ONZE GROTE pqBjs® puzzel Ti
Kerstfeest op de zaak
HORIZONTAAL:
1. vechtende. 6. zuilvoet. 11. beroep. 12.
soort stof. 14 cent (afk.). 15. daar. 17.
deel v.d. Bijbel (afk.), 18. gedroogde hal
men. 19. herkauwer, 20. overjas. 22. wapen.
24. reeds. 25. soort stof. 28. haven a.d.
Oostzee. 30. Bijbelse naam, 31. afgodisch.
33. landbouwwerktuig, 34. opperbevelheb
ber v.e. vloot, 37. preek. 39. lading in
nemen, 40. kleur. 42. zeepwater. 43. we
reldtaal, 44. hevige. 46. muziekteken, 47. in
orde. 48. Romeins Imperium (afk.). 49. be
kende motorraces (afk.). 50. Nederduits
(afk.), 51. beroep. 54. en meer andere
(afk.), 56. meisjesnaam. 57. vorm v. lal
len, 58. omzetbelasting (afk.), 60. ten gun
ste van (afk.), 61. centraal station (afk.),
62. knijpindruk, 64. elasticiteit, 65. uitroep,
66. vogel. 67. pro Deo (afk.). 68. reputatie.
70. uil. 72. soort tabak. 73. maand. 75.
strook, 76. weidedieren, 77. herkauwer, 79.
vogel, 80. gedragingen, 82. veredelen, 84.
Frans lidwoord. 85. Germ, godheid. 87.
soort onderwijs (afk.), 88. kiezel. 91. ge-
De kleine man schudde heftig neen op het
voorstel, dat hem zojuist was gedaan.
..Wat? Ik als Kerstman? Man je bent niet
goed bij je hoofd. Heb je in dit bedrijf niets
anders te doen dan zulke krankzinnige
voorstellen uit te denken?" Hij schreeuwde
het uit, met een stem die onverwacht krach
tig was voor zijn korte, gedrongen gestal
te. Hij was duidelijk boos en erg opgewon
den. Zijn gezicht was vuurrood geworden
en onder zijn jas trok hij woedend aan de
smalle bretels, die hij gewoontegetrouw
droeg. Het maakte een akelig, knappend ge
luid. telkens wanneer hij hen losliet en het
elastiek tegen zijn overhemd sloeg.
De andere mannen in de kamer keken
strak voor zich uit naar de lange, mahonie
houten conferentietafel of naar de familie
portretten in olieverf aan de muur. Ze
haalden heel voorzichtig adem. Als vluch
telingen. die zich in een ondiepe kuil angstig
voor de naderende vijand verschuilen. Ze
waren bang. Ze kenden heel goed de op
vliegende buien van James B. Masterson,
enige kleinzoon van de oprichter en daar
door enige eigenaar van Masterson's Elek-
neesheer, 94. macht, 96. harem. 98. groei
en, 101. lekkere, 102 vervoersonderneming
(afk.), 103. titanium (afk.), 104. telwoord.
106. perfectioneren. 109. jongensnaam, 110.
Engelse titel. 111. uitoep, 112. anno Chris-
ti (afk.), 113. hetzelfde, 116. sneeuwhut,
117. niet krom. 120. bestaat. 121. lidwoord.
122. windrichting (afk.). 123. geweldig.
125. muziekterm, 128, zuidvrucht 129. ont
kennend, 131. plaats op Ameland, 132.
soort bier. 133. advies, 134. onb. vnw.
VERTICAAL
I. bosgod, 2. maanstand (afk.), 3. kloos
tervoogd. 4. schoof. 5. stremming, 6. the
aterrang. 7. lamp a. voorzijde v.e. auto. 8.
afstandsmaat (afk.) 9. azijn, 10. zangnoot,
II. lor. 13. lichtbundel. 14 warboel. 16.
gereedschap. 18. rookartikel. 21. zangnoot,
23. ijzerhoudende aarde. 26. vervoersonder
neming (afk.), 27. gelijk, 29. slang, 32. geur,
35. kleurstof, 36. verhoogde toon. 38. boom
vrucht. 39. rang i.h. leger (afk.), 41. zo.
trotechnische Industrie (MEI). „Het kruit
vat" werd hij genoemd, fluisterend, en dan
nog alleen als men zeker wist dat hij op
minstens honderd mijl afstand was.
Terwijl de zeven mannen van de Raad van
Commissarissen daar roerloos zaten, be
dachten zij heimelijk, maar daarom niet
minder hartgrondig, verwensingen voor hun
achtste en tegelijk jongste lid William Smith
Hij was het. die het zowaar had aangedurfd
„het kruitvat" voor te stellen als Kerstman
voor het personeel te verschijnen. Smith'
had het heel fraai naar voren gebracht. Dat
wel. Hij was. op het moment dat Master
son de vergadering wilde sluiten, opgestaan.
Dat alleen al was een unieke gebeurtenis
in de bijeenkomsten van de raad. Als de
Baas ermee wilde stoppen dan hield je ook
op. Niemand had deze ongeschreven wet
ooit eerder overtreden.
„Mijnheer de president-directeur", had
Smith aangekondigd. „Ik zou graag een
punt aan de agenda willen toevoegen, dat
toch bijtijds enige aandacht verdient. Het
Kerstfeest staat voor de deur. Het bedrijf
zal er. meen ik. goed aan doen de proce-
45. soort ta'feltje, 47. Afrikaanse herkauwer,
51. bevreesde, 52. knollen, 53 rang i.h. le
ger, 55. meterton (afk.), 59. toegewezen.
63. en andere (afk.), 65. plaats in Dren
te, 66. naspui, 68. speelgoed. 69. dieren
geluid. 71. afkeer. 73. kleine sinaasappel,
74. gelijkwaardige, 76. springzeil, 78 jon
gensnaam, 80. pers. vnw., 81. lidwoord, 83.
theaterplaats. 86. land in Azié, 89 manne
lijk dier, 90. titel (afk.), 92. te zijner plaat
se (lat. afk.), 93. plaats o.d. Veluwe, 95.
omgeving, 97. Turkse titel. 99. deel v.h.
hoofd. 100. deel v.d. hals, 102. plaats in
Frankrijk. 105. lopend touw, 107. vanaf
(afk.), 108. dikke vrouw, 109. geogr. mijl
(afk.), 110. zangnoot. 114. rivier in Spanje.
115. voorzetsel, 118. bijvoorbeeld (lat. afk),
119. kleurnuance, 121. telwoord, 123. pers.
vnw. 124. lopend touw, 126 eenh. v. druk
(afk.), 127. voegwoord, 128. deel v. Ame
rika (afk.), 130 gemeentepolitie (afk.).
Bij juiste invulling ontstaat op de grijze
balk, 19 vert. de titel van een bekend Kerst
lied. Hoe luidt de titel?
dure te herhalen, die ook in de vorige jaren
is gevolgd. Ik behoef u niet op de gunstige
propagandistische aspecten van deze gele
genheid te wijzen. Een groot Kerstfeest, ge
organiseerd en gefinancierd door het be
drijf, waar elk personeelslid met familie
welkom is. is van grote betekenis voor de
harmonieuze verhoudingen binnen het be
drijf. Een harmonie, die uiteindelijk het soe
pele verloop van het prodktieproces ten
goede komt".
Masterson was weer gaan zitten. Hij had
kennelijk belangstelling.
„Ik wil voorstellen aan deze normale
procedure nog een extra onderdeel toe te
voegen", vervolgde Smith. „Het is ons allen
bekend, dat wij een wat moeilijke tijd door
maken. Conjunctureel is er een zekere aar
zeling. terwijl op dat terrein van de arbeids
markt. waarmee wij danig te maken hebben,
almaar geen ontspanning wil optreden. Wij
moeten daarom extra aandacht voor het
personeel over hebben. Onder de huidige
bezielende leiding zullen wij dit probleem
ongetwijfeld het hoofd kunnen bieden, maar
een extra daad blijft, meen ik, noodzakelijk.
Niets is daarvoor beter geschikt dan een
vriendelijk, zij het incidenteel, kontakt tus
sen het personeel en hun hoogste opdracht
gever, de president-directeur. Ik vraag mij
af", Smith keek „het kruitvat" innemend
aan. alsof het de gewoonste zaak was van
de wereld, „of het geen uitstekende stap
zou zijn als u mijnheer Masterson, de rol
van Kerstman vervult op het komende Kerst
feest".
Het was even stil geweest. De lont moest
tijd hebben om op te branden. Toen ont
plofte „het kruitvat".
William Smith was de enige, die de tirade
in alle rust over zich heen liet gaan. Hij
wist precies wat hij deed.
„Ik geloof niet", zei hij. „dat dit voorstel
zo krankzinnig is als het op het eerste ge
zicht mag lijken. Verliest u vooral de psy
chologische invloed niet uit het oog."
Het was duidelijk zichtbaar hoe de schou
ders van de zeven andere commissarissen
zich een ogenblik samentrokken. Alsof een
verschrikkelijke ramp hen allen tegelijk trof.
Niet alleen waagde die brutale Smith het
om zo'n krankzinnig voorstel te doen. hij
sputterde nog tegen ook. „Ongehoord",
hoorde men hen denken. „Het kruivat"
leek nog wat te willen zeggen. Maar hij was
uitgebrand. Een ogenblik keek hij Smith
recht in de ogen, draaide zich dan abrupt
om en dribbelde met kordate, maar vlugge
stappen naar zijn privé-kantoor.
De deur was nog geen seconde achter
hem gesloten of een woedend gemompel
weerklonk in de conferentiekamer.
„Hoe kon u zoiets doen. mijnheer Smith?"
klaagde Lord Silvers-Greentown, gedistin
geerd vertegenwoordiger van de oude adel
die meende, dat iemand in een discussie
van ook maar enige betekenis alleen zijn
mond open mocht doen als hij ouder dan
zestig jaar was. Vóór die tijd zou hij de
noodzakelijke levenservaring ontberen, be
weerde hij voortdurend.
„Mijn beste Lord Silvers", antwoordde
Smith hoogst vriendelijk maar met een tik
keltje verradelijk sarcasme, „Ik ben helaas
wat jong en me van dat gebrek ook wel be
wust, maar ik wil toch graag voor mijn
overtuiging uitkomen. De tijd. waarin ideeén
niet naar hun inhoud maar naar de persoon,
die hen naar voren bracht, werden beoor
deeld, is gelukkig voorbij. En ik blijf het
noodzakelijk vinden, dat de leiding van
MEI iets doet om de personeelsband wat
nauwer aan te halen. Ik ben de laatste
tijd regelmatig in de fabrieken geweest. Ik
weet hoe de stemming is. A propos, heren,
ik kan zo'n bezoek ieder aanraden."
Het leek alsof Smith aan een regelrechte
commercièle zelfmoord bezig was. Die laat
ste opmerking was een venijnige steek on
der water. Smith wist heel goed. dat de
zeven andere nog nooit van hun leven een
fabriekshal hadden betreden en dat ze dat,
als het aan hen lag, ook nooit zouden doen.
Arbeiders waren in hun ogen nuttig en on
misbaar. maar tegelijk ook van een lagere
rangorde, van een klasse waarmee men, zo
mogelijk, elk contact moest vermijden. Het
was al erg genoeg, dat men vandaag de
dag dezelfde schouwburgen en kerken be
zocht.
„Ik moet u waarschuwen, mijnheer Smith.
Als u zo doorgaat en als een luidruchtige,
ongemanierde olifant door de porceleinkast
blijft stommelen, wordt uw toekomst bij
zonder onzeker."
„Ik betwijfel dat. waarde Lord. Ik ge
loof alleen, dat enkele stukken uit de kast
nodig eens moeten worden afgestoft." Lord
Silvers had zichtbaar moeite zich te be
heersen. De eeuwenlange traditie en trots
van zijn geslacht kwamen hem te hulp. Op
het laatste moment slikte hij in, wat hij
wilde zeggen.
„Kom. kom, heren. Laten wij ons niet
opwinden. Mijnheer Smith bedoelt het al
lemaal niet zo kwaad. Wij moeten toch
toegeven, dat hij in deze kamer vaak frisse,
lucratieve ideeën naar voren heeft gebracht.
Hij mag dan nog niet onze leeftijd heb
ben bereikt, een zekere intelligentie mogen
wij hem toch niet ontzeggen. Wat tact,
mijnheer Smith, kan daarbij vaak bijzon
der nuttig zijn. Ik stel voor, mijne heren, dat
wij nu de zaak laten rusten. Ik nodig u uit
voor een bezoek aan mijn club. De cuisener
heeft daar een zeer prettige verrassing".
Het was prof. Birrington, hoogleraar in
ruste en oudste van het gezelschap, die.
zoals gewoonlijk, als vredestichter optrad.
Hij was zijn plaats als commissaris dub
bel en dwars waard, alleen al door zijn
vermogen om altijd een passend compromis
te vinden.
In Birringtons club, zo'n typisch Londense
sociëteit voor de geslaagde top van de sa
menleving, kwam het onderwerp toch weer
aan de orde. Zij het in een heel wat gemoe
delijker stemming. Meesterlijk toebereide
.Escargots Provenciales' en 15 jaren oude
wijn vormden nu eenmaal een zaligmakende
combinatie, die alle scherpe kantjes afslijpt.
William Smith leek er zelfs wat overmoe
diger door te worden. Op traditioneel Britse
wijze maakte hij een eind aan de vriendelijke
discussie. „Mijne heren", zei hij. „ik wed
met ieder van u voor honderd Pond. clat
„het kruitvat" dit jaar de Kerstman van
MEI zal zijn",
„Zeer sportief, mijn beste Smith", moest
zelfs Lord Silvers toegeven. Al voegde hij
er lachend aan toe „Ik leef toch wel met
u mee. Een verlies van zevenhonderd pond is
rond Kerstmis altijd onprettig'
„Een winst daarentegen hoogst aange
naam", zei Smith zeer zelfverzekerd.
Tijdens de volgende vergadering van de
Raad van Commissarissen, die een week
later plaats vond. werd met geen woord
gerept over het naderende Kerstfeest. Wil
liam Smith scheen geen behoefte te heb
ben het onderwerp opnieuw aan te snij
den, hoewel de tijd toch wel begon te
dringen. Er restten nog slechts een paar we
ken voor de noodzakelijke voobereidingen.
Geen van de overigen voelde zich geroe
pen om nadere informaties te vragen. Ook
Masterson zelf liet de zaak met rust.
De tweede vergadering, die na het inci
dent plaats had. verliep anders. Er heerste
een duidelijk voelbare spanning. Als der
tiende en laatste punt op de agenda, die
te voren was verspreid, stond: „Kosten van
een Kerstbijeenkomst voor het personeel -
twintigduizend pond". De conferentie duur
de langer dan normaal. Het scheen, dat ie
der het fatale moment, waarop punt der
tien aan de orde zou komen, zo lang moge
lijk wilde uitstellen en daarom over elk
van de andere voorstellen zo langdurig mo
gelijk wilde praten. Pas om half zes, onge
woon laat. was het laatste voorstel aan de
beurt. De commissarissen kregen een schok
te verwerken.
„Ik neem aan", zei James B. Masterson
op een toon, die geen tegenspraak duldde,
„dat ieder van ons overtuigd is van het nut
van een dergelijke bijeenkomst en dat wij
de niet geringe kosten verantwoord zullen
besteden. Ik stel daarom voor dit voorstel
zonder discussie en met algemene stemmen
te accepteren". Hij liet niemand tijd om
van de verrassing te bekomen. „Dan ver
klaar ik dit voorstel voor aangenomen en
de vergadering voor gesloten", zei hij for
meel. Traditiegetrouw beende hij snel naar
zijn privé-vertrekken, een hogelijk verbaasd
gezelschap achterlatend
„Wat krijgen we nu?" vroeg Lord Sil
vers. „Wat bezielt onze beste James? Bij
POEDER- CREME - OLIE-ZEEP
3BB
vorige gelegenheden ging hij altijd zo heftig
te keer tegen de sterk stijgende personeels
kosten. Men gaat mij toch niet vertellen,
dat hij lid van Labour (red. de Engelse
PvdA) is geworden?"
„Ik geloof, dat u de politiek er wel buiten
kunt houden", antwoordde William Smith.
„De baas is er gewoon van overtuigd, dat
het allemaal zijn nut heeft. Extra aandacht
voor personeel is een eis van de tijd, niet
van de politiek".
„U hebt gelijk", zei prof. Birrington.
„maar wij mogen niet uit het oog verliezen,
dat het al bijzonder laat is. Masterson zal
gewoon geen trek hebben gehad in een nieu
we. tijdrovende discussie, die als enig gevolg
zou hebben, dat het voorstel toch ongewij
zigd wordt aangenomen. Ik moet u persoon
lijk bekennen, dat ik met enige spanning de
behandeling van dit voorstel tegemoet heb
gezien." Hij keek naar Smith. „Ik kan me
zo voorstellen, dat onze jongste collega
enige moeite had willen doen om van ons
zevenhonderd pond te verdienen".
„Dat is hem niet gelukt", merkte Lord
Silvers vergenoegd op. „Ik leef nog steeds
met u mee, mijn beste Smith", voegde hij
er aan toe.
„Ik weet nog niet", pareerde Smith, „of
het voor mij wel zo'n kwalijke zaak is, dat
wij vandaag niet zo uitputtend over deze
affaire hebben gesproken". Zijn stem klonk
opnieuw zeer zelfverzekerd. Alleen Birring
ton. de hoogleraar in ruste, kwam wat on
der de indruk. De overigen hadden hiervoor
wel een verklaring. Een van hen bracht die
onder woorden. Het was Croft, een schat
rijke bankier en aandeelhouder van MEI.
„Ik geloof, dat mijnheer Smith wat last
heeft van jeugdige overmoed", zei hij
lachend. „Maar ik zal daarover verder niets
zeggen. Ik wil me het pleziertje van een
extra Kerstgeschenk niet laten ontgaan."
„U hebt natuurlijk gelijk", zei Smith. Hij
aarzelde even. Met opzet. „Nu wij het toch
over de weddenschap hebben, wij moeten
ons toch even beraden over de manier, waar
op wij de gebeurtenis, die over de uit
slag beslist, kunnen waarnemen. Als initia
tief nemende partij heb ik het recht daar
toe een juryvoorstel te doen. U kunt daar
over natuurlijk vrijelijk beslissen". Smith
nam even tijd om zijn woorden goed tot
de anderen ie laten doordringen. „Ik stel
voor, dat wij allen bij deze samenkomst
aanwezig zullen zijn om persoonlijk te kun
nen vaststellen, wie de Kerstman is".
Lord Silvers was de eerste, die reageer
de. „Uitstékend idee", zei hij. „Dat lijkt
mij de grootste grap, die ik de laatste ja
ren heb meegemaakt. Ik wil het gezicht van
die man wel eens zien als ik persoonlijk zijn
valse baard optil." Hij kreeg prompt bijval
van de anderen.
„Mijne heren", zei Birrington, „nu wij in
zo'n opgewekte stemming verkeren, kan ik
slechts één ding doen. Ik nodig u uit voor
een nieuwe culinaire verrassing in mijn
club."
De datum voor het MEI-Kerstfeest was
vastgesteld op 22 december. Meer dan dui
zend mensen waren die avond bijeen in het
afgehuurde congresgebouw MEI liet die
avond het personeel niet in de steek. Er
was niet alleen een feestelijk programma,
met na afloop ruimschoots de gelegenheid
om te dansen, er was ook voor iedere werk
nemer een Kerstpakket met nuttige zaken,
zoals levensmiddelen en een fles wijn, maar
ook luxe artikelen, zoals een fraai gestileer
de kaars en de grootste surprise
een langspeelplaat met Kerstliedjes, uitge
voerd door fameuze sterren van wereldni
veau. Het hoogtepunt was. net zoals in
vorige jaren, het verschijnen van de Kerst
man. die aan enkele tientallen van de hon
derden werknemers het pakket persoonlijk
zou uitreiken. Vóór het zover was had het
personeel al een verrassing gekregen. Na
afloop van het show-programma was het
bericht razendsnel rondgegaan. „Alle com
missarissen zijn er ook. Ze zijn net gear
riveerd". Deze unieke gebeurtenis kon de
feeststemming alleen maar verhogen. Col
lega's kwamen elkaar tegen en zeiden tel
kens hetzelfde: „Zie je wel, dat het de
kwaadsten niet zijn, ze zijn toch maar ge
komen."
De acht mannen bleven voortdurend bij
elkaar. Smith zag daarbij toch regelmatig
kans om anderen bij hun gesprek te be
trekken. Hij had het druk met het voor
stellen van bedrijfshoofden en afdelingschefs.
Tot het ogenblik, waarop de Kerstman
zijn entree maakte.
Het eerste, dat opviel, was zijn kleine
gestalte en de driftige manier, waarop hij
liep.
Zie vervolg voorpagina 2e blad
Een kerstverhaal voor werkgevers en -nemers
