Hij ons in de Maan
schaduw over verloving
lotogralie
De mode van het
fietsen
en op de fiets
Wij
hebben
alles
voor de
Foto
Markusse
Wissenkerke
En niemand denkt erover ergens iets aan op te knappen
de Spaamdammerbuurt, in „de Pijp" en op
de eilanden heersen erbarmelijke woning
toestanden. Maar in de door Johnny Jordaan
en tante Leen zo uitbundig bezongen volks
buurt zijn deze toestanden het schrijnendst.
Toch laten sommige mensen zich hierdoor
niet afschrikken. In de Jordaan wonen tien
tallen artiesten en nog een veel groter aan
tal studenten in krotten. Jan de Boer, 3e
jaar psychologie, is in een onbewoonbaar
verklaarde woning in de Bloemstraat ge
kropen. „Ik blijf er tot oktober zitten, dan
moet ik er wel uit, want met de beste haard
krijg ik het hier niet meer warm. Ik zit nu
goedkoop want natuurlijk betaal ik geen
cent. Daar staat tegenover dat ik hiet lllë-
gaal zit en als ze me, op het spoor komen,
ik er subiet uitgezet wordt."
De portugese schilder Teixera, die zich
niet vrouw en kind op de Bloemgracht heeft
genesteld: „Een schilderachtige buurt. Prach
tige volkstypen vind je hier. Ik doe hier veel
inspiratie op."
Rijkdom en armoede vormen in de Jor
daan soms felle contrasten. Op enkele grach
ten zijn verschillende grote panden fraai
gerestaureerd. Daar wonen enkele vermo
gende mensen, onder wie verschillende dok
toren. Ook Jan Willem Hofstra, voor roman
lezers, radio-luisteraars en televisiekijkers
geen onbekende, woont hier sinds kort.
Op straat.
In de Jordaan wonen per 1 hectare grond
482 mensen, dat is ruim een derde boven
het gemiddelde in de rest van de stad. „Fij
ne, ontvankelijke mensen zijn het," zegt de
pastoor van de parochie aan de Rozen
gracht. „Welliswaar zijn hun woontoestanden
erbarmelijk, maar gedeelde smart is halve
smart. Juist omdat bijna iedereen in dezelf
de toestand verkeert, vindt men veel steun
bij elkaar. Bovendien zitten deze mensen,
vooral 's zomers, minder thuis dan waar ook
in Nederland."
Inderdaad speelt in de Jordaan het leven
zich voor een belangrijk deel op straat al.
Op de zonnige voorjaarsmiddag, dat wij de
ze buurt doorkruisten, hadden de vrouwen
wat stoelen buitengezet. Op de trottoirs werd
gebreid, er werden aardappels geschild, de
groente werd schoongemaakt en overal hing
de was te wapperen in de wind.
Op de pastorie vertelt men ons: „De halve
dag hangen de mensen uit het raam. Vroe
ger ook het grootste deel van de avond.
Maar tegenwoordig zie je 's avonds alle Jor-
daners bij het raam weglopen. Want dan
lokt de televisie
Aanpassing.
Vele Jordaners zijn, in weerwil van de
slechte woningtoestanden, zo gehecht aan
de buurt, dat zij node naar een andere wijk
zullen vertrekken.
„Maar in de Bijlmermeer kruipen we weer
bij elkaar," zegt een oude vrouw, die haar
hele leven in de buurt van de Westertoren
heeft gesleten. „We maken er een nieuwe
Jordaan van!"
Op de pastorie maakt men ons duidelijk,
dat de verhuizing van de Jordaners naar
andere wijken grote problemen met zich
mee brengt. „Het merendeel van de mensen
heeft een vrij laag inkomen. Maar doordat
zij een heel lage huur betalen 6.tot
8.kunnen zij zich toch het een en
ander permiteren. Komen zij in een andere
wijk te wonen, dan moeten zij soms vijfen
twintig procent van hun loon aan huur be
talen. Je ziet dat deze mensen zich in kor
te tijd in de nesten werken. Daarom zal met
name het maatschappelijk werk een belang
rijke ta&k te vervullen hebben om deze men
sen te helpen zich aan te passen aan de
nieuwe omstandigheden."
(Nadruk verboden)
Op 28. juni a.s. zal koningin Juliana, naar
algemeen wordt aangenomen, de verloving
van haar dochter prinses Beatrix met de heer
Claus von Amsberg officieel bekend maken.
In de afgelopen week is deze verloving in
Nederland het gesprek van de dag geweest.
De berichtgeving van de R.V.D. bleek we
derom erg voorzichtig en liet was mede deze
omzichtigheid, die allerlei geruchten ontke
tende. Hoewel een meerderheid van het Ne
derlandse volk vermoedelijk van oordeel is,
dat men Von Amsberg diens gedrag gedu
rende de oorlogsjaren moeilijk kan verwij
ten, omdat hij toen fijtelijk nog een kind
was, heeft een scherp kritiserende minder
heid via openlijke brieven en ingezonden
mededelingen toch een ietwat verzuurde
stemming gekweekt, die een schaduw werpt
over deze verloving.
Ofschoon weinig Nederlanders er bezwaar
Centrum voor Kraamzorg
van het Groene Kruis
voor Zuid- en Noord-Beveland
en Tholen te Goes
In de 'op 15 dezer gehouden goed be
zochte vergadering van het Algefneen Be
stuur van bovengenoemd Centrum herdacht
de voorzitter, dokter A. J. de Vos, het op
16 april j.l. overleden lid van het dagelijks
bestuur, de heer J. Burger te Wemeldinge.
Ook bracht hij dank aan de staf van het
bureau, die er voor zorgde, dat de zaken bij
het Centrum goed gaan, al was er helaas
een negatief saldo.
Het bestuur is er van overtuigd, dat de sa
larissen van de kraamverzorgsters nog ver
beterd dienen te worden. Aangezien de ta
rieven, die dit jaar nog weer verhoogd moes
ten worden, niet zoveel meer omhoog kun
nen, sprak hij de hoop uit, dat het Rijk, de
Provincie en de gemeenten voldoende zullen
subsidiëren om zonder tekort te kunnen slui
ten en om de kraamverzorgsters een rede
lijk salaris te kunnen betalen.
De secretaris, de heer A. de Lange, deelde
in zijn jaarverslag mee, dat de assistent leid
ster-docente, zuster Luteyn op haar ver
zoek eervol ontslag verkreeg en werd op
gevolgd door zuster Szaba.
Het jaar 1964 begon met 28 en eindigde
met 29 gediplomeerde kraamverzorgsters.
Op 1 januari 1964 waren er 15 leerlingen
in opleiding en op 31 december 11 leerlin
gen.
Het aantal kraam verzorgingen in 1964 be
droeg 898 (in 1963 800 en in 1962 794) en
het aantal verzorgingsdagen 8925 (in 1963
8150 en in 1962 8030). Het aantal inschrij
vingen in 1964 bedroeg 1000, een aantal,
dat nog nimmer bij het Centrum is bereikt.
Van deze 1000 moest er bijna 10 procent
door allerlei oorzaken worden afgevoerd.
De secretaris constateerde, dat het jaar
1964 bij het Centrum rekord-cijfers werden
geboekt en eindigde zijn verslag met de
wens uit te spreken, dat alle gemeentebe
sturen hun subsidie zoden optrekken tot
tenminste 2.per verzorgingsdag.
De heer A. de Lange werd vervolgens
tot lid van het dagelijks bestuur herkozen,
terwijl in de vacature van wijlen de heer
Burger werd voorzien door de benoeming
van mevrouw Munnink te Rilland-Bath.
De voorlopige exploitatie-rekening over
1964 sloot met een nadelig saldo van
3948.75.
De heer De Lange deed tenslotte enige
mededelingen over de opleiding van de
leerling-kraamverzorgsters uitgaande van het
Groene Kruis.
tegen maken dat ons land in de zomermaan
den wordt overstroomd door (goed betalen
de) Duitse toeristen, gaat een verloving van
onze prinses met een Duitser sommige Ne
derlanders toch te ver. Toch kan men deze
sentimentsbezwaren niet negeren, te meer
omdat de band van een volk met een rege
rend vorstenhuis ook primair een gevoels-
verband is.
De man die al deze reacties heeft ontke
tend, Claus von Amsberg zelf, heeft nog niet
kunnen spreken. Terecht is er van verschil
lende zijden betoogd, dat men niet eerder
kan oordelen dan wanneer men iets weet
van zijn standpunt ten aanzien van het ver
leden, zijn huidige instelling, zijn denkbeel
den over een aanpassing aan de Nederland
se omstandigheden. Pas dan kan men het
oordeel uitspreken, dat verschillende Ne
derlanders nu toch wel ietwat voorbarig
hebben kenbaar gemaakt.
Vooroordeel werpt helaas
Onbillijk.
Men kan zich trouwens niet aan de in
druk onttrekken, dat sommige Nederlanders
daarom zo vele bezwaren tegen deze verlo
ving hebben geuit, omdat zij de stille wens
koesteren dat prinses Margriet nog eens de
troon zal bestijgen. Deze Nederlanders ge
ven de voorkeur aan een landgenoot als
prins-gemaal van onze toekomstige koningin.
Hoewel men dit verlangen kan 'eerbiedigen,
is het toch wel erg onbillijk ten opzichte
van de huidige kroonprinses en haar ver
loofde.
De kritiek op deze verloving, ofschoon
meestal in milde bewoordingen vervat, be
tekent todh feitelijk een gebaar van achter
docht in de richting van prinses Beatrix. Wij
hebben haar in de afgelopen jaren leren
kennen als een jonge vrouw, die over een
scherp verstand, een helder oordeel en een
gezonde moraal beschikt. Het wil ons voor
komen, dat haar hart niet zou uitgaan naar
een man, die met hart en ziel achter de
praktijken van Hitier en zijn trawanten zou
staan. Daarvoor kent ieder de prinses toch
te goed.
Daarom betekent kritiek op deze verlo
ving in feite een gebaar van wantrouwen
ten aanzien van onze kroonprinses, welke
mooie woorden de „kriticasters" ook vinden
om dit te verhullen.
Decor van vochtige mensenpakhuizen
(van onze speciale verslaggever)
„Huizen worden er in Amsterdam bijna niet meer gebouwd, meneer, maar kortgeleden
werd hier in Mokum een Britse week gehouden. Toen kon er binnen een week een bun
galow van 20.000.gezet worden om een aantal hoge heren te ontvangen. Maar als wij
bij die hoge heren aankloppen, zeggen ze dat "we geduld moeten hebben en moeten wach
ten tot de huizen in de Bijlmermeer klaar zijn."
Deze woorden worden ons toegeroepen door een huisvrouw uit de Egelantiersstraat, ge
legen in het hart van de Amsterdamse Jordaan, waar erbarmelijke woningtoestanden heersen
De Jordaan, Nederlands meest bezongen stadswijkDecor van hoge grauwe huizen,
vochtige pakhuizen van mensen, waar de tand des tijds de stenen heeft aangetast, waar
het houtwerk vermolmd is, waar nog ibijna 30.000 mensen leven in toestanden, die men
in de welvaartsstaat, die Nederland heet te zijn, nauwelijks voor mogelijk had gehouden.
Hele gezinnen troffen wij hier aan met een woonruimte van 3 bij 3 meter, waar 's avonds
de kachel uit de kamer gehaald moet worden om plaats te maken voor een bed
Erbarmelijke woningtoestanden.
Een half jaar woont postbode Hans Schur-
man nu al met zijn jonge vrouw in de Nieu
we Leliestraat. „Ik kon niets anders krijgen"
zegt hij, „we waren wel gedwongen hier in
te trekken. De eerste drie jaar behoeven we
niet over een andere woning te denken. Dat
geldt voor alle jong getrouwde stellen. Toen
ik hier in trok, bleek het huis in feite on
bewoonbaar. Toevallig beschikte ik over e-
nig kapitaal en was het mij mogelijk twee
duizend gulden te besteden om het huis al
thans enigermate te fatsoeneren. Dat was
wel nodig ook, want toen ik de eerste de
beste keer naar het toilet toeging, zakte ik
meteen door de vloer.
Maar niet iedereen, die in de Jordaan
woont, kan 2000.besteden aan de res
tauratie van een vervallen huis. Mevrouw
Willems („zeg maar Jet"), 80 jaar en bijna
200 pond: „Als ik ''s avonds naar bed wil,
moet ik een heel smal, steil trapje op. Mijn
man moet me dan opheisen. Als we om 10
uur beginnen, lig ik om 11 uur in mijn bed.
Volkshuisvesting is anderhalf jaar bezig voor
een nieuwe woning in west. Wij moeten ge
duld hebben, zeggen ze."
Voor geen prijs.
Jan van der Wiel, dj,e met vrouw en vijf
kinderen een krot bewoont in de Gouds
bloemstraat, vertelt: „Over een week of vier
gaan we verhuizen. Wij hebben hier een
woonruimte van 3Va bij 3. Drie van de kin
deren slapen 's nachts bij mijn vrouw en
mij op de slaapkamer. Mijn vrouw is ten
slotte overspannen geworden. Pas nou de
psychiater er aan te pas kwam is er ineens
wèl een woning."
„Verklaar je gek en je bent zo weg," com
mentarieert buurman Klaas Staal, die in de
ze buurt een kapperszaak drijft in een bouw
vallig pand. „Op mijn ruit staat „haarver-
zorging" geschilderd," zegt Klaas. „Maar
brillantine behoef ik mijn klanten niet meer
over het hoofd te spuiten. Als ze de zaak
verlaten hebben ze al een hele lading kalk
op hun kop, want het plafond begeeft het
allang. Ook het dak lekt, zodat we een tijd
lang in de regen de klanten scheerden
Maar wie wil nog een dak in de Jordaan
repareren? Arie Vos, loodgieter in de Tuin
straat, vertelt: „Ik ga het dak niet op. Voor
geen prijs. Hoogstens ga ik met de trapleer
omhoog en smijt er vanaf de kant een kwak
teer op."
Illegaal.
Er zijn in Amsterdam 469 woningen on
bewoonbaar verklaard. De Jordaan is niet
de enige krottenwijk, in Amsterdam. Ook in
Wie nog maar kort bezitter is van een auto, zal er niet over peinzen zich anders dan moto
risch te verplaatsen. Voor hem heeft de fiets afgedaan. Maar de gewoonte-automobilisten,
van wie de vele klaagliederen bekend zijn over de „ellende vandaag de dag" in het verkeer
en op de altijd volle parkeerplaatsen, hebben de fiets opnieuw ontdekt. Ze gebruiken die
voor boodschappen' in de buurt, maar vooral als een frisse ontspanning bij een duidelijke
behoefte aan gezonde beweging. In Amerika is het fietsen de laatste jaren weer een po
pulaire sport onder de dames geworden! Heel lang geleden (zo omstreeks 1890) was dat
ook het geval en de mode was er toen als de kippen bij om de dames van toepasselijke
kleding te voorzien. Een rok tot even boven de enkels, de nauw sluitende blouson met
pofmouwen en een minuscuul hoedje waren de sensatie van dat jaar, want waar mo?sl Ijet
met de zede naar toe als de vrouwen zich zo in het openbaar gingen vertonen.
De tandem begon er in te komen, een voor jonge paartjes zeer aantrekkelijk vervoermiddel.
Nu waren de moeders er niet zo weg van als de dochters. Moeders pretenderen meer te
weten. Ze klaagden dan ook luidkeels over de gevaren waaraan hun jonge maagdekens
zich ongeweten blootstelden. Een tekenaar wist een oplossing tegen al te innig contact
tijdens het tandemrijden.
Tandems worden bijna niet meer gemaakt. Fietsen gelukkig nog wel en kleding vóór rij-
wielsport evenzeer. Het Nederlandse meisje (foto linksonder) wetende hoe koel het zomer
weer hier kan zijn, tooit zich met een katoenen „pulli" en een ruime broekrok van corduroy
(modellen Perry v.d. Kar). Haar Amerikaanse zuster pakt het luchtiger aan: een katoenen
pakje, waarvan het broekje heel kort moet zijn, en eert ruime, stola-achtige bolero, zijn voor
haar 's zomers al voldoende.
Niet alleen in Amsterdam huizen grote gezinnen in te kleine ruimten
