NOORD-BEVELANDS
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
E]
II houdt nu
het meest gelezen blad
op Noord-Beveland
in handen
GIEPS GOUDEN VIJFJE
door Henk van Heeswijk
Zeeland
Magazine?
postbus i -
wissenkerke
kijkje in de natuur
Nederland krijgt steeds meer bos
p.v. "de blauwe doffer"
kortgene
No. 3707
Donderdag 13 mei 1976
79e Jaargang
Druk en uitgave: Drukkerij Markusse te Wissenkerke, Tel 308, Giro 206882
Abonnementsprijs 16,— per jaar Franco per post 25,— per jaar Advertenties 27 ct. per mm, excL BTW
Voor fouten in advertenties per telefoon opgegeven, kunnen wij geen enkele verantwoordelijkheid dragen
FEUILLETON
Zo trokken Gerrit en Hielkje nog enkele
dagen met elkaar op. Ondanks de ernst
van de toestand hielden ze van elkaar en
kusten ze elkaar in verborgen hoekjes, want
Hielkje vond de jongen geweldig en Gerrit
was tot over zijn oren verliefd op het
meisje.
Enkele dagen na de capitulatie gingen
de treinen weer rijden. Met een zeer be
perkte dienstregeling, maar naar het westen
gingen ze nog niet verder dan Meppel. De
telefoon was ook weer redelijk intact, zodat
Gerrit geregeld kontakt had met zijn
pleegvader. En verklaarde, dat hij gezond
was en maar rustig afwachtte tot er een
mogelijkheid zou zijn huiswaarts te keren.
Voor wat hem betrof, had hij natuurlijk
helemaal geen haast. En omdat de boerderij
hem belang inboezemde, hielp hij dagelijks
een paar uur mee, samen met Douwe, die
ook aan het werk was gezet. De school,
waar Hielkje op was, had haar deuren weer
geopend, zodat het meisje elke dag heen
en weer fietste, en 's avonds een paar kilo
meter voor huis werd opgehaald door
Gerrit.
Maar op een dag kwam toch de moge
lijkheid weer om naar het westen te reizen.
Sake, die op marktdagen en passant op
het station Leeuwarden informeerde, hoe
de toestand was, kreeg eind mei te horen,
dat er met ingang van maandag dagelijks
weer enkele treinen van Leeuwarden naar
Amsterdam en Den Haag zouden rijden.
Nee, nog niet naar Rotterdam, want daar
lag alles nog in puin. Sake vroeg en ver
kreeg vertrektijden, belde diezelfde dag nog
naar Hoogerbroek en vertelde Piet Zwaan,
dat er maandag gelegenheid zou zijn voor
Gerrit huiswaarts te keren.
Zwaan wist het ook, want iedere spoor-
man werd dagelijks op de hoogte gehouden
van wijzigingen en uitbreidingen. Weliswaar
reden op de heropende baanvakken maar
enkele treinen per dag, maar ze reden
tenminste weer. Andere vervoersmogelijk
heden bestonden er niet want de Duitsers
hadden zo ongeveer alle particuliere auto's
gevorderd. Overigens, waarop moest men
rijden? Er was immers geen liter benzine
meer te koop!
Voor Gerrit zowel als Hielkje was deze
mededeling teleurstellend, want dit bete
kende immers het einde van hun dagelijkse
samenzijn. Op de zondagavond voor zijn
terugkeer naar Hoogerbroek liepen ze sa
men nog een eindje om, hand in hand.
Hun schreden gingen tenslotte naar de grote
wagenschuur, waar nog maar spaarzaam
het afzwakkend daglicht door de ramen
kwam. Licht opsteken kon niet. In verband
met de verduisteringsmaatregelen en om
moeilijkheden te voorkomen, had Sake alle
lampen uit de schuurverlichting gedraaid.
Maar dit kon het tweetal niet schelen. Ze
zagen enkel zakken met voer, waarop ze
gingen zitten, dicht tegen elkaar. Met de
armen om elkaar heen. Gerrit kuste haar
onstuimig en zei: „Als de oorlog voorbij is,
trouwen we, Hilckje, want ik houd van je."
Ze kuste hem terug. „Dat weet ik, lie
verd, maar we zijn nog te jong om te
trouwen. Jij en ikwe moeten beiden
nog veel leren. Overigens, waarvan wil je
leven?"
„O, ik heb geld. Heel veel. Mijn vader
had een grote tuin in Noord-Holland. Die
is na zijn dood verpacht. Die halfjaarlijkse
Bent u reeds geabonneerd op
een twee-maandelijks tijd
schrift met actualiteiten,
cultuur, evenementen, his
torie en recreatie.
Het geheel in 4 - kleuren
omslag en alle artikelen
voorzien van nog nimmer
gepubliceerde foto's.
Slechts 16,per jaar.
Vraag een gratis proef
nummer aan
pachtsommen zijn op de bank gezet en er
komt ook elk jaar meer rente bij. Als ik
een en twintig ben, krijg ik er de helft
van."
Ze lachte. „Je bent nog lang geen een
en twintig!"
„Nou, ik ben bijna achttien. Misschien,
als ik zeg, dat we gaan trouwen, kunnen
we het geld eerder krijgen en een zaak
of iets dergelijks beginnen."
Ze verwarmde zich aan zijn optimisme.
„Goed, liev.erd, ik laat het aan jou over.
Ik houd van je en wacht op je. Maar je
moet me wel schrijven, elke week!"
„Wat dacht je? Dat doe ik natuurlijk.
En jij ook, he?"
Daarna werd er lange tijd niet gepraat.
Tot het tijd werd om naar binnen te gaan.
Waar iedereen al om de tafel zat voor de
avondpap. Beiden hadden een rode kleur.
Sake keek en begon te lachen. „Wel, zo te
zien hebben jullie je uitstekend vermaakt,
he? Ga maar gauw zitten voor de pap
koud wordt."
De anderen grinnikten en het tweetal
werd nog roder.
Terug in Hoogerbroek was Gerrit blij de
drie gelieven in goede gezondheid terug te
zien. Zijn zus vroeg honderd uit over Douwe.
Gerrit, die hier weer Giep heette, gaf haar
een pakje, dat Douwe meegegeven had voor
Gerrit's zuster en liet haar er mee alleen.
In de avond liep Giep een eindje door het
dorp, zijn oude kameraden groetend en een
praatje makend. Maar de volgende morgen
had er eqn ernstig gesprek plaats tussen
oom Piet en zijn pupil. „Ik heb een dag of
wat geleden geïnformeerd via collega's, maar
hoewel je school niet verbrand is, is hij
wel zo beschadigd, dat je de eerste maan
den er maar niet op moet rekenen er heen
te kunnen gaan. Afgezien nog van de vraag
of de lessen onder deze omstandigheden
worden hervat. Daarbij komt nog, dat ik
als de oorlog lang duurt er niet veel
voor voel je weer elke week naar Rotterdam
te laten gaan. Dat bombardement moet
verschrikkelijk geweest zijn. Er zijn vele
honderden doden. We hebben hier al enkele
gezinnen uit de Maasstad, wier hele hebben
en houden verbrand is. Ik zou zeggen: ver
geet die school de eerste tijd maar. En
overleg met jezelf, wat je wilt gaan doen.
Er zijn nog geen reismogelijkheden van hier
naar Harderwijk, anders zou ik zeggen: laat
je voor het najaar inschrijven op het Lyceum
aldaar. Maar nogmaals: je moet zelf be
slissen. Je bent nu bijna achttien jaar. Wil
je liever ergens gaan werken, tijdelijk tot
je weer naar school kunt gaan, vind ik het
ook best. Weeg het een tegen het ander
kalmpjes af, he? Je hoeft je niet te haasten
en als je je verveelt, kom je maar naar
het station: daar is altijd wel wat te doen."
Giep dacht er enkele dagen over na en
vroeg ook de mening van zijn vroegere
hoofdonderwijzer. Maar van hem werd hij
niet veel wijzer. Je kon onder deze omstan
digheden moeilijk concrete plannen maken.
Elke dag kon de situatie immers veran
deren? Dat had je de tiende mei gezien!
Zodat hij dagelijks enkele uren bij zijn
pleegvader op het station doorbracht, waar
Piet Zwaan intussen stationschef was ge
worden. Dat werk op het station vond hij
wel interessant. Hij wilde alles bekijken, dus
ging hij ook met de rangeerder mee, »als
deze goederenwagens moest af- of aanha
ken, vulde de lampen voor de seinverlich-
ting, smeerde wissels en pikte met een lang
ijzertje de papieren tussen de rails op. Maar
zat ook vaak in het kantoor tegenover zijn
vader administratief werk te verrichten,
hielp aan het loket, verkocht kaartjes, nam
vrachtgoed in ontvangst, sloot en opende
overwegbomen en trok seinen veilig of on
veilig. Alles onder toezicht van Zwaan, die
tevreden was omdat Giep een dergelijke
belangstelling voor de Spoorwegen aan de
dag legde. En toen de Duitsers mensen gin
gen vorderen voor arbeid in de wapen
fabrieken, vond Piet Zwaan het nodig maat
regelen te nemen om zijn pupil ervan te
vrijwaren. Hij reisde op een dag naar
Utrecht en had op het hoofdgebouw een
gesprek met zijn superieuren, wat resul
teerde in een belofte: we zullen bekijken,
welke mogelijkheden we hebben voor een
achttienjarige jongen met Mulo en een klein
jaar Handelsschool. Drie dagen later kreeg
Giep al een oproep: zich melden op de
Spoorschool. Daar werd hij getest en kreeg
een opleiding van drie maanden. Om ten
slotte als leerling op het station Amersfoort
te beginnen.
Het leek Gerrit uitstekend. Oom Piet zei,
toen hij een paar weken aan het werk was:
„Het is natuurlijk helemaal niet in over
eenstemming met je opleiding en je toe
komstplannen, maar het vrijwaart je in
ieder geval voor de Arbeitseinsatz. Boven
dien is het volwaardig werk. Bij het spoor
kun je ook nog heel wat leren."
Giep knikte lachend. „U bent tenminste
chef geworden en hoe bent u begonnen?"
Piet Zwaan begon te grijnzen. „Als ar
beider aan de baan, jongen. In het ressort
Weesp. Toen arbeider-rangeerder, zoals dat
heette, in de Rietlanden in Amsterdam.
Daarna plaatste men mij op het station
Apeldoorn. Rangeerwerk. En passant leerde
ik er telegraferen en toen er een vacature
kwam in Hoogerbroek, solliciteerde ik. Goed,
ik had een kruiwagen, maar ik redde het.
En zo heb ik alle rangen doorlopen. En
deze rang houd ik wel tot mijn pensioen
over negen jaar."
„U vindt het fijn om bij de Spoorwegen
te werken, he?" vroeg de jongen.
„Ja. Niet omdat ik een treinengek was,
helemaal niet. Maar het is dynamisch werk.
Je bent belangrijk. Eén van de velen, die
er voor zorgen, dat alles goed reilt en zeilt
en de treinen op tijd komen en vertrekken.
Al is het dan onder deze omstandigheden
een beperkte dienstregeling met vier treinen
op een dag heen en vier terug, plus twee
goederentreinen. Voor de oorlog zeventien
heen en zeventien terug. En enkele goederen
treinen."
(Wordt vervolgd).
In onze tijd wordt door iedereen be
weerd, dat wij zuinig moeten zijn op bomen
en struiken, wantwij hebben zo weinig
bos. En wat wij hebben mindert nog hard
ook. Wel, dat een vruchtbaar en dichtbe
volkt land als het onze weinig bos had
en heeft, ligt voor de hand. Maar ons bos
groeit en neemt niet af!
Nou ja, in de laatste tijd dan! zegt
u. Maar u vergist u. Uit het boek „Leven
met bomen en bossen" van het Staatsbos
beheer nemen wij onderstaand statistiekje
over. Het bevat de oppervlakten bos in
1000 ha:
1833 1927 1968
Loofbos 20 14 53
Naaldbos 30 145 196
Hakhout 117 78 26
Grienden 2 13 4
Totalen 169 250 279
Nu is sinds 1968 alweer ontzaglijk veel
aangeplant zodat 1976 een nog gunstiger
beeld geeft. Hoe is nu die vergissing ont
staan, dat Nedreland zoveel bos kwijt raak
te? Wel, dat zit 'm in de ontginningscijfers.
Vooral na 1890, toen de kunstmest lang
zaam begon op te rukken, zijn veel heiden,
woeste gronden, enz. omgezet in bouw- en
weiland, omdat men nu niet meer aange
wezen was op de (zeer beperkt aanwezige)
stalmest. Daardoor liep de oppervlakte
„natuurgebied" (lees: woste grond, enz.)
terug van 907.000 in 1833 tot 143.000 in
1968. Een ramp? Ja, maar tegelijk een
zegen voor de groeiende mensheid. En nog
wat: van die woeste grond werd maar
even 110.000 ha in bos omgezet. U ziet
dat niet het bos bedreigd werd of wordt,
maar wel het natuurgebied.
Hoe kwam het nu, dat het hakhout zo
terug liep? In 1927 speelde het nog een
rol. Wel, het leverde brandhout, boeren-
geriefhout en eikenbast voor de leerlooie
rijen, takkebossen voor de bakkers, rijshout
en bonestaken voor de tuinders, weidepalen
voor de boer zelf enz. enz. De behoefte
daaraan is natuurlijk sterk gedaald. De
daling is echter grandioos opgevangen door
de andere houtsoorten.
Meer soorten.
Daar komt dan nog bij, dat sinds 1920
het planmatig beplanten van wegen, erven,
onbruikbare hoeken en percelen enz. steeds
is toegenomen. Wanneer men dan ook het
aantal bomen van elke soort (eiken, beuken,
wilgen, populieren, enz.) van nu kon ver
gelijken met dat van 1833 of zelfs 1733,
1633, enz. enz. zou u zien dat er thans
veel méér zijn. Wat natuurlijk niet weg
neemt, dat er nog altijd wegen zijn met
bermen, waarin men al lang bomen had
dienen te planten en dat er teveel boom
loze straten zijn, vooral in nieuwbouw
wijken.
Ja maar, zegt u, op school is ons bijge
bracht, dat in de. tijd van de Batavieren
een eekhoorn van Middelburg naar Gronin
gen kon reizen zonder de grond te raken!
Zoveel bomen stonden er toen. Vergeet het
maar, het is bepaald niet waar. Afgezien
van de grote rivieren waar de eekhoorn niet
overheen kwam, waren in het zuidwesten
geen bossen aanwezig. In het midden van
het land waren uitgestrekte heidevelden
De mens met zijn schapen had reeds grote
invloed. In het genoemde boek van Staats
bosbeheer staat een kaart van de Veluwe
anno 1800: vrijwel geen bos, op de Veluwe-
zoom na en wat kleine gebiedjes bij Put
ten, Ede en Epe. Dezelfde kaart van 1976
toont ons honderdmaal méér bos. U gelooft
het niet? Raadpleeg deze onverdachte bron
en u zult het zien.
Als wij doorgaan met bomen en struiken
planten in het tempo van thans mogen
wij, wat bos en bomen betreft, heel te
vreden zijn. Sommige actiegroepen vinden
dat vervelend, maar 't is echt niet anders!
Zelfs internationaal gezien groeit het bos
nog steeds.
W. Geldof.
(Nadruk verboden).
Uitslag concours Noyon op 1 mei.
Deelname 401 duiven.
1 P. van Belzen 11.15.27 232.761 225
2 L. de Fouw 12.36 227.326 222.8
3 A. J. Bouterse 16.37 232.935 220.6
4 S. M. Branderhorst 13.30 227.748 218.4
5 H. van der Moere 13.13 227.328 216.2
6 L. de Fouw 13.18 2 214
7 P. de Waal 17.58 232.733 211.8
8 P. van Belzen 18.02 2 209.6
9 L. de Fouw 14.11 3 207.4
10 M. C. Clement 14.36 227.629 205.2
Uitslag jeugd.
Deelname 14 duiven.
1 J. de Kam 11.27.35 227.743 31
2 K. de Kam 27.52 227.707 23.3
3 idem 39.09 2 15.6
4 J. de Kam 54.37 2 7.9
Kruiswoordpuzzel na. 477
Horizontaal: 1. bloem - 7. hooghartig - 13.
verbinding - 14. vogel - 16. meisjesnaam
17. rijstbrandewijn - 19. jongensnaam - 20.
wel - 21. bosje haar - 23. geheel van bouw
gronden om een dorp - 24. verfrissing - 25.
bergweide - 27. rund - 28. voorzetsel - 29.
bijbelse naam - 31. water in Brabant - 32.
Duits persoonlijk voornaamw. - 33. klef
35. N.V. (Fr.) - 37. voorzetsel - 38. een
voudig - 39. hijswerktuig - 41. onmeetbaar
getal - 42. vrouwelijk schaap - 43. goud
(Fr.) - 45. vloerlijst - 47. wondvocht - 50.
stofmaat - 52. heilige (afk.) - 53. Eng. titel
55. buiten dienst (afk.) - 56. de oudere (afk.)
57. ongebonden - 59. titel (afk.) - 60. vanaf
(afk.) - 61. op welke wijze - 62. speelgoed
64. soort pensioen (afk.) - 66. bos - 68.
niet een - 70. onbedekt - 72. regel - 74.
dun - 75. dwaas - 77. mal - 78. verstand
houding - 79. bijwoord.
Verticaal: 1. boom - 2. bloeiwijze - 3.
kerkelijk lied - 4. familielid - 5. plaats in
Gelderland - 6. droom (Fr.) - 7. tuinge
reedschap - 8. wilde haver - 9. stad der
oudheid - 10. planeet - 11. nieuwe wereld
taal - 12. soort stof - 15. voorjaar - 18.
jongensnaam - 20. uitroep - 22. gereedschap
24. sportartikel - 26. zangnoot - 30. Chinese
maat - 32. zangnoot - 33. ondanks - 34.
mannelijk dier - 36. aartsbisschop (afk.)
38. beteuterd - 40. vod - 44. godsdienst
46. de lezer heil (lat. afk.) - 48. jongens
naam - 49. broekophouders - 51. soort
onderwijs (afk.) - 54. afgod - 56. dus (Eng.)
58. houten beenverlenging - 61. bende - 63.
voorvoegsel - 64. onbep. hoofdtelwoord
65. vorm van wonen - 67. onder-officier
(afk.) - 69. lidwoord - 70. slaghout - 71.
gesloten - 73. Spaanse titel - 75. met name
(afk.) - 76. telegraaf-restant (afk.)
Oplossing kruiswoordpuzzel no. 476
Horizontaal: 1. nap - 3. sopraan - 8. oir
11. al - 13. op - 14. in - 16. ne - 17. sigaar
21. stroom - 24. ijle - 25. tol - 27. pos
28. ev - 30. kerel - 32. dd - 33. Eli - 35.
nee - 36. ver - 38. ooi - 39. postuur - 40.
egoisme - 41. fortuin - 45. knokkel - 49.
Ide - 50. tno - 51. ade - 52. ale - 53. Ee
55. grime - 58. pi - 59. dog - 61. mop
62. dam - 64. spatel - 67. harnas - 69. ea
70. eb - 72. no - 73. me - 74. rui - 75.
Haarlem - 76. pil.
Verticaal: 1. nasleep - 2. Ali - 4. oor - 5.
pp - 6. ai - 7. Ans - 9. Ino - 10. remedie
12. kalf - 15. gros - 18. gg - 19. ae - 20.
por - 22. tp - 23. os - 25. teer - 26. leve
29. vlo - 30. keuring - 31. legende - 32. dom
34. Isere - 35. nu - 37. ro - 38. Osaka
41. fietser - 42. ode - 43. ut - 44. norm
45. kamp - 46. oe - 47. elp - 48. leidsel
54. rots - 56. ion - 57. karn - 59. da
60. ge - 62. da - 63. mn - 65. Pau - 66.
Lea - 67. hoe - 68. ami - 71. ba - 72. nl.