NOORD-BEVELANDS
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
m
Pion vier heeft DE schoenen
100 JAAR VAKBEWEGING
P.V. DE BLAUWE DOFFER
No. 3454
Donderdag 3 juni 1971
74e jaargang
Druk en uitgave: Drukkerij Markusse te Wissenkerke, Tel. 308, Giro 206882
Abonnementsprijs 3.75 per half jaar. Franko per post 15.per jaar. Advertenties 16 et per mm, exclusief BTW,
Voor fouten in advertenties, per telefoon opgegeven, kunnen wij geen enkele verantwoordelijkheid dragen.
FEUILLETON
Een kwartier later liep hij weer op
straat. Eerst maar eens een rokertje ko
pen. Wacht, dat doen we bij Essenaar.
Gek, vroeger kwam ik nooit bij hem in
de winkel. Altijd hier op het hoekje.
Maar nu ga ik naar hem, al was het maar
omdat hij de enige was, die me vrien
delijk bejegende.
In de straten hetzelfde als een half
uur geleden. Mensen, die hem schichtig
aankeken en gauw hun blikken ergens
anders op richtten. Buren, die met elkaar
smoesden. Jawel, kijk me maar goed
aan, ik ben het.
Essenaar stond achter de toonbank. De
bezoeker zei: „Ik wou een pakje siga
retten hebben."
De man antwoordde niet dadelijk, maar
stak over de toonbank heen zijn hand uit.
„Welkom, jongen", zei hij op vriende
lijke toon, toen Jaap zijn hand er in had
gelegd. „Je nou verder nergens meer
wat van aantrekken. Het is voor jou
voorbij, dat is belangrijk. Zo, een pakje
sigaretten. Nee, laat vanmorgen die por
temonnee maar dicht. Zoveel zul je daar
ook niet verdiend hebben. Dit kost -je
vandaag niks. Hier, een doosje lucifers
erbij."
De jongeman was er een beetje ver
legen mee. „Dat is reuze aardig, meneer
Essenaar."
„Je hebt je portie wel gehad, jongen.
Indertijd heb ik respect voor je gehad,
dat mag je wel weten. Per slot van reke
ning kwam je op voor je zuster. Dat was
ridderlijk en ridderlijkheid vind je in deze
tijd niet veel meer. En houd je kop om
hoog, hoor? Je hoeft je nergens voor te
schamen. En die straf? Flauwekul. De
rechters moesten hun gezicht redden te
genover die schreeuwende kranten en
daarvan werd jij de dupe. 't Kostte je
zeker een half jaar of een jaar meer. On
zin. Je voorarrest was al meer dan vol
doende geweest. Nou, we praten er niet
meer over. Je bent vrij en je bent nog
jong. Heb maling aan de mensen, jon
gen, dat is het beste."
„Dank u wel, meneer Essenaar."
„Geen dank. Heb je al werk?"
..Ze zouden hun best voor me doen."
„Komt ook wel in orde. Jij vindt wel
wat."
Jaap 'ten Oever Mep nog een half uurtje
door de stad, maar kreeg opeens genoeg
van al die veelbetekenende blikken en
het gesmiespel achter zijn rug. Hij liep
naar het park en ging daar op een bank
zitten. Er was een moeder met een kin
derwagen bij de waterkant en voerde
een paar eendjes stukjes brood. Verderop
zaten twee oude heertjes zich te koesteren
in de zomerzon. Hij zou moeten wachten
tot Pleunie's schafttijd. Ging ze eigenlijk
wel tussen de middag naar huis? Hij
wist het niet. Dat had ze hem nooit
verteld. Alleen wist hij, waar ze werkte:
op het kantoor van de taxi-centrale.
Waarom gaf ze indertijd die baan op de
school er aan? Ze was toch onderwij
zeres? Of zou het
Hij ging automatisch rechtop zitten.
Natuurlijk, dat moest het zijn. Stom, ont
zettend stom, dat hij dat al niet veel
eerder had begrepen. Om hetn was ze
daar weg gegaan. Misschien had ze wel
haar ontslag gekregen. Stel je voor
een onderwijzeres, wier broerEn die
Pleunie had er nooit over gesproken!
Deze nieuwe wetenschap bracht hem
onder de indruk van het offer, dat zijn
zuster had moeten brengen. Hij wist het:
schooljuf wilde ze worden, toen ze nog
maar een jaar of twaalf was. Ze dreef
haar zin door, ondanks vaders bezwaren.
Dat was in de tijd, dat vader nog niet zo
dronk. Doorleren vond vader voor meis
jes onzin, want die trouwden doorgaan?
vrij spoedig en wat had je dan aan alles,
wat je geleerd had? Het kostte een schep
geld en eigenlijk was het weggesmeten.
Maar Pleunie had haar wil doorgezet. Ze
werkte een half jaar als onderwijzeres
in de eerste klas, toen het gebeurde. Pas
veel later vertelde ze hem, dat ze niet
meer voor de klas stond, maar op kantoor
werkte. Bij de taxi-centrale.
Waarom had ze dit gedaan? Er zou
tooh wel ergens anders een school voor
haar geweest zijn? Desnoods aan het
door Gerrit Fransen
andere eind van het land. Ze had de ca
paciteiten. En wat gebeurd was, kon men
haar toch niet in de schoenen schuiven?
Mocht men dat zijn zuster aanrekenen?
Enfin, bij gelegenheid zou hij wel eens
de finesses vernemen. Niet dadelijk. Hij
kende zijn zus: bij stukjes en beetjes
zou ze het hem vertellen. Of misschien
ook niet. Om hem te sparen.
Tegen twaalven liep hij terug, de stad
in en drentelde wat rond in de buurt
van de taxi-centrale. De scholen gingen
uit: kinderen renden over de trottoirs.
Het verkeer werd ook weer drukker.
Kijk, daar bij het kruispunt Agnieten-
straatMarkt waren stoplichten. Zo druk
als het nu toch was vergeleken bij vroe
gerWat was er in een paar jaar veel
veranderen.
Ondanks alles hield hij de uitgang van
de garage in het oog. Iets over half één
zag hij haar naar buiten komen. Ze liep
in de richting van de Markt, net zoals hij
verwachtte. Bij de stoplichten zag ze
hem plotseling.
Even schrok ze en stond stil. Maar
een sekonde later rende ze op hem af.
„Jaapriep ze, zich niets van de
passanten op de stoep aantrekkend. Ge
lijk greep ze hem bij de arm en keek
hem blij in het gezicht. „Je bent er weer?
Je bent er werkelijk? Ik wist ervan, dat
je een dezer dagen zou komen, maar
dat het zo gauw zou zijn
Vluchtig drukte ze haar lippen op zijn
wang, maar vrijwel meteen gleed haar
arm door de zijne. „Kom, we eten samen.
Ik heb maar één uur. Wanneer ben je
gekomen? Ben je al lang in de stad? Ben
je al thuis geweest. Je ziet er niet slecht
uit, gelukkig. O, ik ben toch zo blij, Jaap"
Hoofdstuk 2.
„We zullen elkaar verder helpen."
Het was druk in het restaurant. Toch
hadden ze een plekje gevonden, waar ze
tamelijk ongestoord met elkaar konden
praten. De jongeman keek even rond.
„Eet je hier altijd?" vroeg hij.
Het meisje schudde haar hoofd. „Aan
de overkant, in de cafetaria. Maar van
middagZe keek hem opnieuw la
chend aan. „Dit is ter ere van jouw te
rugkomst."
Opnieuw was hij getroffen door haar
hartelijkheid. Wij trokken de laatste ja
ren altijd al met elkaar op, dacht hij,
als het ware instinctief bescherming zoe
kend. Het oerinstinct van samen ben je
sterker.
De kelner bracht de soep. Zo hij Jaap
al kende en de historie van twee jaar
geleden, dan liet hij niets meiken, maar
bediende correct. Pleunie begon te eten,
terwijl ze zei, zonder hem aan te kijken:
„Eet smakelijk. De keuken is hier tegen
woordig uitstekend. Dat was vroeger
wel eens anders."
Ook hij ging eten. Ze praat er over
heen, omdat ze begrijpt, dat ik terugdenk
aan mijn laatste maaltijd ginds. Nu eet
ik weer als vrij man.
„Hoe laat was je in de stad? Ben je
al thuis geweest?"
„Ongeveer half tien was ik er. Ja,
ik heb de koffer boven 'gezet. Ze.die
mevrouw had de kamer nog niet ont
ruimd."
(Wordt vervolgd).
POSITIE VAN DE VAKCENTRALES GEWIJZIGD
In 1871 werd het Algemeen Nederlands Werklieden Verbond (A.N.W.V.)
opgericht, de eerste Nederlandse vakcentrale. Nu, honderd jaar later, vor
men de vakcentrales een macht van grote betekenis in onze samenleving.
Ongeveer 40 °/o van alle Nederlandse werknemers is aangesloten bij
een van de drie erkende vakcentrales (N.V.V., N.K.V. en C.N.V.) en daar
naast hebben circa 300.000 werknemers zich verenigd in enkele z.g. cate
gorale vakbonden, die niet bij een van de „grote drie" zijn aangesloten
De positie van de vakbeweging heeft zich in de afgelopen 100 jaar radi
caal gewijzigd. De huidige vakbeweging is niiet alleen een strijdorgaan dat
opkomt voor hogere lonen en goede arbeidvoorwaarden, ze krijgt meer en
meer een maatschappij-kritische functie.
Meer ruimte voor maatschappijkritiek.
De eerste jaren van de Nederlandse
vakbeweging worden vooral gekenmerkt
door een heftige strijd tussen de ge
matigden en de radicalen.
Het in 1871 opgericht Alg. Ned. Werk
lieden Verbond wilde de erbarmelijke
positie van de Nederlandse arbeiders ver
beteren via politieke aktie, terwijl het
nationaal Arbeids Secretariaat (N.A.S.),
dat 20 jaar later werd opgericht, een bol
werk werd van de anarchisten, die meer
in stakingen dan in parlementaire aktie
geloofden. De strategie van de N.A.S. be
reikte weinig effekt, zodat steeds meer
arbeiders zich van haar afwenden.
Het waren Henri Polak en Jan van
Zutphen, voormannen van de Diamant-
bewerkersbond, die de arbeiders oprie
pen tot eenheid. Op 1 januari 1906 werd
het Nederlands Verbond van Vakvereni
gingen opgericht (N.V.V.). Deze landelijke
vakbond werd geleid door bezoldigde be
stuurders, in de hoge contributies, zodat
sterke weerstandskassen konden worden
gevormd. In 1914 had het N.V.V. reeds
80.000 leden.
Maar ook op het terrein van de vak
beweging manifesteerde zich de voor Ne
derland blijkbaar onvermijdelijke ver
zuiling. In 1909 werd het Christelijk Na
tionaal Vakverbond (C.N.V.) opgericht,
die de belangen van werknemers wilde
behartigen vanuit het licht van Gods
Woord. Nu een bolwerk van de prote
stantse werknemers, was het C.N.V. aan
vankelijk interconfessioneel. Er zaten ook
rooms-katholieken in het bestuur!
Maar de Nederlandse bisschoppen, toen
nog helemaal denkende vanuit het pa
troon van de antithese en dus hamerende
op het belang van katholieke organisa
ties, spraken hun misnoegen over deze
ontwikkeling uit. en dat bleef niet zonder
gevolgen.
Tegenstellingen.
In 1916 organiseerde de katholieke
werknemers zich dn de rooms-katholieke
vakbeweging. In 1924 verleende het epis
copaat kerkelijke goedkeuring aan de op
richting van het Rooms-Katholiek Werk
liedenverbond (R.K.W.V.), dat in 1940
reeds meer dan 200.000 leden telde. Het
huidige N.K.V. is met 425.000 leden de
tweede vakbond van ons land, na het
N.V.V. (ca. 560.000 leden) en ver voor
het C.N.V., dat met nog geen 250.000 le
den veruit de kleinste van „de grote
drie" is.
Tussen het N.V.V. enerzijds en het
C.N.V. anderzijds bestonden aanvanke
lijk sterke tegenstellingen. De eerste pre
dikte immers de klassenstrijd, die door
de twee andere vakcentralen principieel
werd verworpen. Bovendien was de te
genstelling confessioneel-niet-confessio-
neel toen veel scherper dan nu.
Toch kwamen de drie vakcentrales
reeds vóór de tweede wereldoorlog tot
bepaalde vormen van samenwerking. De
economische crisis in de jaren '30 noopte
daartoe. Zo pleegden de drie vakcentrales
in 1938 overleg over het opstellen van
c.a.o.'s
Samenwerking.
Na de tweede wereldoorlog laaide aan
vankelijk de strijd tussen de gematigden
en de radicalen weer hoog op. De in 1945
opgerichte eenheidsvakcentrale E.V.C. ko
ketteerde sterk met de communisten en
kon zich niet verenigen met het beleid
van de „grote drie". Maar kort na de
Hongaarse opstand (1956), die het anti
communistisch sentiment in ons land
krachtig versterkte, werd de E.V.C. op
geheven.
Na de tweede wereldoorlog werd ook
de basis gelegd voor een hechte samen
werking van de drie vakcentrales. De on
derlinge tegenstellingen vervaagden, men
kwam tot het inzicht dat de vakcentrales
in feite dezelfde problemen moesten op
lossen en dat gezamenlijke aktie vaak
het meeste effekt sorteerde.
In allerlei organisaties zoals de Stich
ting van de Arbeid en de Sociaal-Econo
mische Raad kwamen de drie werkne
mersvakcentrales tot een hechte samen
werking en volgens sommigen zijn de
drie vakbonden zodanig naar elkaar toe
gegroeid, dat een fusie thans wel ver
antwoordelijk lijkt. Maar vooral het
C.N.V. stelt nog erg prijs op zijn eigen
(evangelische) identiteit, ofschoon een re
cent onderzoek aantoonde, dat meer dan
40 van de leden geen bezwaren heeft
tegen het samengaan van de drie vak
centrales.
Andere facetten.
De positie van de vakbeweging heeft
zich na 1945 radicaal gewijzigd. Het slui
ten van collectieve arbeidsovereenkom
sten, gepaard gaande aan harde loonon
derhandelingen, behoort nog steeds tot
haar taak. Maar daarnaast zijn er andere
facetten van het maatschappelijk bestaan,
die in toenemende mate haar aandacht
opeisen, zoals een struktureel werkgele
genheidsbeleid, ontwikkelingshulp, vor
ming van werkende jongeren, prijspoli
tiek, enz. enz.
Meer en meer ontwikkelen de vakbon
den zich tot organen die een maatschap
pij-kritische functie vervullen. Het accent
van haar aktiviteiten komt te liggen op
het streven naar verandering van de
maatschappijstruktuur en wel zodanig,
dat de onafhankelijkheid en de mondig
heid van de werknemer wordt versterkt.
Door sociale aktie, bij voorkeur gezamen
lijk gevoerd, trachten de vakbonden een
rechtvaardiger samenleving te creëren,
die de werknemers méér biedt dan alleen
een goed loon.
Niet in de laatste plaats door de akti
viteiten van de vakcentrales zijn dis
cussies over allerlei belangrijke sociale
vraagstukken als inkomenspolitiek, mede
zeggenschap en inspraak reeds op gang
gekomen en vooral op het terrein van de
machts- en inkomensverhouding zal de
vakbeweging zich de komende jaren sterk
doen gelden.
(Nadruk verboden.)
KORTGENE
Uitslag concours Survilliers op 29 mei.
Deelname 238 duiven.
1 A. J. Bouterse 9
2 P. van Belzen
3 G. van Liere
4 S. Branderhorst
5 L. de Fouw
6 J. M. Goulooze
7. J. L. F. Minneboo
8 L. de Fouw
9 A. J. Bouterse
10 H. J. v. d. Moere
.32.36
35.24
36.32
33.53
34.06
35.09
3830
35.46
40.29
36.14
293.901 210
293.758 206.5
293.861 203
288.045 199.5
288.263 196
288.406 192.5
293.758 189
2 185.5
2 182
287.727 178.5
Kruiswoordpuzzel no. 229
Horizontaal: 1. frisse - 6. afgod - 10.
bloeiwijze - 11. waddeneiland - 14. be
stemming - 16. schrede - 17. in orde
18. da capo (afk.) - 19. rivier, in Spanje
20. is - 23. stofmaat - 25. laatst leden
(afk.) - 26. dag (Duits) - 27. klein persoon
29. pers. vnw. - 30. verstand - 32. lid
woord - 33. pers. vnw. - 34. stand - 36.
vogel - 38. rivier (Spaans) - 40. parasiet
41. per expresse (afk.) - 42. beteuterd
43. nieuw (Engels)" - 44. naschrift (afk.)
45. deel van een kast - 47. ter attentie
van (afk.) - 49. plaats in Hongarije - 51.
dunne - 52. bijwoord - 53. dierengeluid
54. voorbij - 56. de onbekende (afk.) - 57.
voorzetsel - 59. plaats in Brabant - 61.
deel van de dag (afk.) - 62. vogel - 64.
beslommering - 68. soort vloerkleed - 70.
zangnoot - 71. en omgekeerd (afk.) - 72.
slim - 74. baan voor balspel - 75. heerser
78. aanzien - 79. soort ontsteking - 80.
soort handwerken.
Verticaal: 1. huisdier - 2. plaats in Afrika
3. zangnoot - 4. struisvogel - 5. namelijk
(afk.) - 6. vroegere bewoner van Peru
7. de dato (afk.) - 8. plaats in Overijssel
9. pret - 10. bloem - 12. vogel - 13. mu
ziekterm - 15. lijst - 20. welwillende lezer
(Lat. afk.) - 21. zoals de akten getuigen
(Lat. afk.) - 22. Frans pers. vnw. - 24.
met een lepel eten - 25. plaats in Utrecht
28. lekkernij 29. mondeling onderhoud
31. 'kindergroet - 35. dat is (afk.) - 37.
vragend vnw. - 39. berg op Kreta - 40.
watering - 46. reeds - 47. voorzetsel - 48.
deel van de hand - 50. evenredige ver
tegenwoordiging (afk.) - 51. ongerijmd
55. ongekookte - 58. jongensnaam - 60.
onder-officier (afk.) 61. als eerder (afk.)
63. schaaldier - 65. godheid - 66. bijwoord
67. voertuig - 69. tijdperk - 73. vaas
75. pers. vnw. - 76. tandarm zoogdier
77. uitroep.
Oplossing kruiswoordpuzzel no. 228
Horizontaal: 1. boter - 5. Emmen - 9. roe
10. Ed - 12. il - 13. opa - 14. uk - 15.
ijken - 17. alle - 18. e.d. - 20. slinkse
22. notitie - 25. kenbaar - 28. Lido - 29.
sie - 30. daar - 31. loket - 33. roest
35. dadel - 38. geluk - 41. paar - 42. ooi
43. elan - 45. statige - 47. regeren - 50.
fanfare - 51. om - 53. Etna - 54. fors
55. km - 56. ook - 58. is - 59. se - 60. hoe
61. terug - 62. negen.
Verticaal: 1. bruin - 2. ook - 3. te - 4.
rekstok - 5. ellende - 6. m.o. 7. Epe
8. nader - 11. Deli - 12. Ilse - 16. niest
17. akker - 19. stil- 21. raat - 23. o.l.
24. idolaat - 26. bascule - 27. ar - 32. ere
34. ode - 35. Daan 36. driftig - 37.
loena - 38. giraf - 39. legeren - 40. karn
41. pt - 44. ne - 45. sloot - 46. gans
48. Eros - 49. Namen - 52. moe - 55. koe
57. kr - 60. hg:
Ganzepoortstraat 21, Tel. 6535 - GOES
