NOORD-BEVELANDS
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
De kibboetz
heeft DE schoenen
F. FLIPSE
JOH. i JULIANUS
Jac. de Bruyn
mmvrnsT
In voorraad:
Nevada uw breiwol
No. 3107
Zaterdag 1 september 1962
66e jaargang
7
Druk en uitgave: Drukkerij Markusse te Wissenkerke, Tel. no. 308, Giro 32622
Abonnementsprijs f 2.50 per jaar Franco per post 5.25 Advertenties 6 cent per mm
Er bestaan in Israël landbouw
kolonies, die naar bestuur en or
ganisatie veel overeenkomst verto
nen met die van de kolchozy in
Rusland. Zulk een agrarische ne
derzetting heet in het hebreeuws
kibboetz (meervoud: kibboetzim),
hetgeen groep of gemeenschap be
tekent. In officiële Israëlische pu-
blikaties wordt onder het woord
kibboetz verstaan een coöpera
tieve landbouwkolonie, dorpsge
meenschap of nederzetting. De
leden van een kibboetz noemt
men kibboetzniks. In tegenstelling
tot de Russische collectieve land
bouwbedrijven behoort de grond
van de kibboetz niet aan de staat
en is er van enigerlei politieke
dwang geen sprake. Reeds lang
voor de eerste wereldoorlog leef
de er bij vele Israëlieten het ver
langen naar een eigen tehuis, een
sterke drang naar het oude land
aan de Jordaan. Dit streven werd
gebundeld en gepropageerd door
het „Nationale Joodse Fonds", dat
in 1902 overging tot het aanko
pen van grond in Palestina. Enige
jaren later, in 1909, werd door een
groepje jonge Joodse, uit Oost-
Europa afkomstige immigranten
aan de oever van het Tibériade-
meer de eerste kibboetz gesticht.
Het terrein, voor een beschamend
hoge prijs gekocht van een Per
zisch landeigenaar, bestond hoofd
zakelijk uit stinkende moerassen.
De pasgekochte grond lag in een
streek, die algemeen bekend stond
als „de hoek van de dood". Deze
sinistere benaming was geenszins
overdreven, want het gebied we
melde van de malariamuskieten.
De jeugdige pioniers waren echter
vastbesloten op deze troosteloze
plaats hun bestaan op te bouwen.
Aan zware lichamelijke arbeid
waren de jongelui, afkomstig uit
gegoede burgerfamilies, niet ge
wend. Ziekten en materiaalgebrek
stelden aan hun moreel de hoog
ste eisen. De tegenslagen schenen
in het begin schier onoverkome
lijk, doch verbeten hielden zij vol
en stichtten hun kibboetz, die zij
Degania (korenbloem) noemden.
Door het ten uitvoer brengen van
deze daad trad het kordate groep
je kolonisten onbewust in de his
torie, want zij schiepen een nieuw
soort samenleving, die later onmis
kenbaar haar stempel zou drukken
op het nieuwe Israël.
Pure democratie.
Het bestuur van een kibboetz
handelt naar de wensen van de
grote meerderheid. Alle belang
rijke zaken worden eerst aan de
leden voorgelegd en door het hou
den van een stemming wordt dan
bepaald of het een en ander ten
uitvoer gebracht zal worden of
niet. De kibboetzleider wordt bij
gestaan door een raad, die vervol
gens weer advies ontvangt van di
verse sub-raden. Het hoofd van
een kibboetz kan steeds slechts
voor één jaar zijn functie bekle
den. Zich opnieuw kandidaat stel
len is alleen mogelijk het jaar
daaropvolgend. Tussentijdse ont
heffing kan worden toegepast.
Het financiële bestuur wisselt om
het kwartaal, herplaatsing in deze
functie kan plaatshebben ook
weer na stemming na verloop
van negen maanden. De kasboe
ken zijn voor een ieder ter inzage.
In elke kibboetz zijn een klach
ten en een ideeënbus. Deze bus
sen worden een maal per week in
het openbaar geledigd en de in
houd wordt dan voorgelezen en
1 :esproken.
De kibboetz is in wezen een a-
grarische onderneming, maar niet
alle aangeslotenen ervan zijn land
bouwers. Men streeft er zoveel
mogeÜjk naar zichzelf te bedrui-
(Landbouw/kolonie
in Israël)
pen. Een kibboetz beschikt daar
om ook over een schoenmakerij,
bakkerij, kleermakerij en diverse
andere nijverheidsinrichtingen.
Kleine kibboetzgemeénschappen,
die niet beschikken over genoem
de vestigingen, worden in deze
voorzien door de grotere onder
nemingen. De agricultuur is ech
ter de voornaamste bestaansbron
en daaraan zijn alle andere werk
zaamheden en diensten onderge
schikt gemaakt. Al mocht de kib-
boetz-schoenlapper het nog zo
druk hebben, nu en dan zal hij
zijn leest in de steek moeten la
ten om een handje te helpen bij
de landbouwwerkzaamheden. Dit
geldt tevens voor de hoofdarbei
ders: boekhouders, onderwijzers
enzovoort.
De kibboetzniks eisen nimmer
loonsverhoging. En wel om de
simpele reden, dat er geen lonen
worden verstrekt. Directe belo
ning in natura is gering, daar de
vruchten des velds voor het me
rendeel gezamenlijk worden ge
nuttigd. Men eet namelijk ge
meenschappelijk in eetzalen en al
len ontvangen hetzelfde voedsel.
Het hoofd van de onderneming
verdient dus evenveel als de jong
ste medewerker. Productie-over
schotten worden verkocht en het
daarvoor ontvangen geld ten nut
te gemaakt aan bedrijf en gemeen
schap. In de meeste kibboetzim
worden kinderen vanaf drie jaar
bezig gehouden door kinderver
zorgsters. Gehuwde vrouwen wer
ken op het land of in de diverse
service-inrichtingen. De dagar-
beidsduur is niet strikt vastgesteld.
\oor een agrarisch bedrijf blijkt
dat ook vaak onmogelijk. Men
kent geen pensioengerechtigde
leeftijd; iedereen werkt zolang
zijn krachten hem daartoe in staat
stellen. De kibboetzoudjes gevoe
len zichzelf overigens niet als een
sta-in-de-weg, want door het ver
richten van diverse nuttige werk
zaamheden, zoals kleding herstel
len voor de vrijgezellen, het bin
den van boeken en dergelijke, blij
ven zij min of meer aan het ar
beidsproces deelnemen.
Grote invloed.
Heden ten dage telt men in Is
raël 224 kibboetzim met in totaal
meer dan 112.000 inwoners. Voor
een nationale bevolkingssterkte
van circa 2,2 miljoen zielen is dat
een aanzienlijk aantal. Gezien dit
feit valt het licht te begrijpen, dat
de kibboetzim voor het merendeel
voorzien in 's lands landbouwpro
ductie.
De invloed van de kibboetz
blijft evenwel niet uitsluitend be
perkt tot de agrarische sector, aan
gezien verscheidene leden, na ja
renlang in zulk een samenleving
vertoefd te hebben, later soms be
langrijke posten bekleden bij de
overheid of in het bedrijfsleven.
Dat wil niet zeggen, dat zij de
kibboetz vaarwel hebben gezegd,
want velen van hen blijven de
kibboetzbevolking daadwerkelijk
steunen door in hun vrije tijd al
daar te werken of te instrueren.
Mordekhaï Bentov, minister van
dc nationale uitrusting, onder an
dere,is nog steeds lid van de kib
boetz Michmar Haemek. Tevens
zijn vele bekende Israëlische ar-
tisten lid van een kibboetzorgani-
satie.
Elke kibboetz heeft een lagere
school en twee, drie of meer kib
boetzim beschikken over een
voortgezette onderwijsinrichting
Een modern ingericht kibboetz-
lyceum is gevestigd in de Houleh-
Vallei. Een voornaam streefpunt
van kibboetzniks is het vormen
van een cultureel hoogstaande a-
grarische samenleving. Zij zijn
waarschijnlijk de meest ontwik
kelde landbouwers ter wereld.
Men beschikt over wetenschappe
lijke bibliotheken, laboratoria, als
mede over een vrij groot aantal e-
minente leerkrachten, die voor
dien doceerden aan Europese en
Amerikaanse universiteiten, doch
nu, na overdag op het veld ge
werkt te hebben, avondonderwijs
geven aan de kibboetzniks.
Het spreekt vanzelf, dat niet ie
dereen zomaar geschikt is voor
deze bijzondere samenleving. Er
w ordt daarom streng geselecteerd.
De kandidaten werken een jaar op
proef, is het proefjaar verstreken,
dan wordt bij stemming beslist
of hij of zij kan blijven of verzocht
wordt te vertrekken. Nieuwe, of
ficieel aangenomen leden zijn ver
plicht al hun financiële bezit
ook wat elders is gestort aan
de gemeenschappelijke kas af te
staan.
Gezonde maatschappij.
De kibboetzniks zijn ware ide
alisten, die hun levenswijze heb
ben gebaseerd op het immer slui
merende menselijke verlangen
naar een vreedzaam samenwerken,
de gemeenschap. Zij leven en wer
ken als één grote familie. Elk
lid schenkt aan de gemeenschap
zijn bekwaamheid, zijn talent en
zijn energie. Anderzijds geeft de
genieenschap hem de nodige le
vensbehoeften. Welvaart acht men
noodzakelijk, rijkdom verderfelijk
en nutteloos. Men leeft met el
kaar zonder sociale, economische
of politieke verschillen. Er is zo
goed als geen geld in omloop.
Men heeft het ook niet nodig,
want er is niets te koop. Ieder
een, ongeacht ras of afkomst,
Jood of niet-Jood, kan zich bij
een kibboetzgemeenschap aan
sluiten. Dienaangaande zij opge
merkt, dat er ook Arabieren, die
bekend staan om hun felle Joden
haat, tot de kibboetzim zijn toe
getreden. Maar dit zijn toch wel
exceptionele gevallen!
Deze vreedzame maatschappij
waarin noch haat noch nijd te
bespeuren valt, doet voor de bui
tenstaander weldadig aan. Er is
geen gejakker en getrap om bo
ven zijn naaste uit te komen. Men
heeft er geen zenuw- of geestes
zieken en evenmin alcoholmisère
of zedenmisdrijven. Een politie
macht is in de kibboetzim, waar
van sommige over de duizend in
woners hebben, niet aanwezig.
Gedurende de drie en vijftig jaren,
dat deze nederzettingen reeds be
staan, is er één moord gepleegd.
Motief: minnenijd.Het aan
tal diefstallen bedroeg drie.
Geen deur is daarom gegrendeld,
•geen raam gesloten. Kwajongens
ravotten en joelen, doch laffe no
zemstreken halen zij niet uit. Men
sluit geen verzekeringen en even
min kent men er het werkloos
heidsprobleem. Het is een vreed
zame, harmonisch samenwerken
de maatschappij, temidden van
een haatdragende en woelige we
reld.
De kinderen Israëls stammen
van een particulier volk, dat, zo
als zij zelf zeggen, door God uit
verkoren is. Welke bedenkingen
men hierover ook moge hebben,
het is een onbestwistbaar feit,
dat de Israëlieten, zowel in de
oudere als in de jongste geschie
denis een bijzondere plaats onder
de naties innemen. Heel hun his
torie is doordrenkt met bloed en
tranen, blijkt één lange lijdens
weg te zijn; het wegtrekken uit
Egypte onder Mozes, de balling
schap in Babylonië, de verjaging
uit Palestina na de val van Je
ruzalem, het vernederend verblijf
in ghetto's gedurende de Middel
eeuwen, de onmenselijke progroms
in later tijd in Centraal- en Oost-
Europa, de wrede uitroeiing door
de nazi'sen nog is het niet
zeker, dat deze eeuwendurende
tragedie nu eindelijk ten einde is,
daar het anti-semietisme nog
geenszins tot het verleden be
hoort. Wie oren heeft om te ho
ren, die hore! Er wordt te pas en
te onpas gesproken over „Joden
streken", maar wat dan te denken
van de streken, welke worden uit
gehaald door handlangers van an-
WISSENKERKE
Langeviele 30-34
Middelburg
J. de B. heeft 't
Ganzepoortstraat 21, Tel. 6535 - GOES
GRRUENSTR 18 MIDDELBURG
ZIE ETRLRGE ZUSTERSTRAAT
dere godsdiensten? waarom al die
haat en verachting jegens de Jo
den? Omdat velen van hen mis
schien begaafder en intelligenter
zijn dan sommige leden van an
dere volken of, vanuit christelijk
standpunt bezien, omdat zij het
evangelie niet hebben aanvaard?
Wie zal het zeggen? Hoe het ook
zij: de meeste Joden zijn buiten
gewoon energiek en beschikken
over een opmerkelijke scheppings
kracht. Het nieuwe Israël èn de
kibboetzim bewijzen dit op over
tuigende wijze.
(Nadruk verboden).
(Advertentie)
Openbare Lagere School
Maandag 3 september a.s. gaat
de school weer beginnen. De
vakantie is voorbij, de kinderen
zitten weer in de schoolbank, de
onderwijzer en onderwijzeres
staan weer voor de klas, en het
leven gaat verder.
Toch heeft ieder mens z'n ei
gen gedachten, en bij juffrouw
Splunter zullen die misschien zo
zijn, dat ze denkt, 25 jaar geleden
ben ik hier op de school gekomen,
als meisje, als jong onderwijzeres
je, om te trachten de kinderen te
leren een beetje mens te worden.
En ze zal zich afvragen: zou 'k
daarmee een beetje geslaagd zijn?
Het is aan ons, ouders van school
gaande kinderen, oud-leerlingen,
leden van volksonderwijs en sym-
pathiesei*ënden op woensdag 12
september a.s. daarop het ant
woord te geven.
Namens gemeentebestuur, be
stuur oudercommissie en bestuur
volksonderwijs, zal op woensdag
12 september a.s. in hotel „De
Kroon" van 7.00 - 9.00 's avonds
een receptie worden gehouden, al
waar iedereen welkom is. Wij ho
pen dan een goed antwoord te
kunnen geven op hetgeen juf
frouw Splunter denkt.
Los van het gemeentebestuur wil
het bestuur oudercommissie en
bestuur volksonderwijs en oud
leerlingen haar bij deze gelegen
heid iets aanbieden van blijven
de waarde. Voor dat doel komen
enkele mensen zo spoedig moge
lijk bij u op visite.
Namens
bovenstaande besturen.
Uitbreiding en
automatisering graan-
bedrijf Fa. Gebr. L. D.
C. W. v. Damme, Kortgene
Ofschoon wij geen econoom of
expert op landbouwgebied zijn
dus te dezer zake slechts opper
vlakkig kunnen oordelen, menen
wij toch dat de begrippen „eco
nomisch" en „efficient" van toe
passing zijn op dit bedrijf. Enkele
mensen kunnen hier een welhaast
onafgebroken graanstroom ver
werken. De wagens rijden aan zo
wel met bulk als gezakt graan en
wij hebben geen lange wachttij
den kunnen constateren. Gewone
landbouwwagens, voorzien van
boorden en openend achterboord
(onderste deel) worden door mid
del van een hydraulische hefbrug
veranderd in kipwagens. Vanuit
de ontvangstput wordt het graan
door een stelsel van elevatoren en
buizen afgevoerd naar de silo's,
het magazijn, de droger, de werk-
silo's of de schoningsmachines.
Voordien passeert het graan de
voorreiniger welke stro, stof enz.
afzuigt. Door middel van een cen
traal schakelbord worden alle ma
chines bediend. Het is inderdaad
een „druk op de knop systeem"
De 10 meter hoge silo's van staal
en draadgaas worden belucht door
een conclitionneringsmachine van
grote capaciteit. Onafgebroken,
dag en nacht, kan deze machine
met een capaciteit van 25 cub. m
per minuut de lucht uit het hart
van de silo's zuigen, waardoor
de koude buitenlucht door het
graan dringt.
In deze silo's kan en mag niet
met warme lucht worden gewerkt
omdat het blazen van warme lucht
in een niet-in-beweging-zijnde
graankolom van meer dan 30 cm.
dikte, broeibevorderend werkt en
het graan dan tegelijk droog en
bedorven zou zijn.
Dat deze firma, welke nu reeds
aan verdere uitbreiding voor het
volgend seizoen denkt, aan de
landbouwers goede diensten kan
bewijzen staat o.i. als een paal
boven water.
de mooie imit. antieke
ladekastjes, hangkastjes,
secretaires, bergmeubels,
dressoirs, theemeubels en
bureautjes.
Vele soorten tafels, kap
stokken, heren- en dames
fauteuils, karpetten, alles
aan laaggestelde prijzen.
LANGEVIELE 42
(over de Lange Geere)
tel. 29 28, Middelburg.
Kort7/s en lang, in diverse
nieuwe kleuren en modellen.
ROLFILMS
FLITS LAMPJES
CAMERAS
Foto
Tijdelijk:
Korte Delft 5
Telefoon 27 31
MIDDELBURG
VERKRIJGBAAR BIJ:
Brei met Neveda wol en u bent goed af.
De mooiste wol, de meeste kleuren en alles
extra uitgesponnen. Dus voordelig, want u
krijgt méér meters per knot.
Wees verstandig en...
Brei
moeLr
met
