Dn Balthasar Johan Vorster
TOEKOMSTBEELD
Rennies
BlllTEllUllDEItS Eli PROFITEURS
Tweede blad van het Noord-Bevelands Nieuws- en Advertentieblad d.d. 15 oktober 1966 no. 3218
DE IJZEREN VUIST
Dr. Balthasar Johannes Vorster en zijn vrouw Tini bij de ambtsaanvaarding, die wel eens kon uitdraaien op
een dictatuur
.Alleen in samenwerking met Adolf Hitler"
De Dolkstoot die dr. Hendrik Verwoerd twee dagen voor zijn 65ste verjaar
dag velde, heeft de Zuidafrikaanse republiek een nieuwe minister-president
bezorgd die naar alle waarschijnlijkheid nog scherpere maatregelen ter schei
ding van de rassen zal invoeren, maar bovendien getuige zijn levensloop
een vurige bewonderaar was van Adolf Hitler en zijn nazi-systeem, zodat er
nog heel andere discriminerende maatregelen dreigen en er ernstig rekening
mee moet worden gehouden dat Verwoerds opvolger t.z.t. als de verafgode dic
tator alle macht aan zich zal trekken. Zal dan in Zuid-Afrika een nationaal-so-
oialistisoh tijdperk aanbreken?
Balthazar Johannes Vorster werd op 13
december 1915 in Jamestown (Kaapkolonie)
geboren als het dertiende kind van het uit
16 leden bestaande gezin van een schapen
fokker. Hij is gereformeerd en staat bekend
als een goed redenaar. Hij koos het beroep
dat vele goede praters wordt aanbevolen en
werd een vermaard advocaat, die opviel in
zijn pleidooien door zijn sarcastische uitla
tingen en een volkomen gemis aan humor.
Van Vorster is bekend, dat hij in de aan
vang van de tweede wereldoorlog (1940)
deel uitmaakte van de Zuidafrikaanse natio-
naal-socialistische organisatie Die Ossewa-
Brandwag. Hij is niet alleen nationalist en
daardoor anti-Engels, hetgeen in Zuid-Afri
ka verklaarbaar is na de Boerenoorlog, doch
bovendien een extreem rechtse richting toe
gedaan en anti-joods georiënteerd.
In 1942 werd hij tot „generaal" bij ge
noemde nazi-organisatie bevorderd, doch in
de loop van dat zelfde jaar op grond van
zijn (staats)gevaailijke uitlatingen en zijn
liefde voor Hitler op last van de toenmalige
minister-president, maarschalk Jan Chris-
tiaan Smuts, geïnterneerd in het kamp
Koffiefontein bij Pretoria, waar hij 18 maan
den in gevangenschap -heeft doorgebracht.
Met hakenkruis
De leden van Die Oasewa-Brandwag voer
den het hakenkruis als insigne en braohten
elkaar de hitlergroet. „Alleen in samenwer
king met Adolf Hitler kan het nationalisme
der blanke Afrikanen zegevieren" zo luidde
hun slogan.
Als de Duitse nationaal-socialisten hun
grote partijdagen hielden in Neurenberg,
woonden afgevaardigden van Die Ossewa-
Brandwag deze bij teneinde thuis in de Unie
woordelijk en enthousiast verslag te doen
van de brallende en ophitsende redevoerin
gen van Coring, Göbbels en Hitiers andere
trawanten.
Uit Vorsters eigen mond werden in die
dagen de woorden opgetekend: „Wij die
nen aan te treden voor een christelijk na
tionalisme, dat in directe samenhang tot het
nationaal-socialisme en het fascisme staat".
De ommekeer
In 1944 werd gevangene 2229/42 uit blok
2 van kamp Koffiefontein overgebracht naar
zijn eigen woning, waar hem huisarrest werd
opgelegd; een gebruikelijke straftijd in dat
land.
In 1948 kwam in Zuid-Afrika de omme
keer. De grote staatsman, filosoof, rechts
geleerde en militaire aanvoerder Smuts, die
niet alleen Duits Zuidwest-Afrika en Oost-
Afrika veroverde, maar ook de veldtochten
voorbereidde tegen de Italiaanse bezetting
van Abessinië (waar hij keizer Haile Selassie
terugbracht op de troon), in Egypte en Tri
polis, doch ook de grondslagen legde voor
het Atlantisch pact en voor de Verenigde Na
ties en daarvoor het Handvest opstelde, ver
loor de verkiezingen.
Smuts tegenstanders, de Nasionale Party
met de pro-Duitse Daniel Francois Malan
(hoofdredacteur van Die Burger) aan het
hoofd, namen het roer in handen, ontnamen
de kleurlingen hun stemrecht en voerden
de apartheid in. Vorster werd niet alleen
in vrijheid gesteld, doch bovendien, nadat
hij lid was geworden van deze winnende
Adam(s) en de portier is Baas.
De omstandigheden in dit pension zijn
abominabel. Goed, de stapelbedden liggen
er netjes bij, de lakens worden elke week
verschoond. Maar er wordt gekookt tussen
de bedden, in sommige vertrekken hangt de
was aan het plafond te wapperen en de si
garettenrook verleidt u spoedig tot be
nauwde kuchjes.
Meisjes
Een goede stemming heerst er wel. Voor
naamste gespreksstof: de Nederlandse meis
jes. De meeste pensiongasten waren naar
stig bezig Nederlands te leren. Een Marok
kaan liet ons een schrift zien, waarin hij
enkele Nederlandse zinnetjes had neerge
krabbeld die hij uit het hoofd leerde. Een
korte bloemlezing hieruit: „Ik hou van je",
„Ik mag je heel graag", „Waar woon je?",
„Ga je mee?", „Zullen we samen gaan?", „Ik
voel me zo alleen" enz. enz.
In Amsterdam zit men evenals in Utrecht
met de vele buitenlandse arbeidskrachten
in de maag. „Er blijven alleen al zo'n slor
dige 2500 Marokkanen in de hoofdstad", zo
vertelt men ons op het Gewestelijk Arbeids-
buieau. „Een groot deel van hen is onge
schoold.
Er zijn er velen, die steun trekken van de
Sociale Dienst. De laatste tijd zijn op Schip
hol tientallen buitenlandse arbeiders opge-
partij, belast met bijzondere taken.
In het kabinet kwam hij eerst als plaats
vervangend minister van opvoeding (de
scholen!), kunsten en wetenschappen, sociale
welvaart en pensioenen. Bij het uittreden
van de Unie uit het Britse gemenebest,
waardoor Zuid-Afrika een republiek werd
en binnenlandse onrust en spanningen hoog
tij vierden, werd Vorster benoemd tot mi
nister van politie en justitie.
De IJzeren Vuist
In deze functie verkreeg hij de bijnamen
van „minister Apartheid" en „de ijzeren
vuist". Hij reorganiseerde de Zuidafrikaanse
politie en veiligheidsdiensten (20.000 man
sterk) en benoemde in de leidinggevende
functies zijn oude vrienden uit de orga
nisatie „Die Ossewa-Brandwag".
Minister Vorster is de man geweest die
tijdens zijn ambtsperiode een lange rij wet
ten uitvaardigde met betrekking op de po
sitie van de kleurlingen. Wetten die ons her
inneren aan de berucht geworden. Neuren-
berger rassenwetten van een zekere dr. Ro
senberg („ras, bloed en bodem") en de zelf
de geest ademen.
Dr. Vorster is tevens de man die zijn po-
litie-officieren de berucht geworden arresta
tie-volmachten verschafte, waardoor het mo
gelijk werd om willekeurig gearresteerde
personen 90 tot 180 dagen in een cel te hou
den zondesr dat daarin de justitie wordt ge
kend. En ook deze maatregel roept herinne
ringen op aan soortgelijke aan de Gestapo
verleende volmachten, welke aanvingen met
de veelbetekenende woorden „wird in
Schutzhaft genommen" (wordt in bescher
mende heohtenis genomen).
99 per jaar!
Een droeve statistiek toont aan, dat in
de republiek Zuid-Afrika gemiddeld 99 (ne
genennegentig) mensen per jaair ter dood
worden veroordeeld èn gebracht.
Vorster steunt thans als minister-president
op de zeer extreme groepering „Die Trans-
valers" en de zeer veel macht uitoefenende
„Broederbond" die uit ±14.000 leden be
staat en veel weg heeft van de organisatie
op het gebied van de vrijmetselarij. Deze
„Broederbond" is eveneens een geheime or
ganisatie en haar bijeenkomsten worden
vaak politiek beïnvloed door haar leider dr.
P. J. Meijer, de directeur van de Zuidafri
kaanse radio-omroep. Waarmee tevens de po
litieke kleur van de radio daar is aangegeven.
Ook de rol van de kerk en die van de
universiteit van Stellenbosch is opmerke
lijk. Protesten van verontruste gelovigen of
hoogleraren worden in het geheel niet ge
hoord. Zelfs de conservatieve „Oranje-vrij-
staters" en de gematigde „Kaap-nationa
listen" laten zich in de Nasionale Partij on
voldoende gelden. De enige oppositie zou
moeten komen van Smuts' Suidafrikaanse
Partij, doch deze heeft een steeds verder in-
schrompelend getal afgevaardigden in het
parlement sinds de kieswetten deelneming
van „staatsgevaarlijke" elementen en ge
kleurde inwoners aan de verkiezingen on
mogelijk maken
Gelet op de persoonlijkheid van de nieuwe
minister-president en zijn voorkeur voor de
dictatuur en de raszuiverheid, kan worden
gerekend op een rechte, maar uiterst harde
koers in het zo rechtzinnige land van Paul
Krüger.
(Nadruk verboden.)
vangen en teruggestuurd. We hebben al een
stop voor Marokkanen afgekondigd omdat
de arbeidsmarkt verzadigd raakt".
In de Jordaan
Ook in Groot-Mokum wemelt het voor
al in de oude buurten van pensions die vol
gestopt zijn met buitenlanders. In de Jor
daan krioelt het van de Italianen, Spanjaar
den, Turken en Marokkanen. Op de Rozen -
graoht troffen we in een huis, waar eerst al
leen een echtpaar met drie kinderen woonde,
12 Italianen, verdeeld over drie kleine ver
trekjes. De kinderen sliepen bij de ouders
op de kamer.
In de Bloemstraat woont en slaapt een
gezin nu zelfs in de woonkamer, terwijl
de rest van het huis door Turken in bezet.
Een lastige bijkomstigheid .is, dat die Tur
ken 's avonds door de woonkamer moeten
om hun vertrekken te bereiken. Maar ja, ze
betalen 21,50 per week en daar moet je wat
ongemak voor over hebben. De pension
houdster zegt: „Goed, we leven thuis wat
krap, maar over enkele maanden heb ik een
mooie auto verdiend en dan zijn we toch
niet meer van het thuiszitten afhankelijk."
Men kan zich overigens niet aan de in
druk onttrekken dat in sommige gezinnen,
waar veel buitenlanders over de vloer zijn,
het gezin zelf de dupe wordt. „Ik huur niet
meer aan Turken", zegt een Utrechtse pen
sionhouder tegen ons. „En evenmin aan
Grieken of Marokkanen. Ik heb er mee ge
leerd ziet u, want ik heb twee grote doch
ters
Niets tekort
Maar een Amsterdamse pensionhouder
dacht er anders over. Hij toverde een voor
malige drukkerij om in een groot pension,
waar hij 50 buitenlanders van velerlei natio
naliteiten instopte. Tevoren had hij drie
panden aan buitenlanders gehuurd en dit
alles levert meneer per jaar ongeveer 225.000
gulden op.
„Ze komen niets te kort" meent deze pen
sionhouder, maar ondertussen zagen we
tooh maar dat er vier Italianen in de rij
stonden voor het toilet
In Naarden werd een pensionhouder zelfs
voor de keuze gesteld: of dit bedrijf sluiten
of zorgen voor een verbetering van de voor
zieningen plus twee toiletten méér
De gemeentelijke diensten houden een oogje
in het zeil en controleren de pensionhouders
zoveel mogelijk. Vaak wordt politie of ge
meente gewaarschuwd door buren van pen
sionhouders, die zich bezorgd tonen over
het lot van de buitenlandse arbeiders, of
die de zon niet in het water kunnen zien
schijnen.
Maar alle gemeentelijke controle ten spijt
blijft de huisvesting van de buitenlandse
arbeidsgasten uiterst gebrekkig. Gelukkig
hebben de meeste hunner niet door, dat
achter het vriendelijke gelaat van de wel
willende pensionhouder vaak een uitge
kookte profiteur schuil gaat.
(Nadruk verboden.)
VAN NEDERLAND (1)
Verhuizing naar het noorden
DEN HAAG (NNP) De zorgen over
het gezicht, dat Nederland in het jaar 2000
zal hebben, nemen steeds meer toe. De pla
nologen, populair gezegd de schoonheids
specialisten, die het land een bepaald uiter
lijk geven, heffen waarschuwend de vinger
op. Vergaande maatregelen zijn nodig om
ervoor te zorgen, dat de meer dan twintig
miljoen Nederlanders, die in het jaar 2000 in
ons land zullen wonen en werken, onder re
delijke omstandigheden kunnen leven. De
Nederlandse bevolking groeit snel. Rond
1800 waren voor een toename met één mil
joen mensen nog vijftig jaren nodig, in 1900
veertien jaren, op het ogenblik vergt het zes
jaren en rond 2000 zal het vier jaren zijn.
Dat betekent, dat allerlei voorzieningen, zo
als wegen, woongelegenheid, recreatieruim
ten en watervoorzieningen ook sneller dan
voorheen moeten worden uitgebreid.
Hoe groot de moeilijkheden zijn en wat er
allemaal moet gebeuren heeft de regering
na heel wat studie op papier gezet. De
„Tweede Nota over de Ruimtelijke Ordening
in Nederland", bij de Staatsuitgeverij ver
schenen, biedt dan ook een boeiend inzicht
Brandend maagzuur?
helpen dirékt!
in de problemen, waarvoor ons land zich
ziet gesteld. Alleen al van het formaat van
de nota 200 grote pagina's zou men
kunnen afleiden, dat de vraagstukken almaar
omvangrijker worden. De eerste nota over
de ruimtelijke ordening, die verscheen in
1960, telde 150 pagina's van klein formaat.
Een van de belangrijkste punten uit de
nieuwe nota is de „volksverhuizing", die de
regering tot stand wil zien te brengen. Ove
rigens moet niemand zich voorstellen, dat
duizenden vaderlanders mét verhuiswagens,
caravans of huifkarren op bevel van hoger
hand kris-kras door Nederland zullen gaan
trekken. Daar zal geen sprake van zijn. Wel
meent de regering, dat in ons land duidelijk
sprake is van een ongelijkmatige bevolkings-
verdeling. In de nota over de ruimtelijke
ordening wordt ons land ruwweg in twee
delen gesplitst: de scheidingslijn is de over
gangszone Alkmaar-Arnhem. Ten zuiden
van deze lijn wonen op het ogenblik rond
negen miljoen mensen; ten noorden hiervan
slechts rond drie miljoen. De regering wil
hierin verbetering brengen door de industri
alisatie en de verbetering van woon- en leef
klimaat in het noorden sterk te steunen (hier
over zal zelfs een aparte nota verschijnen).
De regering wil vooral proberen de vestiging
buiten de Randstad Holland (waar de dicht
ste concentraties van mensen en nijverheid
te vinden zijn) te bevorderen. Om dit te be
reiken zal de ontwikkeling van de kop van
Noord-Holland, de zuidelijke IJsselmeerpol-
ders, het noordelijk deltagebied en West-
Brabant sterker worden gesteund.
Overigens kan, zo stelt de regering na
drukkelijk, het centrale vraagstuk van de na
tionale ruimtelijke ordening niet meer sim
pelweg worden omschreven met de tegen
stelling tussen Het Westen en Overig Ne
derland. Ook buiten de Randstad zijn grote
concentraties ontstaan (Gelderland, Noord-
Bralbant en Limburg). De bevordering van
de bevolkingstoename in het minder bezette
noorden is ook al lang niet meer het enige
middel om de ruimtelijke moeilijkheden op
te vangen. Ook al zal de bevolking iin het
noorden en in Overijssel sterk groeien, dan
nog zullen ten zuiden van de (ruwe) lijn
Alkmaar-Arnhem rond het jaar 2000 liefst
veertien miljoen mensen wonen. „Naast een
op uitbreiding gericht stimuleringsbeleid
voor de nog weinig verstedelijkte gebieden
in Nederland zal dan ook een inrichtingsbe-
leid voor de nu al verstedelijkte gebieden
moeten worden gevoerd", zegt de nota.
Bij het stimuleringsbeleid (waarvan dus
vooral het noorden en Overijssel, maar ook
Zeeland het sterkst zullen profiteren) ligt
het sterkste accent op de vestiging van nieu
we bronnen van werkgelegenheid. Maar met
werk alleen kan de mens niet leven. De re
gering wil dan ook streven naar verhoging
van de welvaart en verbetering van het cul
turele klimaat in deze gebieden. De bestaan
de maatregelen in het kader van het regio
nale industrialisatiebeleid (vooral subsidie
regelingen yoor nieuwe bedrijfsvestigingen)
zullen, gezien de eisen van het nieuwe pro
gramma, in de toekomst niet meer voldoen
de zijn. Wat er voor in de plaats zal komen,
ZUIVERE HUID
PUROL en PUROL-poeder
wordt overigens pas in de speciale nota over
de noordelijke provincies duidelijk gemaakt.
Als alle middelen helpen, zoals de rege
ring van hen verwacht, dan zullen rond 2000
ongeveer zes miljoen ménsen boven de lijn
Alkmaar-Arnhem wonen. Dat is twee maal
zoveel als nu. Het groeitempo (dat wil zeg
gen de aanwas van de bevolking) moet twee
maal zo groot zijn als dat van het gebied
ten zuiden van de lijn.
De stimuleringsmaatregelen zijn harde
noodzaak. Gemiddeld krijgt ons land een
bevolkingsdichtheid van 600 inwoners per
vierkante kilometer. In sommige gebieden
zal dit nog drie tot vier maal zo veel zijn.
Het stedelijke woongebied moet tussen nu
en het einde van de eeuw haast drie maal
zo groot worden. Het wegennet moet bijna
verviervoudigen. Bij een dergelijke gigan
tische ontwikkeling kan men het zich niet
meer veroorloven om enkele delen van ons
land in mindere mate te betrekken bij het
opvangen van de bevolkingsgroei.
Wordt vervolgd.
(Nadruk verboden).
Het gehele leven speelt zioh af tussen de stapelbedden en tussen de lotgenoten.
ERBARMELIJKE TOESTANDEN IN VELE PENSIONS
Gezinsleven geraakt in het gedrang
Het onderwerp buitenlandse arbeiders staat de laatste tijd weer in het brand
punt van de actualiteit, toen bleek dat in vele pensions een groot aantal Marok
kanen, Turken en Spanjaarden onder erbarmelijke omstandigheden leefde. Tal
loze Nederlandse pensionhouders en kamerverhuurders hebben ontdekt, dat er
aan de buitenlanders grof geld valt te verdienen. Waarom zou je een kamer
verhuren aan één werkend of studerend Nederlands meisje of jongen, wanneer
je op die zelfde kamer vier of vijf Marokkanen kan stoppen? In grote steden als
Amsterdam, Utrecht en Tilburg hebben verschillende gezinnen het grootste deel
van hun huis verhuurd aan buitenlanders met als resultaat dat niet alleen de
vreemdelingen, maar ook zijzelf in benarde omstandigheden leven.
Koken tussen bedden
Een groot pand aan de Utrechtse Oude
gracht, waar momenteel nog ruim 80 bui
tenlanders verblijven, is al meer dan een
jaar in opspraak. De eigenaarresse ligt al
maandenlang in proces, maar desondanks
gaan de verdiensten door.Iedere huur
der betaalt 20,— per week en men kan
dus gemakkelijk uitrekenen wat dit perceel
de eigenaarresse opbrengt. Ze kan er ge
makkelijk een portier van betalen. Deze por
tier, een forse knaap met handen als kolen
schoppen, heeft wekenlang „de persmuskie
ten" op veilige afstand gehouden en nie
mand die zich met een fototoestel in de
buurt van dit pand ophoudt, ontsnapt aan
zijn waakzaam, argwanend oog.
Het beste kan men nog niet een der Ma
rokkanen, die in dit pand wonen aanpap
pen" en als vriend met hem naar binnen
gaan, al raden wij u dan wel af een foto
toestel mee te nemen, want dan bent u