denderende
winkelweek
Sinterklaasfeest
KLEPPE
Trouu/e kezen!
Hoor wie tikt daar
OVERALL'S
De mens heeft een
inwendige klok
HELICOK
JANSEN
moderne horloges
HELICON
't Gouddoppertje
Voor een boekenbon naar
HELICON
doublé dameshorloge,
charmant vorm-model
met romeinse
cijfertekens, wv. 59,50
HELICON
dameshorloge:
in chroom 39,50
in doublé 4?,50
HELICON
chroom dameshorloge,
aparte, groene wijzer
plaat met witte
cijfers, wv. 55,-
JUWELIER HORLOGER
Korte Kerkstraat 12, Goes, Telefoon 01100 - 50 94.
Lange Kerkstraat 48, Goes, Telefoon 01100 - 48 63
DE MIDDENSTAND VAN KORTGENE ORGANISEERT WEER EEN
MET VELE MOOIE PRIJZEN EN EEN
VOOR DE JEUGD
DE ACTIE DUURT VAN
MAANDAG 18 NOVEMBER T/M DONDERDAG 5 DECEMBER
Tijdens de winkelweek kunt u weer, zoals de vorige jaren, profi
teren van onze sensationele aanbieding in
U weet het:
Ie KWALITEIT SPOTGOEDKOOP
De overall kost slechts 29,95 per stuk in de maten 48 t/m 56.
De maten 58 en 60 zijn 10°/o duurder. Het is geen geld voor die
overall. En de kleuren: blauw, groen, keki, ecru en wit.
GEEFT U DE BESTELLING EVEN DOOR EN WIJ
ZORGEN ER VOOR
En u weet het: wij zijn tevens uw adres voor alle soorten
TEXTIEL - SCHOENEN - ZONWERING
OVER HEEL NOORD - BEVELAND GRATIS THUISBEZORGD.
Wissenkerke, Kerkstr. 7
Telefoon 01107 - 2 81
Kortgene, Burg. Snellenstr. 14.
Telefoon 01108 - 5 44
KIES EEN VERLOVINGSRING
VAN DEZE TIJD IN
GEEL GOUD WIT GOUD OF MET BRILJANT
JUWELIERS
St. Adriaanstraat 11,
Goes, Tel. 69 24
BOEKHANDEL MARKOSSE - Wissenkerke
DE PERIODICITEIT VAN BIOLOGISCHE FUNKTIES
De meesten van ons hebben waarschijn
lijk wel eens ontdekt, dat het lijkt of we
een inwendige klok hebben, die ons waar
schuwt wanneer het tijd is. Wanneer we
gaan slapen met het voornemen om de
volgende morgen op een bepaalde tijd
op te staan, dan lukt dat in heel veel
gevallen en worden we keurig op tijd wak
ker. Er zijn zelfs veel mensen, die in de
praktijk van het slapen en opstaan hun
wekker eigenlijk niet of nauwelijks nodig
hebben, omdat ze steeds weer precies voor
dat de wekker afloopt, wakker worden.
Natuurlijk vraagt men zich dan wel eens
af, hoe dit mogelijk is.
De mens vertoont in zijn levenspatroon
een eigenschap, die hij waarschijnlijk in
de loop van zijn wordingsgeschiedenis heeft
verworven en wel een inwendig ritme
van ongeveer 24 uur, dat door de aardse
dagelijkse gang van zaken precies op de
24-uur-periode is afgestemd.
In het prille begin van het leven, dus
bij baby's, loopt het inwendige klokje nog
niet zo heel precies. Onderzoekingen wezen
uit, dat bij baby's de dag wat hun inwendig
ritme betreft, 24 uur en 24 minuten be
draagt. Pas wanneer de zuigeling ongeveer
vier weken oud is, is zijn klok bijgeregeld
en loopt precies op 24 uur per etmaal.
Het dag-nacht-ritme dat wij beleven,
werkt in op onze levensfunkties. Wordt
het uitgeschakeld, dan verandert ook het
levensritme.
Dat zien we, wanneer volwassen per
sonen gedurende enige tijd opgesloten wor
den in een van de buitenwereld afgesloten
ruimte, waar zij ook het daglicht missen
en dus niet van dag of nacht weten. Men
constateerde bij diverse proefnemingen op
dit gebied, dat in dat geval na enige dagen
het naar bed gaan en ontwaken verschoof
en wel met twee uur per dag, zodat deze
mensen na zes dagen niet 's morgens om
zeven uur opstonden, doch aan het eind
van de middag, begin van de avond, na
melijk om 19 uur. Gedurende de eerste
paar dagen is het ritme belangrijk ge
stoord. De proefpersonen zijn lange pe
rioden wakker en slapen maar kort en
onrustig. Na verloop van tijd is er weer
sprake van een vast ritme. Ze voelen zich
weer goed, de tijd interesseert ze niet en
ze gaan zonder meer hun gang. Hierbij
viel op, dat bij geen van de proefpersonen
het dagritme onder de 24 uur kwam,
doch alleen er boven.
Het licht blijkt een belangrijke rol te
spelen in het ritme. Bij een proef werd
een persoon alleen opgesloten in een kamer
zonder vensters, afgesloten van de buiten
wereld. Men liet er echter een klein zwak
lampje branden, dag en nacht. Na enige
aanpassingsdagen verving men het zwakke
kleine lampje door een lamp met een vier
voudige lichtcapaciteit en zie, vanaf die
dag werd zijn levensritme per dag een uur
korter. Het bleek, dat licht het ritme
verkort, terwijl duisternis het verlengt.
Ook onze slaapgewoonten zijn onder
worpen aan een bepaald ritme. Gemiddeld
worden zeven van elke tien mensen 's
morgens keurig op tijd wakker, ook zonder
wekker. Dat is meestal een eigenschap die
men dankt aan jarenlange gewoonte. Wil
iemand echter op een dag vroeger opstaan,
dan hij gewend is en beschikt hij niet
over een wekker, dan gebeurt het heel
dikwijls, dat hij zich verslaapt en niet
vroeger, maar op de gewone tijd wakker
wordt. Er zijn echter mensen, die de kunst
om ook dan op tijd wakker te worden
wel verstaan. Wanneer zij 's avonds gaan
slapen met de wetenschap dat zij de vol
gende morgen op een bepaalde tijd moe
ten opstaan, dan worden zij ook zonder
wekker keurig op tijd wakker. Dat hangt
samen met hun 24-uurritme.
Alle tijdstippen binnen deze periode wor
den door bepaalde physiologische bijzon
derheden gekarakteriseerd, de aktiviteit
van de lever, de nieren, de hormoonklieren,
enzovoort. Er zijn mensen die hiervan blijk
baar overigens onbewust, op de hoogte
zijn. Wanneer ze gaan slapen met de
gedachte: „Ik moet morgen om 5 uur op!"
en ze beschikken op dit gebied over enige
ervaring, dan reageren ze op het bewuste
tijdstip van 5 uur in dc vroege morgen,
met wakkerworden. Dat betekent dat zij
in feite reageren op de toestand in hun
lichaam, zoals die is om 5 uur in de mor
gen, binnen hun eigen 24-uurritme.
De meeste biologische aktiviteiten in ons
lichaam voltrekken zich per 24 uur en wel
in een bepaald ritme en bepaalde mensen
hebben onbewust de mogelijkheid hierop
te reageren, met bijvoorbeeld wakker wor
den, maar soms ook met plotseling op de
klok kijken en dan zien dat het de juiste
tijd is waarop zij bijvoorbeeld iets moeten
gaan doen of zo. Het is een heel merk
waardig en zeer interessant verschijnsel.
Zo is er bijvoorbeeld een onderzoek inge
steld naar het ritme van de bloeddruk
concentratie. Uit dit zeer uitgebreide onder
zoek verricht bij een aantal sportmensen,
bleek dat de bloedsuikerconcentratie van
uur tot uur verschilt, waarbij er wel dege
lijk sprake is van een bepaald ritme, terwijl
het daggemiddelde constant is.
Naar het schijnt is deze concentratie
ook weer afhankelijk van het ritme in de
organen die invloed op deze bloedsuiker
concentratie uitoefenen. Hierbij blijkt de
lever een belangrijke rol te spelen. De
lever op zijn beurt is weer afhankelijk van
het ritme van andere organen, zoals het
centraal zenuwstelsel, de hypophyse of de
bijnieren. Men neemt overigens aan, dat
aan het bloedsuikerritme nog andere pro
cessen, e.d. in het lichaam een bijdrage
leveren.
In de loop van een mensenleven kan de
periodiciteit van enkele organen veran
deren, met als gevolg dat er ook veran
deringen in hun ritme optreden. Iemand
die graag 's morgens lang uitslaapt, wordt
dan bijvoorbeeld' iemand die graag vroeg
opstaat.
Wanneer men per schip of trein naar
het oosten of het westen reist, passeert
men bepaalde tijdzones, doch het verplaat
sen gaat zo langzaam, dat de mens in
staat is zich zonder meer bij de gewijzigde
tijd en de omstandigheden aan te passen.
Anders wordt het bij het reizen per
vliegtuig, zeker met de hypermoderne snelle
vliegtuigen. In betrekkelijk korte tijd komt
de mens die vliegt met een modern straal
vliegtuig, te staan voor grote tijdwinst of
tijdverlies en in die gevallen kunnen zich
naar uit ondervinding en onderzoekingen
van artsen is gebleken, belangrijke ver
storingen in het ritme van de mens voor
doen. De bloedcirculatie kan in de war
geraken, de temperatuur van het lichaam
verandert en de patiënt gaat transpireren.
Het biologische ritme wordt zodanig aan
gepakt, dat er een storing ontstaat, die
na verloop van tijd weer verdwijnt, althans
wanneer de mens de gelegenheid krijgt op
een bepaalde plaats te acclimatiseren. Zeer
ernstige storingen met vervelende gevolgen
kunnen zich voordoen, wanneer men niet
die gelegenheid tot acclimatiseren krijgt,
doch bijvoorbeeld meteen weer verder vliegt
en onvoldoende rust neemt. Bij piloten,
stewardessen, e.d., mensen die veel vliegen
beroepshalve en daarbij dikwijls over zeer
grote afstanden, heeft men dergelijke nare
verschijnselen kunnen waarnemen doordat
hun ritme ernstig werd verstoord.
Zo blijkt, dat we evenals met uurwerken,
ook met ons inwendige klokje nu eenmaal
voorzichtig moeten zijn!
DE ONOMKOOPBARE
AFSTAMMELING VAN HUISGENOTEN UIT DE STEENTIJD
Wanneer we spreken over de Keesach-
tigen, dan moet men niet denken dat we
hier slechts de honden mee bedoelen die
wij als keesjes kennen. Onder deze groep
vallen veel meer hondentypen, zoals de
chow chow, de basenji, het schipperke en
de maltezer leeuwtjes. Een kleine maar
selekte groep van honden, die niet alleen
in uiterlijk veel gelijkenis vertonen, maar
dat ook in hun karakter demonstreren.
Al deze keesachtigen zijn bijzonder trou
we honden, die zich nog sterker dan andere
honden slechts aan één persoon hechten
die zij als de baas of het vrouwtje be
schouwen. Tegenover andere huisgenoten
zijn ze heel geschikt, maar hoe goed zij
ook voor het dier zullen zijn, de plaats
van zijn afgod zal een ander nooit kunnen
innemen. De keesachtige Iaat dit steeds
merken en zal wanneer de mens die hij
als zijn baas beschouwt aanwezig is, zich
nooit door anderen hoe goed bekend
ook bij hem laten paaien. De keesach
tigen mogen we werkelijk beschouwen als
dc beslist onomkoopbare honden.
Daarnaast zijn zij bijzonder wantrouwig
ten opzichte van personen die niet in het
huis wonen, dus wat men zou mogen noe
men „vreemden". Ze zijn zeer waaks en
daardoor nogal blafferig. Maar wanneer u
hier reeds jong tegen optreedt, kan over
last worden voorkomen.
De paalwoningkees.
De stamvorm van deze rasgroep vonden
wetenschappelijke onderzoekers indertijd
bij opgravingen in Zwitserland, waar men
onderzoekingen verrichtte op plaatsen waar
bij Zwitserse meren zo'n 4000 jaar geleden
in het stenen tijdperk mensen hadden ge
woond. Bij het uitgraven van paalwoningen
en het onderzoek der turflagen vond men
restanten van een hond, die zoölogisch ge
zien de stamvader van de keesachtigen
mag worden genoemd. Deze stamvorm heet
daarom „turfhond" of „paalwoningkees".
Overigens is deze hond niet alleen de
stamvader van de keesachtigen maar ook
de pinschers, de schnauzers en de terriers
stammen van deze vorm af.
De turfhond was een keesachtige moe
rashond, vrij klein en waarschijnlijk van
de jakhals afstammend. Hij bezat een vrij
kleine schedel, met een goed gewelfde
hersenpan, een middelmatig breed voor
hoofd en een kort gezicht. Hij bleek een
huisdier in de meest volstrekte zin van
het woord, levend in paalhuizen boven
moeras of water, de gehele dag de mens
vergezellend.
De keeshond.
In deze groep onderscheidt men kezen
en dwergkezen. In Nederland is de kees
zeer lang de hond van het gewone volk
geweest. Het dier is vierkant gebouwd en
het kopje heeft iets van de vos, een spitse
snuit en rechtop priemende oortjes, die
dicht bij elkaar moeten staan.
De staart van de kees is typerend. Hij
ligt over de rug naar voren en krult. Hij
moet ook fraai behaard zijn. Trouwens de
vacht van de kees is over het geheel lang,
behalve op hoofd en oren, benen en voeten.
Het haar mag echter niet krullen of golven
en moet éénkleurig zijn. De schouderhoogte
is tenminste 45 cm.
De dwergkees is geleidelijk ontstaan
uit de grote kezen. De maximaal toege
stane schouderhoogte voor hem bedraagt
28 cm. Het zijn leuke, pittige, kwieke
hondjes, met een brutaal gezichtje en een
sierlijke, verende gang.
De chow chow.
Dc chow chow is een keesachtige die
uit China stamt. Deze oosterling kan bo
gen op een reeds zeer oude geschiedenis,
want afbeeldingen van hem treffen we reeds
in de oude Chinese geschiedenis aan. Het
blijkt, dat de chow chow een echt manusje
van alles is geweest in het hemelse rijk,
want hij werd daar gehouden als huisvriend,
waakhond, jachthond, veehoeder en zelfs
alsslachtvee".
Voorts moet het diertje volgens sommige
onderzoekers in het noordelijk deel van
China ook dienst gedaan hebben als slede
hond, terwijl hü tevens als pelsdier werd
gefokt.
De chow chow is in zijn hele uiterlijk
en karakter typisch Chinees, ondoorgron
delijk oosters. Zijn gezicht verraadt geen
enkele emotie en tegenover vreemden is
hij wantrouwend, ontoegankelijk en afwij
zend. Een belangrijk pluspunt van de chow
is, dat hij zelden agressief is. Hij is boven
dien bijzonder zindelijk op zichzelf én
zijn omgeving.
Hij heeft ongeveer de grootte van een
flinke keeshond, maar is zwaarder en mas
siever van bouw. Opvallend zijn dc rimpels
op het voorhoofd en dc ver uit elkaar
staande, kleine, diepliggende, amandelvor-
mige tot driehoekige ogen. Zijn beharing
is overvloedig, dicht en recht, met om de
hals een dikke kraag, waarin de ogen bijna
verdwijnen. Tong, lippen en mondholte
zijn donkerblauw.
De basenji.
De basenji is een ras, dat pas sinds
veertig jaar in Europa gezien wordt. Het
stamt uit de Kongo en zijn stamvaders
zien we reeds op oude Egyptische afbeel
dingen. Het is een keesachtige hond met
een schouderhoogte van omstreeks veertig
centimeter en doet in zijn land van her
komst dienst als jachthond. We zien ze
het meest in de kleuren kastanjebruin met
wit. Opvallend is het feit, dat deze hond
vrijwel niet blaft en wanneer hij het pro
beert, brengt hij een merkwaardig zacht
jodelend geluid uit.
Het schipperke is een hond die men
veel op binnenvaartschepen aantreft, maar
dat houdt geen verband met de naam.
Want Schipperke is afgeleid van „Sche-
perke", hetgeen herdertje betekent.
Ook hier kent men schipperkes en dwerg-
schipperkes. Hun kleur is zwart. Het haar
is dicht, kort en hard, doch bij broek
en kraag wat langer. Schipperkes worden
staartloos geboren of gecoupeerd. Het is
een hond die het over het algemeen zeer
goed met vee en kinderen kan vinden.
Een prettige, vrolijke huisgenoot.
Maltezer leeuwtje.
Het Maltezer leeuwtje is een echt dames
troetelhondje. Dat was het al in de Griekse
oudheid en dat is het nu nog. Het zijn
lieve, kwieke, langharige hondjes, waarvan
de direkte voorouders niet bekend zijn.
Reeds Aristoteles schreef over „het duur
betaalde troetelding der vrouwen."
Het lange, dichte zijdeachtige haar van
deze diertjes, waarin ze als het ware geheel
verloren gaan, maakt het moeilijk iets
van hun lichaamsbouw te zien. Pas als
het haar geschoren is (een nuttige en hy
giënische maatregel) blijkt, dat de Maltezer
een klein, breed, rond hoofd heeft, terwijl
de oogjes rond en middelmatig groot zijn.
De oortjes zijn hoog aangezet en hangen
opzij en de staart wordt over de rug ge
dragen. De beharing is op het hoofd
langer dan bij de andere rassen. De kleur
is wit op een zacht rose huid, de neus
en nagels zijn zwart, de schouderhoogte
bedraagt ruim twintig centimeter.
De witte vachtjes vereisen dagelijkse
zorg met kam en borstel en een wekelijkse
wasbeurt. Feitelijk is het niet goed honden
te wassen, daar dan de natuurlijke water
afstotende eigenschap van het hondehaar
wordt weggepoetst, maar wie wandelt er
graag met een vuilgrijs bundeltje klitten
rond? Wie dit ras kiest, moet daarom wel
tevoren zeker weten er dagelijks tijd aan
te kunnen besteden.
(Nadruk verboden).
VIS-EN-VOGELS
De Rijn is nu de riool van west-Europa
geworden. Eens was de Theems afvoergoot
van Engeland. Reeds in 1920 kwam er na
genoeg geen vis meer voor tussen Londen
en de Theemsmonding.
Zwavelwaterstof verpestte de lucht, zuur-
stofarmoede het water. De vogelstand liep
daarom sterk terug. De Theems was op
weg een dode rivier te worden.
Toen greep men in. Regelmatig werd
het gehalte aan verontreinigde deeltjes in
lucht en water gemeten. Men bouwde langs
de rivier zuiveringsinstallaties (in dit op
zicht blijkt Engeland wel vooruitstrevend
te zijn) en wist men zo langzamerhand de
vervuiling terug te dringen.
In 1966 nam men zo goed als geen ver
ontreinigingsverschijnselen meer waar. Daar
mee is ook het leven in de rivier terug
gekeerd. Begin 1973 werden al 66 vissoorten
geteld en kwam het hengelen in Londen
weer in dc mode. Zelfs de meerforellen
zijn teruggekeerd: het wachten is nu nog
op de zalm.
Daarenboven zijn de vogels weer terug
en bereiken de levensgemeenschappen bijna
hun normale peil. Aan dit schone voorbeeld
kunnen wij zien dat de mens de vervuiling
wel degelijk de baas kan. Maar hoe is het
met onze Rijn gesteld?
