NOORD-BEVELANDS
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
I'louvier heeft DE schoenen
De puszta begint in Oostenrijk
DE RAADSELS I
van de drie zeeën
No. 3201
Zaterdag 18 juni 1966
69e jaargang
Druk en uitgave: Drukkerij Markusse te Wissenkerke, Tel. no. 308, Giro 206882
Abonnementsprijs 2.00 per half jaar Franco per post 15.00 per half jaar Advertenties 10 cent per mm
Voor fouten in advertenties, per telefoon opgegeven, kunnen wij geen enkele verantwoordelijkheid dragen
Klederdracht van de Oostenrijkse puszta
GEBOORTELAND VAN LISZT EN HAYDN
HEEFT EIGEN KARAKTER
Oostenrijk staat bekend als een majes
tueus bergland, met diepe valleien, kolkende
waterstromen en door naaldbossen omzoom
de bergweiden kortom, als een echt
alpenland. Voor een groot deel is dit juist.
Oostenrijk heeft hoe paradoxaal het ook
moge klinken echter ook een pusztage-
bied. Op circa veertig kilometer ten zuid
oosten van Wenen namelijk strekt zich een
steppeachtig landschap uit, met pusztabron-
nen, troepen grazende paarden, eenzame
ruiters en ruim gebouwde steppedorpen.
Dit wijde, melancholisch aandoende land
schap is de uiterste westelijke voorpost van
het immense steppegebied van oost-Europa.
„Klein-Hongarije" noemen de Oostenrijkers
het. De benaming is welgekozen, want deze
landstreek lijikt inderdaad veel op het wijde
land van de Magyaren.
Het Oostenrijkse steppegebied ligt in Bur-
genland. Dit bonclsland, dat een oppervlak
te heeft van circa 4.000 vierkante kilometer
en in het oosten grenst aan Tsjecho-Slowa-
kije, Hongarije en Joego-Slavië, is nog niet
zo heel lang Oostenrijks gebied. Oostenrijk
kreeg het Burgenland door het vredesver
drag van Saint-Germain namelijk pas in
1921 toegewezen. Hongarije en Tsjecho-
Slowakije namen evenwel in 1922 van het
nieuwe Oostenrijkse gebied eigenmachtig
enige delen terug. Deze actie had tot ge
volg, dat Hongarije van de Volkenbondraad
of'fioieel tien Burgenlandse dorpen verkreeg.
Na langdurige onderhandelingen kreeg
Oostenrijk later op zijn beurt hiervan weer
twee dorpen toegewezen, te weten Ratters-
dorf en Liebing. Sedertdien is de veel om
streden oostelijke grens van Oostenrijk on
veranderd gebleven.
Invloed van de Balkan
Het Oostenrijkse Burgenland heeft een
sterke invloed van de Balkan. Goulash en
paprika worden er evenzo graag genuttigd
als knödelsuppe en Sauerkraut. Dit is te
verklaren door het feit dat er in het ooste
lijk grensgebied circa 30.000 Kroaten, 6.000
Hongaren en enige duizenden Tsjechen en
Slovenen wonen. (Burgenlandse dorpen
waar uitsluitend of veel Kroaten wonen zijn
Stinatz, Kroatisch-Geresdorf, Kroatisch-
Minihof, Kittsee, Parndorf, Neudorf, Pama
en Frankenau. Dorpen met een sterke Hon
gaarse inslag zijn Oberwart, Unterwart,
Reohnitz, Deutsch-Schützen en Szigeth).
De hier wonende Hongaren stammen oor
spronkelijk uit de Roemeense landstreek
Széklerland eïi vestigden zich omstreeks het
jaar 1400 in het Oostenrijks-Hongaarse
grensgebied. Twee eeuwen later verschenen
de Kroaten, die in Burgenland een toe
vluchtsoord zochten tegen de naar het
westen opdringende Turken.
De Tsjechen en Slovenen tenslotte kwamen
in de loop der jaren uit economische en
politieke overwegingen naar het oostelijke
Oostenrijkse grensgebied toegestroomd.
De zigeuners
In Burgenland woont voorts een vrij grote
kolonie zigeuners, die zich hier blijvend ge
vestigd hebben. Zij leggen zich toe op het
fokken van paarden en het verhandelen van
riet. Trekt er een troep zwervende zigeuners
door een streek, dan leidt dit meestal tot
vechtpartijen, aangezien de zwervende zi
geuners de sedentair geworden Burgen
landse zigeuners als „verraders" beschou
wen.
Soms wordt de drang naar het vrije be
staan een Burgenlandse zigeuner te sterk en
vraagt hij bij de doortrekkende zigeuners
om aansluiting. De naar de ongebonden
heid smachtende krijgt meestal nul op re
kwest en wordt met hoongelach en steen
worpen door cle echte nomaden op de vlucht
gedreven.
De niet-oorspronkelijke Oostenrijkse be
volkingsgroepen in Burgenland spreken be
houdens hun eigen landstaal bijna alle Duits.
Kroatisch en Hongaars worden evenwel op
de daarvoor bestemde scholen enderwezen
ex zijn in Burgenland 36 scholen voor Kroa-
itieh en 4 scholen voor Hongaars sprekende
kinderen en tevens komt er in Burgen
land een in de Kroatische taal gesteld
nieuwsblad uit.
Hete zomers
Het voornaamste gedeelte is gelegen ten
oosten en noorden van het Neusiedler Meer.
Dit gebied is een uitloper van de Hongaarse
puszta. In de zomer is het de warmste en in
de winter het hooggebergte buiten be
schouwing gelaten de koudste streek van
Oostenrijk. De temperatuur in de zomer
loopt er meermalen op tot 38 graden.
Zoals in alle steppegebieden valt hier wei
nig regen. (In de zomer gemiddeld 200 tot
300 mm).
Blaast in de winter de venijnige koude
oostenwind, dan krijgt het Burgenlandse
steppegebied de volle laag, want de barre
wind uit het oosten komt hier rechtstreeks
aangegierd uit de Hongaarse puszta. De
Burgenlandse boeren hebben dan hun zwar
te astrakanmutsen diep op het hoofd ge
drukt en 's nachts weerklinkt het gehuil van
troepen rondzwervende wolven, die honge
rig gemaakt door de koude, opdringen naar
de eenzaam gelegen boerenhoeven.
Zeer mooi is het landschap in mei en juni,
als de warme zonnestralen de steppe in een
bont bloementapijt hebben omgetoverd. In
deze maanden zijn lila en rose hier de 'hoofd
kleuren en op de vochtige gedeelten bloeien
dan vele irissen en orchideeën.
In de steppestreek komen dieren, planten
en insekten voor, die in west-, noord- en
zuid-Europa niet voorkomen. Het vaderland
van een groot deel van de hier levende
planten en dierlijke wezens zijn de zouthou
dende landstreken van Voor-Azië en Noord-
Afrika. (De bodem van de Burgenlandse
steppe is eveneens zouthoudend).
De fauna is er vertegenwoordigd door de
wezel, steppemuis, hamster, egel, vis, haas
en dwergmuis, welke laatste haar kogel
ronde nest op kunstige wijze tussen de sten
gels van het taaie steppegras bouwt.
Prachtig meer
Aan de westelijke rand ligt het 310 km
grote Neusiedler meer, een prachtig steppe-
meer, dat in midden-Europa zijn weerga
niet heeft. Zelfs de leek op het gebied van
fauna en flora wordt hier getroffen door de
rijke veelzijdigheid van het planten- en vo
gelleven.
In het bijzonder valt de bezoeker de grote
vertegenwoordiging van de vogelwereld op.
BESCHERMT
- BRUINT
SNÉL
In het gebied van het Neusiedler Meer ver
blijven ruim 260 soorten vogels, waarvan cir
ca de helft hier hun broedplaats hebben. Er
komen vogels voor, die in west-Europa zel
den of nimmer worden waargenomen.
Baard- en buitelmezen, karakieten en andere
kleine rietvogels broeden er in grote getale.
Ook de prachtige blauwe ijsvogel verblijft in
dit gebied.
Een van de minst schuwe vogels van Bur
genland is de ooievaar, die zijn nest zo
graag op de schoorstenen bouwt. Hun lieve
lingsresidentie is het pittoreske stadje Rust,
waar enkele honderde paren van deze sym-
phatieke vogels hun zomerverblijf hebben.
In de rietvlakte rondom het meer verblij
ven voorts de zilverreiger, de blauwe en de
grijze reiger, de lepelaar en de uiterst schu
we roerdomp. Ook de ree, de bisamrat en het
wilde zwijn houden zich hier op. De bisam
rat, die van elders hier werd ingevoerd,
voedt zich niet zoals de gewone rat met af
val, vis of jonge watervogels, doch leeft uit
sluitend van planten en kleine weekdieren.
Vis en ganzen
In het meer leven vele soorten vissen. De
visstand schommelt er al naar gelang de wa
terdiepte, die in doorsnee l1/» meter be
draagt. Soms komt het echter vcor dat het
meer zo goed als geheel droog ligt.
Een zeer kritieke situatie voor de visstand
ontstaat, als het water bij een lage water
stand bevriest. Zo iets geschiedde onder
meer in de jaren 1936, 1947 en 1949. Een
groot deel van de visstand ging toen verlo
ren. Bij een aanhoudende hoge waterstand
maken de vissers echter goede vangsten. Zo
haalden beroepsvissers in 1942 en 1943 ruim
200.000 kg vis uit het meer op.
Groots is in de herfst de wilde ganzetrek.
Terwijl de zomerganzen naar het zuiden
trekken, komen bij vele honderden tegelijk
uit het noorden de win terganzen hier aan
gevlogen, die het winteiklimaat hier aange
namer vinden dan dat van het in het ijzige
noorden. Overdag verblijven de wintergan-
zen in de steppe, waar zij hun voedsel zoe
ken, 's avonds vliegen zij in grote zwermen
terug naar het meer. Hun aantal in het
meergebied wordt op honderdduizend ge
schat.
Bijzonder volksleven.
In de loop der tijden heeft zich in Burgen
land een bijzonder volkskarakter ontwikkeld.
Veel is in deze landstreek anders dan in het
overige Oostenrijk. De bevolking is arbeid
zaam en ietwat melancholiek, maar daarbij
GOOFJE GOOCHEM
steeds bereid uitbundige feesten te vieren.
Het aantal feestdagen steevast gepaard
gaande met grote hoeveelheden zelfgemaak
te schnaps is opvallend.
Daar het een overwegend agrarisch gewest
is, vinden de feestelijkheden voor het me
rendeel in de herfst en de winter plaats.
Kroaten, Hongaren en Tsjechen hebben
naast de voornaamste religieuze evenemen
ten, zoals Pasen en Kerstmis, allen hun eigen
feest- en herdenkingsdagen.
Ook de bouwstijl heelt in Burgenland een
eigen karakter. Langs de langgerekte dorps
straten pronken aardige 'hagelwit gekalkte
huisjes, waarvan bij sommige de daken be
dekt zijn met riet of stro. De oudste en de
voornaamste woningen zijn gewoonlijk ge
tooid met een fraaie barokgevel en hebben
tevens veelal een wijsgerige spreuk of een
gedicht op de muur prijken.
De Burgenlanders zijn muziekminnende
mensen. Franz Liszt en Joseph Haydn zijn
onder meer geboortig uit deze streek in
Eisenstad is een Joseph Haydn-museum
en zelfs het kleinste dorpje heeft één of
meer muziekkapellen. Verder zijn er een do
zijn muziekvolksscholen, circa vijftig zang
koren waaronder zeer goede en tal
rijke zigeunerkapellen. Wie dus van wals,
polka of csardas houdt, kan hier zijn hart op
halen!
Het Oostenrijkse pusztagebied is uitei'aard
niet zo uitgestrekt als dat van Hongarije,
maar wat betreft het particulier karakter
van haar bevolking en de zeldzame varië
teit van cle fauna en flora is het een uiter
mate boeiende landstreek. Een landstreek,
die de sfeer ademt van de Balkan en die voor
Oostenrijk waarlijk uniek te noemen is.
(Nadruk verboden.) J. G. Stolte.
Wanner Centraal-Azië een droog
voorjaar heeft, nemen de vochtig
heid in Europa en de hoeveelheid
ijs in de Barentszee opvallend toe.
In >de jaren dat het peil van het wa
ter in de Kaspische Zee stijgt, daalt
het evenveel in het Aralmeer.
De geleerden hadden deze vreem
de correlatie reeds lang opgemerkt.
Om nu echter een wetenschappelij
ke verklaring te geven voor deze en
andere raadsels, voert het Instituut
1 voor Geografie van de Academie
van Wetenschappen van de Sowjet-
unie gedetailleerde onderzoekingen
uiit in en om het Aralmeer, de Kas-
pische Zee en de Zee van Azow en
- hun bekkens. Geografen, geologen, X
klimatologen, chemici, oceanografen,
botanici en zelfs archeologen zijn
„gemobiliseerd" om daar en ook in »j.
1 de delta van Amoe-Darja een groot ,j,
complex wetenschappelijke onder-
zoekingen te verrichten.
Barokgevel in Burgenland.
Ganzepoortstraat 21, Tel. 6535 - GOES
