermee
doodgegooid. Juist in deze winterse donkere
dagen willen we niets horen over beperking
van het gas- en elektriciteitsverbruik. Hoe
meer lampjes en hoe warmer, des te ge
zelliger is het in Nederland.
Als je de energie-economie erbij sleept,
maakt het een slok op een borrel uit of
je als elektriciteitscentrale een energie
rendement van 40% dan wel van 85%
haalt. Het zijn geen sprookjes, want de
„total-energy" is als plan weer uit de kast
gehaald.
Warmte en kracht.
Jaren geleden dacht men in tuinders
kringen aan een koppeling van warmte en
kracht. De Westlandse tuinders hadden
toen nog niet de deftige naam „total-
energy". Nu Nederland weer op de zuinige
toer moet met zijn aardgas, zoekt men
allerwege naar methodes om een kubieke
meter van dit Slochteren-produkt tweemaal
te gebruiken.
Het frappante van de zaak is dat total-
energy dit mogelijk maakt. Er zijn tuinders
die zelf in het bedrijf elektriciteit opwekken
en de aldus vrijgekomen warmte in de
kassen gebruiken. In het Zuid-Hollandse
tuindersdorpje Schipluiden experimenteert
men met total-energy. Het resultaat gaat
zelfs zover dat de elektriciteitsproduktie
groter is dan de behoefte. Het elektriciteits-
surplus wordt geleverd aan het openbare
elektriciteitsbedrijf. Geen toekomstdromen,
maar kille werkelijkheid.
De Algemene Energieraad (een instantie
die het energieverbruik in Nederland kritisch
volgt en grondig beïnvloedt) heeft maanden
geleden een advies aan de regering uit
gebracht. Het voor 1985 voorziene nationale
energieverbruik van bijna 100 miljoen ton
olie-equivalent kan na besparingen met
10% teruggebracht worden. Total-energy
kan bij deze pogingen een serieuze rol
spelen. De tuinbouw, en dan vooral de
zogenaamde zwaar verwarmde glastuinbouw,
gebruikt veel aardgas en stookolie. De laat
ste jaren is met veel succes omgeschakeld
van olie- naar gasverwarming. Het energie
beleid blijft in tuinderskringen een heet
hangijzer. Eigenlijk is dat logisch want de
tuinder moet 25 tot 40% van al zijn pro-
duktiekosten terugvinden op de energie
rekeningen. De Nederlandse tuinbouw laat
ook geen mogelijkheid onbenut om energie
Ouderlijke plicht tot onderhoud loopt wèl
tot 21e jaar.
Volgens de huidige wetgeving (artikel 233,
Burgerlijk Wetboek) zijn minderjarigen zij,
die de ouderdom van 21 jaar niet hebben
bereikt en niet gehuwd of gehuwd zijn
geweest. Blijkens art. 234 zijn minderjarigen
onbekwaam om rechtshandelingen te ver
richten. Slechts de kantonrechter kan aan
een minderjarige, mits hij (zij) de leeftijd
van 18 jaar heeft bereikt, bepaalde be
voegdheden van een meerderjarige toeken
nen (de z.g. handlichting), maar deze hand
lichting wordt niet verleend tegen de wil
van de ouders.
Minderjarigen zijn dus niet handelings-
bekwaam, en in dat licht bezien werd de
meerderjarigheidsgrens van 21 jaar al vele
jaren als te hoog ervaren. De gehele maat
schappelijke ontwikkeling heeft er toe ge
leid dat wij de mensen op steeds jongere
leeftijd als „volwassen" zijn gaan beschou
wen, zodat derhalve de behoefte ontstond
om ook de wettelijke bepalingen inzake
minderjarigheid beter aan te passen aan
de praktijk van de dag.
Hoeveel jongens en meisjes van 18 jaar
beschikken al niet over een behoorlijke
som geld? Het zou dan ook absurd zijn als
zij voor alle rechtshandelingen nog toestem
ming van hun wettelijke vertegenwoordiger
zouden moeten vragen.
In de praktijk gebeurt dat al heel vaak
niet meer, maar nochtans bepaalt de wet
(art. 234, 2e lid, B.W.) nog steeds dat een
minderjarige die toestemming van zijn wet
telijke vertegenwoordiger wel nodig heeft.
Kortom, de wet huppelt een beetje achter
de alledaagse praktijk aan. Het is dan ook
geheel in overeenstemming met de huidige
maatschappelijke ontwikkeling dat de
meerderjarigheidsgrens wordt teruggebracht
van 21 naar 18 jaar.
Akkoord, 18 jaar is net zo willekeurig
als 21, maar als we het over 18-jarigen
hebben, dan denken we toch aan jonge
mensen die of reeds werken, of verder gaan
studeren. Kortom, 18-jarigen moeten reeds
zoveel verantwoordelijkheid dragen, dat er
alle redenen zijn om hen juridisch mondig
te verklaren.
Handelsbekwaam, maar
Daar komt nog bij dat in andere op
zichten 18-jarigen reeds als mondigen wor
den behandeld. Zij vervullen dienstplicht,
zij hebben het aktief kiesrecht, en zijn op
deze leeftijd ook strafrechterlijk meerder
jarig. Ook heeft het kabinet gekeken naar
het buitenland. In de meeste Europese lan
den is men op zijn 18e meerderjarig.
Wordt het wetsvoorstel tot wet verheven,
dan mogen 18-jarigen zich dus voortaan
handelsbekwaam noemen. Een logische zaak,
die evenwel zeer gecompliceerd wordt, door
dat het kabinet wel wil vasthouden aan
de wettelijke bepaling dat ouders verplicht
zijn hun kinderen te onderhouden tot zij
21 jaar zijn. Met andere woorden een 18-
jarige mag wel een lening afsluiten, maar
als hij die niet aflossen kan, moeten zijn
ouders er voor opdraaien. Heeft een 18-
jarige geen werk en bijvoorbeeld ook geen
uitkering, dan zijn de ouders verplicht hem
te onderhouden.
Het is zonder meer duidelijk wat achter
deze inconsequenties steekt. Het kabinet wil
de meerderjarigheidsgrens best met drie
jaar verlagen, maar het mag geen cent
kosten. Zou de onderhoudsplicht van de
ouders voor hun meerderjarige kinderen
van 18—21 jaar ook vervallen, dan zou dat
immers financiële consequenties hebben
voor de staatskas. Jongeren zouden vanaf
hun 18e jaar dan een beroep op een bij
standsuitkering kunnen doen. Nu hebben
zij geen recht op zo'n uitkering, want de
gemeente stuurt hen door naar de ouders,
die immers de wettelijke plicht hebben
hun kinderen te onderhouden.
Ouders die werkende kinderen hebben
tot 21 jaar zullen moeten bijspringen, voor
zover het loon van hun kind onvoldoende
is. Hetzelfde geldt voor ouders van werk
loze kinderen.
Kinderstrafrecht.
Een gevolg van de verlaging van de
leeftijdsgrens voor meerderjarigheid zal ook
Lange tijd heeft men aangenomen, dat
een beroerte altijd het gevolg was van een
trombose in de hersenen. Om een en ander
iets duidelijker te stellen: zou door een
bloedpropje een adertje in de hersenen ver
stopt raken, waardoor een bepaald deel
van de hersenen geen bloedtoevoer meer
kreeg, met als gevolg dat dit deel uitviel,
hetgeen leidt tot verlammingen, het be
kende uiterlijke verschijnsel van de beroerte.
Reeds geruime tijd weten de medici ech
ter dat deze klassieke gang van zaken
slechts opgaat voor ongeveer de helft van
de gevallen. Bij die andere insulten moest
er een andere oorzaak zijn. Bovendien viel
op, dat veel aanvallen in de nacht optreden
en dat moet toch een bepaalde reden
hebben.
Het is in eerste instantie te danken aan
de onderzoekingen van professor dr. Zölch
en dr. Hossmann van het Max-Planck-
Instituut voor hersenonderzoek, dat daar
enig licht in is gekomen. Zij hebben name
lijk een onderzoek ingesteld naar de 24-uur-
ritmiek van de bloeddruk en daaruit zijn
bijzonder interessante konklusies te trek
ken, die wijzen naar de fatale kombinaties
van door arterioclerose verharde bloedvaten
en een tijdelijke lage bloeddruk, die oor
zaak worden van een bloedtekort in be
paalde delen van de hersenen, waardoor
verlammingen ontstaan.
De onderzoekers namen voor hun proeven
120 mensen met een kerngezonde bloed
circulatie en bij deze proefpersonen werd
elk uur de bloeddruk gemeten. De resul
taten van de bevindingen waren bijzonder
interessant, want hieruit bleek, dat er zich
gedurende de 24 uur van een dag belang
rijke verschillen in de bloeddruk voordoen,
die een bepaald patroon vormen, dat voor
de gemiddelde mens geldt.
Zo kwam vast te staan, dat er hoge
pieken zijn in de bloeddruk omstreeks 12
uur in de middag en rond 18 uur( zes uur
tegen de avond), terwijl er een uitgesproken
zijn, dat in beginsel de kinderbeschermings
maatregelen ophouden bij jongeren die 18
jaar zijn. In beginsel, want de mogelijkheid
om onder toezicht gestelde „jongeren" in
inrichtingen te houden, moet ook na het
bereiken van de 18-jarige leeftijd blijven
bestaan.
Een voorstel tot wijziging van het kin
derstrafrecht, die voortvloeit uit de meer
derjarigheid die bij 18 jaar begint, is even
eens ingediend. Weliswaar geldt het kin
derstrafrecht ook nu al in beginsel tot 18
jaar, maar de rechter kan volgens de hui
dige wettelijke bepalingen voor 18- tot
21-jarigen het kinderstrafrecht toepassen
als degene die hij voor zich heeft daar
aanleiding toe geeft.
Als de nieuwe wetten worden ingevoerd,
vervalt deze mogelijkheid. Dan zullen 18-
plussers, van welke persoonlijkheidsstruc
tuur zij ook mogen zijn en welke sociale
omstandigheden er bij hen ook hebben mee
gespeeld, te allen tijde als „volwassen de
linquenten" terecht moeten staan.
Dat lijkt geen ideale situatie. Er zou ons
inziens overwogen moeten worden om een
soort „jongerenstrafrecht" in te voeren.
Juist een goede aanpak van jeugdige delin
quenten is uitermate belangrijk, en het
is zeer de vraag of van zo'n aanpak iets
terecht komt, wanneer deze groep gelijk
wordt gesteld met oudere, door de wol
geverfde misdadigers.
(Nadruk verboden).
Mr. A. Bronsbergen.
laagtepunt is bij ongeveer 14 uur (2 uur
in de middag) en in de nacht om plusminus
3 uur. Het laatste is wel het grootste
dieptepunt.
Het dieptepunt in de vroege middag, zo
rond 2 uur, leidt bij veel mensen tot een
gevoel van moe zijn met de behoefte aan
slaap. Vandaar het veelvuldig voorkomende
middagslaapje.
Het dieptepunt in de nacht beleven de
meeste mensen, wanneer ze slapen en daar
hebben ze dus geen weet van. Mensen die
bijvoorbeeld nachtdienst hebben, weten er
echter wel over mee te praten, want rond
die periode hebben ze de grootste moeite
om tegen de slaap te vechten.
Aan de hand van de resultaten van dit
onderzoek heeft men het vermoeden, dat
vooral dat nachtelijke dieptepunt in de
bloeddruk een belangrijke rol speelt bij
de nachtelijke beroerte.
Het vermoeden krijgt nog steun door de
klachten die veel artsen op het spreekuur
te horen krijgen, dat patiënten 's nachts
wel wakker worden en dan het gevoel
hebben dat armen en benen „slapen" (ge
voelloos en moeilijk te bewegen), zonder
dat er sprake is van verstoring van de
bloedcirculatie door andere oorzaken, zoals
een ongelukkige houding, e.d. Bij beoor
deling hiervan moet men namelijk heel
voorzichtig zijn, want dergelijke „slapende"
ledematen zijn veelal het gevolg van het
feit, dat het betreffende lichaamsdeel tij
dens de slaap in de klem heeft gezeten.
Hierboven wordt echter gedoeld op het
genoemde verschijnsel, terwijl het lichaam
in een normale houding heeft gelegen. In
dat geval is er geen sprake van afklemming
als gevolg van een gedrongen houding en
dan is het verstandig om daar eens met
uw huisarts over te spreken. De mogelijk
heid bestaat dan, dat de medicus even
tueel therapeutische maatregelen neemt,
om erger te voorkomen.
WAAR KOMT DIE
UITDRUKKING VANDAAN?
„Een plaat voor de kop hebben."
Dit zegt men van mensen die niet be
merken dat anderen hen op de één of andere
wijze iets aan het verstand trachten te
brengen. Zij bemerken niets, hoe duidelijk
men het ook laat merken of zegt.
Vroeger had men de gewoonte een stier
een houten bord voor de kop te hangen.
Het dier kon dan moeilijk zien, want het
keek steeds tegen dat bord aan en kon
daardoor geen kwaad doen. Zo is het ook
hier bedoeld. Doordat mensen, gelijk de
stier een plaat of bord voor het hoofd
hebben, kunnen zij niet zien wat er om
hen heen gebeurt en zo blijven alle be
doelingen van anderen hen vreemd en rea
geren zij daar niet op.
„Het hoofd bieden aan iets".
Hiermee bedoelt men weerstand bieden
aan iets. De uitdrukking is ontleend aan
de manier waarop gehoornde dieren zich
verzetten. Zij buigen de koppen en steken
de hoorns naar voren om de tegenstander
op te wachten. Zo'n dier biedt de vijand
het hoofd.
„Een blauwtje lopen".
Hieronder verstaan we, dat iemands avan
ces niet worden gewaardeerd, dat een
huwelijksaanzoek wordt afgewezen. Eigen
lijk luidt de uitdrukking: „Een blauwe
scheen oplopen". En hiermee is de bedoeling
al veel duidelijker. Zoiets gebeurt, wanneer
men de scheen stoot en figuurlijk heeft
men zich ook gestoten bij zo'n afwijzing
en dus een blauwe plek opgelopen.
„Met kunst en vliegwerk".
Zo wordt wel iets betiteld, dat in haast
en geïmproviseerd gereed is gemaakt,
kortom met gebruik van allerlei kunstmid
delen, e.d. De uitdrukking is ontleend aan
het toneel, waar men vooral vroeger soms
allerlei zotte vertoningen door kunst of
machines uitvoerde om toeschouwers te
lokken. Zo'n stuk werd wel genoemd een
spel met vliegwerken en machines. Daarbij
waren dikwijls zeer ingenieuze apparaten,
om de toneelspelers op het toneel in op
waartse richting te laten bewegen, of vlie
gende bewegingen te laten uitvoeren. Al naar
gelang het stuk kon dit ook worden gedaan
met poppen, of andere zaken. In kunstmid
delen en vliegwerk zag men dus die appa
ratuur om tot een doel te geraken dat
anders niet zo eenvoudig te bereiken zou
zijn.
„Iemand een rad voor ogen draaien."
Dat wil zeggen, iemand misleiden, zorgen
dat hij het lelijke, onaangename niet ziet.
De uitdrukking wil eigenlijk zeggen, iemand
zolang een draaiend wiel voor de ogen
houden, dat hij er duizelig door wordt en
zich niet meer goed kan oriënteren, waar
door hij niet meer in staat is de ware
gang te onderkennen.
RAADSVERGADERING
WISSENKERKE
Het verslag van de raadsvergadering
van maandag 29 januari j.l. zal volgende
week in zijn geheel in deze krant worden
opgenomen.
VERKOOP SCHOOLMEÜBELEN
TE WISSENKERKE
De oudercommissie van de openbare ba
sisschool „De Vliete" te Wissenkerke gaat
op zaterdag 3 februari de gebruikte school-
meubelen verkopen.
Dit meubilair is overbodig geworden, om
dat de vernieuwde school, die in december
officieel in gebruik is genomen, geheel in
gericht is met keurig nieuw meubilair. De
tafeltjes en stoeltjes waar vorig- jaar de
kinderen nog ijverig aan zaten te werken,
kunnen nu voor een zacht prijsje gekocht
worden. Ook de kasten, schoolborden, e.d.
zullen op de verkoopdag te koop worden
aangeboden.
Wie graag een goed, degelijk meubel
wil kopen, kan zaterdag terecht tussen
10.30 en 11.30 uur in één van de nood-
lokalen, die op het schoolplein voor de
school staan.
De oudercommissie van „De Vliete".
WETSVOORSTEL BIJ KAMER
Bij de Tweede Kamer is een wetsontwerp ingediend, dat de grens voor de
meerderjarigheid terugbrengt van 21 naar 18 jaar. Met dit voorstel wordt ge
probeerd de wet aan te passen aan een zich in de samenleving reeds lang
manifesterende ontwikkeling om jongeren meer zelfstandigheid te verlenen. De
gevolgen van deze verlaging van de meerderjarigheidsleeftijd werken door in
onze gehele wetgeving, met name in het kinderstrafrecht.
Toch is de voorgestelde wetswijziging niet veel meer dan een halfslachtige
maatregel. Want terwijl de juridische mondigheid op 18 jaar wordt gesteld,
blijven de ouders verplicht hun kinderen te onderhouden tot ze 21 zijn. Deze
inconsequentie geschiedt uit puur financiële overwegingen, die gelet op de
economische toestand waarin ons land verkeert wel begrijpelijk zijn. Maar
het kabinet schuift alle moeilijkheden wel mooi door naar de gezinnen, waar
heel wat amok kan ontstaan als 18-plussers zich beroepen op hun meerder
jarigheid tegenover hun ouders, maar dan als antwoord krijgen: „Jongen hou
je mond, wij moeten voor je betalen."
