Uw werk
is ons werk
Dit
hebben
ook....
wij
De man die de
vitamine ontdekte
Tweede blad van het Noord-Bevelands Nieuws- en Advertentieblad d.d. 3 oktober 1964 no. 3114
Wereld-Raiffeisendag
3e donderdag van oktober
Donderdag 15 oktober a.s. wordt het feit
herdacht det F. W. Raiffeisen in 1849 zijn
eerste coöperatieve spaar- en kredietbank
stichtte.
Een grote gebeurtenis in het licht van
het toenmalig tijdsbeeld. Groot genoeg ook
om in de geschiedenis te blijven voortleven
als het werk van een onvergetelijke pionier.
Want uit de eerste bank van Raiffeisen zijn
in vele Janden in Europa en daarbuiten
Raiffeisenorganisaties met duizenden aan
gesloten banken gegroeid. In steden en stad
jes, dorpen en dorpjes zijn spaarbanken vol
gens het idee Raiffeisen gevestigd.
F. W. Raiffeisen burgemeester van het
Duitse dorpje Flammersveld (Westfalen)
was ambtsnalve gezagdrager, doch tevens
in zeer menselijke zin „burgervader". Een
onderscheiding die hem meer dan recht
matig toekwam om de nimmer aflatende
zorg en toewijding, die hij had voor de
minder-bedeelden in zijn gemeente. Hij be
ijverde zich het algemeen welzijn te bevor
deren en de armoede te bestrijden door de
noodlijdende bevolking naar draagkracht fi
nancieel bij te staan.
Hoewel het begin van de vorige eeuw
diverse aspecten vertoonde, die duidden op
een economische vooruitgang, heersten in
de streek waar Raiffeisen leefde en werkte
erbarmelijke toestanden.
Tengevolge van hongersnoden, misoog
sten en sociale ontreddering was de finan
ciële nood groot en de invloed van woe
keraars en geldschieters bracht menige
kleine ondernemer tot de bedelstaf.
Sociale voorzieningen van staatswege ter
bescherming en ondersteuning van de eco
nomisch zwakkeren bestonden nog niet.
Om de ergste nood te kunnen lenigen
riep Raiffeisen de hulp in van enige finan-
cieel-draagkrachtige bewoners van de ge
meente. Zijn doel was te komen tot de op
richting van een niet-commerciele coöpe
ratieve spaar- en kredietinstelling van waar
uit leningen tegen betrekkelijk lage rente
vergoedingen konden worden verstrekt aan
hulpbehoevende inwoners. Daarbij was zijn
eerste zorg, de op woekerwinsten beluste
geldschieters uit te schakelen.
Reeds eerder had Raiffeisen bewezen moe
dig en vasthoudend te zijn waar het hulp
vaardigheid "betrof. Daarmee had hij zich
veel sympathie verworven. Het kostte hem
dan ook weinig overredingskracht om en
thousiasme te vinden bij een aantal dorps-
notabelen, die bereid waren hem daadwer
kelijk te steunen in de vorm van spaar
gelden tegen rentevergoeding.
Op 1 december vond de officiële oprich
ting plaats. En deze eerste unieke bankin
stelling, waar niemand eigenbelang in zocht,
groeide uit tot een hechte instelling, waar
aanvankelijk velen toevlucht vonden in hun
financiële nood, doch waaruit spoedig ook
een stimulans groeide, die de gemeenschap
aanmoedigde tot sparen. Raiffeisen had iets
groots verricht! Hij had bewezen dat spaar
zaamheid tot grote dingen in staat stelt.
Overal in Duitsland vonden zijn denk
beelden weerklank en weldra breidden zij
zich uit tot ver over de grenzen. In Neder
land kwam de Raiffeisengedachte eind vo
rige eeuw tot werkelijkheid en is thans uit
gegroeid tot een Raiffeisenorganisatie met
meer dan duizend aangesloten banken en
bijkantoren. Het totaal aantal spaarders be
draagt momenteel ruim 1.750.000 met een
totaal aan ingelegde spaargelden van ruim
4.000.000.000.—
Over de gehele wereld wordt burgemees
ter Raiffeisen jaarlijks op de derde donder
dag van oktober herdacht. In ons land is
dit de „Raiffeisendag", die de laatste jaren
wegens grote belangstelling van nieuwe
spaarders uitgebreid is tot „Raiffeisen-spaar-
week" (de week van 12-17 oktober a.s.).
In Amerika vindt de herdenking plaats
op dezelfde datum met de „Credit Union
Day", waarbij het gebruikelijk is, dat de
President van de United States een speciale
boodschap uitgeeft.
Twijfel
Op 82-jarige leeftijd stierf onlangs in
München een arts, wiens naam weliswaar
niet wereldberoemd is geworden, maar die
toch door wetenschappelijk pionierswerk, de
ontdekking van de vitamine, ontuitwisbaar
de geschiedenis van de geneeskunde is in
gegaan.
Het is de jonge generatie nu nauwelijks
bekend, dat men ongeveer 50 jaar geleden
er nog niet het geringste idee van had, dat
onze voeding heel kleine, maar uiterst be
langrijke bestanddelen bevat, die voor de
opbouw van het menselijk organisme als
mede voor het behoud van onze gezondheid
van beslissende betekenis zijn. Ook het he
den ten dage in alle talen ingeburgerde
woord vitamine is nog niet ouder dan on
geveer 50 jaar. Het werd gevormd uit het
latijnse woord vita (leven), ongetwijfeld
met de bedoeling de grote betekenis van
deze stoffen te onderstrepen. Nu weten we
maar al te goed, welke ernstige, ja vaak do
delijke gevolgen gebrek aan vitaminen in
onze voeding kan hebben.
Heelkunde en chemie.
De geschiedenis van de ontdekking van
de vitamine behoort tot de interessantste
hoofstukken van de jongste geschiedenis der
geneeskunde en laat duidelijk zien, hoeveel
de moderne heelkunde aan de chemie te
danken heeft. Nog aan het begin van onze
eeuw waagde niemand het eraan te twijfe
len, dat onze voedingsmiddelen bestonden
uit eiwit, vet, koolhydraten en een paar
voerde tot wetenschappelijke triomf
mineralen en dat deze stoffen alleen maar
in voldoende hoeveelheden in onze voeding
aanwezig moesten zijn, om ons in leven en
goed gezond te houden. Alleen de toenma
lige 2S-jarige assistent van de Geneeskun
dige Kliniek in Giessen (west-Duitsland) dr.
Wilhelm Stepp, werd door twijfel geplaagd.
Hij had een bepaald vermoeden, dat er zich
naast eiwit, vet en koolhydraten nog andere
stoffen in ons voedsel moesten bevinden,
die voor de opbouw van de levende sub
stantie alsook voor de instandhouding van
onze gezondheid dringend nodig zijn. Hij
besloot daarom deze kwestie langs experi
mentele weg na te gaan.
Muizen en wittebrood.
De jonge onderzoeker onttrok aan het
hoofdvoedsel van witte muizen, in melk
gebakken wittebrood, alle in alcohol en
ether oplosbare stoffen en voerde de proef
dieren met dit theoretisch „minder voedza
me" brood.
Al na korte tijd bleek zijn veronderstelling
juist te zijn. De proefdieren verloren lang
zamerhand gewicht en stierven tenslotte
zonder uitzondering, hoewel zij wat hoe
veelheid betrof, voldoende voedsel hadden
gekregen. Daarop voegde hij langzaam de
onttrokken stoffen toe aan het voedsel van
andere dieren, die op dezelfde manier wer
den gevoed en het wonder geschiede:
de dieren herstelden zich weer spoedig en
al na bijvoeging van heel kleine hoeveel
heden. Het lag dus voor de hand, dat juist
die onbekende kwantitatief zo nietige be
standdelen van het witte brood, de waarde
volste voedingsstoffen moesten zijn.
Het eerste bericht over deze proeven pu
bliceerde Wilhelm Stepp in het jaar 1909.
Twee jaar later bevestigde de Engelse on
derzoeker G. F. Hopkins de juistheid van
de resuitaten en gevolgtrekkingen van zijn
Duitse collega. Hopkins was eveneens op
deze geheimzinnige uiterst belangrijke stof
fen gestoten, zij het dan ook langs een an
dere weg. Er gingen weliswaar nog enkele
jaren voorbij, eer er aan het bestaan van de
inmiddels als „vitamine" aangeduide stof
fen niet meer kon worden getwijfeld en het
onderzoekingsterrein aan de chemici werd
overgelaten, die er langzamerhand in slaag
den de vitaminen een voor een uit onze
voedingsmiddelen te isoleren. Nu behoort
de kennis over vitaminen tot de algemene
ontwikkeling. Er wordt echter slechts zel
den aan haar ontwikkelingsgeschiedenis en
in het bijzonder aan het pionierswerk van
dr. Wilhelm Stepp gedacht.
(Nadruk verboden).
Een draagbare Sesam open u
Voor de supermoderne Ali Baba is nu een
transistorapparaatje geconstrueerd waarmee
hij zijn garagedeuren op elke willekeurige
plaats in huis kan openen of sluiten.
Een in een plastic kastje gebouwd appa
raatje voor afstandsbediening geeft de ge
wenste impulsen aan het opening-mecha
nisme, dat op vrijwel alle soorten garage
deuren kan worden gemonteerd.
Een beveiliging zorgt ervoor dat het me
chanisme stopt, wanneer de beweging van
de deur door onverwachte obstakels zoals
bijv. kinderen of huisdieren wordt gehin
derd.
Men kan het transistorzendertje overal
meenemen en het wordt dus ook niet in de
auto gemonteerd, maar los daarin geplaatst,
wanneer men wegrijdt.
Terwijl u uw eitje oppeuzelt kunt u, als
het kistje naast uw bord staat, „alvast" de
garage openen. (DIA).
Omdat dit voor ons geen ijdele leuze is,
brengen wij u nu reeds in gedachte, dat over
enige tijd het winterseizoen voor de deur
staat.
Dat wil zeggen, dat u weer naamkaartjes gaat
schrijven, maar ook brieven en rekeningen.
Wij hebben voor uw (ons) werk echter tijd
nodig om dat perfect te verzorgen.
Wij vragen u: gaat u nu reeds uw voorraad
na om te zien of deze aanvulling behoeft.
Gaarne zullen wij er dan weer voor zorgen
dat uw (ons) werk op tijd klaar is en tot in
de puntjes verzorgd.
Bij voorbaat dank voor uw medewerking.
een buitengewoon mooie
collectie
voorleesboeken, Bijbelse
vertellingen, sprookjes
boeken
Geschikt voor jonge en oudere kinderen
Maar ook de ouders genieten ervan
Zie hiervoor de etalage van
BOEKHANDEL MARKIJSSE, WISSENKERKE
waar ook een aantal boeken
over en van Zeeland in staan
,,0nze clOillem
Kort na de bevrijding van ons
land, in 1945, werd de bewaking
van de Zuid- en Oostgrens van
ons land opnieuw opgedragen
aan het personeel van het Wa
pen der Koninklijke Marechaus
see.
Bij de controle op het ons land
binnenkomend en uitgaande ver
keer diende scherp te worden
gelet op personen wier aanhou
ding en berechting, in verband
met hun handelingen en misdra
gingen gedurende de Duitse be
zetting, door de Nederlandse
Overheid was bevolen.
De bewaking van bedoelde
doorlaatpost, die dag en nacht
gehandhaafd diende te worden,
eiste een vrij sterke personeels
bezetting.
Als gevolg van de chaotische
toestand waarin de Duitse be
zetting ons land had achterge
laten ontbrak het het personeel
aan het aller noodzakelijkste ter
uitoefening van de dienst. Aan
gezien ook niet over een schrijf
machine kon worden beschikt
en het merendeel der administra
tie in tweevoud diende te ge
schieden, werd gehoopt dat deze
tot het uiterste beperkt zou blij-
Die hoop zou ijdel blijken.
Daarover mogelijk later, even
als over de velerlei soorten aan
houdingen en de reactie daarop
van betrokkenen en geïnteres
seerden.
Voor de legering van het ruim
veertig man sterke marechaussee
personeel waren, wegens gemis
aan normale woonruimte, twee
totaal uitgewoonde houten ba
rakken ter beschikking gesteld,
waarin een overvloed aan mui
zen.
Eén der barakken werd inge
richt als slaapruimte voor het
personeel. De andere als dag
verblijf, met inbegrip van eet-
en wasgelegenheid, een ruimte
voor de te voeren administratie
terwijl nog een ruimte vrij ge
houden diende te worden voor
de inrichting van een keuken.
Het marechausseepersoneel
had n.l. zelf zorg te dragen voor
de bereiding van eigen voeding
en de verstrekking daarvan aan
aangehouden personen.
Met die bereiding werd een
reserve soldaat belast die. tege
lijk met de beide barakken en
een oud legervoertuig van de
toen in liquidatie zijnde grens
wacht was overgenomen. Deze
soldaat, die luisterde naar de
naam „WILLEM" was een ijve
rig en goedwillend mens, doch
zijn kookkunst reikte niet verder
dan tot het gaar pruttelen van
aardappelen, rode bieten, knol
len en wortelen.
Voor de bereiding en opdiening
daarvan miste hij elk gevoel en
goed bedoelde raadgevingen of
opmerkingen daarover accep
teerde hij met een Chinese lach.
Verandering ten goede werd
echter niet bereikt. Zulks was
begrijpelijk. De goede man had
nimmer „koken" geleerd en het
gebruik van een kookboek lag
hem niet.
Zout, veel zout was zijn geliefd
hulpmiddel bij de bereiding der
voeding.
De omstandigheden waaron
der de amateur kok leefde en
werkte waren ook niet bepaald
gunstig. Evenmin hygiënisch.
Meerdere van vele in de barak
ken huizende muizen hadden ook
bezit genomen van zijn domein
en leidden zijn aandacht af. Dat
deden ook de verhoren waar
aan de aangehouden personen
onderworpen werden en die
plaats vonden in de barak waar
„onze Willem" werkte.
Zijn afdeling was n.l. door een
laag houten beschot gescheiden
van de bureau en verhoor ruimte»
Willem toonde voor die verho
ren en de persoon die daaraan
onderworpen werd een grote,
doch vaak misplaatste en niet
gewenste belangstelling.
Zijn veelal niet gewassen hoofd
verscheen dan boven het hou
ten beschot en met een grijns
of hoofdgebaar trachtte hij van
zijn goed- of afkeuring blijk te
geven.
Dat medeleven zijnerzijds kon
niet geduld worden. Niet enkel
ter wille van de welvoegelijk-
heid doch mede omdat bij de
plotselinge verschijning van Wil-
lems hoofd rekening gehouden
diende te worden met een mo
gelijke nadelige beïnvloeding
van het verhoor als gevolg van
schrik.
Willem had een zwak voor
bier en bij een overmatig ge
bruik daarvan toonde hij zich
strijdlustig en overmoedig.
In zijn gewone doen was hij
een gewillig en goedmoedig
mens met gevoel voor humor en
de manier waarop hij lachte was
een verkwikking.
Na een verblijf van meer dan
drie volle jaren werden de ba
rakken verwisseld voor een naar
de eisen des tijds ingerichte ma
rechaussee-kazerne waarin een
modclkeuken met modern kook-
materiaal. Willem verhuisde
mee, doch het viel hem moeilijk
zich aan de gewijzigde omstan
digheden en 's feer aan te pas
sen. Hij verlangde naar het bur
gerleven en een burger baan.
Met medewerking en voor
spraak der marechaussee kwam
hij, als eenvoudig werkman, in
dienst van de gemeente.
Bij zijn vertrek daarheen verge
zelden hem de beste wensen met
handdruk van de zijde van het
marechausseepersoneel dat hij,
goed bedoeld, meer dan drie jaar
een kost voorzette die zwaar
verteerbaar was.
Zijn plaats werd ingenomen
door een in militair verband op
geleide beroepskok.
De houten barakken met bijbe-
horen werden gesloopt.
Bij een ontmoeting die jaren la
ter plaats vond toonde Willem
zich nog dezelfde. Alleen ouder.
Hij had zich intussen een gezin
gevormd. Zijn zwak voor bier
was gebleven doch zijn vrouw
bepaalde bij het gebruik daar
van de mate.
Hij vond voldoening in zijn
tegenwoordige werkkring en
zijn Chef was tevreden.
Eind goed, al goed. Herinne
ringen werden opgehaald.
Het verleden herleefde. De tijd
stond even stil. Het was goed.
A. Kramer.