VIETNAM
DE DCLFSJHI
K/kJU TELEF€I\IÏDF!\I
vliegtuigen voor 500 passagiers
DE „NASLEEP" VAN DE OORLOG
Tweede blad van het Noord-Bevelands Nieuws- en Advertentieblad d.d. 21 mei 1966 no. 3197
De toekomst is aan de luchtreus!
STRAKS VOOR
1000 PASSAGIERS...
Gevarieerde fluittonen geven een volledig gesprek weer.
Het lijdt geen enkele twijfel meer: de
toekomst in de verkeersluchtvaart en in de
militaire transportvliegerij is aan de lucht
reus. Terwijl we nauwelijks zijn bekomen
van de „verbazing" dat de K.L.M. twee
exemplaren besteld heeft van de „uitgerek
te" Douglas D.C.-8-63 die 234 passagiers
elk kunnen meenemen, komt het opzien
barende bericht dat Pan American World
Aiüwais niet minder dan 25 exemplaren
heeft besteld van de Boeing 747, een lucht
reus die maar liefst 490 passagiers per
vlucht de lucht zal kunnen invoeren.
We zien allerwegen een tendens de ver
keersvliegtuigen groter te maken. Straks zul
len we in Europa de „luchtbus" op korte
route zien verschijnen, die zo'n 250 passa
giers of méér zal kunnen vervoeren. Voor
dit doel ontwierp Sud Aviation b.v. als op
volger van haar Caravelle de nieuwe Gu
lion, die aan 241-269 pasagiers plaats zal
bieden in drie rijen van drie, met twee gang
paden in het midden.Een constructie
die ook in de Boeing 747 zal worden toege
past.
We mogen de order van Panam op de
Boeing 747 zien als een startschot, want on
getwijfeld zullen de meeste grote internatio
nal! e maatschappijen nu van die „jumbo's"
gaan kopen. De B O.A.C. volgde Panam op
de voet en bestelde al zes exemplaren. Pan
am gaf destijds het startschot met de straal-
yerkeersvliegtuigen, en later met de super
sonische machines die sneller dan het ge
luid zullen vliegen. Verwacht mag worden
dat de Lufthansa ook spoedig de Boeing
747 zal bestellen, temeer daar deze maat
schappij reeds een gehele Boeing-vloot be
zit.
Twee dekken
De K.L.M. is altijd meer op Douglas ge
specialiseerd en we mogen verwachten dat
onze nationale luchtvaartmaatschappij haar
keus zal laten vallen op de Douglas D.C.-
10, een luchtreus in de klasse van de 747
maar mogelijk met twee dekken boven el
kaar. Overigens had ook Boeing oorspron
kelijk haar 747 van twee dekken boven el
kaar willen voorzien, maar men is hier weer
van teruggekomen, o.a. omdat een enkel dek
voor vrachtvervoer diverse voordelen heeft.
En een machine als de 747 wordt ook voor
de luchtvaart van enorme betekenis. Niet
minder dan 100 ton vracht zal door één en
kele 747 per vlucht kunnen worden ver
voerd.
De Boeing 747 wordt zonder meer een fas
cinerende machine. Met vier straalmotoren
van 18.600 kg stuwkracht elk zal hij krui
sen op 1000 km per uur. De praktische
hoogtegrens bedraagd 13.700 meter en het
vliegbereik bij maximale belading en nor
male brands tof reserve 9600 km. De ma
chine krijgt een vleugelspanwijdte van
59.66 meter en een romplengte van 69.65
meter. Bij de Boeing 707 zoals die thans in
gebruik is, bedragen spanwijdte en lengte
'respectievelijk 44.43 en 46.61 meter. De
747 zal 19.7 meter hoog worden en een
startgewicht hebben van 308.500 kg, ruim
300 toni
In september 1969 zal Panam de eerste
„Hallo Dash, met Doris. Hoe gaat het er
mee? Mooi weer vandaag hé? Ja, weinig vis
in de 'buurt, ook wel een beetje nauw in dit
basin.Zo zal het eerste telefoongesprek
dat twee dolfijnen onlangs hielden verlopen
zijn, als we de jongste ontdekkingen uit de
wereld der waterwetenschap mogen geloven.
In een wetenschappelijk onderzoekcen-
rum in Pasadene in Californië heeft men
twee dolfijnen in watertanks gezet en deze
met elkaar verbonden door middel van hy-
drofonen, die geluid uit het water opne
men en doorzenden. De vrouwtjesdolfijn
Doris en de mannetjesdolfijn Dash voerden
een levendig gesprek dat vastgelegd werd
op een geluidsband en nauwkeurig geanali-
seerd. Dat was een eerste praktische intelli
gentietest voor deze waterzoogdieren, die
naast enkele mensapen als de geestelijk
hoogst ontwikkelde dieren gelden. Het ge
wicht van de hersenen is in vergelijking met
het lichaamsgewicht zeer hoog, veel hoger
bijvoorbeeld dan dat van de voor schrander
doorgaande olifanten.
Het, zij het op de achtergrond staande,
doel van deze onderzoekingen is de mo
gelijkheid een verstanhouding op te bouwen
tussen mens en dolfijnen door middel van
het leren kennen van de spraak der dol
fijnen. Dit lijkt op het ogenblik bijna een
utopisch streven, doch de ervaring die men
tot nu toe heeft opgedaan, geven de moge
lijkheid tot een gesprek van mens tot dolfijn
een redelijke kans.
Sprekende dolfijnen
Talrijke, zowel wetenschappelijke als cir
cusachtige dresuurpogingen tonen duidelijk
aan dat dolfijnen bijzonder snel leren. In
Amerikaanse zeeaquaria hoorde men daar
bij vaak allerlei geluiden. Biologen bewe
zen reeds enige jaren geleden het nut van
deze klankvormingen. Zij leerden een dol
fijn allerlei woorden na te zeggen en het
door Hugo Hooftman
Boeing 747 in dienst nemen, In mei 1970
moet de 25ste door Boeing zijn afgeleverd.
De 25 machines kosten Panam 575 miljoen
dollar. Het is de grootste bestelling die ooit
in de geschiedenis van de burgerluchtvaart
werd geplaatst.
Kostenbesparing
De Boeing 747 krijgt vier ingangen, twee
aan iedere zijde vóór de vleugels. Als
vrachtvliegtuig krijgt de 747 een naar bo
ven scharnierende rompneus, zodat de
vracht direct over rolbanen naar binnen kan
worden gebracht. Als vrachtvliegtuig zul
len 26 containers van 3 meter legte en 2'/-j
meter hoogte worden meegenomen. Boe
ing maakte al bekend dat zij 200 van deze
luchtreuzen wil gaan bouwen vóór decem
ber 1972 en 400 totaal vóór december 1975.
Waarom deze luchtreuzen? het grote .voor
deel van deze jumbo's is dat zij de directe
operationele exploitatiekosten met 30 tot
40% zullen verlagen. Met andere woorden
het vliegen zal bijna de helft goedkoper
gaan worden! Voor de vrachtversie geldt een
zelfde verlaging zodat ook de luchtvracht
goedkoper gaat worden.
Natuurlijk zijn er ook nadelen aan deze
luchtreuzen verbonden. Het lijkt ons zeker
geen pretje om ergens midden in een romp
'te worden neergepoot, met links b.v. drie en
rechts vijf personen, zonder raampje, zon
der uitziolrt naar buiten. Het zal lang duren
voordat bij het instappen iedereen zijn
plaatsje heeft gevonden. Aan de capaciteit
van de luchthavens zullen hoge eisen wot-
den gesteld. Men denkt er al over om de
douane in deze luchtreuzen te laten mee
vliegen, zoals de douane ook meerijdt in de
internationale treinen. Maar hoe men in de
lucht bij de bagage kan komen, lijkt ons
een nieuw probleem. Bij een eventueel on
geluk met zo'n reus zal het leed niet zijn te
overzien.
Gebrek aan verkeersvliegers
De Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen
voeren ook nog aan als argument voor deze
luchtreuzen het grote gebrek aan verkeers
vliegers in de komende jaren. Er zullen niet
voldoende verkeersvliegers beschikbaar zijn
om al die „kleine" straalvliegtuigen als de
huidige D.C.-achten en Boeing 707's te be
mannen. Door grote luchtreuzen in te zetten,
zal men met minder vliegers kunnen vol
staan.
We zijn er wel aan gewend dat de ont
wikkeling van de luchtvaart bijzonder snel
gaat. Vonden we kort na de oorlog een Sky-
master en een Constellation al een lucht
reus en kijken we op Schophol nu onze ogen
uit naar de D.C. 8 en de Boeing 707, bin
nenkort zullen we gewoon raken aan nog
veel grotere machines.
In april en med van het volgend jaar ver
wacht de K.L.M. haar beide uitgerekte su
per D.C. achten, waarvan zij er in de toe
komst nóg twee wil bestellen. Al op 14
maart j.l. ging het prototype van de uitge
rekte D.C.-8-61, in Amerika de lucht in. In
mei volgt een tweede toestel en de eerste
bleek dat hij dat betrekkelijk snel kon en
de woorden herhaalde met meer dan 90
nauwkeurigheid, en dat terwijl het geluid
tijdens zijn weg door het water tamelijk mis
vormd wordt. Papegaaien bereiken dat lang
niet.
Andere experimenten deden vermoeden
dat dolfijnen hun mogelijkheden lot het
verwekken van geluiden gebruiken om met
elkaar in contact te komen. Heel vaak wor
den zulke „gesprekken" gehoord bij dol-
fijnenscholen, die zoals in een echte school
klas vrolijk met elkaar babbelen.
Twee geleerden, dr. T. G. Lang en dr.
H. A. P. Smith van een Amerikaans marine-
onderzoekingsstation hebben nu twee dol
fijnen met elkaar laten „telefoneren". Men
gaf de dieren, die elk in een tank ongeveer
duizend meter van elkaar af zwommen, een
half uur lang de tijd om met elkaar te spre
ken. Dit half uur werd telkens onderbroken
door twee minuten pauze.
Fluittonen
De geluidsopnamen van dit „gesprek"
gaan misschien eenmaal als klassiek de ge
schiedenis in als mens en dier door middel
van een wederzijds contact met elkaar heb
ben opgenomen. In het tijdschrift „Science"
wordt er ook over gesproken en men laat
voorzichtig deze conclusie toe: de beide
dolfijnen maken gebruik van zeer eenvou
dige fluittonen die steeds herhaald worden
en bedoeld zijn om elkanders aandacht te
trekken (zoals wij hallo zeggen). Een andere
fluittoon dient om de namen te noemen.
Andere, zeer uiteenlopende fluittonen ge
ven het gesprek weer.
Talrijke feiten tonen de hoge intelligen
tie van dolfijnen aan. Nadat de beide dieren
elkaar gehoord hadden via de hydrofoon,
sprong het mannetje Dash een paar keer
hoog boven het water van zijn tank uit om
Doris te kunen zien. Hij gaf echter spoe-
Ter vergelijking van
de afmetingen: He
Boeing 747 voor +500
passagiers in grijs ge
projecteerd over de
Boeing 707 (wit), die
wij thans boven Ne
derland zien.
zal aan de United Air Lines worden afgele
verd.
Tal van luchtvaartmaatschappijen hebben
al van die uitgerekte D.C.-8 toestellen be
steld. Maar zij zullen in 1969 door de nog
veel grotere Boeing 747 en Douglas D.C.-
10 worden gevolgd. Het zou wel eens kun
nen zijn dat deze jumbo's voorlopig de su
personische verkeersvliegtuigen nog van het
toneel zullen verdringen, al blijft dit met
2.000 a 3.000 km per uur vliegende ver
keersvliegtuig een prestigezaak tussen oost
en west en komen er berichten uit Rusland
die melden dat daar enkele Tupolew Tu-
144's nü al proefvliegenMaar de
B.O.A.C. maakte bekend dat zij, nu zij de
Boeing 747 besteld heeft, géén geld meer
heeft om de Concorde te kopen en dat zou
weieens een teken aan de wand kunnen
zijn. Ook de K.L.M. is er nog niet van over
tuigd of die supersnelle machines die het
vliegen veel duurder zullen maken wel
zo gewenst zijn en het zou best eens kun
nen zijn dat ook de K.L.M. de voorkeur
geeft aan b.v. de D.C.-10 bóven het super
sonische verkeersvliegtuig. Donakl Douglas
heeft nooit veel gezien in de S.S.T. (Super
Sonic Transport) en vandaar dan ook dat
Douglas geen supersonische verkeersmachi-
ne bouwt, maar zich geheel toelegt op de
bouw van de D.C.-10.
dig op toen hij merkte dat het tervergeefs
was. Tijdens de uitschakeling van de ver
binding in de twee minuten durende pauzes
hielden ze allebei op met het voortbrengen
van geluiden, wat er op wijst dat ze de on
derbreking blijkbaar bemerkten. Het ge
sprek ging echter gelijk weer door als de
hydrofoon werd ingeschakeld, hetgeen door
middel van een signaal in de tanks duide
lijk werd gemaakt.
Een voorzichtig proberen
Enige maanden na deze proef liet men de
opname van het gesprek van het vrouwtje
Doris aan haar eenzame vriendje Dash ho
ren. Dash antwoorde blij op het „Hallo" en
„met Doris". Maar toen het tot het
eigenlijke gesprek kwam, hield hij plotse
ling op en sprak geen woord, of liever ge
zegd: floot geen toon meer. Blijkbaar had
hij gemerkt dat hij voor de gek gehouden
werd.
Dit eerste experiment is natuurlijk nog
maar een voorzichtig proberen en het hel
dert maar een heel 'klein 'beetje het merk
waardige fluitende spreken van dolfijnen
op. Maar de experimenten zijn al opwin
dend genoeg en bewijzen dat deze dieren
met elkaar spréken en beslist niet ten on
rechte ongewoon intelligent zijn.
Nu we dit weten lijkt ons een gesprek tus
sen mensen en dolfijnen niet helemaal on
mogelijk meer. Toch komt er nog heel wat
bij kijken, maar met systematische onder
zoekingen kan veel opgelost worden. Trou
wens de mens heeft al meer spreekcontact
met dieren, bijvoorbeeld de hond (hoewel
dit eenzijdig is), die door middel vam beve
len en fluiten aan allerlei opdrachten ge
hoorzaamt. Daarom zou het niet eens zo
heel bijzonder zijn als het lukte met dolfij
nen een wederzijdse spreekverbinding tot
stand te brengen.
(Nadruk verboden.)
1000 pasagiers
Of met de Boeing 747 en de Douglas
D.C.-10 de grens bereikt is? Geloof er maar
niets van. Lockheed bouwt voor de Ameri
kaanse luchtmacht reeds 58 exemplaren van
de C-5A (Lockheed G.L.-500-13-7) die in
staat zal zijn 113 ton over 5200 km te ver
voeren en die in zijn enorme romp rond
1000 man, dan wel 80 a 100 auto's zal kun
nen vervoeren! Panam maakte al bekend dat
zij vooral voor transatlantische luchtver
voer al belangstelling heeft voor een ci
viele uitvoering van deze C-5A, die 72 meter
lang wordt en een spanwijdte krijgt van
68Va meter en een hoogte van 19.25 meter.
De C-5A zal 'kruisen op 800 km per uur en
de kist zal binnen 2500 meter kunnen star
ten.
Een van de neven-aspecten van de oor
logvoering is, dat jonge mannen lange tijd,
onder zeer zware condities en voortdurend
in levensgevaar, van het contact met vrou
wen verstoken zijn. Wat gedaan wordt om
hieraan enigermate tegemoet te komen,
wordt maar met de mantel der (illegale)
liefde bedekt.
De Amerikaanse soldaat is de best ver
zorgde ter wereld, zo heet het. Ook de
Amerikaanse soldaten in Vietnam krijgen de
best mogelijke verzorging en dat houdt in,
dat allerlei huiselijke klusjes voor hen wor
den gedaan door inheems personeel. Vele
duizenden Vietnamese vrouwen en meisjes
hebben het er druk mee „G.I. Joe" te be
dienen. Dat bijft niet altijd bij thee zetten,
bed opmaken en de was doen.
Riskant
Er zit nog een groot veiligheids-risico aan
deze situatie vast doordat men op die ma
nier in ieder kampement, in iedere leger
plaats, op ieder militair vliegveld tal van in
heemsen herbergt, aan wier neus men niet
kan zien of ze al of niet met de Vietcong
sympathiseren.
De kans is veeleer groot, dat deze lieden,
om eventueel aan de wraak van de Viet
cong te ontkomen, ,twee heren dienen en
zich veilig stellen door aan de mannen van
Ho-tsji-min inlichtingen te verschaffen.
Men kan geen grenslijn trekken tussen
de Vietcong enerzijds en haar tegenstanders,
want iedere Vietnamees kan tot de Viet
cong behoren en de talrijke aktiviteiten in
en rond Saigon, de hoofdstad, wijzen er
wel op, dat een zeer uitgebreide „vijfde
colonne" daar constant werkzaam is.
Het betrachten van geheimhouding is
dus vrijwel onmogelijk en dit belemmert
een doeltreffend optreden ten zeerste. Maar
de Amerikanen kunnen het nu eenmaal niet
stellen zonder de inheemse hulp en dat
risico moeten ze dus op de koop toe ne
men.
Dorp der liefde
Maar er zijn nog andere gevaren, die de
Amerikaanse soldaat bedreigen. De omgang
met inheemse vrouwen en meisjes in een
situatie, waarin hygiëne bepaald niet het
laatste woord heeft, is oorzaak van tal van
ziekten. Het Amerikaanse weekblad „Ti
me" geeft het voorbeeld van het kleine stad
je An Khe, ergens in de barre verlatenheid
van het centrale bergmassief. Bij dat stadje
sloegen 21.000 Amerikaanse soldaten hun
tenten op. In hun spoor volgden tal van
.service" verlenende elementen.
Dysenterie en ingewandziekten namen
hand over hand toe en bijna een/derde van
de 'hele divisie had weldra te kampen met
venerische ziekten.
Er is toen buiten An Khe een zonde-dorp
opgezet van betonnen „bungalows", waar-
zomer al de «nieuwe Russische Antonow
vrachtmachine, bewonderen, tijdens de'Sa
lon de l'Aéronautique. Toen al vertelde de
Russen dat zij. .werken aan. een .uitvoering
voor 720 passagiers. We vonden dat gewel
dig. Maar de Amerikanen zeggen dat die
Antonow met zij'it schroefturbiries maar een
langzame, „ouderwetse" machin^ is en wel
licht hebben zij gelijk.'
De snelle, anet straalmotoren uitgeruste
luchtreuzen van Amerika hebben de toe
komst in de militaire en in de civiele lucht
vaart, voor passagiers- en vrachtvervoer.
Lang zal het niet meer duren of ook op
Schiphol zullen'we de luchtreuzen zien af
en aan Vliegen waar 500 of meer passagiers
zullen in- of uitstappen.
Maar óf het vliegen er' met dit alles wel
in de soldaten, aan de lopende- band wor
den bediend en die de meest paradijselijke
namen '-dragen. De vrouwen en meisjes, dié
daar .„werken", worden wekelijks onder
zocht door een Amerikaanse legerarts.
De duivel met de duivel
Er zijn, vooral in Amerika, dat zó lang
geen oorlog hëeft gekend, nog altijd mil-'
joenen mensen, die nooit hun gedachten
hebben laten gaan over deze kant van de-
oorlogvoering.-Zij beseffen, dat hun jon
gens gevaar dopen, maar het is niet tot hen:
doorgedrongen, dat dit gevaar niet alleen
dreigt van de sluipschutters en mortieristen
van de Viet Cong.
De legér autoriteiten zijn ook allesbehal
ve gelukkig met déze situatie en beseffen
heel goed, dat'ze „de duivel met de duivel
uitwerpen", ij© vechtsbereidheid der troe
pen slonk eohïer zienderogen met een zo
hoog percentage zieken en anderzijds door
de eentonigheid van het' gevaarvolle vrij-,
gezellenbestaan, waartoe deze soldaten, ge
dwongen waren.
Vooral de Amerikaanse, machtige vrou
wenorganisaties, die nogal uitmunten in pa
triotisme, komen tussen de wal en het schip
terecht, want ze willen tegelijkertijd graag
de morele standaard hooghouden en wor
den geconfronteerd met krantenberichten/
die spreken van gereglementeerde prosti
tutie en hoge percentages geslachtsziekten..
Damesschoen.
Dit alles maakt de positie van de rege-'
ring-Johnson er niet makkelijker op. Ener
zijds wordt .steeds sterker de „vaderlands
lievende" groep, dié Vierkant achter de rer
gering staat en'van iedere soldaat een vrij
heidsheld maakt en van ieder, die tegen de-,
ze oorlóg gekant is, 'een landverrader. Er is
al gewaarschuwd, dat op deze. wijze een"
nieuw „McCarthy-isme" de kop kan op/,
steken. Anderzijds- biedt het verloop van de.
strijd nog niet-het minste, uitzicht op een:
eervol' einde. Laat staan een' overwinning*
Het is. geen herpïsahe oorlog., Geruchten
over wreedheden van, beide zijden 'dragen
tot het. gevoel van onbehagen bij. De ver-
warde^toestand in Saigon geeft ook al wei
nig vertrouwen. Voor wie vecht men?
Amerika's bondgenoten zijn niet enthou
siast. Korea en Australië nemen daadwerken
lijk aan de strijd deel, maar ook in-Austra
lië is de bevolking weinig ingenomen met
het zenden van troepen naar Vietnam.- On
langs gooide een vrouw haa,r schoen in het
ezioht- van een Australische minister. „Ik
on dat lachende gezicht niet uitstaan", gaf
ze als verklaring.
Maarde Amerikaanse móéders vragen
zich af: als mijn zoon ooit heelhuids terug
keert, hpó krijg ik hem dan terug?
(Nadruk verboden.)
Ouders van Amerikaanse soldaten, die in Viètnam vechten, «hebben niet alleen
de zorg, of hun zoon wel ooit terug zal komen.
De oorlog draagt over het algemeen niet bij tot de morele verheffing van de
mens en de strijd in Vietnam maakt daarop g§en uitzondering. Wat zo af en toe
daarover in de openbaarheid doordruppelt zal «de verontruste gemoederen niet
kalmeren.
