NOORD-BEVELANDS
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
EU
DE KLUIZENAAR
1
TBC-bestrijding blijft nodig
9
9
9
9
!h
1
P
P
-
9
1
P
H
1
J
1
1
9
l
1
1
9
9
Plenvier heeft DE schoenen
Zeeland
Magazine?
13
17
23
28
31
33
38
43
b0
52
53
56
57
61
65
73
76
No. 3674
Donderdag 18 september 1976
79e jaargang
Druk en uitgave: Drukkerij Markusse te Wissenkerke, Tel 3 08, Giro 206882
Abonnementsprijs 14,— per jaar Franco per post 22,50 per jaar Advertenties 25 cent per mm, excl. BTW
Voor fouten in advertenties per telefoon opgegeven, kunnen wij geen enkele verantwoordelijkheid dragen
door Gerrit Franssen
Hij knikte en keek naar het bankbiljet,
maar liet het op tafel liggen. „Goed, goed,
ik heb je toch al gezegd, dat ik de reke
ningen zal meenemen? Die kleren heb ik op
zicht en die andere spullen moet ik alle
maal nog betalen; dat gaat voor mij altijd
op maandrekening. Dat is in deze streek
nu eenmaal de gewoonte."
Els keek hem enige tijd onderzoekend
aan. Ik ken hem nog te weinig, wist ze.
Meent-ie het nu of beduvelt hij me? Ik
heb nog geen hoogte van hem. Maar in
stinctmatig voel ik, dat hij me toch op
de een of andere manier in de maling
neemt. Toch ging ze er niet meer op door,
maar ze was ditmaal wel de eerste, die
aanstalten maakte om te gaan slapen. Over
eind komende, nam ze de kopjes en zette
die op de plank bij de pomp. „Goede
nacht," zei ze enkel, zonder hem aan te
kijken en ging bijna gelijktijdig de trap op.
„Welterusten",- antwoordde de man. Hij
zat nog geruime tijd te roken en voor zich
uit te kijken. Tenslotte kwam hij grinnikend
overeind. Het briefje van honderd schoof
hij onder de asbak op de tafel. Toen liep
hij naar zijn slaapkamer.
Zondagsmorgens was ze al vroeg beneden,
maar niet zo vroeg of de man was er ook
al uit. Ze constateerde het aan de open
staande buitendeur. Op haar horloge kij
kend, zag ze dat het nog geen half acht
was. Waarschijnlijk is hij de koe al aan
het melken, dacht ze.
Ze waste zich zo goed en zo kwaad als
het kon onder de pomp en ging toen het
haar kammen. Ze had net haar bloes weer
aangetrokken, toen de man binnenkwam.
„Mögge," zei hij op kalme toon, even de
pijp uit de mond nemend. En daarmee naar
buiten wijzend, voegde hij er aan toe; „Elet
weer is omgeslagen: regen."
Els had het nog niet gemerkt. Naar de
deuropening lopend, zag ze, dat buiten alles
nat was, Beer kwam binnen en keek even
naar de vrouw, waarna hij zich een paar
keer schudde. De vrouw keek naar de kle
ding van de man. Hij heeft in elk geval
een normale broek aan: donkerbruin, zag
ze. Ze vroeg: „Is dat erg voor het land?
Ik bedoel: voor de pas gepote aardappelen."
Hij begon te lachen, terwijl hij wat melk
overgoot in een pan. „Integendeel; het komt
uitstekend van pas, want de grond is hier
al gauw erg droog. Vooral als het een poos
niet heeft geregend. Vergeet niet, dat we
hier tamelijk hoog zitten."
Ze had er geen idee van hoe hoog. Ik
heb van al die zaken geen verstand. Ben
ik nu zo dom, omdat ik zoiets niet weet?
Van die regen en de aardappelen? En van
hoogten en laagten in ons land? Heb ik
dat vroeger op school geleerd? Ik kan me
er toch niks meer van herinneren. Eigen
aardig.
De man had al water opgezet. Het fornuis
brandde lustig. Toen Els klaar was met
haar toilet, maakte ze brood klaar en schonk
Bent u reeds geabonneerd op
een twee-maandelijks tijd
schrift met actualiteiten,
cultuur, evenementen, his
torie en recreatie.
Het geheel in 4 - kleuren
omslag en alle artikelen
voorzien van nog nimmer
gepubliceerde foto's.
Slechts 13,per jaar.
Vraag een gratis proefnummer aan
POSTBUS 1 -
WISSENKERKE
de koffie in, toen de man aan tafel ging
zitten. Tijdens het ontbijt vroeg Els aan
de man: „Wat doe je gewoonlijk zondags?
Werk je dan ook of ga je ergens heen?"
„Meestal doe ik allerlei kleine klussies,
waar ik in de week niet toe kom. En verzorg
de moestuin, een beetje wieden en zo. Bo
vendien is cr teveel melk. Ik houd in deze
tijd van het jaar natuurlijk over. Die karn
ik eens in de week. Dan heb ik boter en
karnemelk, snap je?"
Ze snapte het ten dele, maar antwoordde
toch: „O, juist." Ze had willen vragen:
ga je nooit naar de kerk, maar durfde het
niet. Ik mag niet aan zijn privacy komen,
want dat zou ik zelf evenmin toestaan.
En omdat ze verder niets antwoordde, ver
volgde hij: „Nu jij er bent, doen we het
zondags, kalm aan. Er moet ergens in huis
een schaakspel zijn. Maar je kunt misschien
niet schaken?"
De vrouw knikte. „Ja zeker." Ze had de
stukken en het bord gezien in een kist op
de schuurzolder en zei het tegen de man.
„Ik haal 't straks even; ik deed het vroeger
vaak."
Na het eten waste de vrouw af, terwijl
de man weer naar buiten was gegaan, ge
volgd door de hond. Wat is vroeger? dacht
ze. Is dat lang geleden? Ik ben hier nog
niet eens een week, maar het lijkt me drie
maanden toe. Thuis ligt al zover achter me.
Eigenaardig, dat ik nog helemaal geen ver
langen of heimwee of iets dergelijks heb.
Ik ben tevreden met de toestand hier in
huis. Ze keek naar de zuidelijke wand,
die nu helemaal schoon was. Ik ga dit huis
opknappen, wist ze nu. Dat wordt een soort
hobby voor me. Nooit geweten, dat ik der
gelijke kwaliteiten bezat, want wat deed
ik de laatste jaren eigenlijk voor huiswerk?
Afwassen kwam nauwelijks nog voor sinds
we zo'n machine ervoor hadden. Omdat
Dien als de dood zo bang was, dat haar
mooie handjes beschadigd zouden worden.
De luxe pop, die tot en met door vader
werd verwend. Laat ik me alsjeblieft hier
er niet meer kwaad over worden. Ze bestaat
al niet eens meer voor me.
De vrouw verzorgde na de afwas het
vuur en zette weer een ketel water op. Hij
zal vandaag wel meer koffiedrinken dan
anders, veronderstelde ze. In de houtbak
kijkend, bemerkte ze, dat de voorraad sterk
geslonken was. Ze wees de man er op, toen
hij weer binnenkwam. De doos met schaak
stukken en het bord bij zich. Knikkend zei
hij: „Die vul ik meestal zondags bij. Ik zal
het meteen doen. Kijk jij eens, of het spel
nog compleet is, ja? De doos lag open,
zie je."
Naar de tafel lopend, opende ze het
kistje en nam er de stukken een voor een
uit. 't Is een vrij duur spel geweest, wist ze.
Onder de stukken was groen vilt geplakt.
Het hout, waaruit het spel was gemaakt,
bleek ebben te zijn. Prachtig mooi, was
haar conclusie; er mankeerde gelukkig geen
enkel stuk.
Met de armen vol hout en turf kwam hij
even later terug. Ze ging in de deuropening
staan nadat hij weer naar buiten was ge
gaan om nog een voorraad te halen. Het
regende zacht: de lucht was fris en prikke
lend. Ze snoof de geur van het bos op,
Zelfs met regen is het hier mooi. Jammer,
dat ik geen paraplu heb; ik zou nu best
een boswandeling willen maken.
Toen hij voor de tweede keer met de
armen vol terugkwam, vroeg ze, wijzend
op de turven: „Hoe kom je daar aan? Ik
dacht, dat turf al lang uitgestorven was.
Vaag herinner ik me nog uit m'n prilste
jeugd, dat mijn grootmoeder ze ook stookte.
In een potkacheltje."
„Er wordt nog volop turf gestoken. In
Drente en in Duitsland. Wist je dat niet?"
Hij veegde zijn boezeroen schoon en zocht
toen zijn pijp, die hij eerst buiten uitklopte,
waarna hij het ding begon te stoppen.
Ze keek de man verbaasd aan. „Hoe moet
ik dat weten? Ik ben nog nooit in mijn
leven in Drente geweest."
Hij had zijn pijp gestopt en stak een
lucifer er boven aan. Onderwijl keek hij
naar de vrouw en zei: „Het is er mooi:
Drente. Trouwens, heel ons land is mooi.
Het is enkel: je moet de schoonheid ervan
zelf ontdekken. Het zijn de kleinigheden,
die je moeten opvallen, he? Als je daar
oog voor hebt, kun je bijvoorbeeld zo'n
uitzicht waarderen." Hij wees naar het bos.
„De bomen, het jonge groen er onder. Straks
de bosbessen. Dan zie je hier wel eens
plukkers en verdwaalde toeristen, die al
plukkende de weg zijn kwijtgeraakt."
Beiden stonden ze in de deuropening naar
buiten te kijken. De hond zat voor hen en
likte een voorpoot. Een paar brutale
spreeuwen hipten op een tak. Maar alles
was verder vredig. Ze vroeg: „Is dit deel
van het bos ook van jou?"
„Gedeeltelijk," antwoordde hij. „Hier, de
laar en het huis heb ik moeten kopen."
Hij wees met de pijp in zijn hand verder
naar het oosten, waar de karresporen gin
gen. „Die kant uit is van de provincie, een
vrij smalle strook. De zandweg is in beheer
bij de gemeente, maar die doet er nooit
wat aan. Tenminste niet dit gedeelte, wel
dichter bij LangeVeen."
„Hoe ver is dat hier vandaan?" infor
meerde ze.
„Kilometer of vier. Op de fiets, dwars
door het bos is het korter, maar dan moet
je de weg goed kennen."
„Ken jij die?"
Hij lachte. „Reken maar. Zelfs in het
donker. In de winter, als er veel sneeuw
ligt bijvoorbeeld, laat ik de wagen in de
schuur en ga ik lopend met de slee naar
het dorp. Dat is iets machtigs en je be
schouwt het bijna als miljeubederf om voet
stappen te planten in de vers gevallen
sneeuw, die daar dan helemaal ongerept
ligt. Misschien enkel wat prenten van hazen
of een vos."
„Prenten?" herhaalde ze, niet begrijpend.
„Afdrukken van hun poten. Zo noemen
de jagers en boswachters dat."
„Komt er in dit gedeelte wel eens een
jager?"
Hij trok aan zijn pijp, die dreigde uit te
gaan. „Heel enkele keer. In het najaar
met afschot zie je ze wel eens. Ben ik thuis,
dan komen ze een kop koffie drinken. Ik
krijg wel eens wilde zwijnenvlees van ze.
Je hebt 't al een keer gegeten. Ik vind het
lekker, fijner van smaak dan gewoon var
kensvlees."
„En stropers?" vroeg ze. „Heb je daar
nooit moeilijkheden mee? Je leest er de
laatste tijd zo vaak over."
(Wordt vervolgd).
NEDERLAND EEN BEDREIGDE VESTING
Wanneer we in Nederland over TBC
spreken, dan heeft deze ziekte voor de
meesten en zeker voor de jongeren onder
ons niet zo'n gevaarlijke klank, want och,
wie krijgt er nu TBC? Het komt zo weinig
voor en bovendien behoef je er toch niet
dood aan te gaan.
Ja, zo kunnen we gelukkig in ons land
praten, maar de ouderen klinkt TBC nog
altijd wat beangstigend in de oren. Zij
weten nog heel goed, hoe vroeger deze
volksziekte verschrikkelijk om zich heen
greep en hoe velen er het slachtoffer van
werden. Men is in ons land heus niet voor
niets tot een effectieve TBC-bestrijding
gekomen. Dat had echt wel zijn redenen.
Er zijn op het gebied van de bestrijding
van deze verschrikkelijke ziekte in ons land
bergen werk verzet en dat de ziekte mo
menteel in ons land niet zoveel slacht
offers maakt, is aan deze bestrijding te
danken.
Wat de TBC-bestrijding betreft, dient ons
land voor veel andere landen in de wereld
als voorbeeld. Deskundigen komen hier om
onze wijze van bestrijding te bestuderen
en deze later in hun eigen land in praktijk
te brengen.
Ook al klinkt TBC ons Nederlanders niet
meer zo gevaarlijk in de oren, in de rest
van de wereld en wel speciaal in de minder
ontwikkelde gebieden heerst de ziekte op
afschuwelijke wijze. En daarmee blijft de
ziekte ook voor ons nog altijd een be
dreiging.
Ongeveer vier miljoen mensen in ons
land zijn besmet, maar dat zegt verder
nog niets, omdat er zoveel in de kiem
worden gesmoord, dank zij de regelmatige
periodieke onderzoekingen van de bevol
king. Bij slechts 3600 mensen per jaar
openbaart de besmetting zich. Het aantal
sterfgevallen per jaar in Nederland aan
TBC is laag en bedraagt gemiddeld zo'n
180 mensen per jaar, dat is ruw ongeveer
5% van de zieken. Per jaar komt dat neer
op 15 personen per miljoen inwoners en
dat is geen onrustbarend cijfer.
Geheel anders ligt het in de rest van
de wereld. Van de drie miljard mensen,
die onze aarde bevolken, is de helft, dus
anderhalf miljard besmet. Daarvan 'sterven
er per jaar 3 miljoen. Als we dan even
verder rekenen, betekent dit, dat in de
wereld er 1 op elke 1000 mensen sterft
aan tuberculose, ofwel 1000 sterfgevallen
per 1 miljoen aardbewoners. In ons land
slechts 15 per miljoen, dat is dus wel
een bijzonder groot verschil.
Zolang er elders in de wereld geen grotere
voortgang met de TBC-bestrijding wordt
geboekt, komt het er op neer, dat bijvoor
beeld Nederland beschouwd moet worden
als een bedreigde vesting. Het gaat hier
allemaal heel goed, maar de kans dat de
ziekte nieuwe mogelijkheden in ons land
krijgt, door infiltratie van buiten af, is
zeer groot. Die mogelijkheid schuilt mo
menteel bijvoorbeeld in de aanwezigheid
van vele tienduizenden buitenlandse gast
arbeiders, die voor het grootste deel uit
landen komen, waar TBC nog welig tiert.
Steun en voorlichting op het gebied van
TBC-bestrijding aan deskundigen uit andere
landen betekent niet alleen een belangrijke
bijdrage leveren tot verbetering van de
volksgezondheid in die landen en daarmee
aan de totale gezondheid van de wereld
bevolking, maar tevens medewerken om
de ons omringende gevaren enigszins te
verminderen. In zekere zin dus ook een
kwestie van eigen belang.
Wat TBC betreft, is Nederland een bij
zonder gelukkig land. Laten we met alle
middelen trachten het zo te houden en
daarom is en blijft TBC-bestrijding nog
steeds een noodzakelijkheid.
'DE BLAUWE DOFFER' - KORTGENE
Uitslag concours Quievrain op 6 sept. 1975
Deelname 282 duiven
1 M. van Belzen 10.06.57 128.945 155
2 P. J. Kesteloo 06.43 127.804 152.9
3 W. C. Versluijs 07.14 128.207 150.8
4 M. van Belzen 08.19 2 148.7
5 P. J. Verburg 07.25 127.732 146.6
6 S. M. Branderhorst 09.06 129.622 144.5
7 C. Bouterse 11.28 132.627 142.4
8 P. van Belzen 11.43 132.700 140.3
9 I. G. Oele 07.52 127.672 138.2
10 v. d. Moere-Versluis 09.16 129.157 136.1
Uitslag jeugd.
Deelname 26 duiven
1 K. de Kam 10.09.33 129.512 27
2 K. de Kam 13.03 2 23.2
3 K. de Kam 13.59 3 19.4
4 O. Leendertse 14.54 128.730 15.6
5 J. de Kam 17.31 129.595 11.8
Utrai&woordpuwBel no. 444
1
2
3
A
5
6
7
8
9
10
12
14
15
16
18
,3
20
21
22
25
26
27
29
30
40
35
37
33
<1
AA
A5
AS
49
55
58
59
so
62
63
64
■866
67
68
69
70
71
72
75
77
78
79
80
-S
Horizontaal: 1. houten schoeisel - 5. voor
zetsel - 7. streek - 11. dapper - 13. gelijk
15. opstootje - 17. verdediger - 19. sport
artikel - 21. electrode - 23. keurig - 24.
deel van een atlas - 26. Eng. ontkenning
27. titel - 29. spil - 30. onder het nodige
voorbehoud - 32. bevestiging - 33. jongens
naam - 34. vlaktemaat - 35. struisvogel
37. te zijner plaatse - 39. de oudere - 40.
vertaler - 42. plaats in Frankrijk - 43. kost
bare stof - 44. takje - 46. bestaat - 47.
per expresse - 48. IJslandse literatuur - 50.
meisjesnaam - 51. vervoerbedrijf - 53. klein
persoon - 54. water in Friesland - 55. Fr.
voegwoord - 57. nu - 61. de lezer heil - 63.
familie - 66. vreemde munt - 67. ontvang-
salon - 69. vogel - 70. plaats waar iemand
zich thuis voelt - 73. tijdperk - 74. nihil
76. pl. in Utrecht - 78. zuidvrucht - 79.
geheel de uwe - 80. hoefdier.
Verticaal: 1. heilig boek - 2. pl. in Noor
wegen - 3. meterton - 4. geestelijke - 5.
strijdperk - 6. juiste gewicht - 7. wandel
plaats - 8. onder andere - 9. meisjesnaam
10. puntig - 12. stofmaat - 14. pers. vnw.
16. geweldig - 18. uit Ierland - 20. neger
dorp - 22. inhoudsmaat - 25. klaar - 27.
musicus - 28. zenuwachtig - 31. edelsteen
34. bende - 35. loot - 36. bar - 38. soort
onderwijs - 39. beteuterd - 40. gesloten
41. mil. opl. school - 45. vloeistof - 49.
rekenkundige term - 52. jongensnaam - 55.
bewijs van achting - 56. het romeinse rijk
58. bewijs van verkoudheid - 59. vorm van
nemen - 60. water in Brdbant - 62. houding
64. grondsoort - 65. meisjesnaam - 67.
schrede - 68. meisjesnaam - 71. militair
72. voorzetsel - 75. dat is - 77. rondhout.
Qpiass&tg kruiswoordpuzzel ntx. 448
Horizontaal: 1. gans - 4. nog - 7. Belg
10. oordeel - 14. io - 15. Spa - 16. sijs
18. ja - 19. pi - 20. olm - 22. ai - 24. duo
26. ambities - 30. don - 32. in - 33. ri
34. st - 35. on - 36. nt - 37. om - 38. oko
40. af - 42. ts - 44. egoisme - 45. legende
46. la - 47. rg - 48. rap - 50. el - 51. at
52. nn - 54. ad - 56. tr - 57. ta - 58. aga
59. trieste - 62. one - 64. pij - 66. els
67. ut - 68. hl - 69. lam - 72. rui - 74. ne
76. vaandel - 80. zijde - 81. Ada - 82. melk.
Verticaal: 2. as - 3. sop - 4. nr - 5. odalisk
6. ge - 7. blij - 8. Ik - 9. lied - 11. oa
12. os - 13. karn - 15. si - 17. sa - 19. pon
20. Ob - 21. mt - 23. ido - 25. uitgang
26. armsgat - 27. mi - 28. is - 29. etagere
31. ontdaan - 36. nel - 37. oir - 38. oor
39. elp - 41. fel - 43. set - 49. Ameland
53. nap - 55. dr - 56. tt - 57. tot - 58.
acht - 60. ie - 61. ss - 63. egel - 65. ijl
67. ui - 70. ave - 71. ma - 72. re - 73. Ulm
75. dij - 77. Aa - 78. da - 79. sl.
6ANZEP00RTSTRAAT Z1 TEL 165 33 - GOES
