NOORD-BEVELANDS
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
Hoe is de maan
ontstaan?
Plonvier heeft DE schoenen
No. 3463
Donderdag 5 augustus 1971
74e jaargang
Druk en uitgave: Drukkerij Markusse te Wissenkerke, Tel. 308, Giro 206882
AbonnementsprUs 3.75 per half jaar. Franko per post 15.per jaar. Advertenties 16 ct per mm, exclusief BTW.
Voor fouten in advertenties, per telefoon opgegeven, kunnen wij geen enkele verantwoordelijkheid dragen.
FEUILLETON
Zo stonden de zaken ervoor, toen Jaap
ten Oever door Henk was aangenomen
als chauffeur-monteur en reserve-pomp
bediende in de binnen enkele dagen te
openen zaak aan de nieuwe autoweg
naar de grens. En dat vertelde Henk
's avonds tijdens de maaltijd aan zijn
zuster.
„Hij werkte vroeger bij Wal'huis in de
stad," voegde Henk er ter verduidelijking
aan toe.
Het meisje zocht in haar geheugen.
„Jaap ten Oever.die naam komt me
bekend voor. Maar hoe?"
„Uit de krant," stelde haar broer nuch
ter vast. „Hij heeft zijn vader doodge
slagen, weet je het niet meer?"
Ze keek hem geschrokken aan. „Die?
Die jongen?"
„Ja. Die jongen. Soms bezwaren?"
Het meisje haalde haar schouders op.
„Dat moet je zelf weten. Kreeg hij in
dertijd geen twee jaar?"
„Klopt. Hij is vervroegd in vrijheid
gesteld. Varink heeft hem me aanbevolen,
die is wat bij de reclassering, als 'ik me
niet vergis. Ik neem hem voorlopig op
proef."
„Dat je het aandurft!" Ze keek opnieuw
bewonderend naar haar broer.
„Luister eens, Beertje, ik heb indertijd
die hele historie in de krant gelezen.
Nu weet ik heel goed, wat jij op het
ogenblik denkt. Maar onder dezelfde
omstandigheden zou ik waarschijnlijk
precies eender gehandeld hebben. Die
jongen kwam op voor zijn zuster. Ze
werd bedreigd door een stomdronken
vader en het was de eerste maal niet.
Als je het mij vraagt, is-ie veel te zwaar
gestraft. In ieder geval: hij is in vrijheid
gesteld en zo iemand moet een kans heb
ben weer aan het werk te kunnen gaan.
Als hij z'n vak verstaat, zal z'n verleden
mij een zorg zijn. Hij was vanmorgen
bij me en ik kreeg een vrij goede indruk
van hem. Doorgaans vergis ik me niet
gauw, Beertje, dat kun jij weten."
Ze knikte instemmend. „Dat is waar.
Als je het zo beziet, heb je natuurlijk
gelijk. Alleenzullen je toekomstige
klanten er ook zo over denken?"
„Och.het is al zo lang geleden
en er is daarna zoveel gebeurd; dat zal
wel loslopen."
Terwijl ze de vaat waste en Henk al
weer in zijn wagen was weggereden,
dacht ze nog eens na over de nieuwe
kracht van haar broer. Nee, het was toch
niet enkel door de berichten in de kran
ten, dat de naam Jaap ten Oever her
inneringen bij haar opwekte. Op de een
of andere manier ken ik hem. Dat weet
ik zeker. Doorgaans is m'n geheugen
vrij goed, maar ditmaal schiet het tekort.
Ik kan het me met de beste wil van de
wereld niet meer herinneren. Ben ik wel
eens met hem uit geweest? Het is niet
onmogelijk, want vroeger ging ik nog
wel eens met allerlei slag jongens uit.
Als er ergens kermis was en ik werd
door een aardige jongen gevraagd, zei
ik nooit nee. Het kan dus zijn, dat ik
eens met hem uit ben geweest, maar
dan zal het wel bij een of twee keer
gebleven zijn, want verder kan ik me
niets meer herinneren. En het is even
min belangrijk. De hoofdzaak is, dat
Henk een goede knecht heeft, als hij over
enkele dagen opent. Want het valt tegen
woordig helemaal niet mee om goed
personeel te krijgen.
Hoofdstuk 6.
Mevrouw Spanhuis trekt aan het kortste
end.
Tot zijn grote verbazing vond Pleunie
ten Oever het helemaal niet leuk, toen
hij vertelde, dat hij al werk had en
binnen een week zou beginnen in Berge-
voort.
Ze zaten in haar kamer en genoten
van het avondeten, dat het meisje had
klaargemaakt. Met opgetrokken wenk
brauwen hem aankijkend, was haar eer
ste reaktie: „Had dat nu werkelijk zo'n
haast?"
„Maar zus, ik moet toch weer geld
verdienen? Ik kan toch niet op jouw
portemonnee teren? Je moet er zelf
veel te hard voor werken!"
door Gerrit Fransen
Ze prikte een aardappel op haar vork
en bekeek hem met enige aandacht, al
vorens hem in vieren te delen en een
part in haar mond te stoppen. „Dat te
ren op mijn portemonnee is maar on
zin. Je zult daar wel wat geld verdiend
hebben en ik heb je al gezegd, dat je
hier geld op de bank hebt. Ben je er al
geweest voor je handtekening? Nee, na
tuurlijk niet. Je had er verstandig aan
gedaan eerst een paar weken te wachten.
Tot je wat tot jezelf gekomen bent."
Nog altijd was de verwondering op
zijn gezicht te zien. „Maar waarom zou
ik dat doen? Overigens, ik heb nog ruim
een week de tijd, voor ik aan de slag
kan gaan. Wat had jij gewild? Dat ik
elke dag tot een uur of twaalf in bed
bleef en dan ging lezen en sigaretten
roken? Dat ligt me niet, Pleun. Ik ben
weer vrij en wil zoveel mogelijk van
mijn vrijheid genieten. Dat kun jij niet
begrijpen
„O, toch wel. Maar je kunt toch wan
delen en eh.... je fiets is er ook nog.
Die staat in de schuur."
„Welke we waarschijnlijk met onze
geachte huurders moeten delen."
„Ja. Maar dat is minder erg. Ik wou
wel, dat ik ze kwijt kon raken."
Hij schokschouderde. „Heel eenvoudig,
zeg ze de huur op."
Ze keek hem geringschattend aan.
„Alsof dat zo eenvoudig is. Je vergeet
één ding: de gemeente heeft ze in ons
huis geplaatst."
Hij knikte. „Oké, maar net zoals je
zegt. het is ons huis en als wij geen
onderhuurders willen hebben, dan moe
ten ze bij de gemeente van goede huize
komen, om ons te dwingen ze zonder
meer te dulden."
„Ze kunnen het huis vorderen, dan is
het nog erger," wierp het meisje tegen.
„Er zijn ook nog advokaten, Pleun."
„Jawel, maar wat gaat dat kosten?
Nee, we zullen ze voorlopig nog wel
moeten houden."
„Zo je wilt. Als het aan mij lag, kregen
ze vanavond nog een schriftelijke huur-
opzegging."
Het meisje nam nog een aardappel,
waarmee ze haar bord begon schoon te
maken. „Laat voorlopig maar betijen.
Spanhuis zelf is niet ongeschikt en kijkt
uit naar een ander huis. En tot zolang
zullen we haar maar verdragen."
„Ik zal wel eens informeren, welke
mogelijkheden er voor ons zijn om ze
op een fatsoenlijke manier kwijt te ra
ken."
„Houd er maar over op, Jaap. De
woningnood is dn onze stad nog erger
als twee jaar geleden. Waar zouden die
mensen heen moeten? Vergeet niet, dat
ze twee kinderen hebben. De tweeling
is een draak, maar je kunt het gezin
niet op straat zetten."
„Stel maar eens een keer wat eisen.
Zoals de toestand nu is, draait zij de
rollen om en kommandeert zij ons. Dat
is toch zeker de dwaasheid ten top!"
„Jij vergeet, beste broer, dat ik alleen
was. En een vrouw ben. Wat kon ik al
leen doen tegen de gemeente?"
„Ze hebben misbruik gemaakt van de
omstandigheden en dat vertel ik ze nog
wel eens een keer."
Die mogelijkheid kwam al heel spoedig
want mevrouw Spanhuis was naar het
woningbureau gegaan en had er zich
voor de zoveelste maal over beklaagd,
dat haar gezin geen gebruik mocht ma
ken van de badkamer, zodat een amb
tenaar van het gemeentehuis een paar
dagen later polshoogte kwam nemen.
Hij trof het of trof het niet, net zoals
men het wilde bekijken, dat enkel Jaap
thuis was. In tegenwoordigheid van me
vrouw Spanhuis, die er met een gezicht
van: nou zullen we es zien wie er aan
het langste end trekt, wenste de ambte
naar de badkamer te zien en Jaap, die de
hele situatie onmiddellijk door had, haal
de de sleutel uit Pleunie's kamer en
opende bereidwillig de deur.
„Aangezien mevrouw Spanhuis de keu
ken. beneden voor zichzelf opeist, heeft
mijn zuster een kookgelegenheid moeten
improviseren en omdat er geen andere
vertrekken meer voor haar beschikbaar
waren, bleef enkel de badkamer over,
die nu onze keuken is. Wij zijn niet van
plan deze in gemeenschappelijk gebruik
te geven."
„O nee?" vinnigde mevrouw Spanhuis.
„en waar moeten wij ons dan wassen?
Tenslotte zijn wij de huurders van het
huis en daarom willen wij de badkamer
erbij hebben."
Jaap wendde zich op rustige toon tot
de vrouw en antwoordde: „U schijnt één
ding te vergeten, mevrouw: dit huis is
van ons. Wij, mijn zuster en ik, zijn de
eigenaars. Het is tegen onze wil, dat de
gemeente er het grootste deel van ge
vorderd heeft voor u en
„De gemeente heeft hier niets gevor
derd," viel de ambtenaar hem in de
reden.
„O nee? Hoe noemt u het dan? Wan
neer het grootste deel van dit huis ont
trokken wordt aan de eigenaresse en
bewoonster, zonder dat haar protest ook
maar iets heeft geholpen?"
„Meneer ten Oever, u moet zich rea
liseren, dat er in onze gemeente een
schrikbarende woningnood is."
„Is dat onze schuld? Van mijn zuster
en mij?"
(Wordt vervolgd).
De maanreis van de astronauten Scott, Worden en Irwin heeft deze
vraag weer eens aktueel gemaakt.
In alle oude overleveringen van de volken die ooit op aarde leefden
en leven, heeft de maan altijd een bijzondere plaats ingenomen. Ze speelt
dan vaak een rol in de godsdiensten, maar uit de verhalen is nergens
een betrouwbaar antwoord te vinden op de vraag: waar komt de maan
vandaan of waaruit is ze ontstaan?
De moderne natuurwetenschappen hebben zich ook hier mee bezig
gehouden, en een van de belangrijkste uitspraken is dat de maan waar
schijnlijk geen maan is in de werkelijke betekenis van het woord.
Eenendertig manen.
In ons zonnestelsel tellen we negen
planeten, waaronder de aarde, die met
elkaar door niet minder dan eenendertig
manen vergezeld worden op hun tocht
door de ruimte. Niet alle planeten be
zitten er een, Mercurius, Venus en Pluto
moeten het zonder doen, maar Jupiter
heeft er twaalf, Saturnus negen en
Uranus vijf.
De aarde heeft er een, en die is nu
juist geen maan zoals de andere dertig.
Dat blijkt als men de verhouding tussen
de middellijnen van de diverse planeten
en hun manen bekijkt. Het cijfer van die
verhouding is gemiddeld 0.156. Voor de
aarde en haar maan is dat 0.273. In ver
houding hebben we dus de grootste maan
van alle planeten.
Wanneer men de verhouding tussen
de massa's van planeten en manen be
kijkt blijkt het zelfde. Zodat bet niet
vreemd zou zijn als onze maan een an
dere oorsprong zou hebben dan de ove
rige dertig, waarvan men aanneemt dat
de meeste gevangen planetoïden zijn, die
eens een eigen baan om de zon beschre
ven, maar die onder invloed van de grote
planeten daar nu omheen cirkelen.
Grote oceanen.
Men kwam toen nog tot de vraag waar
onze maan dan eigenlijk vandaan kwam.
De theorie die daarop het meest bekend
is geworden neemt aan dat de maan
oorspronkelijk een deel van de aarde is
geweest.
Aan het einde van het Archaïcum, de
oertijd, zou er op de plaats waar nu de
Grote oceaan is een reusachtige meteoor
zijn ingeslagen met een middellijn van
vijftien tot twintig kilometer. Deze me
teoor sloeg met kosmische snelheid onder
een hoek van ongeveer vijfentwintig
graden in de aardkorst, waarop een ge
weldige hoeveelheid gesteente en magma
uit het binnenste der barstende aarde
de ruimte zou zijn ingeschoten.
De snelheid moet groter zijn geweest
dan de ontsnappingssnelheid die nodig
is om iets niet op aarde terug te vallen,
11.2 kilometer per seconde. Zodat de
meer dan zeventig triljoen ton gesteente
de maan hebben gevormd. Dat is 1.2%
van de totale massa van onze aardbol,
en een van de gevolgen van dat verlies
zou de schuine stand van de aardas ten
gevolge hebben gehad.
Dubbel-planeet.
Een latere theorie neemt aan dat de
maan inderdaad geen echte maan is,
maar ook een planeet evenals de aarde
er een is. Een dubbel-planeet dus. Oor
spronkelijk zou het zonnestelsel zijn ont
staan uit een gas- en stofwolk in de
ruimte, die zich verdichtte en waaruit
de oerzon ontstond. In die oerzonnevel
ontstonden ronddraaiende gasstromen,
die zich later verdeelden in kleinere,
waaruit na vele processen de planeten
ontstonden. Ook de aarde, maar door een
toevallige omstandigheid ontwikkelde zich
niet één, maar twee planeten, de aarde
en de maan. Ze zouden dan dus tege
lijkertijd zijn ontstaan.
Zoals wel meer gebeurt kunnen voor
beide theorieën allerlei argumenten voor
en tegen worden aangevoerd. Welke de
juiste is, afgezien van vele andere, weet
men nog niet, al is de tweede theorie
eenvoudiger, en dus aannemelijker dan
de eei-ste. Wie weet zal in de toekomst,
met behulp van het maangesteente dat
Scott, Worden en Irwin mee zullen bren
gen, de waarheid nog eens aan het licht
komen.
Zij zullen maansteen meebrengen die
naar schatting 4.6 miljard jaar oud is.
(Nadruk verboden).
Kruiswoordpuzzel no. 238
Horizontaal: 1. voorzetsel - 3. jongens
naam - 6. schrede - 8. voorzetsel - 10.
vaartuig - 11. geur - 14. bejaarde - 15.
wrede keizer - 17. godheid - 19. ter at
tentie van (afk.) - 21. wederhelft - 23.
gelofte - 25. boos - 27. stuk grond - 28.
telwoord - 30. gebied - 33. schillen - 35.
vaartuig - 36. afvoerbuis - 39. jong dier
40. fr. lidwoord - 41. tweetal - 42. ge
bruik in kleding - 43. vaartuig - 44.
opening - 46. drank - 48. ontkenning - 50.
afgod - 52. elke - 55. in orde - 56. Eu
ropeaan - 58. drank - 59. watering - 61.
opzoeken - 64. voorzetsel - 66. vulkaan
67. verstand - 69. advies - 70. plaats in
Frankrijk - 72. land in Europa - 74.
afstandsmaat (afk.) - 75. bijb. naam
76. bergweide - 77. goud (Fr.)
Verticaal: 1. in orde (afk.) - 2. familielid
3. kledingstuk - 4. bericht - 5. zangnoot
6. handelsterm - 7. noodsein (afk.) - 8.
begrip - 9. deel van een fr. ontkenning
12. Europese hoofdplaats - 13. drank
16. landbouwwerktuig - 18. bezittelijk
voornaamwoord - 19. stapel - 20. om
roepvereniging - 22. van het jaar - 23.
rivier in Spanje - 24. Spaanse titel - 26.
gymnastiektoestel - 29. armoede - 31.
soort dans - 32. soort bankroet - 33.
stofvouw - 34. draagvat - 37. meisjes
naam - 38. familielid - 45. plant - 47.
lijst - 49. verharde huid - 50. graafdiertje
51. munt - 53. vogel - 54. aanzien - 56.
zijrivier v. d. Donau - 57. vreemde
60. plaats in N.-Holland - 62. tegen - 63.
tijdperk - 65. rivier in Spanje - 66. pl.
in Gelderland - 68. water in Utrecht
69. godsdienst (afk.) - 71. bestaat - 73.
bijwoord.
Oplossing kruiswoordpuzzel no. 237
Verticaal: 2. slot - 3. ae - 5. vandaag
6. Est - 7. vos - 8. ontpopt - 9. de
10. amon - 12. Baarn - 15. enkel - 16.
LSK - 18. An - 19. Ab - 20. ei - 22. sta
24. aria - 26. aren - 29. is - 30. ap
32. steno - 33. aarde - 34. angst - 35.
email - 36. nodig - 37. set - 41. gul
48. onze - 50. broeder - 51. slikken - 52.
knap - 54. druif - 55. ss - 56. em - 57.
Irene - 58. oft - 63. alk - 65. robe
66. In - 67. nu - 69. oe - 70. elan - 73.
Riio - 74. kei - 77. Ob - 81. vo.
Horizontaal: 1. USA - 4. overvol - 9. das
11. leb - 13. as - 14. on - 15. Eem
16. lo - 17. aantasten - 21. es - 23.
staand - 25. pikant - 27. rr - 28. ai
30. ao - 31. er - 32. sinaasappelen - 37.
sta - 38. ag - 39. tm - 40. nog - 42. Ee
43. sr - 44. ego - 45. af - 46. du - 47. tno
49. dlb - 51. si - 52. kil - 53. onderstelling
59. zr - 60. os - 61. mi - 62. ra - 64.
freule - 68. koepel - 71. To - 72. indruk
ken - 75. Ik - 76. bof - 78. ei - 79. Ee
80. Eva - 82. neb - 83. kroning - 84. ons.
Ganzepoortstraat 21, Tel. 6535 - GOES
