NOORD-BEVELANDS
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
Jeugdaktie 'Fiets Veilig'
11 houdt nu
het meest gelezen blad
op Noord-Beveland
in handen
GIEPS GOUDEN VU
door Henk van
DE TAPIJT
SPECIALIST
r
Zeeland
Magazine?
Heeswijk
No. 3709
Vrijdag 28>iei|1976
79e jaargang
Druk en uitgave: Drukkerij Markusse te Wissenkerke, Tel 3 08, Giro^206882
Abonnementsprijs 16,per jaar Franco per post 25,per jaar Advertenties 27 ct. per mm, excL BTW
Voor fouten in advertenties per telefoon opgegeven, kunnen wij geen enkele verantwoordelijkheid dragen
FEUILLETON
ZEEBEVINGEN
Japan is een door aard- en zeebevingen
veelvuldig geplaagd land. Het ligt dan wel
voor de hand vooraf te weten, wanneer
zo'n katastrofe op komst is. Dit is niet zo
„gemakkelijk" als een weersvoorspelling of
-verwachting.
Nu vernemen wij, dat men op het ogen
blik in Japan bezig is een onderzees waar
schuwingssysteem aan te leggen. Op vier
plaatsen aan de kust worden 200 km lange
kabels over de zeebodem gelegd, die in
totaal elk vijf seismische detectoren (om de
trillingen te registreren) met een relais
station aan de kust en met het seismo-
grafisch centrum in Tokio verbinden.
Men hoopt met behulp van de registraties
der apparaten preciezere informatie over
zeebevingen te verkrijgen opdat bijtijdse en
vroege waarschuwingen kunnen worden
doorgegeven voor op handen zijnde aard
schokken en door zeebevingen verwekte
vloedgolven.
DELTA STAR
Torendijk 45 - Kortgene
Telefoon 01108-2 80 -4 28
Het goedkoopste adres
van Zeeland voor
TAPIJT
's Zaterdags na 12.00 uur GESLOTEN
Kruiswoordpuzzel no. 479
De toestand werd nu met de dag be
nauwder. Er was bijna geen machinist meer,
die op de loc durfde te klimmen om een
trein weg te brengen. Het gebeurde, dat
de trein, die Hoogerbroek aandeed, soms
drie keer midden in het land stopte, omdat
er vliegtuigen in de lucht waren. Dan zoch
ten de enkele passagiers, die nog durfden
te reizen, ergens achter een hooiberg een
goed heenkomen. En als er helemaal niets
was, plat op de weidegrond; wat moest je
anders? Zowel Giep als zijn pleegvader be
grepen, dat dit zo niet lang meer zou
kunnen doorgaan. Meer dan vijftig procent
van de stoomlocomotieven waren stuk ge
schoten of gebombardeerd. Hetzelfde gold
voor een aantal elektrische treinstellen. En
omdat de Duitsers ook niet meer over vol
doende locs konden beschikken, werden
Nederlandse machines met machinist en
stoker gevorderd.
Begin september brak de spoorwegstaking
uit. Dit betekende, dat al het personeel
van de N.S. moest onderduiken, want op
staking stond immers de doodstraf! 's Mor
gens heel vroeg wisten Piet en zijn pleeg
zoon al, dat alle treinverkeer afgelopen
was. Op last van de regering in Londen.
Het codebericht was via de radio enkele
malen rondgeroepen. Piet had het zelf van
de Engelse zender gehoord. Tijdens het
ontbijt overlegden ze met z'n vijven, wat er
gedaan moest worden, maar terwijl ze zaten
te overleggen, kwamen twee mannen binnen.
Ze bleken opdracht te hebben onderduik
adressen te verschaffen, als ze zelf niets
hadden. Na lang verschillende mogelijk
heden besproken en overwogen te hebben,
leek het Piet Zwaan 't verstandigste, als
de kinderen zo spoedig mogelijk naar het
noorden zouden gaan. „Op Westra-state zijn
jullie wellicht veilig. In ieder geval veiliger
dan hiet! We zullen proberen of we je
vader nóg per telefoon kunnen bereiken,
Hielkje.'
Het bleek mogelijk. Westra was het da
delijk met Zwaan eens, dat de jongelui
veiliger in het noorden zouden zijn. „Heb
ben jullie nog een beetje behoorlijke fiet
sen? Nou, het is wel een heel eind, maar
ik raad toch aan, dat de meisjes en Gerrit
het er op wagen. Met z'n drieën. Neem
niet teveel bagage mee, want de banden
zullen ook wel niet zo best zijn. En doe
het zo snel mogelijk; iedere dag uitstel
kan misschien onoverkomelijke moeilijkhe
den betekenen."
De drie jongelui vonden het een hele
gok om een reis van ongeveer tweehonderd
kilometer op de fiets te gaan maken. Maar
hoe ze het ook bekeken, er was geen enkele
andere mogelijkheid om naar het noorden
te gaan. Bovendien was het weer op dit
ogenblik uitstekend, dus werd besloten de
volgende morgen zo vroeg als mogelijk
was weg te rijden.
Tante Brechtje had evenwel een regiment
bezwaren: „Als de Duitsers jullie nu aan
houden en doodschieten? Dat kan toch?
Of jullie opsluiten in de gevangenis? Ik
vind het doodeng met al die nare vlieg
tuigen in de luchtik hoor, dat ze de
laatste tijd iedereen beschieten, zelfs wan
delaarsMaar Piet wuifde alle be
zwaren weg, al gaf hij toe, dat er bepaalde
risico's in zaten. „Maarvervolgde hij
op ernstige toon: „ze zijn gedurende de
hele reis in 's Heeren hand. Wij kunnen
bidden voor een veilige overtocht. Als we
Bent u reeds geabonneerd op
een twee-maandelijks tijd
schrift met actualiteiten,
cultuur, evenementen, his
torie en recreatie.
Het geheel in 4 - kleuren
omslag en alle artikelen
voorzien van nog nimmer
gepubliceerde foto's.
Slechts 16,per jaar.
Vraag een gratis proef
nummer aan
POSTBUS 1 -
WISSENKEBKE
dit voor ogen houden, vrouw, moeten wij
op Gods bescherming vertrouwen. Boven
dienze zijn alle drie jong en gezond
en de fietsen hebben nog redelijke banden.
Ik vind, dat ze het moeten wagen. Lukt
het niet, of zijn er onderweg moeilijkheden,
dan kunnen ze in uiterste instantie altijd
nog terugkeren."
De rest van de dag werd besteed aan
het zorgvuldig uitzoeken en inpakken van
de meest noodzakelijke kleding. En mond
voorraad, zo mogelijk voor drie dagen. Ten
slotte werd de kaart van Nederland be
studeerd. „We nemen zoveel mogelijk min
der belangrijke wegen, des te geringer is
de kans, dat de landwacht of de Duitsers
ons aanhouden voor controle," besliste Giep.
„Onderweg vinden we wel ergens onderdak
voor de nacht, want vóór achten moeten
we binnen zijn."
De volgende morgen reed het drietal,
bepakt even over zessen weg, nagewuifd
door oom Piet en tante Brechtje. Met vol
doende eten en bonnen. Drie dagen later
bereikten ze, even vóór acht uur, gezond
en ongedeerd Dronrijp.
Hoofdstuk 3: Het echtpaar.
Op Westra-state was oorlog of niet
elke dag voldoende werk te verrichten.
Door bemiddeling van de illegaliteit ver
schafte men Gerrit Geugies een ander per
soonsbewijs en een arts gaf een verklaring
af, dat Gerrit Grolsma asthmatisch was
en uitsluitend licht buitenwerk mocht ver
richten. Tenslotte een vervalste Bescheini-
gung, waarin stond, dat Grolsma, Gerrit
uit Dronrijp ongeschikt verklaard was voor
iedere arbeidsinzet. Zodat hij vrij veilig
op de grote boerderij kon verblijven. Dit
was hard nodig, omdat Westra een achttal
onderduikers herbergde op verschillende
plaatsen, waaronder een joods echtpaar. Al
een paar jaar tevoren had Westra met zijn
personeel een groot stuk weiland gescheurd
en ontgonnen voor bouwland. Daarop ver
bouwde hij in de eerste plaats aardappelen
en voorts alle mogelijke groenten, terwijl
ook een halve hectare graan werd verbouwd.
Op deze wijze was men in staat, tezamen
met de bonnen, die de illegaliteit af en toe
verstrekte, al deze mensen te voeden. Af
en toe was er een grootscheepse controle,
maar ergens onder Marssum woonde een
n.s.b.-er, die zo langzamerhand had inge
zien op het verkeerde paard gewed te
hebben, die ondanks lid bleef en dikwijls
meeging op razzia, maar tijdig vooraf de
boeren in wijde omgeving een tip gaf, zodat
alsnog in allerijl de nodige maatregelen
konden worden genomen om het risico van
ontdekking tot het uiterste minimum te
beperken. Zodat deze controles geen nare
gevolgen hadden.
Gedurende de donkere laatste oorlogs
maanden was er geen telefoon meer. Die
was bij de meeste mensen op last van de
bezetter afgesloten. De enige mogelijkheid
bleef over: brieven schrijven. Dat werd
dan ook gedaan, al duurde het soms een
maand voor er een brief uit Dronrijp in
Hoogerbroek op de plaats van bestemming
kwam. Maar elk teken van leven was wel
kom en wederzijds wist men, dat iedereen
gezond was en tot nog toe gespaard was
gebleven van het oorlogsgeweld.
Onder het motto „Fiets Veilig" en in
nauwe samenwerking met Veilig Verkeer
Nederland organiseerde de Rabobank een
grote tekenwedstrijd voor de jeugd van 6
tot en met 12 jaar. Ook de Rabobank
„Colijnsplaat" deed hieraan mee.
Naast de tekening die vervaardigd diende
te worden, moesten ook vijf verkeersvragen
worden beantwoord.
De jeugd heeft zich goed van haar taak
gekweten. De fiets in het hedendaagse
drukke verkeer schijnt meer dan voldoende
stof op te leveren voor een creatief stuk
teken-, schilder-, knip- en/of plakwerk.
De prijzen die waren te winnen, varieer
den van een fiets als hoofdprijs tot een
fietsvaantje als een soort beloning voor
het meedoen aan de wedstrijd. Het fiets
vaantje werd zoveel mogelijk aan iedereen
uitgereikt. De frisse blauw-witte kleuren
aan de fietsen van de jeugd zullen u wel
licht reeds zijn opgevallen. De fietsen zelf
Pas in de eerste meidagen van het jaar
1945 herademde iedereen. Toen door de ra
dio bekend werd gemaakt, dat Duitsland
had gecapituleerd, wemelde het binnen en
kele minuten van de vlaggen, want die
lagen al weken klaar. Gerrit Geugies werd
door de illegaliteit opgetrommeld dienst
te nemen bij de Binnenlandse Strijdkrachten
en hij, die nog nooit een geweer in handen
had gehad, kreeg een stoomopleiding in
het gebruik van een stengun. En toen hij
daar al aardig mee kon omgaan, kreeg hij
opdracht met nog twee anderen in Dronrijp
en wijde omgeving n.s.b.-ers, collaborateurs,
landverraders en s.s.-ers te arresteren en
naar Leeuwarden over te brengen.
Zo reed Gerrit met een boerenzoon op
de 22e mei op patrouille, toen ze onder
Zweins, bij de straatweg naar Franeker,
op een lange, magere man stuitten. Ze
zetten hun jeep stil en liepen op de man
af, die aanvankelijk probeerde weg te lopen,
maar al gauw zag, dat hij geen schijn van
kans had. Gerrits collega richtte zijn wapen
op de man en Gerrit liep op hem toe. „Pa
pieren," beval hij kort en bondig.
De man spreidde zijn handen uiteen. „Ik
heb geen papieren; die hebben de Duitsers
me afgenomen. Ik ben op weg naar Leeu
warden, naar m'n moeder. Ze is ziek."
Gerrit keek de man, die bijna een hoofd
langer was dan hij, enige tijd onderzoekend
aan. Ik ken dat gezicht, wist hij, maar
waarvan? „Waar kom je dan vandaan?"
vroeg hij verder, terwijl hij de man fouil
leerde op eventueel wapenbezit.
„Oosterbierum. Daar was ik ondergedo
ken."
Gerrit vertrouwde het niet erg. „Waarom
heb je dan geen vrijgeleide gevraagd bij
de commandant van de B.S. daar?"
„Daar heb ik niet aan gedacht. En
waarom is dat nodig? We zijn toch zeker
bevrijd?" Mag ik alsjeblieft gaan en staan,
waar ik wil?"
„Als jij werkelijk een onderduiker was,
vanzelfsprekend. Maar dan weet jij donders
goed, dat er op het ogenblik van allerlei
gespuis rondloopt; landwachters bijvoor
beeld, die hun uniform hebben uitgetrokken
en in burger proberen te verdwijnen. Daar
om is het noodzakelijk, dat iedereen, die
absoluut op reis moet, een vrijgeleide heeft
van de B.S."
„Datdat heb ik niet geweten," ant-
wordde de aangehoudene bedremmeld.
„Hoe heet je? En waar woonde je, voor
je onderdook?" vroeg de andere jongeman
opeens.
„Ik ben Maarten Stroet en woon in
Leeuwarden
Er ging een schok door Gerrit Geugies,
want aan Maarten Stroet had hij niet
bepaald leuke herinneringen. En aan diens
moeder al evenmin. Hij was echter niet
van plan zichzelf bekend te maken. „Wat
ben je van je beroep?" vroeg hij op kalme
toon.
„Koopman."
„Koopman van wat?"
„O, van alles."
Gerrit knikte begrijpend. „Zwarthandelaar
zeker, he? Collaborateur
„Ik was ondergedoken, eerlijk! De Duit
sers hebben jacht op me gemaakt!" weer
legde de ander op heftige toon. „Ik ben
nergens lid van geweest, als jullie dat soms
denken."
De collega van Gerrit beval; „Trek je
jas uit en je overhemd."
Gerrit begreep hem terstond. S.S.-ers had
den een tatoeëring onder de oksel. Dat was
nu een prima herkenningsteken. Maar toen
de aangehoudene zijn armen omhoog hief,
na zich ontkleed te hebben, en de beide
B.S.-ers keken, zagen ze niets.
Gerrit wees naar de jeep. „Trek je kleren
maar weer aan en stap in. We brengen
je eerst naar de post in Menaldum en
daar moet de commandant dan maar be
slissen, wat er met je gaat gebeuren."
(Wordt vervolgd).
zijn, als alles gelukt is, aan de hand van
de fiets-controlekaart van Veilig Verkeer
Nederland, op gebreken gecontroleerd en
hopelijk, daar waar nodig, gerepareerd.
Uit de inzendingen is uiteindelijk Lia
Anthonisse als hoofdprijswinnares uit de
bus gekomen. Verder werden prijzen ge
wonnen door Annelies Janse, Cor Janse en
Marlies Anthonisse. Troostprijzen gingen
naar Peter Bakker, Elly de Wild, Jan Willem
Dees, Caroline Kallewaard, Paul de Waal
en Ko Kallewaard.
De jeugd heeft zeker plezier gehad aan dit
evenement.
De Rabobank hoopt er in ieder geval
mee bereikt te hebben, dat de jeugd nog
beter is gaan inzien, dat fietsen in het
verkeer een ernstige zaak is waarbij een
goede fiets, zonder gebreken, een eerste
vereiste is.
Fiets Veilig is een devies dat veel onge
mak kan voorkomen.
Horizontaal: 1. reptiel - 5. beroep - 10.
plaats in Gelderland - 12. bijb. naam - 13.
goud (Fr.) - 14. meisjesnaam - 15. voldoende
17. werelddeel - 19. dwaas - 21. in orde
22. telwoord - 24. nauwe - 25. plaats in
Egypte - 27. luchtstrijdkrachten (afk.) - 28.
boom - 30. houding - 32. plezier - 34. Ned.
vliegveld - 36. deel van een boom - 37.
voegwoord - 39. ongedierte - 40. slede - 41.
landbouwwerktuig - 43. leger - 44. heilige
(afk.) - 46. welwillende lezer (Lat. afk.)
48. zangstem - 50. vervoerbedrijf (afk.)
52. soort onderwijs (afk.) - 55. interest
57. gewicht - 59. zuil - 61. Bijb. naam
62. in verband met (afk.) - 64. bouwval
66. slot - 67. geneesmiddel - 68. de oudere
(afk.) - 69. huisdier - 71. deel van de kachel
73. duidelijke - 76. kreet - 78. duur van
eb en vloed - 79. liefkozing - 80. vaartuig
81. optreden - 82. jongensnaam.
Horizontaal: 1. sg - 3. abdij - 7. Rome
10. al - 12. iep - 14. Elsje - 16. etude
18. lire - 20. ja - 21. ex - 22. se - 23. Ee
24. Elbe - 26. spits - 29. tirade - 31. tt
32. curve - 34. ka - 35. senator - 37. Ie
38. Ab - 40. lat - 42. flik - 44. li - 46. pas
47. cel - 49. de - 50. kano - 53. elk - 55. gr
57. on - 58. bedacht - 61. ep - 63. oksel
65. ah - 66. artist - 69. order - 71. Sloe
72. us - 73. we - 74. el - 75. re - 76. blos
78. tapir - 80. soldij - 82. mal - 84. Ad
85. asem - 86. Arno - 87. na.
Verticaal: 1. vreemde munt - 2. drank - 3.
kleurling - 4. bevel - 5. zie ommezijde (afk.)
6. teken van de dierenriem - 7. gewicht
(afk.) - 8. kleur - 9. herkauwer - 10. zelf
zuchtige - 11. deel van een schip - 16.
plaats in Afrika - 17. klaar - 18. deel van
het been - 20. etui - 23. pret - 25. lekkernij
26. nieuwe wereldtaal - 27. laatstleden (afk.)
29. meisjesnaam - 31. als de akten getuigen
(Lat. afk.) - 33. plaats in Overijssel - 35.
godin - 38. modegek - 39. heidemeertje
42. opening - 45. soort stof - 46. reken
kundige term - 47. deel van het oor - 49.
meisjesnaam - 51. sportartikel - 53. soort
ondrewijs (afk.) - 54. omgeving - 56. klein
57. voorzetsel - 58. van het Heilige Roomse
Rijk (Lat. afk.) - 60. bezittelijk vnw. - 63.
versterking - 65. gewapende ruiter - 67.
familielid - 68. bevel - 70. oosterse titel
72. streep - 74. kern - 75. vrouw van Aegir
77. Fr. lidwoord - 79. water in Brabant.
Verticaal: 1. si - 2. gelei - 4. beeld - 5. dl
6. ijsje - 7. re - 8. Mexico - 9. et - 10. ade
11. Ie - 13. pi - 15. ja - 17. ussr - 19. reaal
21. ep - 23. Etna - 25. bestand - 26. sta
27. turf - 28. leek - 30. rk - 31. tno - 33.
vlieg - 36. tweetal - 39. blank - 41. ap
43. ld - 45. in - 48. 11 - 50. koon - 51.
ober - 52. ich - 54. ketel - 56. rots - 59.
elders - 60. aar - 62. pi - 64. soep - 67.
robijn - 68. Susan - 70. el - 71. sela - 73.
wad - 75. ro - 77. om - 78. ta - 79. ia
80. sm - 81. dr - 83. la.
Oplossing kruiswoordpuzzel no. 478
