NOORD-BEVELANDS
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
In de schaduw
van de welvaart
Plouvier Steeft DE selioeneii
HET EILAND DER VERSCHRIKKING
No. 3058
Zaterdag 23 september 1961
65e jaargang
Druk en uitgave: Drukkerij Markusse te Wissenkerke, Tel. no. 308, Giro 32622
Abonnementsprijs I 2.50 per jaar Franco per post I 5.25 Advertenties 6 cent per mm
Professor Querido:
Onze welvaart vertoont geen regelmatig profiel.
Het gezicht van de Nederland
se economie ziet er blozend en
welvarend uit. Nooit is de wel
vaart in ons land zo groot ge
weest als nu. Tezamen met de fa
briekscomplexen groeien de flat
gebouwen. De winkels zijn over
vol met de lekkerste dingen en
met klanten, die al die heerlijk
heden kopen. Auto-eigenaren rui
len hun wagen in tegen een nog
mooiere, nog duurdere. En de res
ten van het blanke brood, waar
voor wij in de bezettingstijd heb
ben gebeden, liggen in het vuilnis
vat. En toch is het de vraag, of
deze welvaart een voller en rijker
leven geeft, zoals de advertenties
van koelkasten en televisietoestel
len ons willen doen geloven. In
de roes van de welvaart zijn wij
geneigd zelfvoldaan te worden en
onze ogen te sluiten voor toestan
den, die een hoon betekenen voor
onze technische en wetenschappe
lijke ontwikkeling.
Eens was armoede
vanzelfsprekend.
In de vorige eeuw was armoede
een gewoon verschijnsel, even na
tuurlijk als regen, sneeuw of zon
neschijn. Was het niet Multatuli,
die „de ellende des volks" aan de
orde wilde stellen in de Staten-
Generaal? Vele Nederlandse ar
beiders waren tengevolge van
ernstige ondervoeding en slechte
behuizing eigenlijk te zwak om
behoorlijk te kunnen werken. Alle
artsen, geestelijken en maatschap
pelijk werkenden uit die tijd ken
den deze wantoestanden, maar ze
werden als een vaststaand gege
ven beschouwd en als vanzelfspre
kend aanvaard. Ze pasten geheel
in het sociale beeld van deze tijd.
De wetenschap van de econo
mie stond toen nog in haar kin
derschoenen. Het spel van maat
schappelijke en economische
krachten, van vraag en aanbod,
van productie, prijzen en lonen,
werd nog slechts door enkele ge
leerden bestudeerd. Arbeid werd
als koopwaar beschouwd. Het
loon kon dus alleen bepaald wor
den door de waarde van de ar
beidskracht op de markt en niet
door de behoeften van de arbei
der. Arbeid beschermde niet te
gen nood en het logisch gevolg
van de ijzeren wetten der toenma
lige economie was, dat een ge
deelte van de bevolking armoede
moest lijden. Hieraan viel niets te
doen, dit gegeven werd als onver
anderlijk beschouwd en aanvaard,
ieder moest maar tevreden zijn
met de staat, waarin God hem
had gesteld.
Een zwarte plek.
Wij kunnen ons er over verba
zen, dat een eeuw geleden vele
Nederlanders zelfgenoegzaam ver
kondigden dat er welvaart en
volksgeluk in ons land heerste.
Waren zij dan blind voor de el
lende om hen heen? Hadden zij
een blinde vlek, een hiaat in hun
gezichtsveld? En hieraan knoopt
zich een veel penibeler vraag vast:
werpt misschien ook onze wel
vaart van vandaag een schaduw,
die ons gezichtsveld belemmert?
Deze vraag heeft prof. dr. A.
Querido, hoogleraar in de sociale
geneeskunde aan de Gemeentelij
ke Universiteit te Amsterdam, in
het jongste nummer van het
„Tijdschrift voor maatschappelijk
werk" aan zijn lezers voorgelegd.
Een eeuw geleden werd maat
schappelijke ellende als onvermij
delijk aanvaard. De loop der his
torie heeft echter duidelijk aan
getoond, dat deze opvatting on
juist was. De geesteshouding van
onze overgrootvaders kan men
niet met onze hedendaagse verge
lijken. Onze opvattingen zijn toch
wel fundamenteel gewijzigd. Aan
het begrip sociale rechtvaardig
heid is in onze tijd inhoud gege
ven, door een aantal rechten aan
alle leden van de gemeenschap
toe te kennen. Hierdoor wordt
voor vrijwel ieder de zekerheid
van materieel bestaan en vervul
ling van essentiële behoeften ge
waarborgd.
Ook nü achterstand!
Maar dat neemt niet weg, dat
er ook in onze welvarende staat
nog toestanden heersen, die een
hoon zijn voor onze technische en
wetenschappelijke ontwikkeling.
Prof. Querido meent, dat er
van echte welvaart pas dan ge
sproken kan worden, wanneer het
levenspeil op een gegeven ogen
blik zó is dat men kan zeggen dat
alle technische, wetenschappelij
ke en culturele mogelijkheden die
voorhanden zijn, volledig worden
gerealiseerd. Daarvan is op dit o-
genblik, volgens de Amsterdamse
hoogleraar, nog geen sprake.
Het gestegen welvaartspeil in
ons land vertoont geen regelma
tig profiel. Allerlei voorzieningen
blijven bij de stijging van het le
venspeil ten achter. Ernstige lacu
nes constateert men volgens prof.
Querido vooral op het terrein der
gezondheidszorg. De tekortko
mingen betreffen gebrek aan
plaats in ziekenhuizen, gebrek aan
aan alle hygiënische eisen beant
woordende werkplaatsen, een ge
brekkige bejaardenzorg, gebrek
aan voorzieningen voor geestelijk
gestoorden en voor lichamelijk
misdeelde kinderen, onvoldoende
voorzieningen voor asthmatici en
invaliden, enz.
Voorts wijst prof. Querido op de
gebrekkige wijze, waarop de ge
zondheidszorg in de particuliere
sector wordt gefinancierd door
een verouderd subsidiestelsel, dat
de verenigingen dwingt, van de
hand in de tand te leven. En dit
alles vindt plaats in een samenle
ving, waar de advertenties zingen
van welvaart.
Niet alleen taartjes.
Veranderingen in het maat
schappelijk bestel hebben veel ar
moede en gebrek doen verdwijnen
Maar ook nu constateren we ern
stige lacunes, kwantitatief en kwa
litatief anders dan honderd jaar
geleden, maar evenzeer geken
merkt door het feit, dat het le
venspeil beneden de gegeven mo
gelijkheden ligt. Vele van deze la
cunes hebben geen andere oor
zaak dan gebrek aan middelen,
gebrek aan geld om de voorzienin
gen te bekostigen en om deskun
dige krachten op te leiden.
Moeten we van sleur, van- ge
brek aan sociale bewogenheid
spreken, zo vraagt prof. Querido
zich af, wanneer wij meer uitge
ven aan alcohol, tabak en taartjes
dan aan de gezondheidszorg? Wij
letten alleen maar op de hoge. lo
nen en de verhoogde productie.
Maar sociaal onderzoek, waarvoor
weinig geld beschikbaar wordt ge
steld, kan even belangrijk zijn als
de ontwikkeling van een kernre
actor. Eén goed jeugdgebouw is
soms meer nodig dan honderd zo
merhuisjes. Er zal met alle mo
gelijkheden die ons ten dienste
staan, een klimaat moeten wor
den geschapen die de mens nodig
heeft om op zijn manier mens te
zijn.
Prof. Querido wijst op het ge
vaar, dat onze voldoening over
de gestegen welvaart tot zelfvol
daanheid wordt, waardoor wij het
vermogen kunnen verliezen de o
vergebleven problemen te blijven
zien. De uitgangspunten voor de
voorzieningen met betrekking tot
de gezondheidszorg, alsook de
principes voor de sociale opbouw,
hebben een eigen waarde, die
afwijkt van andere, maar min
stens gelijke aandacht vragen in
het geheel. Nu dreigen tal van
problemen, die in feite een aan
fluiting zijn voor onze welvaarts
staat, over het hoofd te zien of te
onderschatten. Het is goed dat
prof. Querido hierop nog eens zo
nadrukkelijk Leeft gewezen.
Prijsbeleid in discussie.
De melk- en broodprijzen heb
ben de laatste tijd de gemoede
ren in ons land nog al eens in be
weging gebracht. Brood kwam on
langs nog weer in de aandacht
toen de Bosse en Haagse bakkers,
die hun personeel juist een loons
verhoging van 5 °/o hadden toe
gestaan, zonder toestemming van
het ministerie van economische
zaken de prijs van het brood ver
hoogden, wat in strijd was met de
praktijk op prijzen gebied zoals die
de laatste jaren gebruikelijk is.
De bakkers hadden goede ar
gumenten om de prijs van het
brood te verhogen. Wij noemden
de loonsverhoging van de bak
kersbedienden al en daarnaast na
tuurlijk de invoering der verkor
te werkweek en de (kostbare) mo
torisering van de bezorging.
Zij werden nochtans bij de mi
nister op het matje geroepen en
hun werd de eis gesteld de prijs
verhoging weer ongedaan te ma
ken. De enige troost voor de bak
kers: de minister zal de brood
prijskwestie nog eens bespreken
met de Nederlandse Bakkerij
Stichting.
De onrust om de melkprijs had
een andere oorzaak. In Breda
schaften de melkboeren de losse
melk af en gingen alleen flesse-
melk verkopen, die duurder is. De
huismoeders klaagden niet. Maar
weer kwam het ministerie van e-
conomische zaken in het geweer,
dat er een verkapte prijsverhoging
in zag en toen de drie landelijke
organisaties van melkhandelaren
ook hun afkeuring uitspraken,
moesten de Bredase melkboeren
de losse melk wel weer in hun as
sortiment opnemen.
Het ziet er naar uit, dat het be
leid van het kabinet gericht blijft
op stabiele prijzen. Minister De
Pous heeft dit onlangs tijdens een
bijeenkomst van de C.H.U. in het
Drentse Zuidlaren nog eens uit
drukkelijk verklaard. Toch is het
de vraag of de prijzen op het hui
dige niveau kunnen worden ge
handhaafd. En dat geldt stellig
niet alleen voor de melk- en bak
kersbranche. De lonen in ons land
zijn globaal genomen meer geste
gen dan de productiviteit, waar
door de kosten per eenheid pro-
dukt opliepen en dus de onderne
mingswinsten inkrompen. Vorig
jaar stegen de arbeidskosten reeds
met 3 Als de ontwikkeling zo
voort schrijdt, zullen prijsverho
gingen in de naaste toekomst toch
onvermijdelijk worden.
Vijfdaagse in Frankrijk.
In Nederland is de vrije zater
dag nog lang niet algemeen, maar
dat zelfde geldt voor verschillen
de andere landen der Europese E-
conomische Gemeenschap, met na
me voor België en Frankrijk. Of
ficieel bestaat in België sinds
1921 zelfs nog steeds de 48-
urige werkweek, hoewel vooral in
het laatste jaar veel c.a.o.'s zijn
afgesloten die een kortere werk
week voorschrijven. In het alge
meen werkt men 45 uur per week
met een rouleringssysteem, zodat
de meeste bedrijven toch'zes da
gen kunnen doordraaien. In rege
ringskringen wordt op het ogen
blik overwogen de 45-urige werk
week wettelijk verplicht te maken
Ook in Frankrijk werken de
meeste arbeiders zeker niet langer
dan 45 uur per week. De meeste
fabrieken en werkplaatsen zijn in
Frankrijk des zaterdags gesloten.
De winkels en warenhuizen zijn
des zaterdags de gehele dag open,
De meeste zaken zijn echter des
maandags de gehele dag gesloten,
sommige alleen op maandagoch
tend.
Het grootste deel van het ad
ministratieve personeel in Frank
rijk kent echter de vrije zaterdag
nog niet. Nu is de invoering van
de vijfdaagse werkweek voor deze
groep ook niet eenvoudig. Zeker
in Frankrijk niet, waar de kan
toorklerken gewoon zijn niet eer
der dan een uur of half tien aan
de slag te gaan en een lange mid
dagpauze zeer op prijs stellen.
Een dergelijke traditie valt moei
lijk te passen in het patroon van
de vijfdaagse werkweek. De Fran
se bankinstellingen zijn sinds kort
wel des zaterdags gesloten. Men
heeft zich daarbij gericht naar
Belgisch en..Nederlands voor
beeld.
De wereld behoeft niet
te hongeren.
Het schrikbeeld, dat Malthus
ons voor ogen heeft getoverd,
houdt nog immer de geesten be
zig. Zal er steeds voldoende voed
sel beschikbaar zijn voor de we
reldbevolking? Sommige geleer
den geloven van niet en willen
daarom b.v. in de laboratoria vol
ledig synthetische proteïnen fabri
ceren. Andere geleerden menen
echter, dat moeder aarde haar kin
deren nog eeuwenlang kan voe
den, wanneer althans alle moge
lijkheden ten volle worden geëx
ploiteerd. Dat is nu nog niet het
LONDEN (P P) Lord Ce
cil Maugham, verwant aan het
Britse koningshuis, heeft opnieuw
opschudding verwekt in de toon
aangevende kringen van zijn land.
Reeds in 1959 baarde deze edel
man groot opzien, toen hij zijn
gedocumenteerde uiteenzetting
gaf over de nog bloeiende slaven
handel in Noord-Afrika. Toen een
speciale commissie van leden uit
het Hogerhuis hierover met de
lord van gedachten wilde wisse
len, werd lord Cecil Maugham in
Marokko door agenten van een
Noordafrikaanse organisatie van
slavenhandelaars, door middel van
vergif vermengd met spijsolie, aan
het ziekbed gekluisterd. Men
vreesde voor zijn leven en het
duurde nog tot het midden van
I960, voordat Lord'Maugham zijn
werkzaamheden Icon hervatten.
Thans heeft deze vijftigjarige,'
vechtjas voor het recht, van zich
doen spreken door zijn onthullin
gen over de handel in vluchtelin
gen, in kinderen en in valse pas
sen in Plongkong.
De „Geurige Haven"
poel van verderf.
In deze „stad van het zijden
masker", aldus lord Maugham, is
één op de drie inwoners een
vluchteling en één op de zes ge
bruikt verdovende middelen (opi
um, heroïne), terwijl er voorts een
bloeiende handel wordt gedreven
in minderjarige jongens en meisjes
Daarnaast bestaat er een uitge
breide handel in paspoorten.
Er bestaan geheime organisaties
die honderdduizenden guldens
verdienen aan kinderen, die die
nen als „ruilobject" van leeftijd
genoten, die anders achter moeten
blijven in de Chinese volksrepu
bliek. In Macao, op het kantoor
van een advocaat van kwade za
ken, worden aan „belanghebben
den" voor veel, zeer veel geld,
paspoorten verschaft. Voorts gel
den meisjes met grote staarogen,
om duidelijk te zijn blinde meis
jes, in Hongkong voor andere
doeleinden als een zeer gewaar
deerde aanbieding. En dit ajles
gaat schuil achter het „zijden
masker" van de welstand, van de
Chinese welstand wél te verstaan.
Deze meisjes wonen normaliter
op kleine, benauwde zolderkamer-
geval, helaas, zoals we onlangs
konden lezen in het Amerikaanse
tijdschrift „Foreign Agriculture".
Slechts 10 °/o van het vaste
land is tegenwoordig in cultuur.
Weliswaar bevindt 60 van de
niet geëxploiteerde grond zich in
streken die permanent met ijs zijn
bedekt of in streken met uitge
strekte woestijnen en hoge ber
gen, zodat zij buiten beschouwing
moeten blijven als landbouwgrond
Maar er blijft dan nog 30 °/o be
bouwbare grond over, wat drie
maal zoveel is als wat er nu be
bouwd wordt.
In vele streken, vooral in het
Verre Oosten, Latijns-Amerika en
Centraal-Afrika, stuit men even
wel op moeilijkheden door tradi
ties, die van oudsher in de geest
van de landbouwers ingeworteld
zijn. De doorsnee-landbouwer is
conservatief van aard en is niet
licht geneigd andere landbouw
methoden in zijn bedrijf toe te
passen. Toch zou men, zo meent
het Amerikaanse tijdschrift, met
verbetering van de cultuurmetho
des kunnen bereiken, dat de
mensheid nog vele eeuwen lang
voldoende te eten zou hebben.
Over de ontginning van de nu
nog niet bebouwde grond kun
nen we ernstig denken, maar we
hebben daar nog even de tijd mee.
Over een jaar of driehonderd zal
daar wel meer over gepraat wor
den
(Nadruk verboden).
tjes van de armelijke woningen,
dicht opééngepakt in de smalle
straatjes van de achterbuurten
van de stad, kunstig aan het oog
van de toerist en van de haastige
bezoeker onttrokken door op de
voorgrond tredende pompeuze ge
bouwen.
Over de Parelrivier.
Voor geld, voor veel geld, voor
zeer veel geld, gaan in Hongkong
naar „klasse" de gewenste poor
ten open, welke koopwaar er ook
gevraagd wordt: een meisje of een
jongetje als „ruilobject", een zien
de of een blinde vrouw van „het
leven", verdovende middelen,
communistische pamfletten in kis
ten tegelijk, een dozijn machine
pistolen of een Portugees pas
poort, tot in de puntjes afgewerkt
met de personalia en een foto van
de koper.
In elke nacht komen er vluchte
lingen aan in Hongkong: mannen,
vrouwen, kinderen; armen en rij
ken; alléén of in groepen. Zij ste
ken het lauwwarme water van de
Parelrivier over met slechts één
doel: Hongkong, „de geurige ha
ven", de poort naar de vrijheid.
Mensen, die het regiem van Mao
Tsje Tsjoeng hartgrondig beu
zijn.
De jongeren pogen hun doel al
zwemmend te bereiken en aan de
sterken lukt dit. De ouderen en
zij die niet zwemmen kunnen,
proberen de eindstreep drijvende
te halen en maken daarbij gebruik
van met lucht gevulde oude auto
binnenbanden, of zij knopen con
necties aan met vissers of smok
kelaars en voor geld komen zij
ook liggende op de bodem van
de jonken in de meeste geval
len behouden in de „geurige ha
ven" aan.
Je geld en je kinderen.
De vluchtelingen, opgejaagde
wezens, vreemdelingen in Hong
kong, ontvangen behalve eten,
drinken en een tijdelijk onderko
men een zogenaamd „startgeld",
dat wordt verstrekt door de Britse
autoriteiten, die het immers voor
het zeggen hebben in de kroonko
lonie. Het „startgeld" (in Neder
landse valuta omgerekend onge
veer f 11.is noodzakelijk voor
de aanschaf van allernoodzakelijk
ste kleding en van schoeisel.
Aan het licht is gekomen, dat
dit „startgeld" in negen van de
tien gevallen in handen kwam van
lieden, die aan de vluchtelingen
hun diensten aanbieden. Deze
„tipgevers" opereren zowel indi
vidueel als in georganiseerd ver
band. Zij die voorgaven „menslie
vende helpers" te zijn, ontpopten
zich echter als schurken, maakten
zich meester van jongens en van
meisjes en lokten deze uit puur
winstbejag weg bij hun ouders.
In weer andere gevallen, aldus
vervolgt lord Maugham zijn ver
haal van verschrikking, worden
door deze „tipgevers" kinderen in
Hongkong als het ware „opgevan
gen", om te dienen als „ruilob
ject" van in de volksrepubliek
achtergebleven soortgenootj es,
waarvan de ouders naar Hong
kong waren gevlucht. De ouders
wensen immers het gezin verenigd
te zien in het vrije Hongkong en
zo komen zij er ten slotte toe zich
te wenden tot een bemiddelaar,
die voor geld en goede woorden,
voor de hereniging wil zorgdra
gen. Door het communistische re
giem in de volksdemocratie is ech
ter verordend, dat tegen een zo
danige hereniging geen enkel be
zwaar bestaat, mits de ouders
in vrijheid maar zorgdragen
voor een vervanger van dat kind...
Onbegrijpelijk snel.
De autoriteiten in Hongkong
waren tot op heden niet bij mach
te, de hiervoor geschetste feiten te
keren en of zelfs maar afdoende
te bestrijden en de daders er van
te arresteren. De politie stuit bij
voorbaat al op een menselijke
muur van zwijgende Chinezen.
Lieden met een nietszeggende
blik in de ogen. Lieden welke on
der alle omstandigheden niets
hebben gehoord, niets hebben ge
zien en schouderophalend huns
weegs gaan
Ook misdadigers die door de
Britse politie of door Interpol
worden gezocht, communistische
infiltranten, geheime agenten en
mensen, uit de Chinese volksde
mocratie die in de westelijke we
reld een nieuw leven willen be
ginnen, komen nog steeds bij de
„tipgever", in de meeste gevallen
een inwoner van Hongkong en of
van Macao en altijd van Chinese
afkomst of herkomst, terecht. De
ze brengt zijn klant, zo nodig bij
een advocaat, die de belangen van
de onderwereld-figuren in de
kroonkolonie en in Macao behar
tigt. Is er een paspoort nodig, dan
blijkt, dat het vereiste drietal ge
tuigen, ook alweer lieden met
nietszeggende ogen, onbegrijpelijk
snel ter plaatse kan zijn. Met die
„getuigen", gaat de „belangheb
bende" naar de Britse autoritei
ten, die daarop de getuigen ge
hoord een geboortebewijs afge
ven. Veertien dagen later heeft de
betrokkene zijn paspoort, een of
ficieel document, met echte stem
pelafdruk en zegels. Kosten dezes
bedragen, in Nederlandse valuta
omgerekend, vijftienhonderd en
negentig gulden, waarvan aan elk
der getuigen een bedrag van rond
vijf en twintig gulden moet wor
den uitbetaald.
(Nadruk verboden).
In Hongkong worden gestolen kinderen verkwanseld
voor levering aan rood China
Ganzepoortstraat 21, Tel. 6535 - GOES
IN00RDSTR.6 TEL. 2443
MIDDELBURG
