Het
ïeiligheids-
instituut
waakt!
De kunst van het zitten
mm
Tweede blad van het Noord-Bevelands Nieuws- en Advertentieblad d.d. 9 oktober 1965 no. 3166
Elke dertig seconden wordt in Nederland
een bedrijfsongeval geregistreerd. Iedere dag
veschijnen er circa 30.000 Nederlanders niet
op hun werk als gevolg van een ongeval.
Dat zijn de keiharde cijfers, die het bestaan
van een Veiligheidsinstituut rechtvaardigen.
De beveiliging van de werkende mens, zie
daar de primaire doelstelling van deze in
stelling, die beschikt over een staf van me
dewerkers, die bedrijven advise,ert en in
specteert met het doel de werkende mens te
begeleiden naar een zo veilig mogelijke ar
beidssituatie. Ook op andere wijze atten
deert dit instituut de bedrijven steeds op
concrete gevaren, die leven en gezondheid
van de arbeiders bedreigen en aldus vervult
het Veiligheidsinstituut een belangrijke taak
in het belang van onze volksgezondheid.
273.625 ongevallen in één jaar.
Achter het Rijksmuseum in Amsterdam be
vindt zich een ander museum, dat weliswaar
niets met kunst te maken heeft, maar wel
iets dat ook in de kunst veelal centraal staat:
het leven van de mens. En dan wel vooral
met de factoren, die dit leven voortdurend
bedreigen.
Het Veiligheidsmuseum is een van de af
delingen van het Veiligheidsinstituut. Een
uniek museum, waar men aanvankelijk met
een vreemd gevoel ronddwaalt. Men ziet
hier allerlei machines en materialen uitge
stald en overal attenderen verklarende af
beeldingen en teksten de bezoeker op de ge
varen, die de werkende mens bedreigen. En
dat zijn bepaald geen fictieve gevaren, zo
als ir. E. Sjaan, directeur van het instituut,
uiteenzet.
„Evenals de Sociale Verzekeringsbank
stellen wij de indexcijfers op van bedrijfson
gevallen. Wij doen dit in samenwerking met
de Nederlandse Vereniging van Veiligheids
technici. Onze bevindingen vatten wij zo in
overzichten samen, dat de bedrijven kunnen
zien hoe hun eigen ongevallencijfers zich
verhouden tot die van andere bedrijven. Het
aantal ongevallen, dat er jaarlijks in de be
drijven plaats heeft, is ontstellend groot. In
het jaar 1962 registreerden wij bijvoorbeeld
273.625 ongevallen. Het aantal verloren ge-
gane arbeidsdagen bedroeg in dat jaar
12.050.000. De netto lasten van de Sociale
Verzekeringsbank een slordige 140.000.000
Dat zijn geen cijfers om mee te spotten. Geen
wonder dat de belangrijkste subsidie voor
het functioneren van ons instituut afkomstig
is van de Sociale Verzekeringsbank, die ui
teraard nauw betrokken is bij het aantal be
drijfsongevallen."
Vrijwilligheid.
Maar het hoofddoel van het Veiligheids
instituut stijgt uit boven overwegingen van
financiële aard. De economische konsekwen-
ties van bedrijfsongevallen mogen een ster
ke bestaansgrond voor het instituut zijn, uit
eindelijk ijvert het instituut voor het geluk
van de werkende mens.
Welke rol speelt het Veiligheidsinstituut
in de beveiliging van de arbeidssituatie?
Vooropgesteld moet worden dat het instituut
werkt op basis van vrijwilligheid. Het komt
pas in actie, wanneer om zijn diensten wordt
verzocht. Natuurlijk zijn het vooral de grote
bedrijven, die van deze dienststelling ge
bruik maken. Vele bedrijven zijn uiteraard
te klein om er een eigen veiligheidsfuncti
onaris op na te houden. Tooh kunnen ook
deze bedrijven een beroep op het Veilig
heidsinstituut doen. Er bestaat bijvoorbeeld
de mogelijkheid met een groep gelijkgerich
te bedrijven een collectieve veiligheidsdienst
op te riohten.
Diagnose en therapie.
Het veiligheidsinstituut 'beschikt over een
buitendienst die van de inspecties rapporten
opmaakt die aan het betrokken bedrijf wor
den aangeboden. Het bedrijf kan er verze
kerd van zijn, dat dit rapport alleen aan de
directie wordt toegezonden. Derden krijgen
hiervan geen inzage. In een dergelijk rap
port wordt de leiding attent gemaakt op e-
•ventueel aangetroffen gebreken. Het blijft
echter niet bij een diagnose. Er wordt ook
een „therapie" aanbevolen in de vorm van
adviezen.
„De bedrijven kunnen op verschillende
manieren van de diensten van het instituut
gebruik maken. Sommigen geven de voorkeur
aan periodieke inspecties, andere prefereren
een eenmalige bedrijfsanalyse", zo vertelt
men ons op de afdeling publiciteit van het
Veiligheidsinstituut. „Ook geven wij op het
bedijf afgestemde cursussen, lezingen met
demonstratie- en projectiemiddelen en soms
zelfs telefonische adviezen. Voorts organi
seren wij eens in de twee jaar een bedrijfs-
veiligheidsbeurs, waar leveranciers op be-
drijfsveiligheidsgebied hun artikelen expo
seren."
Goede lessen.
Jaarlijks bezoeken ongeveer 20.000 perso
nen dit fraaie gebouw in de Hobbemastraat,
gelegen in de rustieke schildersbuurt van
Amsterdam-Zuid. Vanzelfsprekend zijn het
meestal mensen, die op de een of andere
manier met het bedrijfsleven te maken heb
ben zoals bedrijfsveiligheidcommissies, lei
dinggevend personeel etc. Het Veiligheids
instituut organiseert ook jaarlijks een instruc
tieve cursus voor staffunctionarissen die ver
antwoordelijk zijn voor de veiligheid in hun
bedrijf.
De docenten die deze cursus verzorgen,
zijn deskundigen op een bepaald gebied.
Onder hen hoogleraren van de Technische
Hogeschool te Delft, functionarissen van het
T.N.O. en van de Arbeidsinspectie, alsook
medewerkers van het Veiligheidsinstituut
zelf. De meest uiteenlopende aspecten van
de bedrijfsveiligheid worden hier behandeld.
Niet alleen wordt aandacht besteed aan
de technische en hygiënische kant, maar ook
sociaal-psychologische aspecten worden bij
door H. de Beueje met medewerking van
L. van den Berg - binnenhuisarchitect
Een stoel is een zitmeubel. Iedereen weet
wat zitten is. Maar wat is een stoel? Of
schoon we de lezer niet in verwarring wil
len brengen, noemen we voor de vuist weg
tafel-, kamer-, kantoor- en keukenstoelen,
serre- en tuinstoelen, arm-, leuning-, slaap-
en ligstoelen, schommel-, kinder- en klap-
stoelen, de fauteuil voor vader en de club
voor moeder en nog meer stoelen die alle
maal weer anders genoemd worden.
Het zal eens, heel lang geleden, wel onge
veer zo zijn geweest, dat een stamhoofd
van een oervolk zich de weelde en de vrij
heid kon permiteren om op een steen of een
boomstronk te gaan zitten om zich aldus
van de rest te onderscheiden. In zekere zin
is daarmee het zitten begonnen en de onder
scheiding in rang.
Toen na enige tijd iedereen ging zitten
onderging de natuur„stoel" veranderingen en
daarmee werd de stoel het toonbeeld van
maatschappelijke verschillen. De stoel pas
te zich bij de verschillende levensstijlen aan.
Het werd een cultuurvoorwerp.
Dat blijkt ondermeer uit stoelen, die niet
meer gemaakt worden en alleen nog bij de
antiquair, in musea of op veilingen te vin
den zijn. Ze zijn antiek geworden en wor
den met de naam van levensstijl uit de tijd,
dat ze gemaakt en gebruikt werden, gety-
peerd. Stoelen in de stijl van de Italiaanse
renaissance, Lodewijk XIV, de Gotiek, de
Barok, enz. Namen, die grotendeels ook in
de kunstgeschiedenis terug te vinden zijn.
Zitten zou men een daad van beschaving
kunnen noemen, al is juist niets-doen, al
thans zo weing mogelijk handelen, van
„goed zitten" de kenmerkendste bezigheid
geworden. Een praktisch voorbeeld uit de
moderne tijd is: 'het televisie-zitten-kijken
De basis van onze stoelmodellen en daar
van afhankelijk ons zitten hebben we o.a. te
danken aan de Egyptenaren van voor onze
jaartelling. Ook toen reeds was een praal-
zetel van de Farao nu eenmaal een ander
ding, dan een zitje van een raadsheer. Voor
een vergelijking met onze tijd hoeven we
echt niet ver te zoeken. Iedereen heeft wel
eens een foto of een filmverslag gezien van
de opening van een nieuw parlementair
jaar der Staten Generaal op Prinsjesdag.
Daarbij zal vast en zeker het verschil zijn
opgevallen in de vorm en omvang van de
zetels waarin de koninklijke familie plaats
neemt.
Toch zal het menigeen, die schilderijen
uit de middeleeuwen tot die van voor zo'n
honderd jaar geleden goed heeft bekeken,
opgevallen zijn, dat die mensen altijd ver-
moeiend zitten op ongemakkelijke stijve stoe
len. En uiteindelijk was het dan nog ge
zonder geweest als men op de vloer was
gaan zitten, iets wat de Japanners en Chine
zen nog altijd doen.
De ideale stoel
De gemakkelijke stoel, de fauteuil, club
of hoe hij nog meer mag worden genoemd
is nog niet zo oud. En met het in gebruik
nemen van zo'n luie stoel is voor de ont
werpers pas goed de kopzorg begonnen.
Was oorspronkelijk de stoel, gebruikt als
teken van maatschappelijke kwaliteit, be
langrijker dan het zitten, heden ten dage
is dat gelukkig veranderd.
De ontwerper is het door de omzetcijfers
per definitie verboden hooghartig of gering
schattend om de zifter heen te lopen en geen
rekening met hem te houden. Vroeger maak
te een meubelmaker stoelen met als basis
een zitvlak op vier poten en een rugleuning.
Daarmee was de zaak af. Maar dat is ge
weest. Hedendaagse ontwerpers denken ja
ren over het probleem van het zitten en
daarmee aan het fenomeen: stoel. Want
het is al eerder opgemerkt, een stoel is
een meubel om te zitten. Een ding, dat in
de weg kan staan, waar je rekening mee
moet houden, dat geld kost, dat inderdaad
Deze artikelen
zijn van belang
voor de veiligheid
in de bosbouw.
terwijl ii werkt
Doel
beveiliging van de
werkende mens
De ideale stellage
Zich heerlijk ontspannen in een moderne stoel
de leerstof betrokken. Volkomen terecht,
want zelfs in bedrijven met technisch per
fecte machines gebeuren ongelukken. De
mens blijft een sterke onzekerheidsfactor.
Met machines kan men veilig en onveilig
werken. Het hangt dikwijls af van de mens
die ze bedient en daarom is het wenselijk
dat de leiding van het bedrijf inzicht heeft
in de psychologie van de arbeider.
Het Veiligheidsinstituut, dat o.m. samen
werkt met het Nederlands Instituut voor Pre
ventieve Geneeskunde, vervult een zeer be
langrijke taak in de Nederlandse samenle
ving. Het valt te betreuren dat niet nog meer
bedrijven gebruik maken van zijn diensten.
Zijn zij dat niet tegenover hun werknemers
verplicht? Deze vraag kan men des te na-
dukkelijker stellen, omdat de Arbeidsinspec
tie en de Sociale Verzekeringsbank ons op
grond van de 'bekende cijfers verzekerden,
dat het aantal bedrijfsongevallen in bedrij
ven die zijn aangesloten bij het Veiligheids
instituut, geringer is.
(Nadruk verboden)
aan mode onderhavig is. Hoe is dat moge
lijk als slechts de levensstijl van invloed op
de vorm was?
Omdat de verschillende soorten stoelen,
die we in het begin even tot eigen verras
sing uit de pen lieten vloeien, tevens ver
schillende manieren van zitten aangeven.
Niemand zit hetzelfde. De meeste mensen
liggen of hangen in een stoel.
Daarmee zijn we de moeilijkheid van de
ontwerpers op het spoor. Zij houden terdege
rekening met de mens, die is gezeten. Welke
stoel geeft een maximum aan zitgemak zon
der de lichaamsbouw en hierbij vooral on
ze ruggegraat te verwringen of te vermoei
en? Een stoel, die zo weinig mogelijk ruimte
in beslag neemt en nauwelijks gewicht heeft.
Die stoel zou bijna onzichtbaar moeten zijn.
Maar er is meer, ofschoon dat inderdaad
de fantasiestoel is, waar door de ontwerpers
naar wordt gezocht.Eenzittendlichaammoet
rusten en steun vinden. Het was de Zweedse
arts Akerblom, die zo'n twintig jaar gele
den ontdekte, dat we al eeuwen op de ver
keerde stoelen zaten. Want ons lichaam moet
op twee punten steun vinden. Onder het zit
vlak, maar dan in het verlengde van de wer
velkolom en in de rug, ter plaatse van de
lendenen.
En Akerblom gaf aan, dat de rugleuning
dus een knik naar binnen moet maken, wil
len we die steun in de lendenen ook krij
gen. Het zitvlak mag niet te hard, maar ze
ker ook niet te zacht zijn. Wordt aan deze
twee eisen niet voldaan, dan ontstaan rug
klachten. Men voelt zich na het zitten niet
uitgerust, wat toch wel de bedoeling was.
Een derde punt is de knieholte. Die moet
steunen, maar niet afgekneld worden. Daar
om moet het dijbeen, dat zwaar is, rusten
op het zitvlak en de voet moet staan. Het
onderbeen mag dus niet hangen en boven de
grond zweven. Dit zijn logische en simpele
feiten zult u zeggen, maar het verbazende is,
dat alleen de goede ontwerpers en fabri
kanten hiervan gebruik maken.
De ideale stoel! En een ideale stoel is niet
duur. Mag zelfs niet duur zijn. Maar u moet
er even naar uitkijken en u hoeft er dan
beslist niet voor te reizen! De ontwerpers
ervan hebben gedacht over het meest ge
bruikte voorwerp in het dagelijks leven.
We hebben u nu iets over de kunst van
het zitten verteld en over de eisen waar de
stoel aan moet voldoen, wilt u zeker zijn
van uw rust. Het heeft u misschien op een
idee gebracht, dat comfortabel zitten een
dagelijkse bezigheid kan worden, die geen
honderden guldens hoeft te kosten en die
overal te koop, maar niet altijd bij de eerste
de beste meubelzaak, die u binnengaat. Een
dagelijks terugkerende gebeurtenis, dat zit
ten, die belangrijk genoeg is om er even
voor te gaan zitten
Het zitcomfort van een moderne stoel
is groter dan van
een stoel van vroeger
