NOORD-BEVELANDS
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
Maar de stembus
Huisvuil naar Limburg
Plonrier heeft DE schoenen
Rennies;
RUILVERK VELINGS-
NIEUWS
Eindhovense econoom stelt voor
Waar laten we onze afvalstoffen?
No. 3187
Zaterdag 12 maart 1966
69e jaargang
Pas sinds 1922 kiesrecht
voor alle volwassen mannen en vrouwen
Drie en twintig maart zullen in ons land de verkiezingen voor de Prov. Sta
ten worden gehouden, enkele maanden later gevolgd door de gemeenteraads
verkiezingen. De uitslag van deze stemmingen wordt dit jaar met grote be
langstelling tegemoetgezien.
Door de verlaging van de kiesgerechtigde leeftijd van 23 naar 21 jaar zal het
kiezersgilde worden uitgebreid met honderdduizenden jongeren, die voor het
eerst hun stem zullen uitbrengen. Weinigen van hen zullen beseffen, hoe lang
hun voorouders hebben gestreden voor de verwezenlijking van het algemeen
kiesrecht voor mannen en vrouwen, dat nu als een vanzelfsprekende zaak wordt
aanvaard.
Stand en welvaart vroeger norm.
Tijdens de republiek der Zeven Verenig
de Nederlanden hadden bepaalde groepen
van (gezeten) burgers het recht bepaalde
colleges te kiezen. Maar een echte ontwikke
ling van het kiesrecht moest nog komen. Pas
na de Franse tijd, toen ons recht de invloed
van de Code Civil en de Code Pénal onder
ging, begon ook deze ontwikkeling gestal
te te krijgen.
Van een algemeen kiesrecht was geen
Brandehd maagzuur?
helpen direkt!
sprake. Aanvankelijk kenden wij in Neder
land getrapt kiesrecht door de „stan
den". De Tweede Kamer werd gekozen
door leden van de (Provinciale) Staten en
die werden op hun beurt gekozen door drie
standen: edelen of ridderschappen, steden
en landelijke stand. Stemgerechtigde bur
gers waren er heel weinig. Slechts zij die
een zeer grote belasting betaalden, kwamen
in aanmerking voor dit privilege van vader
tje staat. Voor de Eerste Kamer werden he
lemaal geen verkiezingen gehouden. De he
ren senatoren werden door de koning voor
het leven benoemd. Slechts zij kwamen voor
een senaatszetel in aanmerking, „die door
hun geboorte of gegoedheid onder dè aan
zienlijksten van den lande behoren".
De Eerste Kamer had politiek ook geen
enkele betekenis. Koning Willem I had gro
te invloed op de stemming. Daarom sprak
men over de Eerste Kamer als „de dieren
tuin van de Koning".
Ridicuul.
Stand en welstand, op deze aanvechtbare
basis berustte in de negentiende eeuw het
kiesrecht in Nederland. Daar veranderde
ook in 1848 weinig aan, toen het getrapte
kiesstelsel plaats maakte voor het recht
streeks kiesrecht. Kiezers waren na deze
grondwetwijziging alleen diegenen die een
zeker bedrag aan belasting betaalden (cen-
sus-kiesrecht). De verkiezingen vonden dis-
trictsgewijze plaats. De Provinciale Staten
kregen het recht de Eerste Kamer te kiezen.
Pas bij de grondwetherziening van 1887
werd het actief kiesrecht verruimd. Onder
het ministerie-Van Houten kwam een kies
wet tot stand. Het kiesrecht werd toen toege
kend aan belastingkiezers, woningkiezers
(bewoners met een zekere minimale huur),
loonkiezers (die een minimum loon verdien
den) en spaarkiezers (zij die een bepaald be
drag op de spaarbank hadden).
Het aantal kiezers nam op die manier aan
zienlijk toe en bedroeg in 1913 70 procent
van de manlijke Nederlanders van 25 jaar
en ouder. Maar het stelsel als zodanig was
toch maar bijzonder ridicuul. Wie een kwar
tje te weinig huur betaalde, kon op een ge
geven moment niet voor het kiesrecht in
aanmerking komen. Toonde hij echter aan,
dat hij een bedragje op de spaarbank had
staan, dan mocht hij weer wél stemmen
Eindelijk, in september 1913, werd in de
Troonrede een grondwetswijziging aange
kondigd, die het algemeen kiesrecht voor
mannen in uitzicht stelde. Door de inter
nationale verwikkelingen (eerste wereldoor
log) werd de parlementaire behandeling
enkele jaren uitgesteld. Op 12 december
1917 kreeg Nederland zijn algemeen kies
recht voor mannen.
De vrouwen hadden ondertussen niet stil
gezeten. Ook Nederland kende in die jaren
zijn „suffragettes". In 1922 werd het alge
meen kiesrecht voor vrouwen van kracht.
Een der uitvloeisels van de grondwetswij
ziging van 1917 was de invoering van het
stelsel der evenredige vertegenwoordiging,
dat het zogenaamde districtenstelsel verving.
Hel systeem van de evenredige vertegen
woordiging wordt beschouwd als de meest
rechtvaardige vorm van verkiezing, omdat
aan de stem van iedere kiezer volkomen ge
lijkheid wordt gegeven. Anderzijds was de
spanning bij de verkiezingen groter bij het
districtenstelsel, omdat iedere kiezer uit het
district de vertegenwoordigers der partijen
van nabij kende. Daarom heeft de Partij van
de Arbeid kortgeleden voorgesteld, om weer
gedeeltelijk naar dit systeem terug te keren
door een deel van de kamerleden volgens
het districtenstelsel te kiezen.
Betekenis.
Het systeem van de evenredige vertegen
woordiging brengt met zich mee, dat men
eerder stemt op een partij, dan op een be
paalde kandidaat. Toch hoeft dat niet. Het
is altijd mogelijk een voorkeurstem uit te
brengen. Er zijn ooit wel eens kandidaten
gekozen door voorkeurstemmen, bijvoor
beeld het katholieke kamerlid mr. Van Rij-
ckevorsel.
Hoewel de verkiezingen voor de Provin
ciale Staten minder tot de verbeelding spre
ken dan de gemeenteraads- en kamerverkie
zingen, zijn zij voor het landelijk bestuur
toch niet zonder betekenis. Nog steeds
sinds 1848 is dat al zo worden de leden
der Eerste Kamer gekozen door de leden
der Provinciale Staten. Des te beter een
partij bij deze verkiezingen uit de bus komt,
des te sterker wordt dus haar vertegen
woordiging in de Eerste Kamer.
Mr. M. van Oudwijck.
(Nadruk verboden).
De laatste maanden bereiken ons regel
matig vragen over: „Wat gaat de aanleg van
elektriciteit in ruilverkavelingsverband ons
kosten?"
Er is inmiddels een begin gemaakt met de
aanleg van kabels en de aansluiting van
percelen en het is dan ook niet verwonder
lijk dat deze vraag opkomt.
In het rapport ex art. 34 voor de ruilver
kaveling Noord-Beveland is opgenomen dat
de N.V. Provinciale Zeeuwe Elektriciteits-
Maatschappij in de ruilverkaveling Noord-
Beveland 70 agrarische percelen zal aanslui
ten op het elektriciteitsnet.
De kosten van deze aanleg zullen gedra
gen worden door:
- het rijk (maximaal f 2000.per aan
sluiting);
- de provincie;
- de gemeenten
- fonds voor onrendabele aansluitingen
van de P.Z.E.M.;
- belanghebbenden (gemiddeld f 2100.
per aansluiting).
Om nu de gemiddelde kosten van belang
hebbenden naar evenredigheid van het nut
dat zij hiervan zullen hebben te berekenen,
wordt een verdeelsleutel toegepast. Hierbij
geldt dat een agrarisch perceel wordt aange
sloten op basis van een kostenverdeling van
f 600.per perceel en f 60.per ha van de
bij het bedrijf behorende gronden.
Een bedrijf van 30 ha zal dus moeten gaan
betalen f 600.plus (30 maal f 60.is
f 2400.—.
De jaarlijkse kosten voor deze aansluiting
zullen bedragen de vaste annuïteit van 5
van f 2400.is f 120.Deze vaste annu-
Druk en uitgave: Drukkerij Markusse te Wissenkerke, Tel. no. 308, Giro 206882
Abonnementsprijs f 2.00 per half jaar Franco per post f 5.00 per half jaar Advertenties 10 cent per mm
Voor fouten in advertenties, per telefoon opgegeven, kunnen wij geen enkele verantwoordelijkheid dragen
iteit bestaat, evenals de normale ruilverka-
velingslasten voor cultuurtechnische verbete
ringen, uit 27/a rente en een aflossing van
2Vb met een verschuldigde termijn van
30 jaar.
Naast de kosten voor deze aansluiting moet
normaal betaald worden voor het aantal af
genomen KW's volgens de geldende tarie
ven, waarin opgenomen kan zijn een be
paalde garantie voor het aantal af te nemen
KW's per bedrijf of perceel.
Begrijpelijk komen de kosten van aanleg
van elektriciteit in de woning en bedrijfsge
bouwen geheel voor rekening van de eige
naar-gebruiker en/of de eigenaar en gebrui
ker.
De vraag komt nu op: „Wat moet nu een
aansluiting na uitvoering van deze werken
gaan kosten?"
Bijvoorbeeld een landbouwer of bewoner
van een andere woning, gelegen in het blok,
zullen na de realisering van de in het plan
opgenomen 70 aansluitingen alsnog aanslui
ting wensen op het elektriciteitsnet.
We nemen aan dat inmiddels een elektri
citeitskabel gelegd is in de belendende weg.
De aansluiting zal hier waarschijnlijk maar
enkele meters kabel kosten vanaf de weg
naar de woning. Toch zal ook in dit geval
een bedrag van aansluitingskosten in reke
ning gebracht worden van minimaal f 600.
per perceel plus f 60.per ha van de bij
het bedrijf behorende gronden.
Drs. A. N. J. Vriens, een Eindhovense bedrijfseconoom, is de afgelopen maan
den uit het kleine kringetje van vakgenoten getreden, waar men zijn naam reeds
geruime tijd kende. Een artikel in het vaktijdschrift „Economisch Statistische Be
richten" leverde hem een stroom van reacties op. De heer Vriens had zich ver
diept in het onderwerp, dat wellicht in ons land altijd wat stiefmoederlijk be
handeld wordt, maar dat niettemin een probleem raakt, waar de meeste Neder
landse gemeenten mee zitten. Waar laten wij ons straat- en huisvuil ad. 3 mil
joen ton per jaar? Zijn aanbeveling luidt: „Aangezien er in Zuid-Nederland veel
meer goederen worden geladen dan gelost, kunnen we die onbenutte transport
capaciteit gebruiken voor de afvoer van het vuil naar Zuid-Nederland".
Drie miljoen ton vuil per jaar.
Momenteel moet in ons land 0,2 ton huis
vuil per inwoner per jaar worden verwerkt.
De stijgende welvaart en de toenemende in
dustrialisatie hebben tot gevolg dat de hoe
veelheden afvalstoffen gestadig toenemen.
De belangrijkste soorten afvalstoffen zijn:
huisvuil, straatvuil, drijf- en baggervuil uit
havens, kanalen enz. en de industriële afval
stoffen. Voor vele Nederlandse gemeenten
neemt het probleem, waarheen en hoe het
afval te vervoeren, een steeds grotere om
vang aan. De belangrijkste methoden van
vuilverwerking die nu worden toegepast zijn:
vuilverbranding, compos tverwerking en stor
ting.
Drs. Vriens: „Storting is ongetwijfeld de
minst kostbare methode. De investeringskos
ten van een stortplaats liggen aanzienlijk
beneden die van bijvoorbeeld een vuilver
brandingsinstallatie. Zouden wij het vuilver
werkingsprobleem willen oplossen op de
minst kostbare wijze, dan komt het vuilstor-
ten het eerst in aanmerking. Ongeveer 50
van het Nederlandse huisvuil wordt thans op
deze manier verwerkt. Te weinig stortruim-
te, hoge transportkosten en bezwaren van
hygiënische aard hebben tot andere metho
den als verbranding en compostering geleid.
Indien men echter over ruime stortgelegen-
heid zou beschikken, zou storting zeker zijn
aan te bevelen".
Ruime stortingscapaciteit.
Maar zijn er, ook in de verre toekomst,
nog ruime stortplaatsen in ons land te vin
den?''
„Ja", meent drs. Vriens, „die zijn er zeker.
Namelijk in de provincie Limburg. Hier zijn
tenminste twee potentiële stortplaatsen aan
wezig, te weten de kolenmijnen en de zand
en grindwinnings terreinen".
Maar waarom juist daar?
„In beide exploitatiegebieden wordt een
jaarlijkse hoeveelheid grondstoffen gedolven,
die qua volume de Nederlandse produktie
verre overtreft. De zand- en grindwinnings-
gebieden vormen zelfs een direct aanwend
bare mogelijkheid. Jaarlijks wordt in Lim
burg circa 8,5 miljoen ton zand en grind ge
dolven en naar overig Nederland getrans
porteerd. Daardoor komt een stortingscapa
citeit vrij, die onze vuilnisproduktie verre
overtreft. Ook wat betreft de transportmo-
3 miljoen ton vuil per jaar moet in
ons land verwijderd worden
gelijkheden naar dit gebied zijn de perspec
tieven gunstig te noemen. Ik heb het bin
nenlandse goederenvervoer vanuit Zuid-Ne
derland bestudeerd en gekeken, of een groot
deel van de spoorwegwagons en binnen
schepen leeg of met een retourvracht in Lim
burg aankomen. Op grond van dit onder
zoek kwam ik tot de conclusie dat vele mil-
j enen ton laadcapiciteit ledig het goede
rendistrict Zuid-Nederland binnenkomen".
Hygiënisch.
Maar in welke vorm moet het huisvuil
worden vervoerd? Het los storten van huis
vuil in wagons of binnenschepen zou moei
lijkheden oproepen in verband met de stank-
verspreiding. Trouwens, welke vervoerders
zullen er happig op zijn een dergelijke „vui
le" lading te transporteren?
Maar de Eindhovense econoom weet ook
voor dit probleem een oplossing. „Daar het
huisvuil een laag soortelijk gewicht heeft
zou men het door in blokken samen te per
sen en te verpakken, de onbenutte transport
capaciteit zo doelmatig mogelijk kunnen ge
bruiken. Het meest geschikte verpakkings
materiaal zou polytheen zijn. Een dergelijke
verpakking is sterk, elastisch en laat geen
vuil, stank of vocht door. De totaalkosten
voor deze manier van vuilverwijdering schat
ik op 28 miljoen gulden, dat is enkele mil
joenen minder dan er voor de vuilverwijde
ring wordt uitgegeven".
En zijn er nog meer voordelen aan deze
methode verbonden?
Drs. Vriens: „Die kan ik u zo opnoemen.
Als we inderdaad de zand- en grindwinnings-
febieden in Limburg voor dit doel gaan ge-
ruiken, is een nationale aanpak van de vuil
verwijdering mogelijk. Een belangrijk deel
van de thans ongebruikte transportcapaciteit
in ons land kan worden ingezet, met als re
sultaat een gunstige beïnvloeding van de
rentabiliteit van de betrokken transporton
dernemingen. En last but not least kan het
transport en de uiteindelijke storting geschie
den op zeer hygiënische wijze. Geen stank-,
stof- of vuilverspreiding, waarmee vooral de
volksgezondheid wordt gediend.
GOOFJE GOOCHEM
Ganzepoortstraat 21, Tel. 6535 - GOES
