Medicijnen
SLAPEN DOET MEN AKTIEF
ALS MEN OUDER WORDT
IÏERHEIDSIMOED WORDT STEEDS GROTER
DE PRIMITIEVE MENS BEZAT EEN GENEESINSTINKT
KANS OP GEBRUIK IN EEN
Sinds de mens ten strijde trok tegen de
andere mens, of tegen dieren, heeft hij
getracht zich te bedienen van wapens. Wa
ren het aanvankelijk stenen en stokken,
later werden het scherp geslepen stenen,
die als messen dienst konden doen, de
speer, pijl en boog en wat al niet meer.
De ontwikkeling van het wapentuig hield
gelijke tred met de technische ontwikkeling
en het is ook begrijpelijk, dat wij in onze
moderne tijd met zijn formidabele tech
nische en wetenschappelijke ontwikkeling
geconfronteerd worden met wapens met een
ontzagwekkende uitwerking.
Hierbij denken we al niet eens meer
aan moderne wapens in de vorm van schiet
tuig, zoals verdragend geschut, snelvurende
handwapens en wat al niet meer, neen,
hierbij denkt men automatisch aan die
afgrijselijke wapens, die men heeft ont
wikkeld en die worden gerekend' tot de
zgn. A-B-C-wapens, waarmee bedoeld
wordt: atoomwapens in hun diverse vor
men, bacteriologische wapens en chemische
strijdmiddelen.
Het zijn hoofdzakelijk deze wapens,
waarvoor men overal in de wereld de
grootste angst heeft, omdat zij in staat
zijn duizenden, zo niet tienduizenden of
honderdduizenden mensen tegelijk te doden,
of althans ernstig te verminken. Het zijn
geen gewone oorlogswapens meer, maar
gewoon uitroeiingsmiddelen. Het nare ervan
is, dat het wapens zijn, die door een even
tuele vijand zonder enige twijfel (in strijd
met elk internationaal recht) gebruikt zul
len worden tegen burgerbevolkingen, juist
die groep die niet voldoende in staat is
zich tegen dergelijke middelen te bescher
men. In de organisaties der militaire ap
paraten is met het gebruik van dergelijke
wapens steeds rekening gehouden, maar
de enorme aantallen ongeorganiseerde bur
gers zijn een gemakkelijk doelwit en zelfs
het sterkste militair apparaat zal instorten,
wanneer het zogenaamde thuisfront door
dergelijke terreuraanvallen instort. We za
gen dit in augustus 1945 bij de Amerikaanse
aanvallen met atoombommen op Japan.
De enorme aantallen doden, het instorten
van de strijdlust in het land zelf. be
tekende Japans totdie capitulatie. Iets soort
gelijks maakte Nederland mee tijdens het
bombardement op Rotterdam in de mei
dagen van 1940, hoewel men hier nog te
maken had met, wat men in vakkringen
noemt het gebruik van conventionele wa
penen (normale explosiebommen). Het is
in een moderne oorlog zo, dat als het er
op aan komt, de burgerbevolking meer
gevaar loopt, dan de soldaten aan het
front. Zij zijn getraind, kunnen zich met
diverse middelen verweren, terwijl de bur
gers onbeschermd moeten afwachten wat
een tegenstander doet.
Het zijn deze overwegingen, die de mens
heid in de gehele beschaafde wereld de
angst om het hart doet slaan. Wanneer
men weet welke afschuwelijke wapens er
in de A-B-C-groep beschikbaar zijn, dan
kan men zich moeilijk als normaal mens
voorstellen, dat een vijand die zou ge
bruiken en toch bestaat die mogelijkheid.
Naast de diverse soorten atoomwapens,
met grotere en minder grote explosieve uit
werking en met meer of minder straling en
Fall-out, waarover we dan maar niet zullen
praten, omdat deze wapens vrij algemeen
bekend zijn, zijn er nog de B- en C-wapens.
De Bacteriologische wapens zijn bedoeld om
bacteriën bij de vijand te verspreiden, die
(zonder dat men het bemerkt want men kan
deze bacteriën niet zien, nog ruiken of zo)
ernstige epidemiën doen uitbarsten, zoals
pest, cholera, miltvuur, papegaaiziekte, en
zovoort. Wapens dus, waartegen men vrij
wel geen enkel verweer heeft, en die hon
derdduizenden slachtoffers zouden kunnen
maken.
Dan zijn er de chemische strijdmiddelen,
zoals zenuwgassen, verstikkende gassen,
blaartrekkende gassen, prikkelende gassen,
e.d.
Het is zonder meer duidelijk dat de ge
volgen van het gebruik van dergelijke
middelen al even erg zijn.
Op de ontwapeningsconferentie in Ge-
nève werkt men hard aan een beperking,
ja, liefst aan een verbod op dit soort
wapens. Wat de atoomwapens betreft is
er reeds een stop, ook al zouden ze in een
eventuele oorlog natuurlijk toch gebruikt
kunnen worden, want de stop betreft de
bovengrondse proeven en de verspreiding
van deze wapens. Dat neemt niet weg dat
de twee grootmachten, samen met Frankrijk
en in mindere mate communistisch China,
over een flink assortiment beschikken.
De bacteriologische wapens wil men wel
in z'n totaal afschaffen en daarover zijn
besprekingen aan de gang. Wanneer men
tot een akkoord zou komen, betekent dit
dat de aanmaak wordt gestopt en de aan
wezige voorraden worden vernietigd. Een
belangrijk punt in deze is natuurlijk weer
de controle op een en ander, want inter
nationaal vertrouwd men elkaar totaal
niet.
Ook op het gebied van de chemische
wapens wenst men aanzienlijke beper
kingen, maar er zijn ook hier weer dui
zenden voetangels en klemmen, die pro
blemen opwerpen. Maar het feit is er dan
toch, dat men pogingen in het werk stelt
om een en ander te beperken of te
stoppen.
De grote moeilijkheid blijft echter, dat
wanneer er sprake is van een konflikt,
de betreffende in minder dan geen tijd
weer over dergelijke wapens kunnen be
schikken, omdat ze in de moderne labo
ratoria snel zijn te vervaardigen.
Toch staat wel vast, dat de kans, dat
bij een groot konflikt dergelijke wapens
zullen worden gebruikt, bijzonder klein is.
Dat klinkt velen misschien wat overdreven
optimistisch in de oren. Maar toch valt
het naar alle waarschijnlijkheid wel mee,
GROTE OORLOG IS GERING.
juist omdat het hier gaat om dergelijke
afschuwelijke wapens, dat iedereen er bang
voor is, ook een eventuele aanvaller. Het
voordeel schuilt in wezen in het feit, dat
beide grootmachten over deze wapens be
schikken en in een eventueel groot konflikt
zal geen van beide het aandurven de eerste
te zijn die een dergelijk wapen gebruikt,
omdat hij met vrijwel 100 °/o zekerheid
weet, dat de vijand die nooit in één slag
totaal te vernietigen is, dan met dezelfde
wapens zal terugslaan.
Anders lag dit indertijd bij het gebruik
van het eerste strijdgas in de eerste we
reldoorlog, toen de vijand er door werd
verrast. Hetzelfde zagen we in 1945 bij de
atoomaanval op Japan, dat op dit wapen
geen antwoord had. In diezelfde tweede
wereldoorlog beschikte beide partijen over
grote arsenalen met gaswapens en toch
Mensen, die het geluk hebben steeds
goed te slapen, kunnen er zich geen voor
stelling van maken, hoe verschrikkelijk sla
peloze nachten zijn. Helaas klagen steeds
meer mensen over slapeloosheid. Men vindt
de verschijnselen niet alleen bij Europeanen
en Amerikanen, want de slapeloosheid is
een verschijnsel dat samengaat met de be
schaving en het begint nu ook steeds meer
voor te komen in de ontwikkelingslanden.
De slaap is niet, zoals velen denken, een
passief gebeuren, maar een aktieve bezig
heid in de hersenen. Dit is namelijk de ont
dekking die professor Jielholz te Bazel
enige jaren geleden deed. De verschillende
zogenaamde „slaapzones" treden daarbij in
werking, terwijl het bewustzijn, zoals we
dat tijdens het wakker zijn kennen, lang
zaam verdwijnt. De diepte van de slaap
verandert steeds in de loop van de nacht
en het merkwaardige is wel, dat blijkt,
dat de echt diepe slaap niet de slaap is,
waarbij de mens zich het meest ontspant.
Geheel ontspannen is men juist tijdens de
zogenaamde „aktieve slaap". De spieren
zijn dan geheel ontspannen en komen tot
rust, maar uit verschillende waarnemingen,
zoals de elektrische stroom, die men kan
meten als gevolg van de hersenaktiviteit
en die even groot is als in waaktoestand,
de bewegingen van de ogen en het op
treden van dromen, blijkt dat men dan toch
aktief is.
Zuigelingen slapen voor het grootste deel
op deze manier, maar deze verkwikkende
manier van slapen wordt allengs kleiner
bij het ouder worden. Twintigjarigen be
reiken deze toestand slechts gedurende een
vijfde deel van totale slaap en op oudere
leeftijd wordt het percentage nog kleiner.
Dat is het gevolg van de veranderingen,
die in ons plaatsvinden bij het ouder wor
den. Natuurlijk zijn er grote verschillen
en die hangen samen met diverse indivi
duele faktoren.
De „aktieve slaap" is echter een absolute
noodzakelijkheid, want gedurende die pe-
Moet de mens, wanneer hij ouder wordt
zich op een andere manier gaan voeden
dan voorheen? Ook al zijn de meningen
over de meest doelmatige eetgewoonten
sterk verdeeld, over het feit dat men wan
neer men ouder wordt (en zeker wanneer
men eenmaal de vijftig is gepasseerd) zich
anders dient te gaan voeden, zijn de me
dici en physiologen het beslist eens. Het
staat namelijk vast, dat op een dergelijke
leeftijd er zich bepaalde wijzigingen in de
lichaamsprocessen voltrekken, waardoor de
behoeften veranderen. Dit betekent overi
gens niet, dat men ziek is. Het is een
natuurlijke verandering, die samenhangt
met het ouder worden.
Door bepaalde omstandigheden zijn de
fermenten in ons lichaam niet meer zo
aktief als vroeger. Fermenten geeft men
ook wel de naam enzymen. Het zijn stoffen
in het organisme, die bij de opbouw of
afbraak van belangrijke stoffen nodig zijn
en deze scheikundige reacties die in ons
lichaam plaatsvinden worden er door ge
regeld. Op het gebied van de stofwisseling
spelen zij dus een zeer belangrijke rol.
Wanneer, zoals boven gesteld, hun aktivi-
teit minder wordt, laat dit uiteraard niet
na een ongunstige invloed te hebben op
de totale stofwisseling van de ouder wor
dende mens.
Het gevolg hiervan is, dat bijna alle
voedingsbestanddelen minder goed worden
verwerkt en wel speciaal de vitaminen BI
en C en kalk. Aangezien ons lichaam nu
eenmaal een bepaalde hoeveelheid van di
verse stoffen nodig heeft, kan door de
geringe aktivileit van de fermenten een
toestand ontstaan, waarbij een ernstig te
kort van het een of ander optreedt. Is er
een tekort aan zuur- en verteringsfermenten,
dan kan de vetresorptie daar onder lijden.
Het gevolg hiervan kan weer zijn, dat een
deel van met het voedsel opgenomen Cal
cium (kalk) zich met het onverteerbare vet
verbindt en later via de stoelgang onge
bruikt te worden uitgescheiden. Aangezien
werd door geen van de partijen, hoe hoog
de strijd ook oplaaide, hiervan gebruik
gemaakt. Zelfs Hitier durfde het niet aan,
toen zijn rijk al op instorten stond. De
Duitsers zochten het in hun V-raketten,
waar de geallieerden moeilijk een antwoord
op wisten, en de Amerikanen in het atoom
wapen, waar de Japanners voor moesten
capituleren. Dus steeds een nieuw geheim
wapen, dat de vijand moest verrassen en
waartegen hij geen gelijkwaardig wapen
kon stellen.
Daarom kan men de huidige A-, B-, en
C-wapens dan ook gevoeglijk beschouwen
als afschrikwekkende wapens, die door hun
dreiging eventuele tegenstanders tot ma
tiging zullen dwingen.
Slechts daar, waar men weet dat de
tegenstander geen gelijkwaardig tegenwapen
bezit, zoals bij lokale konflikten (het ze
nuwgas, dat de Egyptenaren gebruikten in
de strijd in Jemen en het traangas en de
ontbladeringsmiddelen, die de Amerikanen
in Vietnam gebruikten) durft men het
aan. Bij een groot internationaal konflikt
staat wel vast, dat beide partijen zich vele
malen zullen bedenken alvorens tot der
gelijke middelen hun toevlucht te nemen.
Wie er ooit toe zou besluiten weet, dat
niet alleen de tegenstander maar ook het
eigen land het slachtoffer zal worden, het
geen met dergelijke wapens niet meer be
tekent dan de uitroeing van een aan
zienlijk deel van de wereldbevolking.
riode voltrekken zich ook onze dromen en
die dromen zijn bijzonder belangrijk, aan
gezien hierdoor onze geestelijke balans
weer wordt hersteld. We bevrijden ons als
het ware van de psychische konflikten, die
we tijdens het wakker zijn hebben opge
daan. Dat deze periode van „aktieve slaap"
een levensnoodzaak is, blijkt wel uit het
feit, dat zelfs mensen, die lijden aan ern
stige slapeloosheid toch, al is het maar
kort, even die periode van aktieve slaap
doormaken, waardoor ze toch enigszins
ontspannen zijn en weer wat kracht hebben
opgedaan.
Uiteraard is slapeloosheid voor de pa
tiënt iets verschrikkelijks, waarvan mensen
die normaal slapen zich nauwelijks een
voorstelling kunnen maken. De oorzaak van
slapeloosheid kunnen zeer gevarieerd zijn.
We denken hierbij aan ziekte, pijnen, ader
verkalking, het verblijven in een werkom
geving waar giftige stoffen worden inge
ademd. Dan zijn er nog enkele psychische
invloeden, zoals depressieve angststemmin-
gen. Wil de arts de slapeloosheid van een
patiënt behandelen, dan zal hij uiteraard
eerst naar de oorzaak moeten zoeken. Bij
ziekte of pijnen, zal hij daartegen moeten
optreden. Bij een gestoorde bloedtoevoer
naar de hersenen als gevolg van aderver
kalking, zal hij middelen geven, die de
doorbloeding van de hersenen bevorderen
en zo zal hij voor elk geval trachten eerst
verbetering aan te brengen.
De algemene bekende normale slaap
middelen zal hij echter zoveel mogelijk
vermijden. Bij deze middelen bestaat na
melijk het gevaar van verslaving en bo
vendien werken zij de zo noodzakelijke
aktieve slaap tegen. Dat blijkt bijvoorbeeld
al uit het feit, dat men zich na het ge
bruik van slaapmiddelen lang niet zo fijn
uitgerust voelt als na een normale slaap.
De belangrijke aktieve slaap wordt namelijk
geschaad. Het behandelen van de echte
oorzaak der slapeloosheid is daar belang
rijker dan het innemen van slaapmiddelen.
alle processen en funkties als de tandwielen
van een klok in elkaar grijpen, heeft dat
weer tot gevolg, dat de beenderen een
tekort aan kalk Irijgen, waardoor ze broos
worden, een verschijnsel dat we veel bij-
oudere mensen aantreffen. Het zijn verande
ringen, die betiteld worden als Osteoporose.
Nu bestaat wel de mogelijkheid deze
verminderde fermentaktiviteit in gunstige
zin te beïnvloeden door het gebruik van
bepaalde enzympreparaten, maar er is ook
veel te bereiken door een aangepaste voe-
ding.
Het resultaat van zo'n aangepaste voe
ding is groter al naar gelang men er eerder
mee begint, want voorkomen is ook hier
beter dan genezen.
De ouder wordende mens moet er spe
ciaal op letten, dat hij voldoende eiwitten
krijgt. Hierbij spelen melk en haar bij-
produkten zoals kwark en kaas een be
langrijke rol. Ook volkorenbrood is zeer
nuttig. Volkorenbrood bevat niet alleen
bepaalde vetzuren, die een belangrijke bij
drage leveren bij de verwerking van vetten,
maar ook vitaminen van de B-groep die
weer voor het gezonde organisme onont
beerlijk zijn.
Wanneer men ouder wordende mensen
adviseert om vooral melk, fruit, groenten
en volkorenprodukten te gebruiken inplaats
van de pure kaloriën-leveranciers zoals sui
ker, koolhydraten, e.d. dan heeft dat de
bedoeling dat zij met de kaloriën ook
divrese belangrijk voor de stofwisseling zo
nuttige bijstoffen in hun lichaam krijgen.
Hierdoor is men dan in staat uit een be
trekkelijk klein aantal kaloriën een maxi
mum aan voedingsphysiologisch nut te ha
len.
Uiteraard heeft een dergelijke voedings-
methode ook zijn nut voor jonge mensen.
Zeker is het belangrijk, wanneer men reeds
jong tot een dergelijke voeding besluit,
waarvan men later bij het ouder worden
zoveel nut kan hebben.
Wanneer de moderne mens ziek is of
pijn heeft, dan consulteert hij de dokter
en die schrijft hem medicijnen voor, die
hem beter moeten maken. Met het recept
begeeft hij zich naar de apotheek en daar
maken speciaal opgeleide deskundigen het
medicijn voor hem klaar. Wat de patiënt
gebruikt, weet hij meestal zelf niet, maar
in veel gevallen zijn de medicijnen vervaar
digd volgens oude recepten en uit grond
stoffen die bijna zo oud zijn als de mens
heid zelf.
Gedurende het grootste deel van het be
staan van de mens op aarde was hij geheel
op de natuur aangewezen waar het de be
strijding van pijn en ziekte betrof en de
planten hebben hem daarbij grote diensten
bewezen.
Het staat vast, dat reeds de primitieve
oermens zich met behulp van plantaardige
stoffen aan de geneeskunst heeft gewijd.
Wanneer we dat overdenken rijst ogenblik
kelijk de vraag, hoe het mogelijk is, dat
de mens zijn juiste keus wist te maken
uit de duizenden en duizenden planten
die hem op aarde omringen.
Het staat wel vast dat de mens evenals
de dieren, in zijn primitieve stadium be
schikte over een geneesinstinkt. Evenals de
kat instinktief gras eet, wanneer haar maag
van streek is en het vee bepaalde planten,
die giftige stoffen bevatten, tussen het
gras laat staan, heeft de mens instinktief
aangevoeld welke kruiden hem van dienst
konden zijn bij de bestrijding van ziekten
en pijnen.
Later toen de mens deze eigenschap kwijt
raakte, bouwde hij voort op traditie en
ervaring, daarnaast lustig experimenterend,
terwijl bovendien het toeval hier en daar
een handje hielp. Zo heeft de schat aan
plantaardige geneesmiddelen zich in de
loop van duizenden jaren gestadig uitgebreid
Hoezeer de mens verstrikt in bijgeloof
kan dwalen, blijkt wel uit de zogenaamde
signatuurleer, die elke wetenschappelijke
grondslag mist. Volgens deze leer zouden
die planten, die de mens tot heil kunnen
strekken door tekenen kenbaar zijn. Be
haarde planten zouden een middel tegen
Wanneer men een open oog heeft voor
de ontwikkelingen van deze tijd, dan ziet
men duidelijk, dat er zich in snel tempo
processen voltrekken, die onze maatschap
pelijke structuur grondig zullen veranderen.
Wij leven momenteel in een soort over
gangsperiode en het is duidelijk, dat daarin
spanningen optreden die zo nu en dan ook
tot uitbarstingen leiden, omdat de ontwik
kelingen dermate snel gaan, dat niet ieder
een zich snel genoeg daaraan kan aan
passen. Dat is ook de oorzaak van veel
ontevredenheid, die zich vooral onder de
jeugd manifesteert.
Jonge mensen zijn van nature belust op
vrijheid, vooral wanneer zij op een leeftijd
komen dat zij zich gaan ontworstelen aan
het ouderlijk gezag. In die periode zijn zij
vol idealen en willen zij trachten zichzelf
te zijn en te vinden en daarvoor hebben
zij vrijheid nodig. Zij hebben echter over
het algemeen nog geen besef van het feit,
dat in een maatschappij, zoals die zich mo
menteel door de omstandigheden en evo
lutie ontwikkelt, er slechts sprake kan
zijn van een beperkte vrijheid, namelijk
vrijheid in gebondenheid. Het individu kan
in maatschappelijk veifoand leven, namelijk
tot op zekere hoogte vrij zijn, omdat de
gemeenschap waarin hij leeft, voor haar
instandhouding en het juiste verloop van
de processen die zich in die gemeenschap
afspelen, genoodzaakt is bepaalde regels
op te stellen, waaraan iedereen binnen die
gemeenschap zich heeft te houden.
Het benauwende voor veel jonge mensen
is, dat door de huidige ontwikkeling de
gemeenschap genoodzaakt is steeds meer
regels op te stellen, meer eisen te stellen
aan de leden en daarmee de vrijheid van
het individu meer beperkt. Dat brengt
weerstanden met zich mee die nu en dan
tot uitbarstingen leiden.
Wat zien we momenteel gebeuren? Onze
maatschappelijke en economische ontwik
kelingen hebben vormen aangenomen, die
het voor de overheid noodzakelijk maken
haar invloed op de gemeenschap uit te
breiden. We behoeven hierbij alleen maar
te denken aan een gebied als sociale zaken.
De leden van de gemeenschap verlangen
meer veiligheid op sociaal terrein. De over
heid dient deze veiligheid te bieden, doch
dat brengt met zich mee, dat de leden
van de gemeenschap zwaarder worden be
last, dat zij zich aan nieuwe spelregels
moeten gaan houden, kortom er een nau
were relatie tussen burger en overheid
ontstaat.
De overheidsinvloed zal op korte termijn
nog meer gaan toenemen. Dit heeft weinig
te maken met de politieke wil en kleur
van een bepaald kabinet, maar komt louter
voort uit een technische noodzaak, omdat
de overheid de behoeftenbevrediging van
een aantal collectieve zaken ter hand moet
I nemen.
We zien dit op velerlei terreinen. We
haaruitval zijn. Planten met rood melksap
vormden volgens deze leer een geneesmiddel
tegen bloedziekten, geel melksap tegen
geelzucht en zo zouden we door kunnen
gaan. Niets is echter minder waar dan
dat deze signatuur juist zou zijn.
In de loop der tijden heeft de mens
zich een schat aan ervaring verworven en
naarmate de wetenschap zich verder ont
wikkelde leerde hij al deze plantaardige
stoffen op de juiste wijze aanwenden.
Het toeval heeft in veel gevallen een
handje geholpen en daarover zijn diverse
verhalen in omloop, die weliswaar in de
meeste gevallen niet gecontroleerd kunnen
worden, doch dermate voor de hand liggen,
dat de mogelijkheid van het gebeuren niet
uitgesloten is.
Zo zou een koortslijder in de rimboe
zijn dorst hebben gelaafd met water van
een stroompje en de koorts verdween. Bij
later onderzoek bleek, dat het water op
geloste stoffen bevatte van een omgevallen
kinaboom. De koortswerende eigenschappen
van de bast van deze boom worden nog
voortdurend aangewend in de vorm van
„kinine".
Zo zouden er nog veel meer voorbeelden
kunnen worden genoemd. Duizenden plan
ten staan ten dienste van de lijdende mens
heid en zij hebben in de loop der eeuwen
hun nut bewezen. Reeds in 1898 publiceerde
Dragendorff in zijn bekende werk „Heil-
pflanzen" er niet minder dan ruim 12.000.
Nog regelmatig ontdekt men nieuwe bruik
bare planten naast de van ouds bekenden,
zoals opium, kina, moederkoren, vinger
hoedskruid, rabarber, sennabladeren, cas-
cara en vele anderen.
Dikwijls komen deze nieuwe planten tot
ons via primitieve volkeren die ze al sinds
mensenheugenis gebruiken voor de bestrij
ding van bepaalde kwalen. Mannen van
de wetenschap komen dan plotseling tot
de ontdekking, dat dergelijke primitieve
een bepaald soort plant benutten voor
een geneeskundig doel. Men gaat een en
ander onderzoeken en komt tot verrassende
resultaten. Zo vormt de flora een schat
kamer tot heil der mensheid.
zien het op economisch gebied, waar sprake
is van het vormen van steeds grotere een
heden en het wegvallen van de kleintjes
die de ontwikkelingen niet kunnen bij
houden. We zien dit op het gebied van de
volksgezondheid, in het bijzonder waar het
gaat om bodem-, water- en luchtverontrei
niging te bestrijden. We zien het op het
gebied van de recreatie, de planologie, de
internationale samenwerking en op zoveel
andere terreinen. Het zijn geen zaken die
door particulieren, hoe groot, machtig of
deskundig ook, kunnen worden behandeld.
Hier dient de overheid, als vertegenwoor
diger van ons allen, de zaken te behartigen.
Het zal echter duidelijk zijn, dat er nu
en in de toekomst aan diezelfde overheid
aanzienlijk hogere eisen zullen worden ge
steld in het bijzonder waar het gaat om
visie, initiatief en dynamiek. Doordat de
overheidsinvloed toeneemt, worden we meer
afhankelijk van wat die overheid doet en
hoe zij het doet. Dit houdt weer in, dat
wij levend in de „vrije wereld" er groot
belang bij hebben dat onze invloed op
de overheid ook groter wordt. Daarom is
het zeker in de toekomst van belang, dat
de Nederlander meer politiek bewust wordt
en dat ons parlement in de ware zin des
woords het controle-apparaat wordt van
de leden van de gemeenschap. Het een
vloeit uit het ander voort.
GERANIUMS IN DE BALKON-
BAKKEN
Het is een feit, dat balkonbakken vol
met fraaie, fel gekleurde bloemen, het
aanzien van een huis bijzonder opvrolijken.
Als planten in de balkonbakken gebruikt
men dikwijls geraniums, die luisteren naar
de mooie, vreemde naam: Pelargoniums.
De geranium wordt hiervoor genomen, om
dat deze plant bijzonder geschikt is voor
het doel.
Voordat we de geranium in de balkon-
bak zetten, moet de aarde goed vochtig
worden gemaakt, zodat de plant goed aan
slaat. Ook de kluit van de over te zetten
geranium maken we goed nat, dit om te
voorkomen dat de kluit uit elkaar valt.
Bovendien is zo'n natte kluit veel gemak
kelijker uit de bloempot te krijgen.
Geraniums die aanvankelijk hebben bin
nen gestaan, zetten we niet zonder meer
in de balkonbak. Eerst moeten deze gera
niums aan de buitenlucht wennen en daar
na zetten we ze pas over. We plaatsen
ze daartoe op een mooie dag buiten.
Wanneer ze eenmaal zijn gewend, kunnen
ze in de bakken worden gedaan.
Denkt u er ook aan om onder in de
bak een laagje potscherven te leggen, op
dat het overtollige water kan weglopen
door de gaatjes. Anders krijgt u rotting
in de bak en sterven uw planten af.
SLAPELOOSHEID, EEN BESCHAVINGSVERSCHIJNSEL
HET VOEDINGSPATROON MOET ANDERS WORDEN
GEVOLG VAN ONTWIKKELING NAAR EEN NIEUWE MAATSCHAPPIJ
