boeken boeken boeken
Boekhandel Markusse Wissenkerke
Hangen of trouwen
Tweede blad van het Noord-Bevelands Nieuws- en advertentieblad d.d. 9 november 1963 no. 3168
Burgerlijke stand
KUNNEN DIAMANTEN KINDEREN KRIJGEN?
huisorgel
OCTERNO
uw
2 ha 31 a
best bouwland
Jeugdboeken - kinderboeken - romans
detectives - geschiedenis - klassiek
KEUS UIT MEER DAN 1000 TITELS
helpt u graag uw keus maken
Een reclasseringsmethode uit
vroeger jaren, volgens welke
een ter dood veroordeelde
gratie verkreeg, wanneer een
vrouw bereid was hem te
trouwen.
Vanaf het begin der mensheid zijn er ter
bescherming van de belangen der mensen
in de samenleving rechtsregels, krachtens
welke de overheid bepaalde gedragingen
verbiedt of gebiedt en aan de overtreding
van het verbod of gebod een bepaalde straf
verbindt. Hoe verder men in de geschiede
nis terug gaat, hoe zwaarder de straffen zijn,
welke werden opgelegd. De doodstraf was
beslist geen zeldzaamheid en werd zelfs op
gelegd bij vermogensdelicten, zoals diefstal,
roof, brandstichting en dergelijke en dus be
paald niet alleen bij moord of doodslag.
Gratie of verzachting van het vonnis werd
maar heel zelden verleend. De geschiedenis
verhaalt van een zekere Dirk Claaszoon, die
in 1441 werd veroordeeld tot de galg, het
geen een zeer eerloze straf betekende. Hij
kreeg gratie, dat wil zeggen, hij werd niet
opgehangen doch onthoofd
Toch werden er ook wel meer humane
veranderingen in een eenmaal uitgesproken
zwaar vonnis aangebracht, waaraan de idee
van reclassering ten grondslag lag. Zo ge
beurde het wel, dat een doodvonnis onge
daan werd gemaakt, wanneer een jong meis
je of een ongehuwde vrouw zich bereid ver
klaarde de veroordeelde tot man te nemen,
uiteraard met de bedoeling hem tot een or-
derlijker leven terug te brengen. Een en
kele maal verkreeg een veroordeelde vrouw
genade wanneer iemand haar tot echtgenote
nam.
In 1598 werd in Utrecht 'n jongeman van
krachtige lichaamsgesteldheid tot de strop
veroordeeld, omdat hij, gewoon geraakt in
slecht gezelschap te verkeren, allerlei ge
weldenarijen had gepleegd, waardoor hij de
strop had verdiend. Door toedoen van de
buurtbewoners verkreeg hij op het volgende
gratie. Nadat hij door de beul en diens hel
pers naar het schavot op het Vreeburg was
gevoerd, de ladder opgericht en de strop
gereed was, terwijl hij er zelf met gebonden
handen bij stond en de lijkzang werd aan
geheven, kwam een beeldschoon meisje van
18 jaar naar voren. Zij had zich met een
bloemenkrans getooid, zoals dit bij verloof
den gebruikelijk was, en vroeg voor hem
om gratie, met de bereidverklaring hem ter
stond te trouwen. Het omstaande volk drong
hierop ook zeer aan bij de autoriteiten, die
de executie moesten bijwonen, en..na het
zingen van een psalm voltrok de kerkvoogd
ter plaatse in het openbaar het huwelijk.
Te Venlo werd in 1562 Symon Slatema-
cher uit Krefeld wegens landloperij en paar
dendiefstal ter dood veroordeeld. Bij de aan
vang der executie trad een meisje voor het
Schepengerecht en verklaarde zich bereid de
veroordeelde te huwen en hem te helpen
zijn leven te beteren. Daarop besliste de
Schout niet direct, doch liet de beslissing
daarvan over aan het Hof van Gelderland.
In de nu nog bestaande brief, waarin het
Hof het verzoek inwilligde, werd verklaard,
dat genade zou worden verleend, mits het
meisje een eerbaar vrouwspersoon was en
de veroordeelde de beul schadeloos zou stel
len voor diens gederfde loon voor de afge
laste executie.
In 1572 werden een vader en een zoon
ter dood veroordeeld wegens deelneming
aan een aanval van de Watergeuzen op Gor-
kum. Toen de zoon na de vader het vonnis
zou ondergaan, trad eveneens een meisje op
om hem te „verbidden", hetgeen haar werd
toegestaan, waardoor zij hem met haar hu
welijksaanzoek het leven redde.
Toch werd niet altijd aan het verzoek ge
hoor gegeven. Zo mocht bijvoorbeeld de
vrouw niet het slachtoffer zijn geweest van
de veroordeelde bij bijvoorbeeld verkrach
ting, schaking of geweld. Ook mocht de
vrouw niet van verdachte zeden zijn.
Een vruchteloze poging wordt vermeld
uit Amsterdam in 1672, waar een viertal
Franse soldaten door de krijgsraad wegens
openbaar geweld werden veroordeeld om te
worden gehangen. Enige joffers, door me
delijden gedrongen, riepen voor hen clemen
tie in, doch hoewel de executie werd opge
schort, werden de schuldigen tenslotte toch
„gewipt".
Zo werd ook in 1583 het voornemen van
een vrouw verijdeld, die Vincent Claesz uit
Vreeland aan de hem opgelegde doodstraf
wilde onttrekken, doordat zij op last van
een tweetal raadsheren werd geweerd en de
veroordeelde, anderen ten exempel, met het
zwaard werd geëxecuteerd.
Er wordt ook melding gemaakt van een
geval van werkelijke galgenhumor, waarbij
de ter dood veroordeelde dief, trots een hu
welijksaanzoek, de beul verzocht zo spoedig
mogelijk de strop om zijn hals te werpen,
omdat hij de strop prefereerde boven het bij
zonder lelijke meisje, dat van deze huwelijks
kans gebruik wilde maken.
Deze bijzondere wijze van gratie werd ook
in verschillende andere landen toegepast.
Vaak werd daarvoor de toestemming vereist
van de ouders van de veroordeelde, zowel
als die van het meisje.
In onze tijd zien wij met bevreemding te
rug naar dergelijke in zwang zijnde rechts
gebruiken. Deze wijze van reclasseren was
wel een voor de overheid kosteloze proce
dure, doch bood slechts in enkele gevallen
en aan enkelen de gelegenheid tot daadwer
kelijk reclasseren, in tegenstelling tot de nu
gebruikelijke wijze, waarbij iedereen door
een geldelijke bijdrage kan medewerken aan
de heropvoeding van de gevallen medemens.
(Nadruk verboden).
Van het westen
naar het zuiden
Nieuwe „randstad"
in Limburg?
NNP In de komende jaren zal Neder
land steeds meer worden geconfronteerd met
een groeiende verstedelijking. Deze trek naar
de steden zal echter een geheel nieuw ge
zicht krijgen. Niet de grote huizenmassa's
met zo'n vijf- tot zeshonderdduizend inwo
ners zullen het belangrijkste woonmilieu
worden, maar de zogenaamde „stadsgewes
ten", concentraties van huizen, die weliswaar
dicht bij elkaar liggen, maar toch een eigen
karakter hebben. Kort geleden heeft de
nieuwe ^minister van volkshuisvesting en
bouwnijverheid, drs. P. C. W. M. Bogaers,
in Maastricht iets verteld over de op dit ter
rein te verwachten ontwikkelingen. Dat was
ter gelegenheid van de opening van de ten
toonstelling „Waarin wonen wij?"
Het is, aldus de minister, duidelijk, dac
wij in Nederland steeds sterker moeten den
ken aan een toekomstige ontwikkeling in de
richting van stadsgewesten dan van com
pacte steden. Nu al is er een „trek naar
buiten" waar te nemen, die ons wel wat te
zeggen moet hebben. Neen, deze uittocht
uit de grote steden is niet direct gericht op
de nog niet verstedelijkte provincie, maar
op de kleine stadskernen rond die grote ge
meenten. Het is nu de taak van de regering
om bij de toekomstige ontwikkeling te zor
gen, dat de woongebieden worden afgeba
kend, zodat de overgangen tussen stad en
land ook zonder hulp van stadsmuren
hun markante karakter blijven behouden, zo
zei minister Bogaers.
Op het ogenblik heeft Nederland twaalf
miljoen inwoners. Iedere zes jaren komt daar
één miljoen bij. Aan het eind van de eeuw
moeten wij dan ook rekening houden met
zo'n achttien tot twintig miljoen Nederlan
ders, die voor het merendeel hun toevlucht
in de steden zullen zoeken. Dit is vooral te
wijten aan een economische omschakeling.
De werkgelegenheid verschuift steeds meer
naar de industrie en de dienstverlening. Mi
nister Bogaers verwacht, dat aan het eind
van deze eeuw nog slechts drie procent van
onze beroepsbevolking in de landbouw een
hoofdberoep zal zoeken en vinden. De laat
ste jaren is dit percentage al sterk afgeno
men. Was het in 1930 nog 21 °/o, in 1960
was het nog slechts 11 In getallen uitge
drukt moet Nederland rond het jaar 2000
één miljoen agrarische en zeventien tot ne
gentien miljoen niet-agrarische inwoners
huisvesten. Daarvoor zullen onze steden
moeten worden gesaneerd en gereconstru
eerd. Geheel nieuwe stedelijke woonvormen
moeten worden geschapen voor een „nieu
we" stedelijke bevolking van rond acht mil
joen zielen.
Bij deze ontwikkeling zullen niet alle de
len van het land gelijk kunnen meedelen, zo
verwacht de bewindsman. In het Europa van
morgen zal de sterk geïndustrialiseerde smal
le strook tussen de Po-delta en de Rijnvlakte
het middelpunt blijven. Dit zal voor Neder
land betekenen, dat vooral ten zuiden van
de lijn Arnhem-Alkmaar de stedelijke be
volking zal toenemen. Voor de noordelijke
provincies zal de groei dus minder duidelijk
zijn. Rond de Rijndelta heeft zich een aan
tal bevolkingskernen gegroepeerd, die ge
zamenlijk al meer dan twintig miljoen be
woners hebben. De vaderlandse randstad is
de noordelijkste eenheid. Duitsland heeft het
Rijn-Ruhrcomplex en België een dicht be
volkt gebied in het zuiden, dat aansluit op
de noord-Franse agglomeraties. Deze ker
nen groeien alle naar elkaar toe. In het zui
den en midden van ons land is dat duide
lijk waar te nemen. Minister Bogaers ver
wacht dan ook, dat vooral het zuiden van
Nederland sterk zal groeien. Zelfs sprak de
minister over een tweede „randstad" met
rond de eeuwwisseling een bevolking van
vier tot zes miljoen. Het zou best kunnen
gebeuren, dat hier het nieuwe centrum van
het toekomstige Europa komt te liggen. Ten
slotte bestuurde Karei de Grote zijn rijk, dat
zich uitstrekte van Wenen tot de Atlanti
sche kust, ook vanuit deze omgeving, aldus
minister Bogaers.
(Nadruk verboden).
Kortgene
Geboren: 11 okt. Jacob, z.v. Leendert J.
de Looff en Anna J. Boot. 18 okt. Jan Leen
dert, z.v. Adriaan de Vos en Willemina J.
Wolse. 18 okt. Johannes Willem K., z.v. Jo
hannes A. Littooij en Annemarie Maris. 19
okt. Catharina Elisabeth, d.v. Dingenis J.
Christiaanse en Cornelia Westerweel.
Ondertrouwd: 3 okt. Aart Verhorst, 21 jr.
en Anna Hollestelle, 19 jr. 14 okt. Georges R.
H. Marliére, 19 jr. te Houdeng-Aimeries en
Maria Geelhoed, 20 jr. 18 okt. Willem
Boone, 24 jr. te Zuidelijke IJsselmeerpolder
en Adriana Dees, 21 jr. 24 okt. Jacob M. de
Regt, 24 jr. en Anna W. van Zwam, 22 jr.
te Arnhem. 25 okt. Lourus L. Lous, 23 jr. te
Wissenkerke en Paulina T. de Wit, 20 jr.
Getrouwd: 4 okt. Adriaan P. de Haze, 26
jr. te Wissenkerke en Corrie Groenleer, IS
jr. 10 okt. Willem van Rij, 22 jr. te Vlissin-
gen en Johanna M. Contant, 25 jr. 18 okt.
Aart Verhorst, 21 jr. en Anna Hollestelle, 19
jr. 18 okt. Adriaan P. van Dijke, 22 jr. en
Marjanny Vogelaar, 21 jr.
Overleden: 2 okt. Adriana C. Platschorre,
94 jr., gehuwd geweest met Pieter Verburg.
21 okt. Hugo A. Mol, 71 jr., echtgenoot van
Geertruida M. Tollenaar.
Wissenkerke
Geboren: 11 okt. te Goes: Jacobus Leen
dert Adriaan, z.v. A. K. de Jonge en J. P.
Geelhoed.
Ondertrouwd: geen.
Getrouwd: 11 okt. J. P. van Dalen, 27 jr.
te Tholen en C. L. Doeleman, 21 jr.
Overleden: 18 okt. C. Priester, 80 jr., we
duwnaar van S. C. Stokman. 25 okt. C. T.
Fortuin, 72 jr., weduwe van J. Dourleijn.
Koning der edelstenen niet langer alleen
edelsteen voor koningen.
Sinds mensenheugenis is de diamant één
van de meest begeerde voorwerpen op onze
aarde en talrijk zijn de legenden, die over
de diamant worden verteld. Hoe ongeloof
lijk het ook klinkt, nog tot in de 17e eeuw
dachten de mensen bijvoorbeeld, dat er man
nelijke en vrouwelijke diamanten waren en
er bestaan zelfs verslagen van ooggetuigen,
waarin het „huwelijk" van diamanten en de
geboorte van nakomelingen worden beschre
ven.
In het oude testament van de Bijbel wordt
verscheidene malen gezinspeeld op de waar
de en de hardheid van de diamant en in de
eerste eeuw van onze jaartelling schreef de
beroemde Romeinse natuur-historicus Plini-
us: „Het meest waardevolle voorwerp op
aarde is de diamant". In zijn tijd waren dia
manten zo kostbaar en zeldzaam, dat het be
zit ervan alleen was weggelegd voor keizers
en maharadja's. Plinius zelf schreef, dat „dia
manten alleen bekend waren aan koningen".
Het heeft zeker tot het midden van de 16e
eeuw geduurd, dat diamanten uitsluitend
werden gedragen door mannen van konink
lijke geboorte en dat zelfs de gaden van de
koninklijke heersers niet meer dan naar de
diamanten van haar echtgenoten mochten
kijken. In die tijd werden diamanten meei
begeerd vanwege de magische krachten,
welke aan deze edelsteen werden toegeschre
ven, dan om hun schoonheid.
Pas toen de kunst van het slijpen en po
lijsten tot ontwikkeling kwam, begon de op
komst van de diamant als vrouwelijk juweel.
Diamant is het hardste materiaal, dat op
onze aarde voorkomt en de steen kan alleen
maar worden geslepen met een andere dia
mant of met gereedschap, dat met diamant
poeder geïmpregneerd is.
Ruwe diamant ziet er uit als een onoog
lijke kiezel en doet in niets aan de spran
kelende edelsteen denken, zoals die in siera
den is verwerkt. Het is de kunst van de slij
per, die schoonheid schept uit de ruwe steen.
Het bewerken van de diamant vereist niet
alleen een hoge graad van vakmanschap,
maar ook veel geduld en uiterste nauwkeu
righeid.
De facetten van een diamant moeten na
melijk een zodanige hoek met elkaar maken,
dat het binnenvallende licht op zijn gunstigst
wordt teruggekaatst, zodat uit de oppervlak
te van de steen een flonkering van vurig
licht in duizend kleuren naar buiten schiet.
Tegenwoordig worden de meeste diamanten
geslepen als briljant. Bij dit slijpsel bestaat
de kleinste diamant nog uit 58 facetten
33 boven en 25 onder die alle precies een
voorgeschreven hoek met elkaar maken.
Waar komen diamanten vandaan?
Diamanten zijn een vorm van koolstof,
die miljoenen en miljoenen jaren geleden
bij het afkoelen van onze aarde onder ge
weldig hoge temperaturen en onvoorstelbaar
hoge druk werd gekristalliseerd.
Eén van de oudste bekende vindplaatsen
waren de beroemde Golcondamijnen in In
dia, welke nu echter al meer dan een eeuw
zijn uitgeput. Tegenwoordig komt verreweg
de meeste diamant uit Afrika. Ook in Rus
land zijn diamantmijnen.
Om één karaat diamant te winnen (één
karaat is een gewicht van Vs gram) moet de
arbeider 250 ton rots doen springen, verplet
teren en sorteren. Lang niet alle diamant is
echter geschikt voor siersteen. Driekwart van
alle uit de mijnen afkomstige diamanten is
bestemd voor industriële doeleinden. De in
dustriediamant neemt al jaren een voorname
plaats in bij de technische vooruitgang. Als
hardste van alle mineralen kan de diamant
met verbluffend gemak door de stevigste
rotsen of metalen snijden. Deze diamanten,
welke om hun onzuiverheid of misvormdheid
niet goed genoeg werden bevonden om te
worden verwerkt in sieraden, zijn onver
vangbaar in het proces van snijden, slijpen
of polijsten.
Al deze factoren in aanmerking genomen,
is het nauwelijks te verwonderen, dat dia
manten zo waardevol zijn. Maar gelukkig is
het niet meer zo als vroeger, dat diamanten
sieraden alleen zijn weggelegd voor de wel-
gestelden. Tegenwoordig kunnen ook de
minder met aardse goederen gezegende
vrouwen zich een ring met een diamantje
permitteren.
Een diamant blijft altijd, zijn glans ver
mindert nooit. Elke steen is uniek en heeft
een enigen persoonlijkheid. Aan de diamant
wordt de magische kracht toegeschreven, dat
hij de liefde tussen man en vrouw zou be
vorderen. Misschien is het daarom, dat het
in tal van landen de gewoonte is, dat de
jongen aan het meisje zijner dromen bij de
verloving een diamanten ring schenkt. De
diamant, de „koning der edelstenen", zal
door zijn schoonheid en zeldzaamheid de
mens altijd blijven boeien. De Hindoes heb
ben een spreekwoord, dat zegt: „Hij, die een
diamant koopt, koopt een stukje eeuwigheid"
(Nadruk verboden).
Skiën in Schotland
Waar nu nog de schapen grazen in de
Schotse Hooglanden zal men straks naar har
telust kunnen skiën. Het gebied van Brea-
mar, bekend om zijn wolprodukten, beslaat
acht hectaren en zal het centrum van het
Britse ski-toerisme worden.
Twee kabelsporen zullen de skiërs naar
de twee pistes brengen. Een baan van 200
meter lang en een hoogteverschil van vijftig
meter, is speciaal voor beginners. De twee
de, die 625 meter lang is en een hoogtever
schil heeft van 175 meter, slingert zich door
de bossen en is uiteraard meer geschikt voor
geoefende skiërs. Voor sneeuw wordt inge
staan, ook al mocht de natuur in gebreke
blijven.
Men heeft een aantal kunstsneeuw-machi
nes in Amerika laten vervaardigen, die door
middel van een mengsel van water en ge
perste lucht perfecte ski-sneeuw produceren.
Op deze manier is het mogelijk voor een
uitstekende besneeuwing te zorgen, terwijl
men, naar verkiezing, de sneeuw korrelig of
zwaar kan maken. Bovendien kan men het
ski-seizoen aanmerkelijk verlengen.
Dit nieuwe ski-oord zal 21 december offi
cieel in gebruik worden genomen. (DIA).
Elastische veters
Vele mensen hebben, om verschillende re
denen, moeilijkheden met het vastmaken van
schoenveters.
Kinderen, die nog geen knoop kunnen ma
ken, hartpatiënten die niet mogen en ouden
van dagen die niet meer kunnen bukken.
Voor hen is hier dé oplossing. Een Ameri
kaanse fabriek heeft nylon veters vervaar
digd, die elastisch zijn. Met deze veters kan
men de knoop leggen vóór men de schoen
aantrekt en deze dan net zo gemakkelijk
aan- en uitdoen als zijn pantoffels, aldus de
fabrikant. (DIA).
Verwarmde
handschoenen
Nu de natuur ons weer duidelijk laat mer
ken, dat de winter nabij is en de tempera
tuur dan ook allengs daalt, is het weer tijd
dat wij onze handschoenen tevoorschijn ha
len. Ofschoon deze niet zo aan de mode on
derhevig zijn als andere kledingsstukken, is
er dit jaar toch nieuws op dit gebied. Een
Amerikaanse fabriek heeft wanten ontwor
pen die elektrisch kunnen worden verwarmd.
Het geheim schuilt in twee batterijtjes van
ieder zes volt, die in een tasje met ritsslui
ting zijn opgeborgen. Hieruit gaan zeer dun
ne draadjes door de mouwen. Zij worden
met een drukknop-sluiting aan de wanten
bevestigd. Deze zijn van wol vervaardigd en
met nylon versterkt. Op deze manier kunnen
de handen de gehele dag warm blijven, maar
de prijs is nog om van te rillen: ongeveer 55
gulden. (DIA).
PREDIKBEURTEN
voor zondag 10 november 1963
Ned. Herv. Kerk Kortgene
li) uur ds. Van Boven en 2.30
uur ds. Lindeboom.
Ned. Herv. Kerk Kamperland
9.30 en 2.30 uur drs. Alb. van
den Ban.
Ned. Herv. Kerk Golijnsplaat
10 uur de heer Kraak eri 2.30
uur ds. Dijkmeijer, H. Doop.
Ned. Herv. Kerk Kats
10 uur ds. Visbeek en 2 uur ds.
L. J. C. Visbeek van Wijchen.
Ned. Herv. Kerk Wissenkerke
10 uur ds. Van Liere van Wol-
faartsdijk, dankstond voor het
gewas en 2.30 uur ds. Visbeek.
Ned. Herv. Kerk Geersdijk
10 uur ds. Dijkmeijer bed. H.
Avondmaal en 2.30 uur de heer
Kraak, dankzegging.
Geref. Kerk Wissenkerke
10 en 2.30 uur ds. Kersten van
Rotterdam.
Geref. JKcrk Kamperland
9.30 en 2.30 uur ds. Radder.
Geref. Kerk Geersdijk
10 en 2.30 uur ds. Van Aller.
Geref. Kerk Colijnsplaat
10 en 5.30 uur ds. Van Rhee-
nen.
Geref. Gem. Kamperland
9.30, 2.30 en 6 uur leesdienst.
Donderdag 14 nov. 7.30 uur
ds. W. Suijker van Krabben-
dijke.
Geref. Gem. Kortgene
10, 2.30 en 6 uur leesdienst.
Maandag 11 november 7.15
uur ds. Chr. van Dam uit Rot
terdam.
R.K. Kerk Banjaard
H. Missen (op zondag) 8 uur
in Duinlust en 9.30 uur in De
Banjaard, Fazantenlaan 11.
Zondagdienst artsen
Dit weekend doen dienst dok
ter 'tHart, tel. (01107) 3 38
en dokter Klein Wassink, tel.
(01199) 3 04.
Slagerij Verburg
biedt u a.s. dinsdag
750 gram runderlappen
1 pakje rundvet
voor slechts f 4.
Iedere donderdag
gehaktdag
f 1.25 per 500 gram
Zaterdag
100 gram ham
100 gram gebraden gehakt
samen f 1.10
Wegens verbouwing
nog steeds winkel
in het slachthuis
A. A. VERBURG
Kaaistraat 19,
Telefoon 3 04
Kortgene
Te koop:
goed onderhouden
merk „Liebig"
13 registers
Te bevragen Hoofdstraat
128, Kortgene, tel. 3 64.
MAATCORSET
Zitting te KORTGENE dins
dag 12 nov. tussen 2 5
uur hotel „De Korenbeurs"
BIJ INSCHRIJVING
TE KOOP:
dicht bij het dorp Kats, in
de L.A. polder, direct te
aanvaarden. Kosten koper.
Aanwijs en verdere in
lichtingen op 12 nov. a.s.
van 10 tot 11.30 uur in
„Het Wapen van Kats" te
Kats.
Inschrijvingsbiljetten in
te leveren vóór 19 novem
ber a.s. bij G. HEIJBOER,
oud-deurw., 's-Gravenpol-
derseweg 8 te Goes, al
waar nadere inlichtingen
verkrijgbaar zijn. Telefoon
(01100) 62 30.
