Filmen
bommen
opruimen
Tweede blad van het Noord-Bevelands Nieuws- en Advertentieblad d.d. 24 maart 1962 no. 3084
Bij de mannen die
Foto
Verschoore
KODAK
Fiësta camera
KODAK
Starlet camera
BOEKHANDEL MARKUSSE
Bij de explosieven opruimingsdienst
werkt men niet meer
met hamer en beitel
Culemborg (P&P) „De tijd, dat
we bijvoorbeeld bommen met een
hamer, beitel en schroevendraai
er te lijf gingen, is echt wel voor
bij. Daarvoor hebben we nu betere
apparatuur-, waardoor het werk
aanmerkelijk veiliger is geworden
en veel minder risico's voor de
mensen oplevert", vertelt ons
lachend de eerste luitenant M.
Geelhoed van de Explosieven Op-
ruimdienst te Culemborg.
„Vroeger vlak na de laatste we
reldoorlog is dat nog wel gebeurd,
maar toen wisten we er ook nog
zo bitter weinig vanaf. Het wer
ken op die manier heeft verschil
lende mensen het leven gekost.
Maar dat hoeft nu gelukkig niet
meer!"
Letterlijk „werk aan 't spoel".
We zijn op bezoek bij de Explo
sieven Opruimingsdienst, een jon
ge tak aan de boom der land
macht, die zich genesteld heeft in
een fortificatie bij Culemborg, die
de merkwaardige naam draagt van
„Werk aan 't spoel". Deze dienst
is nog jong en dateert van 1956,
toen men behoefte kreeg aan een
dergelijke opruimingsdienst, na
dat reeds eerder de oude Muni
tie- en Mijnopruimingsdienst op
geheven was. Wij zijn de gasten
van de commandant, de kapitein
J. J. Blommaart en zijn waarne
mer, de eerste luitenant M. Geel
hoed.
Het is deze luitenant, die ons
het een en ander weet te vertel
len van de voorgeschiedenis van
de E.O.D.
Als beroepswachtmeester diende
hij voor de oorlog bij de veldar
tillerie. Toen direct na de oorlog
het noodzakelijk werd, dat alle ge
vaarlijke explosieven die door de
Duitsers waren achtergelaten, wer
den opgeruimd, trok men wacht
meester Geelhoed, die als artil
lerist verstand van explosieven
had, aan om bij dit werk te hel
pen.
Honderden tonnen.
„Uiteraard wisten we van de
techniek van dit ruimen nog bitter
weinig", vertelt de luitenant. „Met
de meest primitieve middelen
gingen we aan het werk. Het is
begrijpelijk dat we deze techniek
graag wilden verbeteren. Daartoe
werd ik bij een Engelse oprui
mingsdienst in Bloemendaal ge
plaatst om daar te leren, aange
zien de Engelsen reeds langer dit
werk deden. Maanden lang heb
ik hiervan een studie gemaakt.
Leerde uit hun brochures eh boek
jes de typen explosieven en hun
systemen kennen, kortom ik stak
er veel op. Een wetenschap, die
ik later kon overbrengen op mijn
Nederlandse collega's. Toen de
Engelsen vertrokken, kregen wij
het terrein bij Bloemendaal en
daar heb ik vier jaar, dag aan dag
explosieven onschadelijk ge
maakt".
„Hoeveel ton is dat wel ge
weest?" vraagt kapitein Blom
maart.
„Ik durf het niet precies te zeg
gen, maar honderden tonnen zijn
het geweest", schat luitenant Geel
hoed.
Wat zal 'tzijn?
Bij de opleiding wordt de man
nen van de E.O.D. een grondige
kennis bijgebracht van alle typen
explosieven en hun werking. Dit
is natuurlijk een hele leergang
apart, die echter van bijzonder
veel belang is. Want hoe zou men
explosieven kunnen opruimen,
wanneer men de verschillende
eigenschappen er van niet kent?
Eveneens leert men natuurlijk hoe
dit opruimen dient te geschieden.
Wanneer bijvoorbeeld een mel
ding binnenkomt, dat er door de
Heidemaatschappij op de Leus-
derhei een oude Duitse vliegtuig
bom is gevonden, dan tracht men
bij de E.O.D. eerst te weten te
komen wat voor een bom dit wel
kan zijn, alvorens men tot actie
overgaat. Men vraagt en infor
meert naar grootte, vorm en an
dere opvallende kenmerken van
het gevondene. Meestal kan dan
al bepaald worden wat voor bom
het zal zijn.
De dienst rukt uit met het no
dige materiaal en neemt de si
tuatie ter plaatse in ogenschouw.
Wanneer de bom diep zit, dan
moet hij uitgegraven worden; een
de hobby, die het leven
rijker maakt, meer
kleur geeft. Maar koop
iets goeds: de BROW
NIE movie A tot Z set.
Compleet 380.
GOES
VLISSINGEN
KRUININGEN
uiterst nauwkeurig werkje, waar
bij een ruime schacht wordt ge-
giaven, die gestut wordt met een
wand, om instorting te voorko
men. Tot op heden doet men dit
met houten wanden, die al gra
vende verder kunnen zakken. In
de toekomst hoopt men echter de
beschikking te krijgen over tele-
scopische ringen van licht metaal,
die men in de schacht kan laten
zakken. Deze methode zal veel
sneller zijn, terwijl het materiaal
duurzamer is.
Werkend 'op afstand.
Is in de schacht de bom vrij
gekomen, dan daalt men af en
bestudeert men het type, vooral
van de ontstekers. Met deze we
tenschap kan de bom onschadelijk
gemaakt worden. Natuurlijk moet
de ontsteker verwijderd worden.
Dit is in wezen het gevaarlijkste
werk, waarbij vroeger de meeste
slachtoffers vielen. Maar tegen
woordig is dat zo gevaarlijk niet
meer, omdat men over vernuftige
apparatuur beschikt om de ont
steker op afstand en onder behoor
lijke dekking te verwijderen uit
het bomlichaam, dat hierna kan
worden vervoerd.
Een bekende werkwijze bij het
verwijderen van de ontsteker is
wel het plaatsen van een haspel,
die zich door de er op gewonden
staaldraad laat draaien, waardoor
de ontsteker uit het bomlichaam
verwijderd kan worden. De staal
draad, die op de haspel is gewon
den, wordt zonder de haspel te
draaien eerst gedeeltelijk afgewik
keld tot in de dekkingsplaats van
de mannen. Deze kunnen nu in
hun dekking aan de staaldraad
trekken, waardoor de haspel en
met deze, de „ontsteker" draait,
zodat die er uit komt. Er is dus
letterlijk „werk aan 't spoel".
Vroeger ging men dergelijke bom
men, waarvan men zelfs soms het
type niet kende, met tang en
schroevendraaier te lijf. Aangezien
het mechanisme van zo'n ontsteker
dikwijls ingewikkeld is en de min
ste schok of trilling voldoende is
hem in werking te stellen, is wel
duidelijk, dat hierbij veel onge
lukken moesten gebeuren. Kent
men het type en het systeem van
de ontsteker, dan weet men pre
cies wat er gedaan moet worden.
Waaraan gedraaid moet en kan
worden, zonder dat er ongeluk
ken gebeuren.
Met stoom.
Is de ontsteker verwijderd, dan
is het echte gevaar geweken en
kan de bom rustig worden ver
voerd. Op een speciale vernieti
gingsplaats wordt hij dan „uitge
stoomd", zoals dat heet. De bom
wordt netjes tussen zandzakken
gelegd en krijgt van achteren een
buis met een slang toegevoerd:
met een stoomgenerator wordt er
stoom in de bom geblazen, met
als gevolg, dat de zich er in be
vindende springstof smelt en als
een brei uit het bomlichaam
vloeit.
Buskruit dat niet meer bruik
baar is, wordt in kuilen op speci
ale terreinen verbrand, evenals
fosfor en dergelijke. Ook laat men
wel hele kisten munitie in zee
zinken, om op die manier van het
gevaarlijke, onbruikbaar geworden
materiaal af te komen. Op grote
diepten in zee kan het geen
kwaad.
Uit alles wat wij horen en zien
bij deze kleine maar wel bijzon
der gespecialiseerde dienst van
de Koninklijke Landmacht, bemer
ken we wel, dat dit echt werk is
voor specialisten, mensen met ver
stand van zaken en dat het echt
geen baan is voor zogenaamde
durfallen, want bij deze werk
zaamheden komt een groot ver
antwoordelijkheidsgevoel kijken,
zowel waar het om mensenlevens
gaat, als waar het mogelijke ma
teriële schade betreft.
(Nadruk verboden).
18.50, tasje f 3.75.
Een toestelletje dat
door jong en oud gebruikt kan worden.
Zeer gemakkelijk in het bedienen.
Geen diverse knopjes,
alleen maar kijken en afdrukken.
Altijd raak.
Geschikt voor zwart-wit opnamen
als ook voor kleur en kleurendia's.
Een flitsapparaat voor foto's binnenshuis
kan bijgeleverd worden.
23.50, tasje 5.50.
Flitser in etui 12.40.
Een klein handig toestelletje
voor haarscherpe foto's.
Ook zeer gemakkelijk in de bediening.
Geen rekenpuzzles;
alleen maar kijken en afdrukken.
Altijd goed.
Geschikt voor zwart-wit opnamen,
zowel als voor kleur en kleurendia's.
