Rabobank Q
200 jaar U.S.A. (2)
Hebt n wel eens een
diëtiste nodig gehad?
Drink jij
of drink ik.
Met ingang van
1 maart 1976
gelden de volgende
(verlaagde) rentetarieven:
0/0 Gewone spaarrekeningen
g 0/0 Spaar-Premie-Boekje
Spaarrekeningen met een
41/4 opzegtermijn van 3 mnd.
Spaarrekeningen met een
41/2
opzegtermijn van 6 mnd.
5%
Spaarrekeningen met een
opzegtermijn van 12 mnd.
Spaarrekeningen met een
6 opzegtermijn van 24 mnd.
Depositobrieven aan
5I/2 o/0 toonder met een looptijd
van 2 jaar
Termijnplanbrieven aan
6%. toonder met een looptijd
van 4 jaar
Spaardepotbewijzen op
7V4 naam met een looptijd
van 4 jaar
Termijnplanbrieven aan
toonder met een looptijd
van 5 jaar vast
71/4
73/4 en 7 jaar vast
73/4
8V4 en 7 jaar vast
Spaardepotbewijzen op
naam met een looptijd
van 5 jaar vast
Wat is voor u de gunstigste vorm van sparen?
Dat is afhankelijk van uw omstandigheden.
Wij willen u bij uw keuze graag adviseren.
de bank voor iedereen
Dit is een publikatie van de
Rabobanken 'Wissenkerke' en 'Colijnsplaat'
Abraham Lincoln, de man die voor een eenheid ging vechten. De negerhut
van Oom Tom wordt afgebroken.
Het is al laat in de middag, wanneer
de president van de Verenigde Staten van
Amerika, Abraham Lincoln op 18 november
1863 arriveert te Gettysburg, waar in juli
van datzelfde jaar de legers van de Noor
delijke staten een overwinning op de Zui
delijke hadden behaald, want er was nog
oorlog in Amerika: Burgeroorlog.
Op 19 november bezichtigt de president
het ere-kerkhof, want ook deze burger
oorlog is zoals elke broederkrijg een
zeer bloedig en wreed bedrijf en de veld
slag bij Gettysburg had vele mensenlevens
geëist.
Een comité, dat speciaal daartoe was
opgericht, had op het slagveld een nationaal
ere-kerkhof aangelegd. De opening op 19
november gaat gepaard met tal van plech
tigheden. Een militaire kapel speelt pas
sende muziek en de bekende spreker Ed
ward Everett, houdt een hoogdravende rede
voering van maar liefst 2 uur. Tenslotte
komt president Lincoln aan het woord.
In tegenstelling tot de brallende toon van
Everett, zijn de woorden van Lincoln een
voudig maar daardoor zó indrukwekkend,
dat nu nog de inhoud van de korte rede
actueel is.
Aan president Lincoln zou tekort zijn
gedaan als in het kader van het verhalen
van de geschiedenis van Amerika de hele
toespraak niet zou worden weergegeven.
De president zei het volgende:
„Vier maal twintig en zeven jaar geleden
hebben onze vaderen op dit continent een
nieuwe natie voortgebracht, ontvangen in
vrijheid en gewijd aan de veronderstelling
dat alle mensen gelijk zijn geschapen. Nu
zijn wij betrokken in een grote Burger
oorlog om te beproeven of deze natie of
enige natie zo ontvangen en gewijd, kan blij
ven bestaan. Wij zijn te zamen gekomen op
een groot slagveld van die oorlog. Wij zijn
gekomen om een deel van dat veld, als
een laatste rustplaats te wijden aan hen
die hier hun leven gaven, opdat die natie
zou leven. Het is geheel en al passend en
juist dat wij dit zouden doen. Maar in een
ruimere zin kunnen wij deze grond niet
opdragen niet wijden niet heiligen.
De dappere mannen, levenden en doden,
die hier gestreden hebben, hebben hem
gewijd, ver boven onze armzalige macht
om eraan toe of af te doen. De wereld zal
er weinig op letten en zich ook niet lang
herinneren wat wij hier zeggen, maar zij
kan nooit vergeten wat zij hier gedaan
hebben. Het is eerder aan ons de levenden,
om hier te worden gewijd voor het onvol
tooide werk dat zij, die hier hebben ge
vochten, tot dusverre zo edel hebben be
vorderd. Het is eerder aan ons om hier te
worden gewijd aan een grote taak die voor
ons ligt dat wij van onze vereerde doden
meer en meer toewijding ontvangen voor de
zaak waarvoor zij de laatste volle maat
van toewijding gaven dat wij hier plech
tig besluiten, dat deze doden niet tevergeefs
zijn gestorven dat deze natie, onder
Gods zegen, een nieuwe geboorte der vrij
heid moge zien en dat een regering
van het volk, door het volk en voor het
volk niet zal verdwijnen van de aarde..."
Verenigde Staten gaan uit elkaar.
Om de inhoud van de korte rede van
Lincoln ten volle te begrijpen is het van
belang te weten te komen waarom er
burgeroorlog was en waarom er bij Gettys
burg zo bloedig was gevochten.
De Verenigde Staten het woord zegt
het al was een vereniging van op zich
zelf autonome staten. Ruwweg konden die
staten in een drietal groepen worden ver
deeld: het Noorden, Midden en het Zuiden.
Het Noorden was vrij onvruchtbaar. Visserij,
handel en industrie waren de voornaamste
bronnen van inkomsten. Er ontstonden vele
steden, waar een strenge, hardwerkende
bevolking het levenspeil trachtte op te
voeren.
In het midden lag New-York, de grote
„melting-pot" smeltkroes van rassen en
volken.
Het Zuiden was erg vruchtbaar. Daar
ontstond een agrarische samenleving. Op
de plantages werkten de zwarte slaven. De
eigenaars van de plantages behoefden zich
niet uit te sloven om rijk te worden.
En zo groeide de tegenstelling tussen
Noord en Zuid.
Inmiddels breidde de door de blanken
bewoonde wereld zich steeds meer west
waarts uit. In 1890 zou de westkust worden
bereikt.
Bestuursvorm.
De Amerikaanse staatsvorm was geba
seerd op ideeën van de Franse revolutie en
in de Amerikaanse constitutie controleerden
3 machten elkaar.
De gekozen president bezit de uitvoe
rende macht. Hij is staatshoofd en leider
van het kabinet. Hij benoemt, overigens
met goedkeuring van de Senaat, de belang
rijkste ambtenaren. Hij is opperbevelhebber
van leger en vloot en heeft het recht van
veto, welk weer door 2/3 van het congres
ongedaan kan worden gemaakt. Het Con
gres bestaat aait: de Senaat waarin uit elke
staat 2 afgevaardigden zitting hebben en
het Huis van Afgevaardigden waarin elke
staat vertegenwoordigd is naar het aantal
inwoners, rechtstreeks door het volk ge
kozen. Het Congres moet de wetten goed
keuren en kan zelfs de President in staat
van beschuldiging stellen en afzetten.
De Rechterlijke macht is de hoogste in
stantie. Het Hooggerechtshof, bestaande
uit 9 rechters, die door de President voor
het leven worden benoemd, toetst wetten
aan de grondwet. Het heeft controle op
President en Congres, al is het benoemd
door de President met goedkeuring van de
Senaat.
Er ontstonden 2 belangrijke politieke par
tijen. De Democraten: voorstanders van de
rechten van de afzonderlijke staten. De
planters in het Zuiden behoorden tot die
partij. De voorstanders van een sterk fede
raal gezag, die vooral in het Noorden woon
den, behoorden tot de Republikeinse partij.
Deze partij werd tevens gesteund door
handel en industrie.
In 1858 trok een tot dan toe onbekende
kandidaat van de Republikeinse Partij voor
een zetel in de Senaat voor de staat Illi
nois, de aandacht. Hij debatteerde fel met
zijn Democratische opposant: Douglas. Het
gaat over hét onderwerp van die tijd: Vóór
of tégen de slavernij. De Republikein stelt
tijdens een van de debatten de vraag: „Ik
ga Douglas de volgende vraag voorleggen
Kan de bevolking van een territorium op
wettige wijze de slavernij buiten zijn gren
zen houden, voordat de grondwet van een
staat tot stand gekomen is
De naam van de man die deze vraag
stelde was Abraham Lincoln.
Een halve President.
Abraham Lincoln werd op 12 februari
1809 in een blokhut in Kentucky geboren.
In het Westen, het land van de Pioniers.
In zijn jeugd miste hij degelijk onderwijs,
omdat hij hard moest werken voor de kost.
Hij had echter zó veel belangstelling voor
de politiek, dat hij in 1834 in het congres
van de staat Illinois werd gekozen. Hij
studeerde rechten en vestigde zich als ad
vocaat in Springfield (Illinois). In 1842
trouwde hij met Mary Todd. In de eerste
jaren van zijn Senaatszitting liet hij weinig
van zich horen. Toen echter de kwestie
van de slavernij het politieke leven steeds
meer ging beheersen (de „Negerhut van
Oom Tom" van Harriët Beecher - Stowe, de
opstand van de slaven onder John Brown)
trad Lincoln steeds meer op de voorgrond.
Zó zelfs dat hij in 1860 door de Republi
keinen candidaat werd gesteld voor het
presidentschap.
En Abraham Lincoln wérd President. De
Zuidelijke Staten erkenden hem echter niet
als Staatshoofd. Zij scheidden zich af: Zuid-
Carolina, Mississippi, Louisiana, Alabama,
Florida, Georgia en Texas verenigden zich
in een Confederatie en kozen hun eigen
President: Jefferson Davis.
De Noordelijke staten namen dit niet.
Een Burgeroorlog tot gevolg.
A rich man's war.
Het waren de Zuidelijke staten, die het
eerst naar de wapens grepen.
Na een hevig bombardement veroverden
zij Ford Sumter bij Charleston in Zuid-
Carolina op de Federale Troepen. Lincoln
reageerde onmiddellijk. Hij riep vrijwilligers
op voor de oorlog.
Beide partijen begonnen erg enthousiast.
Beiden dachten na een korte strijd de over
winning in de zak te hebben.
De grensstaten moesten kiezen. Dat deed
Tennessee, Noord-Carolina en Virginia vóór
het Zuiden, maar west Virginia Delaware,
Maryland en Kentucky en Missouri kozen
voor Lincoln.
22 miljoen Noordelijken stonden tegen
over 9 miljoen Zuidelijken (waaronder 4
miljoen slaven!). Het Noorden bracht
900.000 man op de been, het Zuiden de
helft daarvan. Het Noorden had een vloot
en bezat de industrie.
Het Zuiden hoopte op hulp van Enge
land, vanwege de katoen. Zij kozen de
verdediging en werden geleid door hun
eigen legeraanvoerders zoals Robert E. Lee.
De slag bij Bull Run werd door de Zuide
lijken gewonnen. Maar het Zuiden was geen
eenheid en Jefferson Davis haalde het lang
niet bij Lincoln.
A poor man's fight.
Toen een snelle overwinning uitbleef
zakte het enthousiasme al vrij snel en
steeds minder vrijwilligers meldden zich.
Daarom werd de dienstplicht ingevoerd.
De omstandigheden waaronder gevochten
moest worden, waren ronduit slecht, de
medische verzorging was zeer onvoldoende
en desertie kwam veel voor.
Terwijl het Zuiden naast Lee beschikte
over nog 'een bekwaam veldheer: Stonewall
Jackson, kon Lincoln maar geen geschikte
aanvoerder vinden. Tenslotte kreeg hij- die
toch. Het waren Ulysses Simpson Grant en
William Tecumseh Sherman.
Er is ontzaglijk veel gevochten tijdens
de Amerikaanse Burgeroorlog voorna
melijk in Virginia. Bij Gettysburg werd in
juli 1863 door het Noorden de overwinning
behaald. Eind 1864 begon generaal Sherman
aan zijn beruchte veldtocht door Georgia,
overal een spoor van vernieling achterla
tend, 120 km breed, 600 km lang, van
Atlanta tot Savannah. Ook op zee werd
gevochten. Voor het eerst in de geschiedenis
vond in 1862 een treffen plaats tussen
twee gepantserde schepen: De Merrimac
en de Monitor.
Op 26 april 1865 was de oorlog voorbij.
Het Noorden had gezegevierd. The rich
man's war and the poor man's fight
de oorlog van de rijken waarvoor de armen
moesten vechten 5 jaar durend was
ten einde.
De gevolgen.
Pas op 1 januari 1863 proclameerde Lin
coln de totale afschaffing van de slavernij.
186.000 negers hadden aan de kant van de
Noordelingen gevochten. In 1864 werd Lin
coln als President herkozen. Hij zou het
einde van de oorlog niet meemaken, 11
dagen eerder werd hij vermoord
Zijn opvolger, Johnson werd de „dronken
kleermaker" genoemd. Hij was onbekwaam
en had weinig gezag. Het Zuiden werd tot
1877 onder militaire controle geplaatst.
De negers kregen burgerrechten. In het
Zuiden mocht een neger echter dan pas
stemmen, als hij lezen en schrijven kon en
de grondwet begrijpen.
Dit weerhield en helaas weerhoudt
nu nog de negers om naar de stembus
te gaan. Anti-Neger organisaties ontstonden
zoals de Klu Klux Klan.
Toch sloot het Zuiden zich sociaal en
economisch bij het Noorden aan. Het mo
derne Amerika met zijn industrie en bank
wezen begon zich te ontwikkelen. Er ont
stond een nieuw soort „groten" de „Cap
tains of Industry".
Arbeidsbesparende methoden in landbouw
en industrie werden uitgedacht.
Wegen, spoorwegen en telegraafverbin
dingen bevorderden het onderlinge contact.
De onuitputtelijke hulpbronnen werden aan
geboord. De bevolking verdubbelde zich in
een halve eeuw. Amerika groeide toe naar
een land van de „ongekende mogelijkheden"
(Nadruk verboden).
Burgerlijke stoand
WISSENKERKE
Geboren: 12 febr.: Jacobus Pieter, z.v.
F. Lokerse en A. P. van Haperen; 16 febr.:
Danker, z.v. J. van der Maas en H. J.
Peeman.
Ondertrouwd: Geen.
Getrouwd: 10 febr.: Flikweert, Joost Jan
Pieter, oud 25 jaar en Noordhoek, Maria
Pieternella, oud 25 jaar, beiden wonende
te Wissenkerke; 13 febr.: Clement, Marinus,
oud 26 jaar en Dalebout, Johanna Jacoba,
oud 21 jaar, beiden wonende te Wissenkerke
Overleden: 28 febr.: van Goudswaard,
Johannes, oud 73 jaar, weduwnaar van C.
C. Poortvliet, wonende te Wissenkerke.
Er zijn weinig mensen die nog nooit
dieet hebben hoeven te houden.
Zo'n dieet geeft soms allerlei problemen:
wat mag wel en wat niet? hoe verdeel
je dé toegestane voedingsmiddelen over dag
of week? hoe maak je er smakelijke
maaltijden van? etc.
Voor leden van de kruisvereniging is dat
geen punt: zij stappen naar de diëtiste, die
regelmatig in het wijkgebouw spreekuur
houdt.
Over het hele land werken er zo'n 70
diëtisten in dienst van de kruisverenigingen.
Maar daarnaast zijn er duizenden wijkver
pleegsters, wijkziekenverzorgsters, artsen,
districtsverpleegsters, fysiotherapeuten,
.kraamverzorgsters, gezondheidsvoorlichters,
etc. bij de kruisverenigingen werkzaam.
„Daar betaal ik contributie voor", zult
u misschien zeggen.
Dat is wel waar, maar uw contributie
dekt slechts een kwart van de werkelijke
onkosten van het kruiswerk. De rest komt
voor een deel uit subsidies. Er blijft echter
steeds een ongedekte rest onkosten. Boven
dien moet de kruisvereniging steeds op
nieuw aan geld zien te komen als zij iets
nieuws in uw belang wil opzetten.
Daarnaast is er nog de tuberculosebe
strijding, in vele plaatsen ook het werk
van de kruisvereniging, maar soms ook van
een aparte stichting of een consultatie
bureau.
Om in deze tekorten een beetje te voor
zien is er elk jaar Emmabloem-collecte:
voor kruiswerk en tuberculosebestrijding.
Volgende week is het weer zo ver.
Woensdag op TV.
Woensdag 17 maart kunt u er op Neder
land 2 om 20.25 uur een kort filmpje
over zien. Dat filmpje gaat vooral over de
diëtiste en wat zij voor u kan betekenen.
Misschien krijgt u volgende week ook
een collectebus voorgehouden of een inte
kenlijst. Misschien vindt u een girokaart in
uw brievenbus. Denk dan even aan het vele
werk dat de kruisvereniging voor de ge
zondheid van u en uw gezin doet en wees
royaal.
Dit is een publikatie van bet Bedrijtsebap Baim-
