De balans van een oorlog
Tweede blad van het Noord-Bevelands Nieuws- en Advertentieblad d.d. 8 mei 1965 no. 3144
Predikbeurten
Burgerlijke stand
Rally Kortgene
Verkoop
bij inschrijving
het woonhuis
met schuur co erf
levert GOED
drukwerk
Na twintig jaren spreken de cijfers van de Tweede Wereldoorlog ons
nog in hoge mate aan.
In elk bedrijf, hetzij groot, hetzij klein,
wordt jaarlijks de balans opgemaakt. Er
wordt dan nagegaan hoeveel er is gekocht
en verkocht. Hoe groot de onkosten zijn ge
weest, en tenslotte komt er dan een getal
tevoorschijn, dat aangeeft of er winst is ge
maaktof verlies is geleden.
De cijfers maken het wel en wee uit van
al het doen en laten van de zakenman in
het afgelopen jaar.
Die cijferkolommen van een balans zijn
voor^ de lezer zo op het oog vrij „droge
kost". Maar tóch zijn zij veelzeggend. Zij
vertellen van inspanningen, van activiteiten,
van slapte en van tegenslag. Deze cijfers
leven. Zij geven onbarmhartig en onomwon
den weer, wat er is „omgegaan" in de zaak.
Kan er een balans van een oorlog worden
opgemaakt? Is er sprake van „verlies en
winst"? Of is een oorlog alleen maar ver
lies
Natuurlijk kan een oorlog in cijfers wor
den uitgedrukt. Maar meer dan bij welke
andere optelsom zullen hier de getallen
spreken: over leed en ontbering, over ver
nietiging en dood..Voor ons mensen, die
dit jaar herdenken, hoe de Tweede Wereld
oorlog twintig jaren geleden eindigde, zul
len de cijfers nog steeds zeer „welsprekend"
zijn.
De bestedingen.
Zoals in elk bedrijf speelt in een oorlog
het geld een zeer belangrijke rol. „Wie het
meeste geld heeft, wint de oorlog". „In de
oorlog kijkt men op geen cent". „De oorlog
heeft hem kapitalen opgeleverd". „Door de
oorlog ben ik straatarm gewordenDeze
vaak gehoorde zinnen geven wel het bewijs
van de hiervoren genoemde stelling. Men is
ook geneigd om te veronderstellen, dat de
regeringen, die oorlog voeren, alleen geld
uitgeven voor bewapening en vernietiging.
Met cijfers kan echter worden aangetoond,
dat dit niet altijd het geval is. De Ameri
kanen bijvoorbeeld hadden alleen al voor de
verzorging van hun troepen over zee 1537
schepen in de vaart. Hiermede werd meer
dan 100 miljoen ton aan goederen vervoerd
voor 7,5 miljoen soldaten. Maar de Ameri
kaanse soldaten werden dan ook prima ge
voed. Het z.g. C-rantsoen bestond uit: tien
soorten vlees, verder bonen, groenten, spa
ghetti, ham, eieren, rijst, kipAfwisse
ling genoeg dus. En in tegenstelling tot bij
voorbeeld het Duitse leger, waren de Ame
rikaanse en Britse soldaten tot het eind van
de oorlog zeer goed gekleed en bestand te
gen elk weertype en klimaat. Elke soldaat,
hetzij in Italië, hetzii vechtend op een zeer
ver af gelegen atol, kreeg met kerstmis zijn
kalkoenOntwikkeling en ontspanning
waren in handen van de „Welfare-service".
Deze dienst verzond per maand niet minder
dan vier miljoen boeken in alle richtingen.
Soldatenkranten en -tijdschriften werden in
miljoenenoplagen uitgegeven. Mobiele radio
stations brachten de troepen te velde popu
laire programma's. Eén miljoen soldaten
volgden cursussen. Duizenden kilometers
filmband werden door de projectoren van
geïmproviseerde bioscopen gedraaid
Ook de geneeskundige verzorging was pri
ma geregeld. De Amerikaanse hospitaaltroe
pen telden bijvoorbeeld 45.000 artsen, het
zelfde aantal verpleegsters en anderhalf mil
joen soldaten. Tengevolge van ziekten onder
de Amerikaanse soldaten stierf slechts
0,6 Moderne bestrijdingsmiddelen, zoals
het beroemde DDT en geneesmiddelen, zo
als bloedplasma en peniciline redden velen
van de dood.
Bovenmenselijke prestaties.
Uit bovengenoemde getallen zou men mis
schien een verkeerd beeld van de oorlog krij
genEr staat echter veel tegenover. Er
is van de soldaat veel geëist en niet alleen
van de soldaat, maar ook van de burger, van
de man en van de vrouw. Om aan deze eisen
te voldoen moest men niet alleen moed be
zitten, maar meer nog de wil om door te
zetten. Deze wil onbbrak niet bij het Engel
se volk, dat onder de bezielende leiding van
Winston Churchill bovenmenselijke presta
ties leverde.
De eerste maanden na Duinkerken was
Engeland de enige werkelijke tegenstander
van de As-mogendheden. Iedere man en ie
dere vrouw was hard nodig om juist in
die dagen de strijd vol te houden. Men
kan met recht zeggen, dat geheel Engeland
was gemobiliseerdNatuurlijk de dienst
plichtigen, maar ook de geleerden de
boerende arbeidersde mannen
en de vrouwen
Er werd gewerkt. De geleerden zorgden
voor nieuwe wapens: radar, asdic (voor pei
ling van onderzeeboten), benzinepijpleidin
gen onder de Noordzee, kunstmatige havens,
magnetische mijnen
De arbeiders maakten vliegtuigen, zeer
snelle, zoals de Spitfires en, in het laatste
oorlogsjaar, de straalvliegtuigen, de Gloster-
Meteors
In 1944 werkten 16 miljoen mannen en
vrouwen in de oorlogsindustrie. In het leger
dienden 4,5 miljoen soldaten, daaronder bij
voorbeeld bij de R.A.F. alleen al 182.000
vrouwen. Vrouwen werkten ook op het land,
van alle Engelse vrouwen tussen 18 en 40
jaar werkte 90 bij de boer
Hoewel er een werkweek was van 54 uur,
braken geen stakingen uit. In de oorlog was
er arbeidsvrede in Engeland.
In mei 1945 bezat de R.A.F. 92.000 vlieg
tuigen.
Ook de dominions en de koloniën deden
geducht mee. Om 'n enkel, voor ons land in
teressant voorbeeld te nemen: Canada. Dit
land had 700.000 man onder de wapenen en
bij de verschillende Canadese legeronderde
len waren 25.000 vrouwen ingedeeld.
Het totale aantal Britse divisies te velde
bedroeg op 1 januari 1945: 51. Het is over
bodig te zeggen, dat gedurende de gehele
oorlog de Britse Navy op vrijwel alle we
reldzeeën zeer actief was. Zo bracht de En
gelse marine niet minder dan 603 vijandelijke
onderzeeërs tot zinken.
Amerikaanse opzet.
Amerika, woedend over de laffe Japanse
overval op Pearl Harbour, aanvaardde de
oorlog met alle konsekwenties van dien.
Voorgegaan door president Roosevelt stelde
dit land zijn machtige industrie ter beschik
king van de oorlogvoering. Alles ging zo
efficiënt mogelijk. In 1943 werd 21,5 mil
joen ton scheepsruimte geproduceerd, waar
van 19 miljoen ton aan transportschepen.
Twee tot drie Libertyschepen verlieten, op
den duur, per dag de werf, kant en klaar
In september 1944 had Amerika 225.000
vliegtuigen en 70.000 tanks.
Bij een arbeidsweek van 40 tot 48 uur
en onder een betrekkelijke arbeidsrust werk
ten miljoenen in de industrie.
Zeventien miljoen vrouwen waren óf in
het leger óf in de fabriek óf op het land
werkzaam.
Op 1 januari 1945 waren 89 Amerikaanse
divisies bij de oorlog betrokken, tesamen
7.700.000 man tellend.
De Amerikaanse vloot was de machtigste
ter wereld. Deze bestond o.m. uit 11 slag
schepen, 23 vliegdekschepen, 12 zware en
29 lichte kruisers.
En passant werd in de oorlog volgens
de leen- en pachtwet voor 30 miljard dol
lar aan bondgenoten geleverd. Rusland b.v.
kreeg 9.000 vliegtuigen, 5.000 tanks, 225.000
auto's en enorme voorraden aan voeding,
kleding, munitie en grondstoffen, alles ver
scheept via de zeer gevaarlijke „Moermansk-
route" door de Noordelijke IJszee.
Russische cijfers niet bekend.
Over de prestaties van de Russen hebben
wij geen exacte gegevens; het zijn slechts
gissingen. Wél staat vast, dat het Russische
volk in de Tweede Wereldoorlog met zeer
veel vaderlandsliefde zijn groridgebied heeft
verdedigd en heroverd. Wij allen weten hoe
tenslotte Russische legers hard terugsloegen.
Het waren Russische soldaten, die Berlijn
veroverden
Men schat, dat het Sovjetleger in het voor
jaar van 1945 bestond uit een kleine 800 di
visies. Wanneer men aanneemt, dat elke Rus
sische divisie 8.000 man telde, dan stonden
aan het einde van de oorlog 6.400.000 Sov
jetsoldaten aan het front.
De verliezen.
Zoals bij iedere oorlog is er uiteindelijk
een verliezer en een overwinnaar. Zowel in
de Eerste als in de Tweede Wereldoorlog
hebben de geallieerden gewonnen en de
„centralen" of, zoals zij in de Tweede We
reldoorlog werden genoemd, de „As-mo-
gendheden", verloren. Maar in beide oorlo
gen heeft het woord overwinnaar een „wan
klank" gekregen. Laten we eens nagaan wat
het betekent om overwinnaar te zijn.
De oorlog kostte 322.000 Amerikaanse sol
daten het leven, 741.000 militairen werden
gewond
Het Britse rijk bracht in verhouding met
de bondgenoot Amerika wel zeer zware of
fers. 303.000 soldaten sneuvelden, ruim
60.000 burgers werden gedood, 30.000 man
van de koopvaardij vonden een graf in de
golven. De R.A.F. verloor 70.000 mpn. 13
miljoen Engelse huizen werden vernield, 4,5
miljoen beschadigd. De Canadezen verloren,
voor het merendeel bij de bevrijding vari
Nederland, 18.000 man. 55.000 Canadezen
raakten gewond.
Ook de Franse verliezen waren erg hoog.
1.125.369 Fransen werden door oorlogshan
delingen gedood
Ook ten aanzien van de verliezen ontbre
ken Russische cijfers. Generaal Zjoekow ver
telde eens aan Eisenhower: „Alleen al in de
bezette gebieden zijn zoveel burgers gedood,
dat wij niet in staat zijn het totaal bij bena
dering te schatten
Wij geloven de Russiche generaal....
En de verliezers?
Duitsland betreurt ruim vier miljoen do
den, vermisten en invaliden.
Japan verloor 1.219.000 soldaten, 240.000
werden invalide. De oorlog kostte aan bijna
een kwart miljoen Japanse burgers het le
ven. 1,3 miljoen burgers werden gewond.
(Hirosjima 80.000, Nagasaki 40.000 doden).
De gehele Japanse vloot ging ten onder.
Nederland,
En hoe hoog was de tol, die ons land be
taalde? 270.000 landgenoten maakten de be
vrijding niet mee als gevolg van de oorlogs
handelingen.
Van dit aantal werd het grootste gedeelte
het slachtoffer van Duitse terreur. Bij depor
tatie en in concentratiekampen stierven ruim
126.000 Nederlanders. 2800 verzetsstrijders
werden gefusileerd. 30.000 arbeiders werden
in Duitsland gedood. De hongerwinter en de
ondervoeding eisten 83.000 doden. 4600 mi
litairen sneuvelden. De koopvaardij verloor
1900 zeelieden, 270 militairen stierven in
krijgsgevangenschap. 20.400 burgers werden
tijdens bombardementen en gevechtshande
lingen gedood.
490 Nederlandse schepen gingen verloren.
In Nederlands Oost-Indië verloren 45.000
landgenoten het leven.
Bij de bevrijding van ons land sneuvelden
50.000 gealieerden.
En ondanks de „oorlogs"-uitvindingen, die
misschien op de debetzijde kunnen worden
geschreven: nieuwe geneesmiddelen, betere
bestrijdingsmethoden tegen allerlei kwalen,
nieuwe uitvindingen, gewijzigde -vaak be
tere o.a. arbeidsverhoudingen, verhoudin
gen tussen mensen onderling, geestelijke toe
nadering tussen de kerken
Ondanks we kunnen hier niet meer
van uitvindingen spreken verbeteringen,
welke het gevolg zijn van de oorlogkan
er niet van „winst" worden gesproken. Want
ook heeft dezelfde oorlog de mens ten
kwade veranderdverruwdharder
gemaakt.
Bovendien: op de creditzijde van de ba
lans staan „posten", welke nimmer kunnen
worden uitgewist, want zij zijn met bloed
geschreven
„Warschau Rotterdam Coventry
Auschwitz Bergen Belsen Javazee
Okinawa Lidicé Oradour Putten
Birmaspoorweg Normandië Staling-
rad Ardennen Hirosjima Nagasaki
(Nadruk verboden).
VAKER MINDER ETEN
SPAART HET HART
De eetgewoonten in de Nederlandse ge
zinnen lopen nogal uiteen. Niet weinig tal
rijk zijn de mannen en vrouwen, die voor
zij zich des morgens naar het werk begeven,
niet of nauwelijks ontbijten. Ook wil de
lunch et wel eens bij inschieten, maar dan
natuurlijk in die gevallen, waarin een ste
vig ontbijt het mogelijk maakt zich tussen
de middag met weinig of niets te vergenoe
gen. De avondmaaltijd intussen wordt ge
noten op een tijdstip, dat de arbeid achter
de rug is en meestal geen dringende zaken
de aandacht opeisen.
Het moge onwaarschijnlijk klinken, maar
volgens medische onderzoekingen, waar
van verslag wordt gedaan in de Britse „Lan
cet" wordt men dikker, naarmate men min
der malen per dag eet, en neemt de ont
vankelijkheden voor hartmoeilijkheden toe.
Beter is meer dan driemaal per dag te
eten, maar dan natuurlijk slechts weinig
voedsel per keer tot zich te nemen, (DIA).
RUIMTE-ONDERZOEK
LEIDDE TOT KOOKPAN
Toen het ruimtevaart-project in de
Verenigde Staten op gang kwam, zocht men
naar een materiaal dat plotselinge tempera
tuursverschillen goed kon verdragen. Dit
materiaal werd gevonden in een nieuw soort
glas, dat niet alleen stootvast mar tevens
grote temperatuurswisselingen kan door
staan. Dit glas werd door de fabrikanten
ook voor andere doeleinden beproefd en
men maakt er nu keukenpannen van. Deze
pannen werden zo'n succes dat men besloot,
ze ook in Nederland op de markt te bren
gen en wel onder de naam „Pyroflam".
De Pyroflampan is eigenlijk een vuur
vaste schotel, die zo van het gasfornuis op
de tafel kan worden gezet. Heeft u restjes
over van de vorige dag, dan kan de pan uit
de ijskast zo op de vlam of in de oven
worden gezet, zonder te worden bescha
digd. De fabrikant geeft trouwens een le
venslange garantie tegen beschadiging door
verhitting of afkoeling. De verstrooide huis
vrouw kan haar pan ook uren laten droog-
koken, zonder dat er iets aan de pan zelf
valt te bemerken. Ook wordt de pan niet
aangetast door zuren, zoals citroenzuur en
laat geen smaak na, na het bakken van uien
of andere gekruide gerechten. Een handig
afneembaar handvat zorgt ervoor dat u de
pan tevens als bakpan kan gebruiken.
(DIA).
AUSTRALIË PROFITEERT VAN
VLEESSCHAARSTE IN EUROPA
De schaarste aan rundvlees in Europa
heeft de Australische veehouderij geen wind
eieren gelegd. In 1964 werd de export van
vlees naar een aantal landen van Europa
(Groot Brittannië, Frankrijk, België, Neder
land, Duitsland, Italië en Griekenland) on
geveer verdrievoudigd, vergeleken met 1963.
De uitvoer naar deze bestemmingen be
droeg in 1963 55.000 ton en in 1964 bijna
162.000 ton. Het aandeel van Nederland in
deze invoer is te verwaarlozen. Hier te lan
de schijnen de hoge vleesprijzen het ver
werken van ondeugdelijk vlees van kada
vers en besmette dieren te stimuleren, ge
tuige een toenemend aantal publicaties in
de dagbladen. (DIA).
WATERSTANDEN
geldig voor
de noordkust
van
Noord-Beveland
Hoog
Laag
8 Zaterdag
8.03
1.02
20.33
13.47
9 Zondag
9.18
2.18
21.55
15.05
10 Maandag
10.42
3.46
23.00
16.27
11 Dinsdag
11.13
4.57
23.51
17.28
12 Woensdag
12.20
5.54
0.56
18.24
13 Donderdag
13.20
6.46
1.48
19.10
14 Vrijdag
14.04
7.32
2.32
19.49
voor zondag 9 mei 1965
Ned. Herv. Kerk Wissenkerke
10 en 2.30 uur ds. De Gelder.
Ned. Herv. Kerk Kamperland
10 en 2.30 uur ds. Van den
Ban.
Ned. Herv. Kerk Geersdijk
10 en 2.30 uur de heer Kraak.
Ned. Herv. Kerk Kats
10 en 2 uur ds. Visbeek.
Ned. Herv. Kerk Kortgene
10 uur ds. Willekes en 2.30
uur ds. Baars.
Ned. Herv. Kerk Colijnpslaat
10 en 2.30 uur ds. Dijkmeijer.
Geref. Kerk Wissenkerke
10 en 2.30 uur ds. Van der
Heiden.
Geref. Kerk Geersdijk
10.45 uur ds. Hoekstra van Le-
wedorp en 2.30 uur ds. Jansen
van Goes.
Geref. Kerk Colijnpslaat
10 en 5.30 uur ds. Van Rhee-
nén.
Geref. Kerk Kamperland
10 en 2.30 uur ds. Radder.
Geref. Gem. Kamperland
10, 2.30 en 6 uur leesdienst.
Geref. Gem. Colijnsplaat
10, 2 en 6 uur leesdienst.
Geref. Gem. Kortgene
Hedenavond, 8 mei, 7 uur ds.
H. van Gilst van Tricht.
10, 2.30 en 6 uur leesdienst.
Zondagdienst artsen
Dit weekend doen dienst dok
ter Van Arkel, tel. (01107) 3 18
en dokter Klein Wassink, tel.
(01199) 304, b.g.g. 008 bood
schappendienst.
KORTGENE:
Geboren: 2 april. Jacobus
Leendert, z.v. A. P. Kallewaard
en J. S. Augustijn. 14 april.
Cornelia Pieternella, d.v. R. J.
Schipper en A. van der Heijde.
15 april. Pieternella Lijdia, d.v.
B. M. van Goudswaard en T.P.
Schrier. 16 april. Christiaan
Tonny Matthijs, z.v. T. H. C.
van Arenthals en C. G. Haas
donk. 9 april. Sandra Ina Eli
sabeth, d.v. Z. C. van Damme
en J. I. M. van Hee.
Ondertrouwd: Geen.
Getrouwd: Geen.
Overleden: 5 april. Abraham
Visser, 74 jaar, echtgenoot van
J. Meulenberg. 9 april. Jaco
bus Gerrit Bakker, 83 jaar, we
duwnaar van M. D. de Lange.
11 april. Maria Anthonia Huij-
sers, 76 jaar, ongehuwd. 15 a-
pril. Adriaan Dingemanse, 71
jaar, echtgenoot van J. Bosse-
laar. 17 april. Catharina Maria
de Looff, 66 jaar, echtgenote
van D. Serier. 21 april. Pieter
nella van Damme, 79 jaar, we
duwe van P. J. van Oeveren.
23 april. Nella Korsuize, 64
jaar, echtgenote van A. A.
Hoogerheide. 24 april. Jacobus
Leendert Schrier, 76 jaar, echt
genoot van N. de Boo.
De jeugd van Kortgene heeft
op Bevrijdingsdag zijn hart
kunnen ophalen met een ori-
enteringsrally. Dat de rit lang
niet gemakkelijk was, bewees
het grote aantal strafpunten,
het hoogste aantal was 263.
Toch konden alle 79 deel
nemers de finish tijdig berei
ken, zodat allen geklasseerd
konden worden.
Na een gezellig variété-pro
gramma in „De Stadswijnkel-
der" volgde de uitslag:
Junioren: le prijs Marina
van der Linde, 2e prijs Sjaak
Koole, 3e prijs Marius van Oe
veren.
Senioren: le prijs Nico
Poortvliet, 2e prijs Joop de
Looff, 3e prijs Giel van der
Linde.
De heer en mevrouw
SMITS-VAN DER WERF
geven met blijdschap en
dankbaarheid kennis van
de geboorte van hun doch
tertje
Hubrina Dina
(We noemen haar Rianne).
Wissenkerke, 1 mei 1965.
Beatrixstraat 4.
Voor de zeer vele blijken
van medeleven, ons be
toond tijdens de ziekte en
na het overlijden van on
ze innig geliefde vrouw
moeder, behuwd- en
grootmoeder
Nella Hoogerheide
(geboren Korsuize),
betuigen wij onze harte
lijke dank.
In het bijzonder aan dok
ter Klein Wassink voor de
medische hulp en aan zus
ter Koster en zuster Van
Exel voor de goede verzor
ging-
Familie
A. A. Hoogerheide.
Colijnsplaat, mei 1965.
Namens wederzijdse ou
ders danken we u allen
hartelijk voor de belang
stelling voor en tijdens ons
huwelijk ondervonden.
Inzonderheid de autobe
zitters.
P. Huiszoon.
T. Huiszoon-
Zwemer.
Kamperland, mei 1965.
Algemene
kennisgeving
Heden werd vrij on
onverwacht van ons
weggenomen, onze
geliefde en zorgza
me vrouw, moeder,
behuwd-, groot- en
overgrootmoeder
Cornelia Wilhelmina
de Moor
(echtgenote van
Nicolaas
van der Maas),
in de ouderdom van
79 jaar.
Wissenkerke:
N. van der Maas.
Beek (L):
M. van der Maas-
Haarsma.
Wissenkerke:
L. van de Kreeke
van der Maas.
J. van de Kreeke.
Amsterdam:
F. van der Maas.
A. van der Maas-
Heillenberg.
Wissenkerke:
J. de Looff-
van der Maas.
F. de Looff.
Klein- en achter
kleinkinderen.
Wissenkerke,
3 mei 1965.
Dorpsdijk 122.
De begrafenis heeft
plaats gehad donder
dag 6 mei j.l., des na-
om 2 uur.
Notaris J. J. W. Klop te
Kortgene biedt namens de
erven van de heer Joh. van
der Maas te Wissenkerke
bij inschrijving te koop:
Voorstraat 4 te Wissenker
ke, groot plm. 1.92 are.
Ontruimd te aanvaarden
bij de betaling, een maand
na de gunning.
Bezichtiging zaterdag 15
mei van 2 tot 4 uur.
Briefjes in te leveren tot
en met 20 mei a.s. ten
kantore van voornoemde
notaris, alwaar nadere in
lichtingen verkrijgbaar
zijn.
Hiermede betuigen wij
onze oprechte dank voor
de vele blijken van mede
leven, die wij mochten
ontvangen na het plotse
ling overlijden van onze
geliefde man, vader, be
huwd- en grootvader
Adriaan Dingemanse.
Inzonderheid aan dokter
Janssen, zuster Luteijn en
de familie Van Oeveren.
Uit aller naam,
Wed. J. Dingemanse-
Bosselaar.
Kortgene, mei 1965.
DM W
Briefpapier, enveloppes, rekeningen, folders,
bijsluiters, programma's, declaraties, werk-
briefjes, bestelbonnen, kortom alles wat in een
zaak aan bedrukt papier nodig is. Wij komen
graag eens met u praten.