NOORD-BEVELANDS
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
DE KLUIZENAAR
M
Zeeland
Magazine?
De blindheid van de democratie
II iMfgt M
het meest gelezen blad
op itoordj-Beveland
iii iiènden
No. 3695
Dondardag 19 februari 1976
79e jaargang
Druk en uitgave: Drukkerij Markusse te Wissenkerke, Tel 3 08, Giro 206882
Abonnementsprijs 16,— per jaar Franco per post 25,— per jaar Advertenties 27 ct. per mm, excl. BTW
Voor fouten in advertenties per telefoon opgegeven, kunnen wij geen enkele verantwoordelijkheid dragen
FEUILLETON
dooi» Gerrit Franssen
Vader is een zondagmiddag geweest. Het
weerzien was hartelijk, maar toch leek het,
alsof er iets stuk was gegaan in deze maan
den. Na zijn vertrek wist ze het: vader
is nu helemaal door Dien ingepalmd. Die
heeft ruimschoots daarvoor tijd en gelegen
heid gehad en die uitgebuit.
Na twee weken komt het heimwee, 's
Middags, als Babs zich boven, in de grote
slaapkamer heeft teruggetrokken. Els zit
beneden in de salon en rookt de ene sigaret
na de ander. En piekert. Want ze kan de
reus in de boswachterswoning niet verge
ten. Na het vertrek van Ada had ze staan
trillen van verontwaardiging, omdat ze zich
bedrogen en vernederd voelde. Misschien
was het toch verstandiger geweest, als ze
zijn thuiskomst had afgewacht en hem de
huid had uitgeveegd. Omdat hij zijn huwe
lijkse staat voor haar had verzwegen. Heeft
ze die zaterdagmiddag te impulsief gehan
deld? Ze gaat twijfelen.
En waar ze maandenlang geen last van
heeft gehad: de slapeloosheid komt terug.
Ze ligt soms uren wakker. Soms gaat ze
er uit en trekt dan een stoel bij voor het
raam, waar ze gaat zitten, sigaretten ro
kend. Ginds, heel ver weg, weet ze het
fijne plekje, waar ze ruim een half jaar
gelukkig is geweest. Daar is de man weer
alleen, zoals hij dat was vóór haar komst.
Hoe heeft hij haar briefje opgevat? Wat
heeft ze eigenlijk precies geschreven? Ze
weet het niet meer, omdat ze toen kwaad
was, woedend, zich vooral vernederd voe
lende. Nu ja, er is niets meer aan te doen...
Ik mocht hem en was van hem gaan hou
den. Maar een getrouwde mannee,
dat doe ik niet. Waar blijft mijn zelfrespect,
als ik me tot zoiets verlaag? Met Harrie
was het nog wat anders, want hij was
vrijgezel. En ik had bij hem nog altijd de
stille hoop, dat hij op een keer in een
huwelijk zou toestemmen. Maar met Dirk...
Ze dacht terug aan Ada. „Wie bent u?"
Die vraag kan ik ook aan u stellen: „Wie
bent u?" „Ik ben mevrouw Lefering." De
vrolijke verbazing op het gezicht van de
bezoekster: „Wat leuk, dan zijn we collega's,
want ik ben ook de vrouw van Dirk Lefe
ring!"
Leuk? Dat was het helemaal niet. Ze
had op dat moment wel door de grond
willen zakken van schaamte en ellende. Ook
na het gesprek, waarin Ada de doopceel
van haar man had gelicht. Zie je wel
ze had het die eerste keer, toen hij haar
voeten masseerde en later haar rug al ver
moed. Dirk had iets in zijn vingers, dat
ze niet kon definiëren, maar het deed altijd
ontspannend en weldadig aan. Er bestaan
dus inderdaad van die mensen. Maar een
praktijk als kwakzalver gaan uitoefenen...
waanzin. Als intellectueel moet je toch
kunnen begrijpen, dat je vandaag of morgen
tegen de lamp loopt! Nee, een man, die in
de gevangenis heeft gezeten enne nog steeds
officieel gehuwd isdie moet ik uit mijn
gedachten bannen. Met hem is het voorbij.
Definitief. Ik schaam me voor wat ik ge
daan heb.
Nu ja, het was ook mijn schuld. Ik heb
hem uiteindelijk immers aangemoedigd? De
schuld ligt ook een beetje bij mezelf. Zo
krijgt ze het ook in de nachtelijke uren
moeilijk. Want telkens ligt ze uren wakker.
Ze is al een paar keer naar beneden gegaan
Bent u seeds geabonneerd op
een twee-maandelijks tijd
schrift met actualiteiten,
cultuur, evenementen, his
torie en recreatie.
Het geheel in 4 - kleuren
omslag en alle artikelen
voorzien van nog nimmer
gepubliceerde foto's.
Slechts 16,per jaar.
Vraag een gratis proefnummer aan
POSTBUS 1 -
WISSENKERKE
om een kop thee voor zichzelf klaar te
maken. Met een boterham. Misschien helpt
dat. Danny heeft het gehoord en begrijpt
haar. „Jij piekert nog steeds over die man,
he?" zegt hij een keer onder vier ogen tegen
haar. „Daarom kun jij 's nachts niet sla
pen."
Els voelt zich betrapt en kleurt. „Wat wil
je? Als je al die maanden met elkaar hebt
omgegaan?" Het moet een excuus voor
stellen, maar ze weet, dat het een armzalige
verontschuldiging is. Is zoiets wel te ver
ontschuldigen?
Het is nog vroeg in de morgen. Ze zitten
in de keuken en drinken koffie. Babs ligt
nog in bed. Nu Els veel werk uit de handen
neemt, kijkt het kindvrouwtje 's morgens
niet op een uurtje. En nu helemaal niet,
want het is zaterdag en dan is Danny ook
thuis. De man geeft zijn zus een sigaret en
vuur. Nadenkend begint hij: „Als eh
die man, die Lefering, he? Als die nu eens
niet getrouwd was geweest oflaten we
zeggen: niet meer? Neem eens een ogenblik
aan, dat de echtscheiding al uitgesproken
zou zijn? Hoe zou je er dan tegenover
gestaan hebben?"
De vrouw denkt enige tijd na. „Wel an
ders. Maar tochZe zucht en kijkt
haar broer aan. Wat ze voor haar schoonzus
heeft verzwegen, vertelt ze aan haar broer.
„Hij heeft een vonnis uitgezeten voor het
onbevoegd uitoefenen der geneeskunde. Met
andere woorden: gevangenisstraf," licht ze
toe.
De man knikt. Hij wist het immers? Hij
heeft het een dag of wat geleden nage
plozen. Toen hij in Duitsland op het hoofd
kantoor was. Zo langs zijn neus weg ge
vraagd, waarom die Lefering een jaar of
drie geleden geschorst is geworden. En daar
is hij die harde waarheid te weten ge
komen: veroordeeld wegens kwakzalverij:
zijn erkenning als masseur kwijt. Nee, het
is voor hem geen nieuws meer. Dus Els weet
het ook. Hij had nog een kleine hoop, dat
ze niet alles zou weten. Maar nu
Hij knikt. „Ja, dan kan ik me voorstellen,
dat je er een eind aan gemaakt hebt. Ove
rigens, een dergelijke verhouding zou toch
uitzichtloos gebleven zijn."
„Tenzij hij van zijn vrouw gaat scheiden,"
antwoordde ze kleintjes.
Danny van der Veer Balkman heeft men
senkennis. Opgedaan in de jaren, dat hij
allerlei slag artsen, doktoren, specialisten
en andere mensen, die hun werkterrein in
de medische wereld hebben, bezoekt. En er
mee praat. Daarom heeft hij zijn zus door.
Want deze ene zin en de manier, waarop ze
het zegt, verraden duidelijk, dat ze waar
schijnlijk nog altijd weg van hem is. Som
mige vrouwen zijn werkelijk raadsels en
bereid heel wat te vergeven en te vergeten
terwille van de liefde. Kan een liefde zo
groot zijn, dat daardoor dergelijke vergrijpen
in het niet verzinken? Althans geheel op de
achtergrond raken? Is een vrouw in staat
trots dit alles te blijven liefhebben? Blijk
baar wel, want al zegt Els het niet, met
geen enkel concreet woord, het staat toch
wel vast, dat ze hem niet kan vergeten.
De volgende week gaat hij naar Over
ijssel. Dan kan hij en passant wel eens bij
die man gaan kijken, want dit geval begint
hem te intrigeren. Wie is die Dirk Lefering,
dat hij in staat is een vrouw als Els te
veroveren? Maar waar zit die Lefering pre
cies?
Danny hoort zijn zus heel voorzichtiger
en argeloos uit. „Was het leuk daar, waar
je al die tijd zat? Ik bedoel: bij die meneer
Lefering?"
Els ziet de Laar weer voor zich en het
oude huisje, dat ze van binnen helemaal
heeft schoongemaakt: met het paadje naar
de moestuin en de schuur. De koe in de
weide, maar die nu onderhand wel op stal
zal staan, want het is ineens koud gewor
den. En Beer, de trouwe Belgische bastaard
herder, die doof is en wiens stembanden
niet meer werken. Maar die ondanks zijn
handicap eerder iemand in het bos voelt
aankomen, dan een mens kan horen. Door
zijn hoog ontwikkeld gevoel. De stille Laar,
zonder het drukke verkeer zoals hier in
Haarlem, waar zelfs nog in de nacht auto's
door de straat razen. Daarrust en
frisse lucht. Het kleine paradijsje.
De vrouw knikt, in antwoord op de vragen
van haar broer: ,,'t Is een oude boswach
terswoning, niet groot, midden in het bos.
Als je 'm niet weet, vind je hem nauwelijks.
Er is in dat bos een Laar, een open plek,
ovaalvormig, met voornamelijk gras, want
Dirk heeft ook een koe. Voor de melk, be
grijp je? Leveranciers komen er natuurlijk
niet langs, want het ligt een kleine vier
kilometer van Langeveen, dat is het dichtst
bijzijnde dorp."
Hij vraagt niet verder, maar prent deze
gegevens diep in zijn geheugen. En om weer
op neutraal terrein terug te komen, ver
onderstelt hij: „Dus je had 't er eigenlijk
wel naar je zin daar."
De vrouw knikt heftig. „]En of. Ondanks
het feit, dat je daar van alle mogelijke
comfort en dergelijke dingen gespeend bent:
geen gas, geen elektriciteit en geen water
leiding. Aan een stofzuiger heb je dus niks
en televisie is er eveneens onmogelijk. Er
is een transistor voor de radio. Maar het
wonderlijke is, dat je al heel gauw deze
betrekkelijk primitieve vórm van leven aan
vaarden kunt en het zelfs prettig vindt. In
het grote woonvertrek staat een fornuis...
ja, en daar moet je alles op doen: water
warmen, eten koken, je waswater heet ma
ken, noem maar op. Dat fornuis brandt de
hele dag, zomer of geen zomer. Maar ook
daaraan raak je gewend. Je moet enkel het
vuur steeds bijhouden. In het begin vergat
ik dat nog wel eensnu jaer is
turf. Ja, gek, he? Ik dacht, dat er al lang
geen turf meer bestond, maar volgens Dirk
wordt er in ons land nog altijd turf ge
stokenzachte en harde turf is er voor
het vuur en dat blijft er lang op branden..."
Danny van der Veer Balkman probeert
het belangrijkste te onthouden: dat wat hij
nodig zal hebben om de verblijfplaats van
de man te ontdekken. Later op de morgen,
als Els de kamer stofzuigt, want Babs is
nog steeds niet beneden, maakt hij een
paar aantekeningen. Volgende week eens
proberen of hij de man kan vinden. Met
welk doel weet hij nog niet. Maar hij is
nieuwsgierig geworden. Trots alle fouten
van deze man houdt Els nog van hem. Hij
heeft dat nu wel duidelijk begrepen.
Het is al donderdag als hij 's middags
klaar is bij zijn laatste klant. En besluit
maar niet terug te keren naar Haarlem,
maar vanavond ergens een hotel te zoeken.
Hij belt naar huis en zegt van plan te zijn
de nacht weg te blijven. Dan hoeft men
niet ongerust te worden. Zo, nu heeft hij
alle tijd en gelegenheid eens op zoek te
gaan naar die Dirk Lefering. Els heeft één
plaatsnaam genoemd: Langeveen. Hij heeft
er nooit van gehoord en daarom heeft hij
het nagekeken op de autokaart, maar zelfs
daar staat het dorpje niet vermeld. Vast
een of ander gehucht, ver buiten de grote
wegen. Hij heeft wel een vermoeden, dat
hij ergens in de driehoek Almelo - Ommen -
Couvorden zal moeten zoeken. Dus rijdt hij
die richting uit.
Hij heeft geluk. In Geest wijst men hem
de weg naar Langeveen. Het is een binnen
weg van Oldenzaal naar Hardenberg smal en
bochtig. Maar met nauwelijks enig verkeer.
Op de autokaart kan hij zich nu beter
oriënteren. Daar ongeveer moet Langeveen
zijn, vlak bij de grens. Met tien minuten
is hij er nu. En rijdt wat doelloos rond.
Eerst eens kijken. Hij besluit de wagen
ergens neer te zetten en de dorpsstraat nog
eens door te lopen*
(Wordt vervolgd).
De sensaties zijn niet van de lucht af.
De gijzelingen door Zuid-Molukkers, de po
litieke spanningen daarna over een nieuwe
wet op de ondernemingsraden, nu weer de
steekpenningen van Lockheed. En dat zijn
dan nog maar de dingen waar ons land zelf
nauw bij betrokken is. Daarnaast gebeurt
er dan nog zoveel meer in deze wereld.
Doch dat is dan meest verder van ons huis,
waardoor we ons er minder bij betrokken
voelen.
Toch hebben ook die gebeurtenissen, waar
ter wereld dan ook, hun invloed op ons
maatschappelijk leven, voor nu en voor de
toekomst. Maar als zodanig herkennen we
dat minder, omdat we de samenhang niet
bespeuren, niet weten welke krachten daar
achter werkzaam zijn, zodat we het als
incidentele voorvallen blijven zien waar wij
weinig of niets mee te maken hebben. Doch
als we over een aantal jaren de dan (en
waarschijnlijk ontzettende) feiten eens terug
draaien, de oorzaak en het ontstaan ervan
nog eens nagaan, zullen we ontdekken hoe
het een en ander tot gevolg heeft gehad.
Dat er bewust is toegewerkt naar inter
nationale veranderingen, die op nationaal
niveau gestimuleerd werden, met kleine en
met grote zaken, tot de akkers rijp waren
om het zaad te doen ontkiemen en ten
slotte de oogst kon worden binnengehaald.
We doen net of het vrijwel niets te bete
kenen heeft, dat hier een troepje soldaten
dienst weigert omdat ze bang zijn kou te
moeten lijden en een WDM, als soldaten-
vakbond, zich achter die weigering stelt en
het steunt. Maar ook dat is een symptoom
van de stelselmatige ondergraving van de
kracht van het demokratisch vrije Westen.
We halen er nu smalend lachend onze
schouders over op. Maar in de tijd van de
NSB, in de dertiger jaren, kwamen er ook
van die voorvalletjes voor, die men ook
afdeed als zijnde wat geborneerdheid van
opgestookte jongelui, doch die er toe bij
droegen om de bestaande orde te onder
mijnen en de akkers rijp te maken voor
het vanuit Duitsland gepousseerde nationaal-
socialisme.
Als we zien hoe in Angola één stam,
noem het desnoods één partij, door de
Sovjet-Unie, met gedwongen hulp van Cuba,
met veel wapens en soldaten, aan de macht
wordt geholpen, dan is men geneigd te
denken: dat raakt onze toekomst niet. Als
in Noord-Amerika het ene schandaal na
het andere aan het licht wordt gebracht,
congresleden het onderzoek ernaar gebrui
ken om zich een goede positie te veroveren
als kandidaat voor het presidentschap en
op de vredeswil spelen om de brave be
zuiniger op militaire uitgaven uit te hangen,
dan zien wij daar geen enkel verband in
met onze toekomst. In het gestook tegen
Zuid-Afrika om zijn apartheidswetten doen
we, officieel zelfs, dapper mee, want dat
streelt onze ethische gevoelens, terwijl we
niet beseffen welke stimulansen daarachter;
zitten om dat bolwerk aan het vrije Westen,
te ontfutselen. Als in Engeland het staken;
als een verheven volkskunst wordt beoe-j
fend, dan menen we, dat dit alleen maar
komt omdat de arbeiders er te slecht be
taald worden. We weten niet eens meer
hoe de kracht van dit eens zo machtige
rijk binnen dertig jaar grotendeels is af
gebroken en daarmede ook de kracht van
het gehele vrije Westen een aderlating
heeft ondergaan.
Zo zouden we tientallen^ andere voor
vallen kunnen opnoemen, die voor de aan
dachtige toeschouwer evenzovele aanwijzin
gen zijn hoe daardoor langzaam maar zeker
de macht van het demokratisch Westen
wordt ondermijnd. En dat zit 'm niet in
de lucht. Er zijn krachten werkzaam die
er bewust naar toe werken. Doch wij heb
ben de demokratie zo verziekt en die demo-
kratie heeft ons zo ziek gemaakt, dat we
blijkbaar niet meer de kracht kunnen op
brengen om zelf aan te pakken en ons tegen
die sluipmoordpogingen teweer te stellen.
We laten ons hoe langer hoe meer in de
ban brengen, dat onze vrijheid een ondeugd
is en dat de betere maatschappij uit Oost-
Europa komt. We willen zó demokratisch
zijn, dat we er aan mee willen werken. Net
als in de dertiger jaren willen we de waar
schuwende voortekenen van onze aanstaande
overheersing niet zien. De spelen en het
brood van nu zijn voor ons belangrijker dan
de politieke situatie van straks. We lopen
er als geobsedeerd naar toe.
H. van Wermeskerken.
Horizontaal: 1. schouderholte - 6. richting
11. deel van het oor - 12. jongensnaam
14. vallei - 16. Europeaan - 18. afgodisch
20. vaas - 21. nagerecht - 22. deel van de
hals - 23. toneelterm - 28. Europeaan - 29.
en anderen (afk.) - 30. zangnoot - 31. gewas
32. uitroep - 34. losse naad - 36. onmeetbaar
getal - 37. boertige nabootsing - 38. meter-
ton (afk.) - 39. gelooide huid - 41. vogel
42. begrip - 45. vogelprodukt - 47. Fr.
voegwoord - 49. oosterse jongensnaam - 51.
vorm van knoeien - 54. klein vertrek - 56.
deel van het kippenhok - 57. fel - 58.
onbep. vnw. - 61. bekende Amer. zanger
64. gevangenis - 65. plaats in Gelderland
67. plaats in Gelderland - 68. prik - 69.
woede.
Verticaal: 2. steen - 3. sportterm - 4. meis
jesnaam - 5. uitroep - 7. nieuwe wereldtaal
8. meisjesnaam - 9. deel van een muziek
instrument - 10. godin - 12. opening - 13.
drank - 15. begin - 17. deel van de dag
19. drank - 23. onderhoud - 24. water in
Brabant - 25. beschouwing - 26. voegwoord
27. onzichtbare - 31. kreet - 32. bid - 33.
meisjesnaam - 35. naar mijn mening (afk.)
40. voortreffelijk - 43. beroep - 44. water
in Frankrijk - 46. voorzetsel - 47. jongens
naam - 48. godheid - 50. steensoort - 52.
regel - 53. meisjesnaam - 55. aanzien - 59.
afgemat - 60. vlaktemaat - 62. nieuw - 63.
voetbalvereniging - 66. eenheid van kracht
(afk.).
Oplossing kruiswoordpuzzel na 464
Horizontaal: 1. poeder - 7. schouw - 12.
gade - 13. idee - 14. rp - 16. uiver - 17.
di - 18. patrijs - 19. etalon - 20. ep - 21. ri
22. raam - 24. prins - 26. stag - 28.
bepaald - 29. politie - 31. aera - 34. idool
35. klok - 38. rn - 39. oi - 40. bilbao
42. scherpij - 43. eg - 44. korst - 45. tp
46. esse - 48. uden - 51. dokter - 52. tering.
Verticaal: 1. purper - 2. eg - 3. daarom
4. ed - 5. reus - 6. nevelig - 7. sire - 8. cd
9. helaas - 10. oe - 11. weinig - 15. papa
17. dora - 23. amper - 24. palei - 25. stoel
27. titel - 30. notaris - 31. arbeid - 32.
enig - 33. albast - 35. kohier - 36. oort
37. kippig - 41. oker - 42. stut - 46. ek
47. se - 49. de - 50. ni.
