NOORD-BEVELANDS
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
Plouvicr heeft DE sehoenen
St. Anna ter Muiden
Kleine aannemers willen bouwen
Druk en uitgave: Drukkerij Markusse te Wissenkerke, Tel. no. 308f Giro 206882
Abonnementsprijs I 3.00 per jaar Franco per post f 7.50 Advertenties 8 cent per mm
Voor fouten in advertenties, per telefoon opgegeven, kunnen wij geen enkele verantwoordelijkheid dragen
No. 3155 Zaterdag 24 juli 1965 68e jaargang
standige politieke stunt. Alle waar is naar
zijn geld en het bouwen van goedkope
huizen is lijnrecht in strijd met de eis van
duurzaamheid en nog meer met die van
meer gevraagd comfort.
Genoeg slachtoffers.
Waarom wordt hier een groep onderne
mers gedwongen tot onjuiste calculatie-me
thoden in koppelverkoop? In de ene publi
catie eist de overheid van de ondernemers
dat zij goed moeten leren calculeren en in
de praktijk van haar bewind zou zij dat bij
een deel van het bedrijfsleven onmogelijk
maken.
Met integratie van het middenstandsbe-
leid heeft dit nog minder van doen, want in
sectoren van het bedrijfsleven waar de klei
ne man zijn brood dan nog wel kan ver
dienen zou men dit onmogelijk maken. De
structuurveranderingen in het economisch
leven eisen al voldoende slachtoffers. Hun
aantal behoeft door de regering niet kunst
matig te worden bevorderd.
Wij zijn van mening dat deze nadelige
beïnvloeding ook elders heeft plaats gehad.
Met name heeft de overheid na de oorlog
de winstmarges op voedingsmiddelen laag
gehouden om het loonniveau te kunnen
drukken. De gevolgen liggen voor ons. In de
sector van de voedingsmiddelen is in een be
trekkelijk gering aantal jaren zo ongeveer
een kwart van de zaken verdwenen. Wordt
nu dit kunstje in de bouwwereld toegepast?
Andere opdrachten.
Als de kleine aannemers geen woningwet
woningen kunnen bouwen tegen de prijzen
die de regering stelt, dan dient men deze
groep in de gelegenheid te stellen andere
huizen te bouwen, anders gaat er bouwcapa
citeit verloren en een aantal manuren even
eens.
Vervolgens juichen wij het toe, dat de
woningbouw voorrang krijgt, en dat de aan
nemers daar met de neus boven op worden
gedrukt. Toch schijnt zich ook in de bouw
Wij hebben een aardige
sortering
CAMERA'S
in alle prijzen
Foto Verschoore
Vlissingen - Goes - Kruiningen
een specialisatie te hebben voltrokken in die
zin dat een groep utiliteitsbouwers onge
schikt is voor woningbouw. Zij zijn er met
hun organisatie, outillage en beschikbare
mankracht niet op ingesteld. Willen zij over
stappen dan gaat dat langzaam, met grote
offers en verliezen, die niet verantwoord
zijn en waar niets tegenover staat.
Is dit onze volkshuisvestingsautoriteiten
niet bekend? De aannemers schreeuwen de
onrechtvaardigheid in dit opzicht van de da
ken. De overheid dient deze kritiek gefun
deerd te weerleggen of toe te geven dat de
omschakeling van het een op het ander veel
geld kost. Als die overschakeling door de
gemeenschap wordt afgedwongen, dan moet
de overheid daarvan de rekening betalen en
niet de zelfstandige ondernemer.
Scholen
Bovendien lijkt het ons dienstig dat een
aantal utiliteitsbouwers die toch geen of on
voldoende produktie in de woningbouw kun
nen maken, worden ingeschakeld voor de
bouw van scholen, gymnastieklokalen en an
dere bouwprojecten waarop wij in het be
lang van 's lands toekomstige economische
groei zitten te wachten.
Het is verheugend dat de bouwproduktie
stijgende is. Als het juist is dat, ondanks de
jongste maatregelen niettemin een hoeveel
heid bouwcapaciteit onbenut blijft, dan moe-,
ten er maatregelen worden getroffen om
daar een eind aan te maken. Met behoud of
verwerping van welke prijs dan ook. Wij
zouden haast zeggen tegen elke prijs.
Het gaat in het kader van 's lands belang
om het benutten van alle ondernemerscapa
citeit en mankracht in de bouwsector. Die
mag niet ten dele ongebruikt zijn omdat de
minister een conflict heeft met de aanne
merswereld. Bovendien is het onaanvaard
baar dat terwille van het politiek of econo
mische prestige van een bewindsman een
aantal kleine bedrijven in moeilijkheden of
nood wordt gebracht. Zelfs bij een bereik
baar getal woningen van 120.000 per jaar is
dit onaanvaardbaar.
(Nadruk verboden) drs. Mierlo
Unieke dorpsgemeenschap in Zeeland
Ergens in ons land ligt een plaatsje dat
qua vorm en architectuur zó uniek is, dat
het in zijn geheel onder toezicht van de
Rijksdienst voor de Monumentenzorg is ge
plaatst. Wanneer u met uw auto een bezoek
aan Brugge wilt brengen en de route over
Vlissingen wilt volgen, rijdt u dan eens niet
over de door wegwijzers aangeduide weg
over Aardenburg, maar kiest u een andere
route die naar Sluis leidt. Dan kunt u een
bezoek brengen aan het onder die gemeente
ressorterende Sint Anna ter Muiden, een
kleine nederzetting aan de voet van een
zware, massieve en stompe toren.
Het ligt vlak aan de grens, terzijde van de
verkeersweg die van Sluis naar Knokke
leidt. Het geraas van de auto's gaat er aan
voorbij; het laat het gehucht, dat een stil
groen plein als centrum 'heeft, ongemoeid.
De moderne tijd is hier nog niet doorge
drongen.
Heel dorp onder monumentenzorg.
Waarom is Sint Anna ter Muiaen in zijn
geheel onder toezicht van de Rijksdienst
voor de Monumentenzorg geplaatst?
De heer C. J.. A. C. Peeters, wetenschap
pelijk ambtenaar van deze dienst, vertelt:
„Er zijn in Nederland niet veel gave oude
dorpsbeelden meer, zodat des te dringen
der de noodzaak is enkele, dat wil zeggen de
beste, voor afbraak en verminking te behoe
den. Hier baat niet een enkel huisje te be
houden en te verzorgen, want de samen
stellende delen van het dorp zijn afzonder
lijk van zo bescheiden uiterlijk, dat zij ttis-
sc-n moderne bouwwerken tot niets ineen
schrompelen. Het gaat hier om het vasthou
den van de totaliteit, van het hele groeps
beeld, dat voor ons de betekenis krijgt van
een monument, een gedenkteken dat zicht
baar maakt welk ruimtelijk kader de mens
vroeger aan zijn gedragingen en ontmoetin
gen gaf".
Waren er al meer dorpen, die in hun ge
heel door Monumentenzorg onder haar hoe
de zijn genomen?
De heer Peeters: „Nee, in Sint Anna ter
Muiden hebben we er een begin mee ge
maakt. Wat we er doen? Wel, er wordt
meer geconsolideerd dan gerestaureerd, meer
opgeknapt dan herbouwd. Pannedaken en
goten worden hersteld, lelijke ramen ver
vangen door nieuwe met een betere roede
verdeling, metselwerk wordt ingeboet, enz.
Ogenschijnlijk kleine dingen, zult u zeggen,
maar daarvan hangt nu juist de zuiverheid
van het beeld af. Een vals kleuracccent, een
wanstaltig venster, kan het aanzicht versto
ren. De zorg om zulke wanklanken te voor
komen loont de moeite. Want Sint Anna ter
Muiden is een steeds meer gewaardeerd deel
van ons kunstbezit".
Kunstenaarsnest.
Oudere dorpelingen herinneren zich nog
de tijd, dat de bekende Vlaamse schrijver
Stijn Streuvels hier regelmatig te gast was.
Ook de dichter Willem de Mérode vond in
deze uiterste zuidwesthoek van ons land
rust en inspiratie. Hij wijdde aan het plaats
je een gedicht, beginnende met de volgende
strofen:
Nader met aandacht tot dit groene plein
Een kleine weide onder lage bomen.
Hier is de rust, zo jong en zo volkomen
Als lentewind en zonneschijn.
Maar ook nu nog hebben vele beeldende
kunstenaars en schrijvers er hun pied-a-terre.
Een van hen is de baron De Meester de Bet-
zenbroeck, een beeldhouwer en schilder uit
Brussel, die hier een atelier bezit. Met de
Nederlandse beroepsschilder Jan Buts, die
hier ook woont, houdt hij s zomers zijn ten
toonstellingen in het raadhuis.
„Turken"
Het Pittoreske groene plein, naast en te
genover het raadhuis, was in de middel
eeuwen het centrum van Mude, een van de
zeventien steden in het westen, die deel had
den aan de Vlaamse en Londense hanze.
Ook werd er handel op de Levant gedreven.
Die handel vindt zijn afspiegeling in het
trotse stadswapen, dat men boven de deur
van het raadhuis ziet en waarin de Turkse
halve maan een plaats heeft. „Daarom noe
men wij ons nog altijd „Turken" zegt land
bouwer V'.d. Vijver, die in Sint Anna ter
Muideri een boerderij drijft.
De historie van Mude is verbonden met de
zee. En dat is nu het merkwaardige, dat die
geschiedenis zo onwezenlijk doet lijken:
rondom Sint Anna ter Muiden liggen de
weiden en akkers van het polderland. De zee
weet men er ergens achter de verre horizon.
Men kan, als de wind er vandaan waait, haar
zilte adem ruiken. Maar dat is dan ook alles.
Uniek
Het Sint Anna ter Muiden van nu is een
kleine gemeenschap van landbouwers, ren
teniers en kunstenaars. Van het Mude uit
de middeleeuwen zagen wij alleen nog de
Het hele dorp bestaat uit monumenten
(Van onze economische medewerker)
Terwijl minister Bogaers zich op de borst
slaat omdat de bouwproductie in de achter
ons liggende jaren zo is toegenomen en het
vergunningstelsel ietsje is verruimd, blijft
er beroering in de bouwwereld tegen de zelf
de excellentie omdat een deel van de bouw
capaciteit onbenut blijft, met name bij de
kleine aannemers.
Er zijn eigenlijk twee hoofdproblemen.
Het eerste is opgesloten in het vergunnin
genbeleid van de bewindsman, dat scherp
gekritiseerd wordt door de kleine onderne
mers. Volgens deskundigen is uit een on
derzoek gebleken dat nog geen kwart van
de kleine bedrijven in 1965 opdrachten tot
het bouwen van woningen kan uitvoeren. De
capaciteit is aanwezig en de mankracht is
eveneens paraat. Slechts ontbreken de ver
gunningen, omdat de overheid van mening
zou zijn dat de kleine aannemers geen goed
kope woningbouw zou willen uitvoeren.
De aannemers zijn van mening dat er mo
gelijk voorkeur is voor het tot stand brengen
van betere bouw maar dat er zeker bereid
heid "bestaat om volgens het boekje van de
overheid te werken, mits er in dat boekje
•maar redelijke curveprijzen staan vermeld.
Koppelverkoop.
Om die curveprijzen draait de kern van
het conflict. De aannemers zijn van mening
dat de curveprijs teveel afgestemd is op de
bouw van grote aantallen woningen en zelfs
dan zijn ze nog te laag gesteld.
Dit blijkt uit de toegepaste methoden van
koppelverkoop. Er worden opdrachten ver
strekt voor grote aantallen woningwetwo
ningen tegen een verliesgevende prijs, die
dan weer moet worden goedgemaakt uit de
opbrengst van de premie- en vrije sectorwo
ningen, waarvoor tegelijk met het woning-
wetwoningenpakket een aantal goedkeurin
gen wordt afgegeven. Deze gedragslijn moet
ernstig worden afgekeurd.
Wil de overheid toezicht uitoefenen op de
prijzen, dan mogen deze toch nooit worden
afgestemd op het meest efficiënt werkende
bedrijf en zeker niet beneden de kostprijs.
Richtsnoer mag alleen zijn het gemiddeld
georganiseerde bedrijf.
Waarom
Daarmee laat men een groot deel van een
bedrijfstak de kosten dragen van de poli
tieke show van een bewindsman, die met
goedkope woningen voor de dag wil komen.
Overigens is daarbij evenmin ae vraag be
antwoord of die goedkope woningen van
zeer lage kwaliteit in onze tijd wel zo ge
wenst zijn als wordt gesuggereerd.
Waarom zijn wij eigenlijk bezig voor ons
nageslacht hutten te bouwen in plaats van
goede huizen? Waarom is het nodig dat bij
een algemeen gestegen levenspeil, op zijn
minst bij de minimum-loontrekkers, de hu
ren steeds geringer deel van het gemiddeld
bruto weekloon bedragen? In de tweede ka
mer der Staten Generaal is toch aangetoond
dat in 1958 de huren van de woningwetwo
ningen 15.6 procent van het gemiddeld ver
diende bruto-weekloon bedroegen en in 1963
slechts 13.7 procent.
Het leveren van een dergelijke prestatie
is niet anders dan een goedkope en onver
stompe rest van de kerktoren. Het plaatsje,
zoals het nu is, zal in de achttiende eeuw
zijn ontstaan. Een raadhuis en een aantal
van welstand getuigende woonhuizen verre
zen in pleinvorm naast de oude toren. Er
omheen liggen nog wat andere woningen
en landbouwbedrijven en het geheel vormt
een unieke woongemeenschap.
Zo uniek, dat zo vertellen enkele van
de ruim tweehonderd bewoners ons vele
renteniers hier zijn gaan wonen of de week
ends en de zomermaanden in1 Sint Anna ter
Muiden doorbrengen.
In de jaren onmiddellijk na de tweede
wereldoorlog is zelfs getracht van deze
plaats een trefpunt te maken voor jonge
mensen uit verschillende Europese landen.
Dit mooie initiatief is helaas niet gelukt.
Als de studenten uit Amsterdam, die hier
een tehuis hebben, eens een keer in Sint An
na willen logeren, is het hoofdzaak om dicht
bij Knokke te zijn en daar gezellig uit te
gaan
Zo leven in dit rustieke plaatsje, waar het
rumoer van onze tumultueuze wereld nog
niet is doorgedrongen, de mensen vredig met
en naast elkaar. Een van de bewoners ver
telt ons: „Er is niemand hier, die behoefte
heeft aan een druk contact. We groeten el
kaar, maken een praatje en gaan zo nu en
dan eens bij elkaar op bezoek. Maar elkaar
overlopen'nee, dat beslist niet.
Jan H. Oosterloo..
(Nadruk verboden).
De monumentale oude pomp is er slechts één enkel sprekend voorbeeld van
Ganzepoorfstraat 21, Tel. 6535 - GOES
