Tijdens de verbouwing
gaat de verkoop normaal door
CATTY TIP
TILROE
ion:
onze kollektie oogt goed..
BETONVLECHTERS
BETONWERKERS
We gaan géén Ijstijd tegemoet
St. Adriaanstraat 11 - Goes - Telefoon 01100-69 24
De hartpatiënt als automobilist
JMSEI JUWELIERS
Hi-inrJafi
Honderden brillen, de een nog mooier dan de ander. Een streling
voor het oog, met vrijwel de zekerheid van een perfekte keus. Wij
helpen U kiezen.
BRILLENSPECIALISTEN
MIDDELBURG - LANGE DELFT 8a—8b
VLISSINGEN - WALSTRAAT 81
OOSTBURG - RAADHUISPLEIN
PIT BETON - HEIPALENFABRIEK KAMPERLAND B.V.
VRAAGT
EN
Inlichtingen op ons kantoor te Kamperland telefoon 01107 - 5 53
Na 5 uur 01180 - 27 18.
Rumoer rond ons klimaat.
In de laatste duizend jaar wisselden warme en koude perioden af.
In een groot landelijk ochtendblad kon
den de lezers kennis nemen van de mening
van de weerkundige medewerker van di'
blad, die meent, dat wij een nieuwe ijstijd
tegemoet gaan. Hij stelt, dat we te maken
hebben gehad met een te koude aprilmaand
en ook de zomers lijken de laatste tien
tallen jaren niet meer te zijn, wat ze vroe
ger waren. De schrijver vraagt zich dan
af of er toch een klimaatsverandering op
komst is Woordelijk stelt hij: „Op het
ogenblik zijn er tekenen die erop wijzen,
dat we een nieuwe ijstijd tegemoet gaan."
Reeds eerder had men zich bij het be
treffende ochtendblad afgevraagd wat wel
de oorzaak kon zijn van de slappe winter
en het koude voorjaar en Was hiertoe te
rade gegaan bij een bij uitstek deskundig
man dr. H. Ten Kate, hoofd van de klima
tologische Dienst van het KNMI te De Bilt
Genoemde dr. Ten Kate had toen verklaard
dat er helemaal niets aan de hand is met
het weer. De weerkundige medewerker van
het ochtendblad was het daar niet mee eens
en meende, dat dr. Ten Kate beter moest
weten. Hierna stelde hij het hierboven aan
gehaalde: „We gaan een nieuwe ijstijd te
gemoet!"
Wij kunnen deze mening echter niet
delen. Wanneer we een aantal bekende ijs
tijden eens nader onder de loep nemen, dan
zien we de volgende volgorde. Het „Giinz-
glaciaal" begon ongeveer 600 duizend jaar
geleden en hield stand gedurende ruwweg
80.000 jaar. Hierna volgde een interglaciale
periode met hogere temperaturen van on
geveer 50.000 jaar, waarna de „Mindel-
ijstijd" aanbrak die ongeveer 70.000 jaar
stand hield. Vervolgens een lange inter
glaciale periode van ongeveer 400 duizend
jaar geleden tot 200 duizend jaar geleden,
waarin misschien nog een kleine glaciale
tijd is voorgekomen, die men niet geheel
juist heeft kunnen plaatsen en daarna door
stond de aarde het „Riss-glaciaal", wederom
gedurende ruwweg 80.000 jaar. Rond
120.000 jaar geleden brak er weer een war
mere periode aan, die 40.000 jaar duurde,
waarna de recente ijstijd „Wörm-ijstijd"
aanbrak die weer zo'n 70.000 jaar onze
aarde beheerste. Rond 10.000 jaar geleden
eindigde deze laatste ijstijd en veel ge
leerden menen, dat wij gezien de vele tien
duizenden jaren tussen de ijstijden, voor
lopig nog geen nieuwe ijstijd tegemoet be
hoeven te zien. Of dit zou moeten zijn
over vele tienduizenden jaren. Eerder is
men geneigd te stellen, dat wij momenteel
nog in een periode verkeren waarin de ge
middelde temperatuur in de loop van dui
zenden jaren nog zal stijgen, alvorens
t.z.t. weer te gaan dalen als we inderdaad
op weg gaan naar een nieuwe ijstijd. Geen
reden tot paniek dus!
Voor de soms vrij aanzienlijke schomme
lingen in gemiddelde temperaturen is echter
aan te voeren, dat er tijdens zo'n postgla-
ciale periode, als die waarin wij momenteel
leven, bepaalde dikwijls nog onbekende
faktoren, oorzaak zijn van klimatologische
veranderingen binnen zekere grenzen, waar
door warmere en koudere decennia elkaar
aflossen, zonder dat er sprake behoeft te
zijn van het afglijden naar een nieuwe
ijstijd.
Professor dr. Flohn, directeur van het me
teorologisch instituut van de universiteit van
Bonn in West-Duitsland heeft hier een spe
ciale studie van gemaakt en er in 1969
een en ander over gepubliceerd. Professor
Flohn en zijn medewerkers bestuderen de
veranderingen in het Westeuropese klimaat
gedurende de laatste duizend jaar. Veel
daarvan heeft men moeten opdiepen uit
allerlei stukken, waarin toevallig over kli
matologische toestanden werd gesproken,
want van een keurige optekening van de
gedragingen van het weer e.d. was in die
tijden nog geen sprake. Uit allerlei stukken,
kronieken en wat al niet meer heeft men
weerkundige gegevens verzameld en zo kwa
men de onderzoekers tot de ontdekking,
dat het klimaat in West-Europa de laatste
duizend jaar beslist niet netjes constant is
geweest, doch allerlei merkwaardige schom
melingen vertoont, die zelfs wel van in
vloed zijn geweest op de historische ont
wikkeling.
Uit de gegevens blijkt, dat het klimaat
in West-Europa tijdens de middeleeuwen
bijzonder mild is geweest. Men zou kunnen
spreken van aangenaam, lekker weer. In
wetenschappelijke kringen meent men dat
dit milde weer er toe heeft medegewerkt,
dat de Noormannen Groenland en later
Amerika konden bereiken. In de 13e en 14e
eeuw bedreef men in Oostpruisen en Sile-
zië wijnbouw, het was er dus warm en de
druiven wilden goed rijpen. In het Zwarte
Woud bedreef men zelfs wijnbouw tot op
een hoogte van 800 meter. Zwitserland
werd in die tijd in hete zomers geplaagd
door sprinkhanenzwermen.
In het begin van de 15e eeuw begon het
klimaat te veranderen. In het midden van
de 16e eeuw volgde een lange periode met
zeer strenge winters. In wetenschappelijke
kringen is men van mening dat deze bij
zonder strenge winters bijgedragen hebben
aan de afschuwelijke hongersnood die toen
in Duitsland heerste en die mede heeft ge
leid tot de in de geschiedenis zo bekende
boerenopstand.
Vanaf 1500 zien we dus een nare periode
met koele zomers, veel neerslag en zeer
strenge winters, een ernstige verslechtering
van het klimaat dus, hetgeen ook blijkt uit
het zich sterk uitbreiden van de gletschers
in de Alpen, in Alaska en Scandinavië en
de uitbreiding van het pakijs in het noord
poolgebied. (Verschijnselen die ook in het
artikel in het hiervoor genoemde ochtend
blad worden genoemd, doch die zoals blijkt
nog geen indicatie behoeft te zijn, dat we
een nieuwe ijstijd tegemoet gaan.)
Deze nare periode werd onderbroken na
1680. Toen kwamen er gedurende enige
tientallen jaren warme zomers met weinig
neerslag en zachte winters. In die periode
trokken de gletschers in de Alpen zich weer
terug. Maar de verbetering was slechts van
korte duur. Rond 1740 brak de „grote
winter" aan, zoals hij in kronieken wel
wordt genoemd. De gemiddelde tempera
turen daalden sterk, het ijs breidde zich
weer sterk uil en deze klimaatsverslechte
ring heeft aangehouden tot in het midden
van de 19e eeuw. Ruwweg spreekt men dan
ook van 1600 tot 1850 van „de kleine ijs
tijd", die echter geen echte ijstijd was,
zoals die in de geschiedenis van onze aarde
voorkwamen.
Tussen 1880 en 1900 zette een zekere
warmere periode in. In kranten uit die tijd
kan men lezen, dat de journalisten ver
wachtten, dat als het zo doorging, men rond
het jaar 2000 hier in West-Europa cocos-
noten kon plukken. Wij weten nu inmiddels
dat het zover niet is gekomen.
Sinds 1940 is er echter weer sprake van
een zekere afkoeling en die treedt uiter
aard het duidelijkst aan de dag op die
plaatsen waar voordien de temperatuur het
sterkst was gestegen en dat was tussen
1900 en 1940, in het gebied van de pool
cirkel. In die periode steeg de gemiddelde
temperatuur op Spitsbergen met drie gra
den. De Eskimo's van Groenland vingen
vis die daar voordien onbekend was, zoals
kabeljauw c.d. Nu zitten we blijkbaar weer
in een wat koelere periode en misschien
wordt het nog wat koeler in de komende
jaren en hoe lang die periode zal duren kan
niemand voorspellen, maar zeker is wel,
dat we beslist nog niet behoeven tv ver
wachten op weg te zijn naar een nieuwe
ijstijd. We hebben hier slechts te maken
met schommelingen in het klimaat verooiv
zaakt door nog onbekende faktoren, doch
de veranderingen blijven binnen bepaalde
grenzen, zoals dit reeds gedurende de afge
lopen duizend jaar het geval is geweest.
Een gevaar voor zichzelf en anderen.
Wanneer iemand in Nederland een rij
bewijs aanvraagt, dan moet hij of zij
een zogenaamde „eigen verklaring" mede
inzenden. In deze verklaring worden vragen
gesteld over de gezondheid van de kan
didaat en wanneer een en ander beden
kingen oproept, wordt de kandidaat ge
keurd door een arts.
Wanneer de bedenkingen gaan over het
hart, dan zal de medicus daar speciaal
aandacht aan besteden. Er volgt een onder
zoek en de bevindingen worden genoteerd.
In weerwil hiervan zijn er nog velen met
een zwak hart, die autorijden en dikwijls
zonder het zelf te weten, op de weg een
gevaar voor zichzelf en voor anderen zijn.
Een Amerikaans specialist, dr. Adams,
heeft enige jaren geleden dit op zeer dui
delijke wijze aangetoond. Hij maakt hierbij
gebruik van een „automobiel-simulator". In
een donkere ruimte van een laboratorium
zit dan de te testen persoon achter het stuur
van een auto. Hij beschikt over alle andere
apparatuur, zoals koppeling, gaspedaal en
voetrem, richtingaanwijzer en wat dies meet
zij, alles wat de automobilist normaal bij
het besturen van een auto tot zijn beschik
king heeft. Voor hem bezindt zich een
projectiescherm en daarop wordt een film
geprojecteerd, waarbij de „bestuurder" de
indruk krijgt op de weg te rijden. In deze
film doen zich diverse precaire verkeers
situaties voor en nu gaat het er om, hoe
de man of vrouw achter het stuur op deze
situaties reageert. Doet hij de handelingen
juist, dan gaat de film gewoon verder,
doch maakt hij een fout, dan gaat er een
rood lampje branden, dat aangeeft, dat in
dit geval een ongeluk het gevolg zou zijn
geweest, terwijl de film stopt. Een dergelijke
simulator is uiteraard een schitterend ap
paraat om automobilisten te testen. Zo ook
in dit geval hartpatiënten. Zij werden ver
bonden met een radio-elektrocardiograaf,
waardoor het mogelijk was vast te stellen
hoe hart en bloedvaten van de patiënt rea-
men op de zelfde wijze cardiogrammen ge-
geren op dergelijke situaties. Vooraf had
maakt van een groot aantal normale, ge
zonde rijders, opdat men goed vergelijkings
materiaal zou hebben.
Bij de proefneming bleek, dat bijna alle
hartpatiënten er een ernstige vermindering
van de coronaire-doorbloeding werd gecon
stateerd. Bij sommige patiënten moest men
zelfs de proeven staken, aangezien voort
zetting onaangename gevolgen voor de
proefpersoon zou kunnen hebben.
Bij de resultaten van deze onderzoekingen
mag men niet vergeten, dat er bovendien
nog een psychische faktor meespeelt. De
onderzochte personen wisten, dat het hier
niet om de werkelijkheid ging en verwacht
mag worden, dat de reacties van deze
mensen in werkelijkheid ernstiger zouden
zijn.
Nog ernstiger werden de gevolgen, wan
neer men een zogenaamde „meerijder" in
de cabine plaatste. Iemand, die achterin-
zittend, voortdurend waarschuwingen geeft.
Het is bekend, dat deze „meerijders" ook
normale chauffeurs ernstig op de zenuwen
werken, doch bij hartpatiënten blijkt, dat
het helemaal fataal zou zijn.
Het onderzoek van dr. Adams toonde dui
delijk aan, dat het besturen van een auto
voor een hartpatiënt persoonlijk zeer na
delige gevolgen kan hebben en dat hij
uiteraard tevens voor zijn medeweggebrui
kers een potentieel gevaar is.
Het ziet er naar uit, dat de momenteel
gehanteerde medische maatstaven voor ver
krijgen van een rijbewijs onvoldoende zijn
en dal er voor hartpatiënten speciale be
palingen moeten worden gecreëerd om deze
mensen in hun eigen belang en dat van
anderen te beschermen.
PUZZEL-ORIËNTATIERIT
WISSENKERKE
Het op een na laatste programmapunt
in het kader van de zomerevenementen, de
nuzzcl-oriëntatierit te Wissenkerke, is een
groot succes geworden voor deelnemers en
organisatie.
Het aantal deelnemers bedroeg 87. De
organisatoren hadden er voor gezorgd dat
ieder een prijs mee naar huis kon nemen,
wat bij iedereen bijzonder in de smaak viel.
De vele mooie prijzen waren beschikbaar
gesteld door de Middenstandsvereniging, de
Rabo-bank en Skol International Bier,
Breda.
Er waren drie fraaie bekers te winnen:
1 beker voor nummer één in de B (Toe-
ristenjklasse, geschonken door Skol Inter
national. 1 beker voor één in de A (wed-
strijdjklasse, geschonken door de Midden
standsvereniging Wissenkérke - Geersdijk.
1 beker voor het eerste damesteam in de
B klasse en een boeket bloemen voor het
eerste damesteam in de A klasse. Beiden
geschonken door de Rabo-bank te Wissen
kerke.
De technische organisatie was in handen
van M.A.C. De Bevelanden, welke zoals ge
woonlijk perfect was. Het is daarom be
slist op z'n plaats om deze mensen alle
lof toe te zwaaien, voor het slagen van
deze puzzel-oriëntatierit. Bij het organi
seren van een rit zijn veel mensen betrok
ken, maar een naam wil ik toch noemen,
nl. de heer P. Westerveer uit Kapelle, die
deze rit heeft uitgezet en er vele uren
aan heeft besteed.
Voor M.A.C. De Bevelanden was deze
avond dubbel succesvol omdat zich na af
loop van de prijsuitreiking 8 autorijders
zich opgaven als lid van de vereniging,
zodat iedereen tevreden huiswaarts kon ke
ren.
Vanaf deze plaats M.A.C. De Bevelanden
bedankt en tot het volgend jaar
C. A. van Boven.
LAATSTE PROGRAMMAPUNT
EVENEMENTEN WISSENKERKE
Het laatste programmapunt van de Eve
nementen te Wissenkerke is a.s. zaterdag
11 augustus en vindt bij goed weer plaats
in de Voorstraat en bij minder fraai weer
in het Dorpshuis.
Dit laatste evenement is een Fancy Fair
georganiseerd door de muziekvereniging
..Apollo" en blijkt een geweldige mani
festatie te worden.
Daarom komt allen naar Wissenkerke en
maak het gezellig.
KRABPAAL
OF REKSTOK?
Als uw kat vol overgave aan
een stoelpoot, deurpost o£ an
der meubilair krabt, betekent
dat alleen maar dat 'ie zich
eens lekker lui uitrekt en met
zijnnagelshouvastzoekt.Maak
van deze onhebbelijkheid een
hebbelijkheid. Geef 'm een ste
vige krabpaal: een stuk ruwe
boomstam op een plank, een
oude kokosmat, een met touw
of jute omwikkelde tafelpoot
enz. enz. Allemaal even simpel
als afdoende.In de winkel kunt
Uook krabpalen kopen.Meest-
al van karton, dat Uzelf mak
kelijk aan de muur bevestigt.
Een paar druppels valeriaan-
tinktuur of een beetje katte
kruid (Nepeta mussinii) én Uw
kat klemt zich naar hartelust
aan zijn krabpaal, of beter ge
zegd "rekstok".