NOORD-BEVELANDS
UWS- EN ADVERTENTIEBLAD
NIE
Plouvier heeft DE schoenen
CVfü
ONDUIDELIJK
GESPROKEN
PRINS OF PRINSES?
Rennies
DE COÖPERATIEVE
te Colijnsplaat en
te Kamperland
Oplossing kruiswoordpuzzel no. 24
No. 3241
Zaterdag 1 april 1967
70e jaargang
Druk en uitgave: Drukkerij Markusse te Wissenkerlce, Tel. no. 308, Giro 206882
Abonnementsprijs I 2.00 per half jaar Franco per post f 5.00 per half jaar Advertenties 1 2 cent per mm
Voor fouten in advertenties, per telefoon opgegeven, kunnen wij geen enkele verantwoordelijkheid dragen
STAATSRECHTERLIJKE ASPECTEN
VAN BLIJDE GEBEURTENIS
Zoon gaat voor oudere dochter
Op kasteel Groot-Drakenstein wordt een blijde gebeurtenis verwacht. De vraag
die talloze Nederlanders met spanning vervult, is of prinses Beatrix het leven aan
een zoon of een dochter zal schenken. Sinds de dood van prins Alexander in
1884 heeft ons koningshuis geen prins van Oranje meer gekend en sedert de
dood van koning Willem III kent ons vorstenhuis slechts aangetrouwde mannen.
Wanneer de kroonprinses het leven schenkt aan een zoon. dan zal deze mense
lijkerwijs later tot het koningschap worden geroepen. Schenkt zij het leven aan
een dochter, dan is het allerminst zeker dat deze in de toekomst nog eens kroon
prinses en eventueel koningin zal worden. De materie van de troonopvolging is
geregeld in de Grondwet en interessant is vooral de grondwetswijziging van 1963
die het z.g. Castiliaanse stelsel volledig in ons land invoerde.
BEATRIX NAKOMELINGEN GAAN VOOR
Toen men na de verdwijning van het Franse
gezag in 1813 stond voor de reconstructie
van ons staatswezen, was er een vorstenge
slacht (de Oranjes) aanwezig, dat door ster
ke historische banden met Nederland was
verbonden. Hoe moest de erfopvolging wor
den geregeld?
De staatsrechtsgeleerde Hogendorp wilde
in zijn befaamde Schets aansluiten bij het
erfstadhouderschap van Willem IV. dat in
1747 van kracht werd. Toen werd in de re
solutie van de Staten van Holland het stad
houderschap erfelijk verklaard zowel in de
mannelijke als vrouwelijke lijnen. Ook vrou
welijke dus en daar was alle reden voor.
Willem IV had toen wel een dochter (Caro
lina) maar nog geen zoon.
In de grondwetten van 1814 en 1815 werd
een uitvoerige regeling voor de erfopvolging
gegeven. Belangrijke kernpunten waren het
eerstgeboorterecht (primo-genituur) en het
voorgaan van mannen vóór vrouwen. Over de
rechtsgrond van deze bevoorrechting van de
manlijke telgen is in juristenkringen veel te
doen geweest. Maar de meeste juristen zagen
komt u eens met
ons kennismaken!
Wij kunnen u zo het een en
ander over onze bank ver
tellen. De Raiffeisenbank Is
een spaarbank. Inderdaad!
Maar dat is lang niet alles. U
kunt bij ons terecht voor èl
uw bankzaken. Er is echter
één ding dat u zelf moet er
varen. De persoonlijke behan
deling die wij iedere cliënt ge
ven. Komt u daarom eens mef
ons kennis maken.
zal u graag nader inlichten
die in het rechtsgevolg van het huwelijk, dat
de vrouwe brengt in een ander geslacht.
Voorrang
Het probleem der successie is niet overal
op de zelfde wijze opgelost. De uitsluiting
van vrouwen van de successie, het z.g. be
ginsel der Salische wet. is nimmer algemeen
aanvaard. Dochters zijn volgens de salica
geheel uitgesloten en dit is in ons land nooit
het geval geweest. Volgens het castiliaanse
stelsel volgt bij gebreke van zoons de oudste
dochter op.
Tot 1963 had Nederland een soort tussen
vorm tussen deze twee stelsels. Een vrouw
kon alleen opvolgen, wanneer er in het ge
hele stamhuis geen man meer te vinden was.
Maar in dat jaar werd een grondwetswijzi
ging aangebracht, die de volledige toepas
sing van het stelsel der plaatsvervulling be
oogde. Volgens deze bepalingen zal bij het
overlijden van prinses Beatrix nog tijdens
het leven van koningin Juliana eventuele kin
deren uit het huwelijk van Beatrix voorrang
hebben voor de troonopvolging boven de jon
gere dochters van de koningin. De opvolging
in de rechte linie werd dus verruimd en in de
zijlinie beperkt.
Irene niet
Als we de grondwetartikelen 10 en vol
gende toepassen op de huidige situatie, welk
beeld krijgen we dan? Zou Beatrix een zoon
krijgen, dan zou deze later het eerst voor
troonopvolging in aanmerking komen. Krijgt
zij een dochter, dan zou deze pas dan aan
spraak op de troon maken, wanneer Beatrix
Degenen die roepen om verandering en
verduidelijking in ons partijenstelsel krijgen,
door moeilijkheden om de kabinetsvorming,
de steun daartoe als het ware op een pre
senteerblaadje aangeboden. De drie confes
sionele partijen komen met de VVD tot over
eenstemming over een te voeren regeringsbe
leid. ingeleid door prof. Zijlstra. Alvorens een
formatieopdracht wordt verstrekt, blijkt het
nog nodig dat dr. Beel eerst nog eens na
gaat bij deze partijen wie men aanvaardbaar
acht als formateur en toekomstig minister
president. Het advies luidt: mr. Biesheuvel.
Deze gaat dus aan de gang. Tot zover liep
alles vrij normaal en volgens de politieke
regelen.
Als mr. Biesheuvel zijn ministers gaat
zoeken en hen confronteert met het nood
zakelijk gebleken, zware en moeilijke rege
ringsprogram. dat noopt tot het nemen van
bij verschillende groepen impopulaire maat
regelen, blijken verschillende kandidaten uit
de confessionele partijen niet zoveel voor het
ministerschap in deze regering te voelen.
Men is er immers helemaal niet zeker van,
dat een regering die met zulke impopulaire
voorstellen moet komen, voor al die maat
regelen een voldoende kamermeerderheid
zal krijgen
O—
Men weet hoe zowel in de K.V.P. als ook
in de A.R.P. een linkervleugel is. die zich
maar node bij een ..voorzichtig" beleid kan
neerleggen en welke vleugels zich dan ook
plotseling met de linkse partijen kunnen
helemaal geen zoons meer zou krijgen. De
zoon gaat altijd boven de dochter. De doch
ters van Beatrix hebben echter voorrang bo
ven eventuele kinderen van prinses Margriet,
ook al zou deze wèl aan een manlijke telg het
leven schenken.
Normaal gesproken zouden eventuele kin
deren uit het huwelijk van prinses Irene voor
rang hebben boven de kinderen uit het huwe
lijk van de jongere Margriet. Maar artikel 17
van de Grondwet bepaalt dat ten aanzien
van troonopvolging het aangaan van een hu
welijk zonder toestemming van de wetgever
gelijk staat met troonafstand. Dat was bij
prinses Irene het geval en dit impliceert dat
haar nakomelingen uitgesloten zijn van
troonopvolging.
Beperking van 1922
In dit verband is het interessant te wijzen
op een andere belangrijke grondwetsher
ziening. te weten die van 1922. Volgens de
aanvankelijke tekst der Grondwet zou de
troonopvolging geschieden op de wijze van
erfopvolging, zolang er nog nakomelingen
van koning Willem I in leven waren. Pas bij
het uitsterven van deze kring van personen
zou tot een benoeming van een koning bij
keuze worden overgegaan.
Aan dit systeem kleefden bezwaren. Zou
den koningin Wilhelmina of koningin Juliana
op jeugdige leeftijd zijn overleden, dan zou
een of andere verre neef op de troon zijn
gekomen. Een volslagen vreemdeling zou
dan Nederland hebben geregeerd.
Om zo'n situatie te voorkomen werd in
1922 bepaald dat een koning voortaan
slechts door een van zijn naaste verwanten
zou mogen worden opgevolgd, n.l. óf door een
eigen nakomeling, of door een andere tot het
stamhuis behorende verwant van ten hoogste
derde graad.
De staten
Bij het ontbreken van zulk een verwant
zou volgens art. 19 der Grondwet de Staten-
Generaal (in verenigde vergadering en dub
belen getale bijeenkomend) een nieuwe ko
ning kunnen benoemen.
Het Castiliaanse stelsel wordt in ons land
toegepast met handhaving van de in 1922
aangebrachte beperking van de erfopvolging.
Stel. dat prinses Beatrix slechts één kind
zou krijgen. Dit zou later een huwelijk aan
gaan waarvoor de wetgever geen toestem
ming verleent. In dat geval wordt hij (zij)
en nakomelingen van troonopvolging uitge
sloten en dan zouden de kinderen van Mar
griet het eerst in aanmerking komen.
(Nadruk verboden).
mr. M. van Oudwijck.
verenigen om de regering ten val te brengen.
En verschillende aangezochte kandidaten voe
len er dus niets voor om hun huidige werk
in de steek te laten voor een misschien
kortstondig ministerschap, om dan als mis
lukkeling heengestuurd te worden. Zij be
danken dus voor de eer en de formatiepoging
van mr. Biesheuvel strandt hierop.
Als om het gevaar van dit ministerschap
te onderstrepen, komt de voorzitter van de
A.R.P., mr. Berghuis, exponent van de lin-
Brandend maagzuur?
helpen direkt!
kervleugei, in een officiële televisieuitzending
van de partij zowaar verkondigen dat hij
wel begrip heeft voor de mening van de
elf ..spijtstemmers", die een regering met
de P.v.d.A. voorstaan, en dat hij het jammer
vindt, dat mr. Biesheuvel niet de P.v.d.A.
in het overleg heef betrokken.
Een kabinet-Biesheuvel zou een riskant
bedrijf zijn geworden
Noch de A.R.P., noch de K.V.P. tonen een
eensgezinde partijhouding ten aanzien van
de grote politieke lijnen.
O—
Omdat de „voorzichtige" vleugels toch
met de beide andere partijen al zo'n goede
overeenstemming hadden bereikt, zal minis
ter De Jong (K.V.P.) het nu nog eens pro
beren. Maar in de twee genoemde partijen
is de ongewisse situatie niet veranderd. Men
kan dus nauwelijks aannemen, dat het mi
nister De Jong. hoe een goed organisator
hij ook is. wel zal lukken om de tegenkan
tingen bij de kandidaten te overwinnen en
een goed en hecht ministerteam te vormen.
We mogen het van harte hopen, dat het hem
wel lukt. maar de kans lijkt niet erg groot.
De linkervleugels in de A.R.P. en K.V.P.
laten zich niet wegdenken noch onderdrukken.
Als minister De Jong niet mocht slagen,
ligt toch een gesprek met de P.v.d.A. voor
een kabinetsvorming het meest voor de hand.
Maar deze partij, geconfronteerd met het
angstige tekort van één a twee miljard, zal
er ook niet zo erg happig op zijn de verant
woording te gaan dragen voor de noodzake
lijke impopulaire maatregelen. Haar eisen
zullen dan wellicht te hoog blijken voor de
..voorzichtigen". die juist het kabinet Cals-
Vondeling ten val hebben gebracht. Maar
dan heeft men tenminste gepoogd om de
P.v.d.A. in het beleid te betrekken, waarmede
Kruiswoordpuzzel no.
voldaan is aan een wens van de linkervleugel
in K.V.P. en A.R.P. Wellicht dat dan mr.
Biesheuvel toch weer een formatieopdracht
kan worden verstrekt en hij dan wel zal
slagen. Inmiddels is er dan immers ook een
HET BEHDUD VAN UW TANDEN
Onbetwist de beste tandpasta
vergadering van de anti-revolutionaire voor
mannen geweest
Ja. de min of meer uiteenlopende vleugels
in de twee voornaamste confessionele par
tijen maken het politieke beleid dezer partijen
inderdaad onduidelijk. Dat valt niet meer te
verbloemen. Bij beiden ontbreekt de sterke
man. die toch één lijn weet aan te houden.
(Nadruk verboden).
H. van Wermeskerken.
25
HORIZONTAAL:
56.
water in Friesland
21.
als onder
1.
zangstuk
57.
gewicht (afk)
23.
dunne
4.
graafwerktuig
58.
nauw
25.
dreigend brommen
7.
steenmassa
59.
overblijfsel
26.
deel v. e. fototoestel
10.
soort aap
62.
beletsel
27.
duur van eb en vloed
14.
vogelprodukt
64.
getij
28.
vreemde munt
15.
verbinding
66.
sluis
29.
muziekinstrument
16.
baardje
67.
zangnoot
31.
groente
18.'
lidwoord
68.
bouwkundig ingenieur
36.
eet- of drinkgerei
19.
dit is (afk)
(afk.)
37.
spoedig
20.
bevel
69.
jong dier
38.
liefkozing
22.
pers. vnw.
72.
kledingstuk
39.
plaats in België
24.
ik (Lat.)
74.
de dato (afk.)
41.
familielid
26.
stemt overeen
76.
eerzucht
43.
Engels telwoord
30.
stuk stof
80.
zonder spraak
49.
openbaar ambtenaar
32.
oude Duitse munt
81.
boom
53.
leeftijd (Eng.)
33.
scheepszijde
82.
overblijfsel
55.
jongensnaam
34.
onder het nodige
VERTICAAL:
56.
voegwoord
voorbehoud
2.
godsdienst (afk.)
57.
spoedig
35.
verlaagde toon
3.
oosterse titel
58.
rivier in Duitsland
36.
Engelse ontkenning
4.
de oudere
60.
soort schip
37.
Duits pers. vnw.
5.
vuurwapen
61.
spil
38.
indien
6.
reeds
63.
gebruik in kleding
40.
onderofficier (afk.)
7.
tentoonstellingsgebouw
65.
welwellende lezer
42.
rivier in Italië
in Amsterdam
(Lat. afk.)
44.
werelddeel
8.
kindergroet
67.
maanstand (afk.)
45.
vrucht
9.
hennepbraak
70.
oude vochtmaat
46.
deel v. d. dag
11.
herkauwer
71.
afstandsmaat
47.
Engels voorzetsel
12.
briefaanhef
72.
zangnoot
48.
meisjesnaam
13.
smalle strook
73.
ijzerhoudende aarde
50.
familielid
15.
Chinese maat
75.
deel v. d. bijbel (afk.)
51.
zangnoot
17.
afstandsmaat
77.
dierengeluid
52.
en andere (afk.)
19.
onverstandig
78.
ter plaatse (afk.)
54.
landbouwwerktuig
20.
de oudere
79.
bestaat
HORIZONTAAL:
1. katrien; 6. prutsen; 11. eli; 12. rei; 13. ra; 15. glas; 16. oker; 17.au; 18. bas; 20. en;
21. er; 22. alt; 23. tt; 25. de; 27. ol; 28. dr; 29. ulaan; 32. ski; 34. idaho; 36. wip; 37. uk;
39. er; 40. kan; 41. atlas; 42. neo; 45. om; 46. tm; 48. lek; 51. eland; 53. esp; 55.
grouw; 57. ss; 58. II; 59. ai; 61. on; 62. ede; 64. ka; 65. rd; 67. tas; 69. II; 70. loki; 72.
reep; 73. st; 75. een; 76. une; 78. gobelin; 79. wending.
VERTICAAL:
1. karbouw; 2. tij; 3. iele; 4. eland; 5. nis; 6. pro; 7. rekel; 8. uier; 9. se; 10. neutron;
14. aa; 17. al; 19. stap; 22. arak; 24. ta; 26. es; 27. oi; 28. dd; 30. li; 31. nu; 33.
kales; 34. ir; 35. ha; 38. kam; 39. est; 42. netelig; 43. el;44. oase; 45. od; 47. mg; 48.
lont; 49. eu; 50. kwistig; 52. ns; 53. el; 54. pa; 56. ro; 58. lakei; 60. irene; 63. dl; 64. koel;
66. deen; 68. as; 71. inn; 72. ruw: 74. ob; 77. ei.
Ganzepoortstraat 21, Tel. 6535 - GOES
