schaatsen
druk
werk
De macht Tan
ambtenaren
Onze geest ontwikkelt te traag
Alleen deze week
Predikbeurten
KI KORSTAM JE-GOES
HULPCENTRUM
01100 -14444
tuinzaden
MOET EFFECTIEF GECONTROLEERD EN REPERKT WORDEN
Toen enkele maanden geleden de zaak Menten het Nederlandse volk be
roerde en het beleid van de minister van justitie ter discussie werd gesteld
in een door miljoenen TV-kijkers gadegeslagen Kamerdebat, viel voor de zo
veelste maal de naam van mr. Mulder, topambtenaar van het ministerie van
justitie en als secretaris-generaal van dit departement kennelijk bekleed met
grote macht. In een eerder stadium leidde een conflict met deze topambte
naar tot het aftreden van staatssecretaris Glastra van Loon, ook een affaire
waarbij de ambtelijke macht reeds uitgebreid ter sprake kwam.
De affaires op het departement'van justitie zijn een symptoom van een veel
groter probleem, dat door de gestadige uitbreiding van de taken van de cen
trale-, provinciale en locale overheid steeds actueler gaat worden. Hoe ver reikt
de macht van ambtenaren in onze democratie en hoe groot en hoe contro
leerbaar is de invloed die zij uitoefenen op de politieke gezagsdragers, die
uiteindelijk de beslissingen moeten nemen en daarvoor ook de politieke en
persoonlijke verantwoordelijkheid dragen?
Ilgen inbreng bij beleidsvorming.
Op centraal overheidsniveau is het de mi
nister, die de beleidsbeslissingen neemt,
daarvoor politieke verantwoordelijkheid
draagt en verantwoording voor deze be
slissingen verschuldigd is aan het parlement.
Maar de minister en op lager overheids
niveau burgemeester en wethouders heb
ben de beschikking over een ambtelijk appa
raat, dat weliswaar de beslissingen niet
neemt, maar deze wel helpt voorbereiden.
Daarbij is het allerminst uitgesloten dat
de ambtenaren een eigen inbreng bij de
beleidsvorming hebben en dat geldt na
tuurlijk vooral voor de topambtenaren, die
op bepaalde gebieden vaak over een kennis
en ervaring beschikken, die de minister of
een andere politieke gezagdrager niet in
die mate bezit.
Op die manier kunnen ambtelijke figu
ren, ook al zijn zij formeel ondergeschikt
aan een politieke figuur, toch veel macht
uitoefenen, al is het vaak een verborgen
macht, die niet effectief gecontroleerd kan
worden. Dat is bij de verschillende affaires
rondom het departement van justitie dui
delijk gebleken. Steeds werd daarbij de
naam van secretaris-generaal mr. Mulder
genoemd en dat zal zeker niet toevallig zijn.
Maar over de grenzen van zijn macht
bleef het gissen en speculeren en als niet-
politieke figuur kan hij niet door het par
lement ter verantwoording worden geroepen.
Wel kan een ambtenaar te allen tijde door
zijn politieke superieur ter verantwoording
worden geroepen en dat gebeurt in de prak
tijk zeker ook wel, maar het is duidelijk
dat een minister, wethouder etc. er ander
zijds voor moet zorgen dat hij met zijn
ambtenaren op goede voet moet blijven,
want hij kan ze eenvoudig niet missen om
een effectief beleid te voeren.
650.000 ambtenaren.
De macht van het ambtelijk apparaat is
een onderwerp, dat de laatste jaren terecht
steeds grotere aandacht heeft gekregen. Veel
meer dan vroeger bemoeit de overheid zich
thans met vrijwel alle facetten van het
maatschappelijk leven. Ruim een eeuw ge
leden stelde Vader Staat zich nog maar
uiterst bescheiden op. De staatsbemoeienis
beperkte zich toen hoofdzakelijk tot sec
toren als de buitenlandse politiek, justitie,
defensie en de belastingheffing.
Op sociaal en economisch terrein was de
taak van de overheid beperkt en pas na
1870, toen de industriële revolutie zich
duidelijk begon te manifesteren, ging de
overheid zich meer en meer met sociale
aangelegenheden bemoeien. Op economisch
terrein werd de overheid pas goed actief
in de jaren dertig, toen de grote econo
mische wereldcrisis daartoe aanleiding gaf.
Na de tweede wereldoorlog ging de over
heidsbemoeienis zich uitstrekken over bijna
alle sectoren van het maatschappelijk le
ven. Het ambtelijk apparaat in ons land
heeft een omvang van circa 650.000 man,
dat is meer dan 10,5% van de totale be
roepsbevolking!
Controle, maar hoe?
Door de toename van overheidstaken is
ook de kans op een groter spanningsveld
tussen burgers en overheid steeds aanwezig.
De overheid heeft een belangrijke greep op
die facetten van het maatschappelijk leven,
die voor vele mensen van fundamentele
betekenis zijn. Denkt u maar eens aan
huisvesting en sociale zaken, instellingen
waar vele burgers iets van verwachten en
waar de ambtenaar op scherpe kritiek kan
rekenen, als de verwachtingen van zijn
clientele niet beantwoord worden.
Maar ook op het hoogste niveau is er
sprake van grotere invloed van het ambtelijk
apparaat. Vandaar dat het voor politieke
instanties steeds moeilijker wordt dit im
mense apparaat afdoende te controleren.
Dat is een verontrustende zaak. Natuurlijk
mag de ambtenaar zijn eigen inbreng heb
ben, maar we moeten wel inzicht hebben
in wat hij doet en waar de grenzen van
zijn bevoegdheid liggen. Een enkele jaren
geleden gedane suggestie van de Utrechtse
staatsrechtsgeleerde prof. Crince le Roy om
een soort controlebureau in het leven te
roepen, in de zin b.v. van de Algemene
Rekenkamer, dat het doen en laten van
het ambtelijk apparaat kan controleren, ver
dient zeker serieuze overweging.
Ook meer openbaarheid over de totstand
koming van ambtelijke beslissingen is een
wens, die in een democratisch land als
Nederland gehonoreerd zou moeten worden.
(Nadruk verboden).-
Mr. A. Bronsbergen.
HET GROTE TOEKOMSTPROBLEEM
DE TECHNISCH-WETENSCHAPPELIJKE ONTWIKKELING
HOUDT GROTE GEVAREN IN
Eén van de grootste problemen, waarmee
de mensheid in de naaste toekomst zal
worden geconfronteerd en die catastrofale
gevolgen kan hebben, is onze trage gees
telijke ontwikkeling. We bedoelen hier niet
de ontwikkeling die de mens normaal op
doet vanaf zijn geboorte tot ver in zijn
volwassenheid, waar het om gaat is, dat
die ontwikkeling in feite niet ver genoeg
gaat.
Onze geestelijke ontwikkeling, het denk
vermogen in zuiver geestelijk opzicht, dat
wat ons bracht tot de „beschaafde" leef
wijze, tot het besef van normen e.d., houdt
geen gelijke tred met de stormachtige ont
wikkeling van ons technisch-wetenschappe-
lijk kunnen. Om het extreem te stellen: de
mens is technisch-wetenschappelijk tot de
wonderlijkste en diepstingrijpende dingen in
staat, doch zijn normbesef en zijn algeheel
geestelijk niveau is nauwelijks iets hoger
dan dat van de antieken. Het ziet er naar
uit, dat dit op korte termijn tot grote
problemen zal leiden. Op technisch-weten
schappelijk terrein zijn momenteel zaken in
ontwikkeling, die over een aantal jaren rea
liteit zullen worden, doch die wij als mens
geestelijk niet aan zullen kunnen en dan
staan we voor de grootste crisis in het
bestaan van de mensheid.
Voor een belangrijk deel liggen deze pro
blemen in het vlak van moraal en verant
woordelijkheid. We behoeven maar te den
ken aan de grote moeilijkheden die wij
mensen reeds hier op aarde hebben om
met elkaar in vrede te leven. Dat lukt ons
in weerwil van vele pogingen nog steeds
niet helemaal. Nu gaan we binnenkort in
kleine groepjes de aarde verlaten om voor
langere of kortere tijd op onze maan of
andere planeten te gaan verblijven. De vraag
is, hoe zullen de mensen zich houden? Ont
staan er daar, buiten de controle van de
aarde grote problemen? Of zullen de bij
zonder moeilijke en levenvijandige omstan
digheden juist het betere in de mensen
oproepen en zal de samenwerking onder die
omstandigheden beter zijn dan hier op
aarde? Hoe zal het gaan met moraal en
normbesef?
De technische ontwikkeling met zijn
ruimtevaartproblemen is maar één facet van
het geheel. Er zijn andere nog dieper in
grijpende ontwikkelingen op komst, die ons
voor schier onoverkomelijke moeilijkheden
zullen plaatsen. We hebben kunnen ver
nemen over de mogelijkheden die er bestaan
om kinderen te kweken buiten het lichaam
van de moeder in laboratoria en wat nog
belangrijker is, wat zal de toekomst bren
gen, wanneer de medische wetenschap over
een aantal jaren in staat zal zijn bewust
invloed uit te oefenen op de erfelijke eigen
schappen van het individu. Daar wordt op
diverse plaatsen in de wereld al naarstig
op gestudeerd en de geleerden dringen
steeds verder door in die wonderlijke, mys
terieuze wereld van genen en chromosomen,
van DNA en RNA.
Wanneer we nu het een aan het ander
koppelen, dan zou dit betekenen, dat de
mens in de naaste toekomst in staat zou
zijn om in het laboratorium kinderen te
kweken, volgens een bepaald type en model.
Het is duidelijk, dat een dergelijke ont
wikkeling enorme gevaren kan inhouden,
gevaren die slechts kunnen worden bezwo
ren, wanneer de mens op een geestelijk
hoger niveau staat dan momenteel het ge
val is. De vraag is, of het geestelijk niveau
in de korte tijd die ons nog rest voordat
het zover is, wel zal stijgen tot dit ver
eiste niveau. Gezien de trage ontwikkeling
in de voorbije eeuwen, kan men dit niet
verwachten.
In dat geval staat vast, dat men in de
toekomst voor niet door een mens te aan
vaarden verantwoordelijkheid zal komen te
staan, hetgeen enorme problemen met zich
zal brengen. Worden wetenschap en tech
niek in de toekomst door onverantwoor
delijke lieden voor mensonwaardige doel
einden aangewend, dan is de ellende niet
te overzien.
Nog nooit in de geschiedenis heeft de
mens zulk gevaarlijk speelgoed gehad en
is zijn macht zo groot geweest. Hierin schuilt
uiteraard het grote gevaar Van zelfver
nietiging.
OVER DE LEEFTIJD VAN DIEREN
GESPROKEN
Hoe oud kunnen dieren worden? Dat is
een vraag die dikwijls wordt gesteld, doch
waarop het antwoord in veel gevallen niet
zo eenvoudig is te geven. Ten eerste zijn
er grote verschillen tussen de diverse dier
soorten. De ene soort wordt soms aan
merkelijk ouder dan de andere, maar ook
individueel blijken er grote verschillen te
bestaan. De wetenschappelijke onderzoekers
kunnen wat dat betreft soms voor wonder
lijke en interessante feiten komen te staan.
Zo nam men geruime tijd aan, dat bij
voorbeeld de steriet, een tot de steuren
behorende vis in de Zwarte Zee, ongeveer
zes tot zeven jaar oud kon worden. Niets
blijkt echter minder waar te zijn, daar kan
men in Artis over meepraten, waar men in
1883 een steriet kreeg, die niet minder dan
bijna zeventig jaar in het aquarium heeft
geleefd.
Iets soortgelijks maakte men mee met
meeuwen. Aanvankelijk was men van me
ning, dat de meeuw een niet zo hoge ou
derdom bereikte, doch enige jaren geleden
kwamen Duitse vogeldeskundigen tot de
ontdekking, dat een bepaalde meeuw de
ouderdom van niet minder dan ruim 31
jaar had bereikt, alvorens het dier overleed.
Dat was toen een record dat inmiddels is
gebroken door een meeuw in de Verenigde
Staten. Toen die meeuw overleed vond men
hem met een ring met datum om de poot,
waaruit bleek dat deze meeuw de leeftijd
van zeker 36 jaar had bereikt.
We zien dat er wat de leeftijden van
dieren, zich nog wel verrassingen kunnen
voordoen cn dat er dieren zijn die beslist
ouder worden, dan we tot op heden menen.
WIJKVERPLEGING
Weekenddienst en
avond- en nachtdienst
24 febr. 3 maart
S. J. de Bruin, Veerweg 28,
Telefoon 01107 - 6 84.
WEEKENDDIENST
voor Noord-Beveland
van vrijdagavond 7 uur tot
maandagmorgen.
Janssen, Tel. 01108-319.
Spreekuur 's zaterdags en
zondags van 11.00—11.30 uur.
WATERSTANDEN
"H geldig voor
J| de noordkust
1H van
Noord-Beveland
FEBR./MRT.
hoogwater
25 vrijdag
6.46
19.19
26 zaterdag
7.39
20.17
27 zondag
8.45
21.23
28 maandag
9.59
22.31
1 dinsdag
11.16
23.43
2 woensdag
12.21
3 donderdag
0^41
13.13
voor zondag 27 februari 1977.
Ned. Herv. Kerk Colijnsplaat
10 uur dhr. L. Kraak uit Wol-
phaartsdijk en 2.30 uur dhr.
Rouw uit Haamstede.
Ned. Herv. Kerk Kamperland
9.30 en 2.30 uur ds. Ph. M.
Becht. Kindernevendienst
oudste groep.
Ned. Herv. Kerk Kats
10.30 uur ds. Fagel, em. pred.
te Veere.
Ned. Herv. Kerk Kortgene
9 uur ds. P. van Die uit
Wolphaartsdijk.
Ned. Herv. Kerk Wissenkerke
10 uur ds. J. L. Leestemaker
en 2.30 uur ds. P. Joosse.
Ned. Herv. Kerk Geersdijk
10 uur ds. A. P. Heiner (bed.
H. A.) en 2.30 uur ds. J. L.
Leestemaker (beide gekomb. in
Geref. Kerk).
Gerei Kerk Kamperland
9.30 uur ds. Passchier uit
Souburg en 4.30 uur ds. Schel
ling uit Heinkenszand.
Gerei Kerk Colijnsplaat
10 uur ds. F. W. Dillingh uit
Bergen op Zoom en 2.30 uur
drs. A. P. Heiner jr.
Gezet. Kerk Geersdijk
Gecomb. Ger. Kerk (bed. H. A.)
10 uur ds. Heiner en 2.30 uur
ds. Leestemaker.
Geref. Kerk Wissenkerke
10.30 uur ds. J. G. Arensman
en 2.30 uur ds. P. Joosse uit
Vlissingen (Koll. geest. verz.
zeevarenden.
Geref. Kerk Vrijg. Kamperland
Veerweg 53.
9.30 uur ds. P. Schelling van
Middelburg en 2.30 uur leesd.
Gerei fiwn Kamperland
10 en 5 uur leesdienst.
Gael Gem. Colijnfiplaat
10 en 4 uur leesdienst
Gerei Gem. Kortgene
10.30, 3.00 en 6.30 uur leesd.
Woensdag 2 maart 7.30 uur
ds. J. van Vliet van Aagtekerke
Blij en dankbaar zijn wij
met de geboorte van onze
zoon
Wouter
op 22 febr. 1977.
Karei en Marita
de Haas - de Groof
Kortgene, Hoofdstr. 45,
Tel. 01108-7 79.
Voor het vele bezoek,
kaarten, bloemen e.d. tij
dens mijn verblijf in het
ziekenhuis en bij mijn
thuiskomst, ontvangen,
wil ik, mede namens mijn
vrouw en kinderen, u
hartelijk danken.
M. van Belzen.
Kamperland, febr. 1977.
Nieuwstraat 80.
Met dank voor Gods
goedheid wil bestel
ler J. I. van Gilst te
Colijnsplaat op vrij
dag 25 febr. geden
ken, dat hij 40 jaar
bij de PTT in dienst
Met dit jubileum is
er voor vrienden en
bekenden gelegen
heid om hem te feli
citeren 's middags
tussen 3 en 4.30 uur
in het dorpshuis „De
Brug".
Voor genodigden is
er 's avonds receptie
in besloten kring tus
sen 8 en 11 uur in
het dorpshuis „De
Brug".
Corr.-adres: Voorstr.
47, Colijnsplaat.
Te koop gevraagd:
HUIZEN
BOERDERIJTJES
RECREATIE
OBJECTEN
ZAKENPANDEN
4 PERCELEN
GROND
Inlichtingen:
RODELKO B.V.
Kade 23, Veere,
Tel. 01181-5 55
's avonds dhr. Wattel
TeL 01186- 15 78.
VOORDEEL-AANBIEDING
SPORTIEVE KINDERWAGEN
bruin en blauw velours, bruin en
blauw denimslechts 199,
LEDIKANTJE
bruin, mt 60 X 120, met matras slechts 139,
METALEN KINDERSTOEL/TAFELTJE
met stoel, bruin en blauw 39,50
BABYHUIS
Langeviele 4 Middelburg
ZEEUWS INKASSOBUREAU
J MAATSCHAP
(Lid Ned. Ver. v. Rechtskundige Adviseurs)
Vosmaerstraat 2-4 Postbus 234
Tel. 01100- 13830
Inkasso van vorderingen Rechtszaken
HUUR-, PACHT- EN ARBEIDSZAKEN
Adviezen Informaties Kontrakten
NOORD- EN MIDDEN-ZEELAND
Geen natuurijs, maar wel
met de IJsclub „Wissenkerke" in
"DE UITHOF" - DEN HAAG
op 5 maart van 14.00 tot 16.30 uur.
Kosten 10,p. p., incl. toegangskaart.
Opgave vóór 1 maart bij J. Koster, Tel.
01107-706 of C. P. Remijnse, Tel. 01108-410.
Vertrek met de bus vanaf: Kamperland, Ga
rage Van Halst, 11.00 uur; Wissenkerke,
Dorpshuis, 11.10 uur; Geersdijk, Bushalte,
11.15 uur; Kortgene, Kerkplein, 11.25 uur;
Colijnsplaat en Kats, A.N.W.B.-station, 11.40 u
Namens het bestuur,
C. P. Remijnse, secr.
Ook dit jaar weer onze
bekende
85 cent per pakje.
Bloemisterij
DE GRAAF
Bernhardstraat 36, Kort
gene, Telef. 01108 - 5 33.
Onze laatste
BONTMANTELS
bonthoeden. Bijv. van 795,—,
nu te geef slechts 349,
Bijv. van 1075,—, nu te geef
slechts 598,—. Div. bontman
tels v. halve prijzen. Krediet
service mogelijk. Volle garantie
De grootste en goedkoopste
bontzaak v. Nederland:
De Bontkoning, Hoogstraat 97,
Rotterdam-C. Extra, bij koop
reisgeld terug (ook benzine
auto). Vrijdags tot 21 uur geo
pend. Parkeerterrein v. zaak.
Bereikbaar in de weekends
Stichting voor Jeugd en
Gezin in Zeeland,
Adviesburo voor jongeren en
ruirWa Londensekaai 39, Mid*
delburg, TeL 01180-2 85 85.
ook hi bet weekend.
Voor al uw
Drukkerij
MARKUSSE
Wissenkerke
