NOORD-BEVELANDS
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
«•II
1201
D houdt nu
het meest gelezen blad
op Noord-Beveland
in handen
GIEPS GOUDEN VIJFJE
HOE OUD WORDEN BOMEN
door Henk van Heeswijk
A. J. van Gilst
No. 3720
Donderdag'12 augustus 1976
79e jaargang
Druk en uitgave: Drukkgri£Markusse te Wissenkerke, Tel 3 08, Giro 206882
Abf/flnementsprijs ƒ16,— per jaar Franco per post ƒ25,— per jaar Advertenties 27 ct. per mm, exel. BTW
Voor fouten in advertenties per telefoon opgegeven, kunnen wij geen enkele verantwoordelijkheid dragen
FEUILLETON
„Meubelen per schip? Natuurlijk kon dat,
waarom niet? Mogelijkheden te over om ze
in deze haven te lossen. Wat dacht u, dat
die enkel voor vissers was? Iedereen, die
hier met zijn schip wil komen om te laden
of te lossen, kan hier meren. Uiteraard
tegen betaling van de daarvoor vastgestelde
havengelden."
Dus reisde Giep kort daarna naar Leeu
warden en had een gesprek met Pomstra.
Deze zou informeren of er mogelijkheden
waren om meubelen per schip te verzenden.
Naar Harderwijk. Dan kon Giep ze met
beide vrachtauto's wel daar vandaan naar
de hallen van zijn zaak overbrengen. Kwes
tie van nog geen twintig kilometer
Binnen twee maanden had men de zaak
rond en zegde Giep het kontrakt met de
Spoorwegen op. Temeer ook omdat bleek,
dat verscheping goedkoper was, omdat er-
meer in een schip verstouwd kon worden
dan in dertig spoorwagons. In die tijd
onthief Maarten Stroet zijn moeder van
haar werkzaamheden, omdat ze die niet
meer aan kon. Zo goed als Maarten weer
regelmatig in de fabriek en op de kantoren
kwam, was geleidelijk aan ook Griet Poort
weer gekomen. Het personeel wist, dat zij
uiteindelijk de meeste aandelen had, dus
men duldde haar weer in hun midden. Zij
het ook met tegenzin. Maar sinds een jaar
deed ze al het werk thuis. In een gerieflijke
bungalow, even buiten de stad, waar zij
met haar zoon woonde. Door de gestadige
groei van de fabriek werd de last haar
tenslotte te zwaar, zodat Maarten een deel
van de werkzaamheden overdroeg aan Pom
stra, die het op zijn beurt weer delegeerde
naar het kantoor, terwijl de man zelf een
dag minder reisde om althans de finan
ciële kant van het bedrijf onder controle
te kunnen houden. Dit alles ging vrij ge
ruisloos. In feite kwam het er op neer,
dat Griet Stroet niet meer in staat was,
als gevolg van haar leeftijd, dergelijk werk
te blijven verrichten. Tenslotte was ze de
zes kruisjes al gepasseerd.
In 1960 had Tonnie de lagere school door
lopen, maar omdat ze nog leerplichtig was,
kon ze er niet van af. Giep had al lang
ingezien, dat deze tweede dochter helemaal
niet geschikt was voor Mulo of HBS. In
overleg met Hielkje ging het kind na de
vakantie naar de Huishoudschool. Ze was
nu wel zo verstandig om in te zien, dat
het nooit weg was, wat ze daar zou leren.
Een jaar later had Jeltje de zes klassen
doorlopen. Fokje zat intussen in de vierde
klas van de HBS en had prachtige cijfers.
Giep had al een paar malen met zijn oud
ste, die nu vijftien was, gesproken over
haar toekomst. „Wat wil je? Je kunt uit
stekend leren, dus wat ons betreft je
moeder en ik zijn het hierover samen eens
mag je verder leren als je wilt." Fokje
had wel een paar voorkeuren, maar be
sliste tenslotte, dat ze voorlopig van plan
was de HBS te verwisselen voor de Kweek
school. „Misschien word ik voorlopig onder
wijzeres; daarna zie ik wel verder."
Giep vond dit standpunt heel verstandig.
Voor het overige dacht hij: Ze is knap, lijkt
in veel opzichten op haar oma, dus ik
neem aan, dat ze te eniger tijd wel een
goed huwelijk zal doen.
Jeltje, nog altijd verlegen, leerde eveneens
goed. In 1961 werd ook zij voor de keus
gesteld: wat wil je nu? Mulo of HBS? Of
heb je wat anders op het oog? Je mag het
zeggen; denk er maar rustig over na.
Jeltje, niet enkel de verlegen tiener, maar
ook het meisje, dat geen beslissingen kon
nemen. Wat wil je worden. Ik heb er nog
niet over nagedacht. Heb je een bepaald
Makelaars- en Assurantiebedrijf
Taxaties
Bemiddeling bij aan- en verkoop
Hypotheken
Verzekeringen
Financieringen
Makelaar o.g. en assurantiebezorger
Ringweg 16. Colijnsplaat,
Telefoon 01199 - 2 63.
ideaal? Ik weet het niet. Wil je later op
kantoor? Als je eerst je Mulo haalt, wil
ik je -wel bij me op kantoor hebben. Lijkt
je dat wat? Ik weet het eigenlijk niet
misschien wel, maarJa, wat nou maar?
Heb je een andere wens? Zeg het maar
gerust. Als het in ons vermogen ligt, mag
het. Nee, eigenlijk heb in nog niets bepaald
op het oog. Toen hakte Giep de knoop
door: dan eerst maar eens een jaar naar
de Mulo. Die is in het dorp en daar kan
z,e elke dag op de fiets heen. Daarna zien
we wel weer.
Op zeventienjarige leeftijd behaalde Fokje
haarHBS-diploma. Met prachtige cijfers.
En hoewel ze hierdoor meer mogelijkheden
had, was ze niet van standpunt veranderd:
Ik ga naar de Kweek, want daar sla ik
meteen een klas over en kom dus in de
tweede, zodat ik een kortere leertijd zal
hebben. Giep vond het al lang goed. De
Kweekschool was ook in de stad, zodat er
na de vakantie in feite niets veranderde,
dan dat ze een bus later ging.
In die periode had Jeltje er een jaar
Mulo op zitten, maar had verder geen zin
meer. Over enkele maanden zou ze niet
meer leerplichtig zijn en omdat ze wel
bij haar vader op kantoor wilde, besloot
Giep haar dan maar van de school te halen.
Want met slechtwillende honden is het niet
best hazen vangen. Wellicht presteerde ze
op het rustige kantoor in de show-hal wat
van haar werd verwacht.
Ook Tonnie had er opeens genoeg van.
Na twee jaar huishoudschool vond ze het
welletjes. Op de vraag van Giep, wat ze dan
wilde, antwoordde ze kort en bondig: niks
meer. Ik wil thuis zijn. Bij mam. Kan ik
haar helpen. Maar dat besluit viel bij haar
vader in het verkeerde keelgat. „We hebben
thuis geen hulp nodig," antwoordde hij op
vaste toon. „We hebben Josje en een werk
ster. Bovendien staan de handen van je
moeder ook nergens verkeerd voor. Dan
ga je maar ergens een baantje zoeken,
maar rondlummelen in huis is er niet bij.
Of leren, of aan het werk."
Het land lachte. „Josje gaat toch weg,
die heeft al een hele poos verkering. Met
een ouwe vent. We hebben haar al een paar
keer bij hem in zijn auto gezien, als ze vrij
was. Een man met een kale kopAls
Josje dan weg is, kan ik haar werk toch
overnemen?"
Daar schrok Giep wel even van. 's Avonds
vroeg hij aan Hielkje, die bij uitzondering
weer eens een avond nergens heen hoefde:
„Wist jij, dat onze Jos verkering heeft?"
Hielkje knikte. „Ze is volgende maand
voor het laatst, omdat ze gaat trouwen."
„En dat moet ik van Tonnie horen! Had
je me dat niet eens kunnen vertellen?"
Hij keek zijn vrouw verstoord aan.
„O, ben dat vergeten? Sorry, maar ik
heb tegenwoordig ook zoveel aan mijn
hoofd..."
„Tonnie wil thuisblijven om straks, als
Josje weg is, haar plaats in te nemen. Hoe
denk je daar over?"
„Dat hebben Tonnie en ik al besproken.
Dat is dus in orde," antwoordde de vrouw,
een sigaret opstekend.
Giep ergerde zich steeds meer." „En dat
gaat tegenwoordig allemaal buiten mij om?"
vroeg hij, zich opwindend.
„O, ik wist niet, dat jij je zo voor de
huishouding interesseerde. Jij hebt toch je
zaak, nietwaar? Daarmee heb je al zorgen
genoeg. Ik wilde je de huishoudelijke be
slommeringen besparen."
„Heel aardig van je, dank je wel," ant
woordde hij op sarcastische toon, en verliet
het vertrek. Pas een paar dagen later had
hij gelegenheid om met Josje onder vier
ogen te praten. „Ik hoor, dat je gaat trou
wen, he?"
Het meisje, dat bijna zestien jaar in
huize Geugies als kindermeisje en latei-
min of meer als dienstbode had gewerkt,
knikte en kreeg een kleur. „Ja, Bernard,
mijn aanstaande man is weduwnaar en heeft
nog jonge kinderen, begrijpt u? Zo zielig
voor hem, want ze zijn verspreid bij fa
milieleden. Een man alleen, die bovendien
overdag zijn werk heeft, kan 'er immers niet
voor zorgen? Als we straks getrouwd zijn,
komen alle kinderen weer thuis."
„O, juist. Hoeveel kinderen zijn er?"
„Acht. Maar stuk voor stuk schatten.
Ik heb ze allemaal al gezien."
Hij keek haar geschrokken aan. „Kind,
acht maar liefstweet je wel, wat je
je op de hals haalt?"
Ze knikte heftig. „Eigenlijk had ik hier
al eerder weg moeten gaan, meneer, want
de meisjes zijn allemaal groot, nietwaar?
En als ik eenmaal met Bernard getrouwd
ben, heb ik er weer een aantal om voor te
zorgen. De jongste is twee
Hij haalde de schouders op. „Wat doet
die Bernhard voor de kost?"
„U kent hem toch ook? Bernhard Voois!
Hij is verleden jaar immers notaris gewor
den in Hoogerbroek, weet u wel?"
Natuurlijk kende hij Voois. Die op het
notariskantoor van de oude Breeuwer als
klerk was begonnen. Daarna een aantal ja
ren candidaat-notaris in Amersfoort en sinds
verleden jaar de opvolger van notaris Breeu
wer. De verleden jaar gestorven vrouw van
Voois had hij ook gekend: een vroeg oude
vrouw. Ja, die had acht kinderen. Wat ze
in deze man zag, was hem een raadsel.
Voois was zeker al voor in de vijftig, kalend
en veel te dik. En Josje kon niet ouder
dan vijf en dertig zijn. Een jongevrouw, die
er best nog appetijtelijk uitzag voor een
man van haar eigen leeftijd. Een pracht fi
guurtje en een leuke toet. Zonde en jam
mer van die meid om zoiets uit te kiezen
als echtgenoot.
Hielkje Geugies dacht er echter heel an
ders over dan haar echtgenote, toen Giep
het onderwerp Josje-en-haar-toekomstige-
man nog eens aansneed. „Josje doet een
uitstekend huwelijk en ik gun het haar van
harte. Bernard Voois is welgesteld. Het
oude notarishuis laat hij momenteel hele
maal verbouwen, zodat het straks van bin
nen uiterst modern ingericht zal zijn. Bo
vendien is Josje dol op kinderen, dat weet
je, dus Bernhards kinderen zullen een prima
moeder aan haar krijgen."
„Jawel, vrouw, maar die Voois is min
stens een jaar of vijftien ouder dan onze
Jos!" weerlegde hij.
„Alsjeblieft, Giep," antwoordde zijn vrouw
op ongeduldige toon, „dat speelt op die
leeftijd immers nauwelijks nog een rol!
Ben is twee en vijftig, terwijl Jos bijna zes
en dertig is. We zullen wel officieel uitge
nodigd worden om het huwelijk bij te wo
nen, dus houdt die dag in elk geval vrij.
Ze trouwen twee en twintig augustus en
gaan dan gelijk een maand met vakantie,
maar waar ze de wittebroodsweken zullen
doorbrengen blijft een geheim." Ze lachte.
Hij knikte begrijpend. „Wel, dat weten we
dan, he? Laten we niet vergeten Josje een
behoorlijk huwelijkscadeau te geven. Ze is
tenslotte lange tijd bij ons in dienst ge
weest."
(Wordt vervolgd.)
Etemgertijke stand
WISSENKERKE
Geboren:
10 juli 1976: Suzanna Marina, d.v. P. M.
de Moor en S. Sinke.
21 juli 1976: Remco, z.v. J. G. Duerink
en T. C. Geelhoed.
Ondertrouwd:
Geen.
Getrouwd:
2 juli 1976: van der Made, Johannes
Albert, oud 32~ jaar, wonende te Borsele
en Korshuize, Adriana Kaatje, oud 28 jaar,
wonende te Wissenkerke.
Overleden:
29 juli 1976: Schafer, Wolfram Klaus,
oud 12 jaar, wonende te Fellbach (West-
Duitsland).
30 juli 1976: d'e Wolf, Elisabeth, oud
86 jaar, weduwe van J. C. de Muijnck,
wonende te Wissenkerke.
Bomen beschikken over een theoretische onsterfelijke stof.
In elk land kan men u wel een zeer
oude boom aanwijzen, een boom waarop
de gehele omgeving trots is, een boom,
die een groot deel van de geschiedenis van
het land heeft meegemaakt. Een boom om
welke dikwijls historische of legendarische
verhalen zijn geweven.
Ook ons land bezit enkele van die bij
zonder oude bomen, waarvan men soms
wel beweerd dat ze duizend jaar oud zijn.
In West-Europa zijn het speciaal de
linden en eiken, die een respectabele ouder
dom kunnen bereiken. Zo staat er in de
omgeving van Recklinghausen in West-
Duitsland een eik, waarvan men aanneemt,
dat die 1400 tot 1500 jaar oud is. Dikwijls
worden dergelijke oude bomen op den
duur van binnen hol, waardoor het ook
weer moeilijker wordt om de juiste leef
tijd te bepalen. Dat is ook met de eik
in de Bondsrepubliek het geval. De open
ruimte er in zou zo groot zijn, dat zo'n
honderd jaar geleden de Bisschop van
Munster er met twaalf personen aan tafel
zou hebben gezeten.
Toch blijken dergelijke Europese vete
ranen nog maar jong te zijn, wanneer we
ze gaan vergelijken met de Californische
Mammoetbomen (Sequnia gigantea), waar
van men aanneemt dat ze ruim 4000 jaar
oud zijn.
Eveneens in Californië ontdekte men kort
na de tweede wereldoorlog een pijnboom
(Pinus aristata), die door deskundigen op
niet minder dan 4600 jaar wordt geschat.
Maar ook deze is niet de oudste boom.
De eretitel is weggelegd voor de Sahara-
cypressen, waarvan er volgens recente on
derzoekingen zo'n 80 exemplaren bestaan,
waarvan men de leeftijd schat op niet
minder dan liefst 4700 jaar.
Daarmee komt men vanzelf aan de vraag,
hoe oud kunnen bomen worden? In tegen
stelling tot mens en dier, groeien bomen
voortdurend verder, hun leven lang, ook
al zijn ze duizend jaar oud. Het geheim
van hun eeuwige jeugd danken zij aan een
bepaald weefsel, dat men meristeem noemt
en dat men vindt in de uiteinden van de
spruiten, de wortels en in de dunne laag
tussenhout en bast. Het is deze stof, die
er voor zorgt, dat de boom voortdurend in
de lengte en breedte groeit. Bij zeer oude
bomen blijkt deze stof even aktief als bij
jonge bomen. Zij heeft dus niets te lijden
van de ouderdom en is de bron van eeuwige
jeugd.
Bij veel bomen worden nieuwe jonge
bomen opgekweekt uit stekken van oudere
bomen. Dat is een normale zaak in onze
ogen. Maar het heeft een konsekwentie,
want in elke nieuwe generatie leeft als
het ware de stammoeder voort en ook het
meristeem. Op die manier is het meri
steem, die wonderlijke stof, eigenlijk on
sterfelijk.
Ook al weten we nu, dat de Sahara-
cypressen zo verschrikkelijk oud zijn, toch
weten we niet of zij inderdaad de oudste
bomen zijn op onze aarde. Bovendien heb
ben we daarmee ook nog geen antwoord op
de vraag: hoe oud kunnen bomen worden?
Misschien gaan deze Sahara-cypressen nog
wel vele eeuwen/ mee. Wie zal het zeggen?
Kruiswoordpuzzel na. 490
Horizontaal: 1. kunstmens - 6. langzame
11. steen - 12. bosje haar - 14. werktuig
16. buitenstaander - 18. muziekinstrument
19. aanlegplaats voor schepen - 21. met
teer insmeren - 23. beteuterd - 24. wapen
25. k - 26. geweldig groot mens - 27.
gast - 28. heilige (afk.) - 30. aanzien - 33.
staafje - 36. ruim - 39. verdedigingsorg.
(afk.) - 40. fr. onbep. vnw. - 41. bevesti
ging - 42. deel v. e. uurwerk - 43. rode
kleurstof - 46. stemming - 49. water in
Utrecht - 52. rondhout - 54. het zij zo
55. zangnoot - 57. soort onderwijs (afk.)
58. nobele - 60. broeiplaats - 62. tros
64. handelsterm - 65. ind. dbrp - 66. ge
bogen - 67. nieuwe wereldtaal - 69. bijb.
naam - 70. inhoudsmaat - 71. jongen - 72.
peilstift.
Verticaal: 2. berggeel - 3. drinkgerei - 4.
ons inziens (afk.) - 5. worp - 7. jongens
naam - 8. toeschouwer - 9. klap - 10.
immer - 12. pl. in Zuidholland - 13. metaal
15. interest - 17. gemalen eikenschors - 20.
verlaagde toon - 22. familielid - 24. deel
v. Sumatra - 29. roofdier - 31. voegwoord
32. hatelijke opmerking - 33. eng. jongens
naam - 34. elektr. geladen deeltje - 35.
gesloten - 36. soort - 37. groet - 38. voor
zetsel - 44. honingbij - 45. zangnoot - 47.
lekkernij - 48. soort stof - 49. deel v. h.
been - 50. menigte - 51. soort loon - 53.
meisjesnaam - 54. meisjesnaam - 56. bijb.
naam - 57. onbep. vnw. - 59. land in
Europa - 61. levenslucht - 63. vereniging
68. onder anderen (afk.) - 70. meisjes-
Oplossing kruiswoordpuzzel sa. 489
Horizontaal: 1. kip - 4. dak - 7. aorta
9. vaart - 11. ato - 12. tabel - 13. ook
15. sterk - 17. boert - 19. ao - 20. dog
23. mos - 24. oa - 25. Rob - 27. maximum
28. rek - 29. mop - 30. las - 31. dor - 32.
gas - 33. gek - 35. pit - 37. bar - 38.
adoptie - 40. ore - 42. or - 43. via - 44.
elf - 46. ad - 47. adres - 51. piano - 53.
eer - 54. robijn - 56. els - 57. ivoor - 59.
lente - 61. eng - 62. kas.
Verticaal: 1. koord - 2. ir - 3. ptt - 4.
dal - 5. aa - 6. kroos - 7. ate - 8. aar
9. vel - 10. toe - 11 atoom - 14. kroes
15. sar - 16. kom - 17. bom - 18. tak
21. garoeda - 22. zin - 23. mutatie - 26.
boter - 28. radio - 33. garde - 34. opa
36. trans - 37. boa - 38. ais - 39. elp
41. edo - 43. verve - 45. fiets - 48. rei
49. oor - 50. vijl - 52. ale - 54. rog - 55.
nek - 58. on - 60. na.
