Het wederzjdse wantrouwen
HENGELSPORT MARKUSSE
H
Om het behoud van de grond
AKKERBOUW ZAL HET ROER RADIKAAL OM MOETEN GOOIEN.
Ook dit voorjaar was voor de bouwboer rampzalig. Een natte herfst werd
gevolgd door een dito winter zonder vorst. Toen bleef ook het voorjaar
te nat. Februari gaf enkele droge dagen, maar daarna duurde het tot half
april eer de grond droger wérd i.p.v. nog natter. En zo kon het gebeuren,
dat nieuwe aardappelen gepoot werden terwijl de oude nog niet gerooid
waren! In het zuidwesten b.v. kon men op veel plaatsen het land niet op
met de rooimachines tot eind april.
Het teeltplan kwam in de war. ,Hier en daar kon men zelfs geen suiker
bieten zaaien en nam men in arren moede zijn toevlucht tot zomergranen.
En de bange vraag kwam op: moet men in de toekomst rekening houden met
méér van zulke uitzonderlijke weersomstandigheden? Of ligt het óók aan de
grond, dat het zo liep?
Het bekende verhaal.
Gaat er ergens iets op grote schaal mis,
dan zijn er altijd wel groepen mensen die
het hebben aan zien komen. Redding is
dan alleen mogelijk als mcrl hun ziens
wijze volgt, zo is het ook in de landbouvv.
Van alternatieve zijde is betoogd, dat de
moderne landbouw de grond bederft zodat
het geen wonder is dat het zo gelopen is.
Daarop heeft de landbouwvoorlichting ge
antwoord met duidelijke publikaties, o.m.
in het maandblad „Bedrijfsontwikkeling".
Daarin is uitvoerig nagegaan wat er met
onze grond aan de hand is. De invloed van
alle gebruikte bemestingsmethoden, teelt
wijzen, bestrijdingsmiddelen enz. is nage
gaan. En meh kwam tot de konklusie, dat
de vruchtbaarheid van de grond nietv-achter-
uit gaat. De nog steeds stijgende opbreng
sten (zegt men) tonen dat ook wel aan.
Intussen zaten de aanhangers van de
„andere" landbouw niet stil. Zij betoogden,
dat de voorlichting weer eens het be
kende deuntje had gezongen. Wanneer men
voldoende kunstmest gebruikt zal de grond
inderdaad niet armer worden aan planten-
voedende bestanddelen. Ook verliezen de
meeste, thans gebruikte bestrijdingsmid
delen, sppedig hun werking. Maar daarmee
is nog niet aangetoond, dat de vruchtbaar
heid van de grond in stand blijft En op de
vraag met behulp waarvan die dan kon
worden gemeten, antwoordden zij: aan het
gehalte aan organische stof De lezer kent
het oeroude lesje: humes maakt zandgrond
vochthoudender en kleigrond- doorlatender.
Pomp dus veel organische stof in de grond
en overvloedige regenval wordt beter ver
werkt.
Dat is nog terdege wóar ook.
Gehalte daalt!
Volgens de deskundigen zou men 10 jaar
lang elk jaar per ha 60 tot 80 ton stro-
rijke koeiemest moeten geven om het hu-
mesgehalte met één procent te verhogen.
Dat is de mestproduktie van 12 tot 15
koeien op een groepstal! Uiteraard geven de
moderne stalsystemen (drijfmest) veel min
der humes. En een groenbemester heeft aan
humusvormende waarde slechts 40% van
de betekenis van de genoemde stalmest.
Het beste, aldus „Bedrijfsontwikkeling",
is de organische-stof-voorziening gewaar
borgd op het gemengde bedrijf. Men kan
dan nl. de stalmest voor het bouwland be
stemmen en het grasland met kunstmest
bemesten. Dit is juist, maar in de typische
akkerbouwstreken is op veel bedrijven het
vee verdwenen. Daar is dus helemaal geen
stalmest beschikbaar. En erger nog, daar
wordt vaak stro verbrand en géén groen
bemester toegepast Daar bevinden zich
dan ook de bedrijven die steeds zwaardere
machines nodig hebben, omdat de grond
steeds taaier wordt Waar dat het geval is
zal het roer wel degelijk radikaal om moe
ten. Zo niet, dan zullen regenrampen wel
méér voorkomen, d.w.z. dat de grond na
veel nattigheid steeds langer onbewerk-
baar blijft.
Op dit punt heeft de alternatieve land
bouw gelijk met zijn kritiek. Laten wij wél
wezen: er is sinds 1950 in de landbouw een
ontwikkeling, waarvan het effekt nog on
voldoende bekend is. Op de bouwbedrijven
verdwenen vee en grasland. Tegelijk ont
wikkelde de mechanisatie zich, wat een
zware belasting (letterlijk en figuurlijk)
van de bouwvoor betekende. De vraag is
of deze Amerikaanse wijze van akkerbouw
überhaupt vol te houden is in ons land.
De voorlichting zet wel uiteen hoe moei
lijk het is, het humus gehalte omhoog te
krijgen, maar zij zou óók eens een boekje
open kunnen doen over het dalende ge
halte aan organische stof als men er niets
aan doet. Het is waar dat men veel mest
nodig heeft, maar men kan ook stro hak-
selert en de groenbemester erdoorheen laten
groeien. Dit staat bijna gelijk met een flinke
gift stalmest.De man met het gemengde
bedrijf kan 'wisselbouw toepassen en dus
de gevormde zode telkens opnieuw aan
pakken. Dit komt veelal de grasopbrengst
tevens ten goede. Tenslotte is er de vraag,
of op de een of andere wijze het vee,
desnoods als mestvee of uitbesteed jongvee,
niet terug zou kunnen keren.
Nog moeilijkheden.
Er zijn nog wel andere hulpmiddelen. Er
zou meer dierlijke veredeling in de akker
bouwstreken moeten komen zodat er ook
meer mest beschikbaar zou zijn De teelt van
lucerno, graszaad en groenvoedergewassen
zou aangemoedigd kunnen worden of ge
holpen. Men zou middelen en wegen kun
nen vinden om stro te komposteren of om
huisvuil om te zetten in bruikbare kompost.
De teelt van groenbemesters zou aanzien
lijk uitgebreid kunnen worden.
Het bezwaar vap elke oplossing is, dat
zij slechts resultaat op lange térmijn geeft.
Het zijn investeringen en zij geven soms de
eerste jaren een lager saldo per ha. Dat
is b.v. het geval met bijna alles wat men
met stro doet als men het niet verkoopt!
Gezien de moeilijkheden van het ogenblik
is de bouwboer veelal niet bereid tot het
doen van investeringen in de grond. Bij
dit alles komt óók nog, dat in de overige
EEG-landen andere grondsoorten voorkomen
waar dit alles nog niet zo aktueel is als
bij ons of waar mep het gemengde bedrijf
(dat toch zeer grote voordelen heeft) in
stand heeft kunnen houden.
Afgezien van de vraag of men met abnor
maliteiten zoals het weer sinds vorig na
jaar) rekening moet houden, dreigt voor
veel akkerbouwbedrijven een noodlottige
kringloop te ontstaan: zwaardere machines,
nóg meer schade aan de struktuur van de
grond, geen veranderingen in bouwplan,
steeds meer last van water en ten slotte
het punt dat de zaak niet meer loont. Dat
is dan geen eindpunt. De Groninger klei
geeft al vele jaren te zien wat dan. gebeurt:
dan verdwijnt de bouwboer en komt er
ecp koeieboer voor in de plaats. Hij legt
de grond in gras en als hij het goed doet
lukt de veehouderij er best op. De vraag
is alleen, waarom eerst de een bankroet
moet gaan vóór d,e ander het over mag
nemen
In elk geval kan dit verschijnsel in het
zuidwesten spoedig worden waargenomen.
(Nadruk verboden.)
W. Geldof.
5e AVRO RALLY OP ZATERDAG
14 JUNI AANSTAANDE
De AVRO organiseert in samenwerking
met de Koninklijke Nederlandse Automobiel
Club (KNAC) de 5e AVRO-Rally, welke zal
worden verreden op zaterdag 14 juni aan
staande. Deze rally heeft een louter*toe-
ristisch-recreatief karakter, uiteraard zon
der enig snelheidselement, en is bedoeld
voor het gehele gezin.
De deelnemers kunnen in of nabij hun
woonplaats statten, want de organisatoren
hebben ons land in dertig regio's verdeeld,
waardoor de in totaal te rijden afstand de
200 km niet te boven zal gaan. Per regio
worden tien controleposten ingericht, welke
zijn geopend van 07.00 tot 15.00 uur. Door
ondernemingen en instellingen zijn voor
deze jubileumrally vele fraaie prijzen be
schikbaar gesteld.
In verband met de geografische ligging,
zullen de deelnemers uit Zeeland bij de
finish een extra verrassing tegemoet kunnen
zien.
Het inschrijfgeld bedraagt 12,50 per
auto, ongeacht het aantal inzittenden.
De prijswinnaars van deze 5e AVRO-rally
zullen op zondag 15 juni in het radiopro
gramma „Muzikaal Onthaal" tussen 12.00
en 13.00 uur worden bekendgemaakt.
INSTALLATIE WERKGROEP
Ten Provinciehuize te Middelburg heeft
gedeputeerde mr. J. F. G. Schlingemann
een werkgroep geïnstalleerd, die een studie
zal maken van het rapport „Het waterschap
en zijn toekomst" van de studiecommissie
waterschappen, de z.g. diepdelverscommissie
De werkgroep bestaat uit .vertegenwoor
digers van de Zeeuwse waterschappen en
van de provincie, aangewezen door respec
tievelijk het bestuur van de Zeeuwse Wa-
terschapsbond en gedeputeerde staten.
Van de werkgroep wordt pevraagd het
uitbrengen van advies aan gedeputeerde
staten over de inhoud van het rapport,
in het bijzonder met het oog op de Zeeuwse
situatie. De resultaten van de studie gaan
ook naar het bestuur van de Zeeuwse Wa-
terschapsbond en de Unie van Waterschap
pen. Het rapport/advies van de werkgroep
zal te zijner tijd, met de visie van gede
puteerde staten, in provinciale staten aan
de orde komen. De minister, van verkeer en
waterstaat heeft bij de toezending van het
rapport gedeputeerde staten verzocht hem
commentaar op de inhoud te geven.
Uit* de werkgroep zijn twee sub-groepen
geformeerd. De ene zal de administratieve
aspecten onder de loep nemen, de tweede
gaat zich in de technische kanten verdiepen.
De resultaten ervan komen daarna in de
werkgroep op tafel.
De werkgroep is als volgt samengesteld:
mr. J. F. G. Schlingemann, voorzitter, ge
deputeerde J. van den Bos, vice-voorzitter;
ir. W. de Beijl, hoofdingenieur-directeur
provinciale waterstaat; mr. J. Kosters, chef
2e afdeling provinciale griffie; mr. A. F.
Kooijman, mr. W. F. Methorst en J. C. de
Haan, medewerkers van deze afdeling; A.
M. Geluk, dijkgraaf waterschap Schouwen-
Duiveland; jhr. mr. G. C. D. Rutgers van
Rozenburg, dijkgraaf waterschap Walcheren;
drs. R. C. E. Barbé, dijkgraaf waterschap
De verenigde Braakmanpolders; J. C. M.
Glerum, griffier waterschap De brede wa
tering van Zuid-Beveland; J. W. Kusee,
griffier waterschap Axeler Ambacht; P. van
der Maas, hoofd technische dienst water
schap Noord-Beveland.
ALS U AAN HENGELSPORT DENKT
DAN DENKT U TEVENS AAN
TE WISSENKERKE
De best gesorteerde hengelsportspeciaalzaak van Zeeland
OOK DE ENIGE ABU-SHOP IN DE PROVINCIE
Om u enige indruk te geven: wij hebben prachtige, handver vaar
digde Splitcane-hengels, in werpgewichten van 0,53 gram, maar
ook tot 60 gram werpgewicht.
Wij hebben strand- en zeehengels, gemaakt van Frans, Duits en
Amerikaans Conolon tot prijzen van 295.
Maar ook hebben wij volglas hengels in een prima kwaliteit van
slechts ƒ41,en toch een werpgewicht van 100 gr en een goede aktie
Molens hebben wij in prijzen van 22,55 tot 175,
Reels in prijzen van 65,tot 320,
En wat dacht u van onze collectie boothengels?
Keuze uit zeker 20 verschillende hengels. Dat vindt u ook nergens.
De prijzen lopen van 29,50 tot 290,
Eèn grotere sortering kunstaas zult u hoogstwaarschijnlijk nergens
in Nederland aantreffen. Laten wij de Jig er eens uitnemen. Een uit
stekend kunstaas voor de zeebaars. Nergens meer in Nederland
verkrijgbaar. Wij importeerden ze zelf uit Taiwan. Van heinde
en ver komen ze ze halen. Wij doen alle moeite om onze klanten
aan iets goeds te helpen. Prijs slechts 2,20 en 2,50.
Zo zouden wij nog een hele tijd door kunnen gaan. Wij doen dit
echter niet, maar nodigen u wel uit eens een kijkje in onze zaak
te nemen. U kunt u er dan van overtuigen dat wij geen woord
teveel gezegd hebben.
Eerder nog te weinig. Maar dat laten wij aan uw beoordeling over.
FEUILLETON
Ze legde even haar hand op zijn arm.
„Mijn beste, door mijn werk, mijn om
zwervingen door Europa, krijg je mensen
kennis. In hotels, kleedkamers, op de Biihne,
noem maar op. Als uw huwelijk honderd
procent zou zijn, had u me op z'n minst
al een foto van uw vrouw laten zien.
En zou u ongetwijfeld elke dag naai* uw
vrouw bellen. Of haar schrijven. Maar ik
heb geen foto gezien en evenmin zag ik,
dat u een brief of iets dergelijks postte.
Bovendien ligt er een zwaarmoedige blik
in uw ogen. U bent nog jong, meneer
ik schat u nog geen dertig. Het leven kan
zo prettig zijn, samen. Maar je moet weten
te geven. In het huwelijk moeten beide par
tijen offers brengen. En de bereidheid om
die offers te brengen, moet er zijn. Soms
zijn kleinigheden in staat een huwelijk
grondig uit te hollen. Omdat een der par
tijen koppig is en niet de minste wil zijn.
Er moet in het leven veel vergeven worden,
meneer. En vergeten."
De man wist niet, wat hij er op moest
antwoorden en toen hij bleef zwijgen, drukte
de vrouw haar hand op de zijne. Als ik
me in uw ogen gemengd heb in aangelegen
heden, die me niet aangaan, vraag ik u
excuus. Laat het uw en mijn vakantie niet
bederven. Als u het niet wilt, praat ik ner
gens meer over.
Frans schudde het hoofd. „Het is niet,
3at ik me beledigd voel, mevrouw. Beslist
niet. Wat u zegt over het huwelijk in het
algemeen, is wel waar, maar je kunt nu
eenmaal niet generaliseren. Ennewat
ons betreft het is allemaal zo moeilijk."
dooi* Gré de Boer
„Vandaar, dat u hier in uw eentje met
vakantie bent," knikte de vrouw begrijpend.
„Ik praat nergens meer over, meneer Ter
Scheure. SorryLaat dit uw vakantie
niet bederven. Wat dunkt uzullen we
samen ginds wat drinken? Mij dunkt, het
is zo ongeveer theetijd."
De man vond het een uitstekend idee.
De rest| van de middag werd er over Lu
xemburg in het algemeen en de Duits-
Franse grensstreek in het bizonder gespro
ken. En passant verhaalde de zangeres over
haar geboorteplaats en toen herinnerde
Frans zich plotseling haar naam: Annette
Vanderboven, van orgine een Vlaamse, maar
al sinds haar vierde jaar wonende in Ne
derland. Natuurlijk, in Tielt, het lieflijke
stadje op dertig kilometer afstand van
Brugge en twintig van Gent, stond haar
wieg. Daarna- opgegroeid in Zeeland. Nu
wist hij wel weer het een en ander van
deze begaafde zangeres. En wist hij even
eens, dat ook haar het leed niet was be
spaard: haar eerste man na een huwelijk
van enige jaren overleden aan een slepende
ziekte en daarna een mislukt tweede hu
welijk, waarvan ze nog maar een paar jaar
gescheiden was. Nu wist hij ook haar leef
tijd: twee en veertig moest ze nu zijn.
Maar ze was ontegenzeggelijk nog knap en
haar hele houding dwong respect af.
Hoofdstuk 22.
Biecht zonder absolutie.
Pas in het begin van de tweede week
vertelde Frans alles over zijn huwelijk. Vanaf
de vondst in hun auto's tot zijn plotselinge
verschijning op die fatale mórgen, toen Ina
op de bank zat en Bert Essenga zijn arm
om haar heengeslagen hield. „En dat is
het dan," zo eindigde Frans zijn verhaal.
„U ziet, niet veel fraais. Het is heel aardig
om dan te zeggen: ik hoop, dat de moei
lijkheden, die u in uw huwelijk hebt, bin
nenkort-weer weggevaagd zullen zijn, of
iets dergelijksweet u de manier? Ik
niet. Overigensblijkbaar geeft ze de
voorkeur aan mijn veel oudere buurman als
aan mij. Wat kun je er aan dóen?"
Ze zaten in de grote Mercedes. Het re
gende, dus weer om te wandelen was het
niet bepaald. Daarom had hij mevrouw
Vanderboven uitgenodigd voor een ritje in
de omgeving, hetgeen ze had aanvaard. Op
de achterbank lag Limka, de grote slanke
jachthond. Die vond het allang goed, want
hij was in deze dagen goede maatjes ge
worden met de man. Op een heuveltop,
waar parkeergelegenheid was, zette hij de
wagen zo, dat men een goed uitzicht had
over het dal, hoewel het regenachtige weer
een lichte nevelsluier er over legde. Hij had
de motor afgezet; het raam stond enigszins
open. De frisse boslucht kwam binnen. De
regen viel, zacht neer in een regelmatige
cadans en maakte de grote ruit in korte
tijd ondoorzichtig. Maar het deerde hem
niet. De hond lag te slapen. De man en
de vrouw leunden ieder in een hoek van
de wagen.
„Het zal natuurlijk wel zijn, zoals je
me vertelde," begon de vrouw voorzichtig,
„maar ik kan me nauwelijks voorstellen,
dat uw vrouw een knappe man als u ver
smaadt voor iemand, die jaren en jaren
ouder is. Dat is op zichzelf onvoorstelbaar.
U zou eens moeten praten met de vrouw
van die man: Die is immers ook jaren
jonger?"
„Jannie? O, die is een poos weg geweest.
Bert leek er kapot van, maar mijn vrouw
dacht dat ik er de hand in gehad had. Ik
wist nota bene niet eens, waar ze was,
doch het bleek een dorpje te zijn in de
onmiddellijke nabijheid van een stadje
Zaltbominel namelijk, waar ik een paar
dagen voor zaken moest zijn en waar ik
een nacht wegbleef. Ina mijn vrouw
dus combineerde het een met het ander
en tot overmaat van ramp kon ze mij niet
aan de telefoon krijgen ze belde een
aantal hotels op, omdat haar vader een
attaque had gekregen en naar het zieken
huis was gebracht."
De vrouw begon iets te begrijpen. „En
u was niet in een hotel, die nacht*. Maar
bij een particulier. En al zal er niets ge
beurd zijn, waarover u zich behoeft te
schamen, die persoon zal wel een vrouw
geweest zijn."
Frans werd rood, maar knikte bevestigend.
„Inderdaad." Hij verhaalde, hoe hij Wil van
der Ven had leren kennen in het wegres
taurant en dat zij hem, mede ook omdat
het erg mistig was die avond uitnodigde
naar haar huis te rijden en de nacht daar
door te brengen. „En dat kon ik natuurlijk
niet tegen mijn vrouw zeggen. Ze was toch
al zo wantrouwend."
„Ja, ja." Ze knikte. „En zo ontstond
wederzijds een wantrouwen. Er is niets, dat
zo funest is voor een huwelijk, als jaloezie
en wantrouwen. Beiden zijn zusje en broertje
van elkaar, want waar wantrouwen is, komt
de jaloezie naar boven en wie jaloers is,
wordt wantrouwend."
„Als ik het dus goed begrijp, was het
een nare samenloop van omstandigheden,
dat die vrouw van meneer Essenga er van
door was, verbleef in een dorp nabij Zalt-
bommel, waar u ook voor zaken was, en
niet naar een hotel ging, maar naar de
woning van het dienstertje, zodat uw vrouw
u niet kon vinden. En omdat ze u al een
beetje wantrouwde de vondst in uw
wagen zal haar aanvankelijk goed van streek
hebben gebracht trok ze haar conclusies.
Jannie Essenga en meneer Frans ter Scheure.
De nacht genoeglijk doorbrengend in een
dorpje op enkele kilometers van Zaltbommel.
Ik begrijp u volkomen, meneer Ter Scheure."
Hij knikte maar bleef zwijgen. Annette
Vanderboven begreep, wat er in deze jonge
man omging. Ze was zelf immers getrouwd
geweest en ook bepaalde levensidealen in
rook zien opgaan?
„U moet zich eens proberen te verplaat
sen in de gedachtengang van uw vrouw.
Ik ben ook een vrouw, dus ik kan me
enigszins voorstellen, hoe uw vrouw mis
schien dacht. Punt één: ze vertrouwt uw
buurvrouw niet, getuige de vondst in de
auto. Niet, dat ze aanneemt, dat u betrok
ken bent geweest bij een banale vrijpartij,
als ik dat zo mag noemen, maar toch voelt
ze aan, dat die Jannie een oogje op u,
haar man dus, heeft. Die Jannie gaat er
plotseling vandoor en ongeveer in die tijd
moet u voor zaken naar Zaltbommel. Me
vrouw Essenga is tijdelijk bij een vroegere
collega in een dorpje nabij dit stadje. Maar
Frans weet dit niet. Dan krijgt haar vader
een attaque en belt ze stad en land af
om u te kunnen bereiken, hotel na hotel,
in wijde omgeving. Ook het enige hotel
in Kerkdriel. Maar u bent onvindbaar en
kan in feite geen aannemelijke verklaring
geven voor wat betreft uw nachetlijk on
derkomen. U geeft op haar vraag een ont
wijkend antwoord. Zoiets voelt een vrouw
intuïtief. Kunt u het haar eigenlijk kwalijk
nemen, dat ze u niet helemaal geloofde?
Met Jannie heel toevallig in de buurt?
Ik denk, dat ik precies zo gereageerd zou
hebben, meneer Ter Scheure."
Beiden rookten. Frans zag de rookslierten,
aangezogen door de lagere temperatuur bui
ten de wagen, door de raamopening ver
dwijnen. Een grote vrachtauto kwam lang
zaam de heuvel oprijden. Het geluid van
de motor verbrak dreunend de stilte, die
er geheerst had. Maar nadat hij de top
bereikte en sneller naar beneden zakte,
verstierf het geluid en binnen enkele mi
nuten was de stilte teruggekeerd. Heel in
de verte,floot een vogel. Het enige, wat
ze hoorden, was het lichte getrommel van
de regen op het wagendak en tegen de
ruiten.
(WordtJ vervolgd).
TENTOONSTELLING
Vanaf maandag 2 juni tot en met zondag
31 augustus organiseert het Zeeuws Mu
seum te Middelburg een tentoonstelling van
„Middelburg, vóór, tijdens en na de ver
woesting in 1940", in het kader van het
Monumentenjaar.
Aan de hand van talrijke foto's wordt
een indruk gegeven van de wederopbouw
van deze stad.
Op werkdagen zullen filmvoorstellingen
worden gegeven van de film „Monumenten,
ons een zorg" en de Watersnoodramp van
1953 (van juni tot en met augustus).
Het museum is gedurende de maand mei
behalve op werkdagen ook op zaterdag
middag geopend van 14—17 uur.
Tot 31 mei: tekeningen van Panamarenko.
