NOORD-BEVELANDS NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD nieuw - guinea ET D T 14J; Ut Pion vier heeft DE schoenen ontu/aakt U verlangt N.V. AGRO CHEMIE ARNHEM IZ IZ geneesmiddelen-, bandagezaak met hoorapparaten instrumenten hoogtezonnen toilet-artikelen parfumerieën enz. A. C. van der Rest 1 9 7 9 tl. No. 3003 Zaterdag 3 september 1960 63e jaargang Druk en uitgave: Drukkerij Markusse te Wissenkerke, Tel. no. 308, Giro 32622 Abonnementsprijs i 2.50 per jaar Franco per post I 5.25 Advertenties 6 cent per mm Een stormachtige ontwikkeling van stenen tijdperk tot moderne staat (Van onze correspondent). Hollandia (P P) Er is een verheugende ontwikkeling merk baar in Nederlands Nieuw-Guinea De gebeurtenissen in de wereld gaan niet onopgemerkt aan de be volking van dit gebied voorbij. De laatste tijd is er een tendens on der de ontwikkelde papoea's tot partijvorming en tot het doen aan actieve politiek en dit moet wor den toegejuicht, omdat dit toch de eerste stappen zijn die onder nomen moeten worden op de weg naar zelfstandigheid. Het ligt ook in de lijn van Nederland om deze laatste rest van ons overzees bezit te maken voor zelfbestuur en dit zal slechts mogelijk zijn, wanneer de ontwikkelde inheemsen hiertoe voldoende ontwikkeld zijn. Hope lijk zit er voldoende spirit in de leiders en is er voldoende partij geest bij de leden om een en an der tot een succes te maken. Met beleid en trouw. Als we de leiders van de Partij Nationaal (afgekort Parna) horen spreken, bemerken we onmiddel lijk dat hier geen revolutionaire opruiers, maar verstandige en trouwe onderdanen van de Ne derlandse overheid aan het woord zijn. Het gaat hen er thans om, een stem te verkrijgen in de pas opgerichte raad voor Nieuw-Gui nea, daama de scheiding te door breken tussen Papoea en blanke en tenslotte stap voor stap de be stuursfuncties over te nemen. In het verleden zijn de politie ke partijen op dit eiland onvol doende levensvatbaar gebleken. Dat was het geval met de Gara- kan Persatoean Nieuw-Guinea, de Eenheidsbeweging Nieuw-Guinea die in 1950 werd opgericht en waarvan men reeds in 1953 niets meer hoorde. En ook met de De mocratische Partij, die echter hoofdzakelijk verliep door de on betrouwbaarheid van haar leiders. Waar de Pama voornamelijk mee tobt, is de onvoldoende saamhorigheid tussen de stam men. Onbekenden zijn vreemden, dus vijanden. Een politieke een heid is vrijwel ondenkbaar, ja men kent deze nauwelijks onder het eigen volk van de stam. Nergens is een samenbundelende organisa tie, in de meeste gevallen vormt slechts de familie de enig herken bare eenheid Nederlands voorbeeld. Herman Wajoi ziet het gebrek aan scholing en beschaving niet zo somber in. „Wij moeten inder daad nog veel leren", zegt hij, „maar de Nederlanders die tegen de Spanjaarden vochten, waren ook geen academici en toch wil den ze graag vrij zijn en hebben ze die vrijheid verworven!" Deze Wajoi is een der oprich ters van de Partij Nationaal. Hij heeft een behoorlijke opleiding gehad en is nu ambtenaar bij de belastingdienst in Hollandia. Door zijn nauwe aanraking met de gou- vemementskantoren in de hoofd stad, heeft hij zich reeds een goed beeld kunnen vormen van veel wat er bij het landsbestuur te pas komt. Maar aan emoties onderhevig is de 25-jarige autochtoon Frits Kirihio, die nog studeert in Lei den, maar voor de oprichting van de Parna is overgekomen naar zijn geboortegrond. Hij bezit het en thousiasme van de jeugd en hij is niet erg te spreken over het on derwijs, dat teveel aandacht be steedt aan de vaderlandse geschie denis van Nederland met Batavie ren, graven van het Hollandse Huis en godsdiensttwisten. „Over tollige ballast" roept hij uit, met de handen hoog boven het hoofd, „waar wij op wachten is onder wijs over ons eigen land, speciaal voor de kinderen van ons land!" In 't stenen tijdperk. Als we opperen, dat Hollandia er vrij modern uitziet en dat de bevolking blijkbaar wel enige ont wikkeling heeft, wijzen de leiders een klein deel is door middel van luchtkartering in kaart gebracht. Boeren en vissers. Wat hier woont, zo horen we, zijn de kust-papoea's en in het binnenland de berg-papoea's. Het land is zeer dun bevolkt. Onze zegslieden schatten het aantal in heemsen op slechts 1 miljoen. In het binnenland vinden we stam men die de meeste elementaire beginselen van beschaving, zoals weven, pottenbakken en metaal onbekend zijn. Als werktuigen en wapenen gebruiken zij stukken steen, hout, been, terwijl een be paald soort schelpjes als betaal middel dienst doet. De berg-papoea's zijn de boe ren. Zij kennen een vorm van landbouw op zeer bescheiden schaal, waarbij zoete aardappe len, tabak, en dergelijke worden verbouwd, doch het gaat alles zeer primitief. De kust-papoea's, over het algemeen groter, kan men vissers noemen. Zij behoeven geen landbouw te beoefenen, doch leven van wat het tropische re nen rekenen, want tenslotte is dit de enige weg, die kan leiden tot onafhankelijkheid. Voorlopig ontwikkelen de poli tieke organisaties zich slechts in de smalle kuststrook, waar de in heemsen volop contact hebben met de beschaving. In het bin nenland zal een politieke ont wikkeling vermoedelijk nog heel lang op zich laten wachten, om dat ten eerste de verbindingen heel moeilijk zijn, de zo uiteen lopende talen een probleem vor men en de mensen nog zo primi tief zijn, dat er eerst nog veel zal moeten gebeuren voordat ze rijp zijn voor politiek. (Nadruk verboden). 'n Zig-Zag naaimachine kost nu f 395.Fridor, jaren ga rantie, gratis lessen. P. A. DE KRAMER Lange Vorststraat 6, Goes, Nu tel. 2861 - Straks 7330 Betrouwbare zaaizaad-ontsmetting Brede werkzaamheid Ook bestrijding van steenbrand uit de grond voldoet aan alle eisen Ceresan ;s werkzaam tegen Fusarium (sneeuwschimme l)< steenbrand, strepen z lekte, stuiibrand. Ceresan stuift zeer weinig door zijn bijzondere samenstelling. Voor zaadbescherming, b.v. bij rogge, tegen kiem en bodemschimmels ook TRAMET AN op basis van TMTD. DE WETSTRAAT 10 TELEFOON 08300-31447 met een brede armzwaai naar de bergen. Daar in het binnenland leven de inheemsen nog in het stenen tijdperk, ja daar zijn zelfs grote streken waar nimmer een blanke een voet heeft gezet. Zo'n land rijp maken voor zelfbeschik king is een moeilijke taak. De mensen die nu nog in het stenen tijdperk leven, moeten in een stormachtig tempo worden ont wikkeld. Hier kan geen geleide lijke ontwikkeling plaatsvinden, eeuwen moet als het ware wor den overgeslagen en dat brengt bijna onoverkomelijke problemen met zich mee. Van oost naar west loopt er in de lengteas van het eiland een zeer hoog centraal bergland, dat op sommige punten boven de sneeuwgrens uitkomt, met pieken tot ongeveer 5000 meter hoogte. In 1907 werd voor het eerst een tocht naar de eeuwige sneeuw ondernomen en wel door H. A. Lorentz, later gevolgd in 1913 door een expeditie en in 1937 door een zeer modern uitgeruste groep met de heer Colijn, zoon van de vroegere minister-presi dent, als leider. Van de oceanen tot aan het berggebied treffen wij moerassen met vloedbossen en verder tro pische regenwouden aan. De be groeiing is op dit eiland overvloe dig en het land is moeilijk be gaanbaar door zijn ruige maagde lijkheid. Daarom vinden we op de kaart van Nieuw-Guinea ook nog zoveel witte vlekken. Slechts genwoud oplevert, alsmede van de vis, gevangen in de overvloe dig bevolkte rivieren die Nieuw- Guinea rijk is. „Heeft uw partij contact met de berg-papoea's?" zo vragen wij. „Ach, die kleine stammen die wij op onze tochten aantroffen, leven alle zeer geïsoleerd, het geen hoofdzakelijk een gevolg is van de geografische gesteldheid van het land en de ondoordringbare moerassen en hoge sneeuwgeberg ten, hoewel er ook andere rede nen voor zijn aan te wijzen. Ui teraard betekent dit een bijzon der grote handicap voor de civili satie en ontwikkeling van het land, het is een probleem op zich. Daarbij komt nog dat door geïso leerde ligging van vele streken de daar wonende stammen elk hun eigen taal hebben, die weer zeer veel verschilt met die van hun buren. Ook dit is weer een grote belemmering voor een poli tieke ontwikkeling." Het begin. De huidige ontwikkeling onder de Papoea's-bovenlaag is van e- norm grote betekenis. Het is het begin van een politieke bewust wording. Veel zal ongetwijfeld afhangen van de mannen die de leiding hebben. Zullen zij in staat zijn door te zetten, zullen zij hun landgenoten kunnen bundelen en besturen? Voor zover er geen extremis tische organisaties zullen ontstaan is het wel zeker, dat de partijen van de bevolking op de steun van het Nederlandse gezag kun- Dit kan ook n overkomen Het komt in ons land van vaar ten en grachten nogal eens voor dat er een auto te water raakt en het hangt daarbij helemaal van de gedragingen van de inzitten den af, of ze dit onaangename a- vontuur overleven. Natuurlijk kun nen er bijkomende factoren zijn die hier een rol spelen, b.v. wan neer de wagen gekanteld op de bodem van de vaart terecht komt of wanneer de inzittenden derma te gewond zijn dat ze niet meer handelend kunnen optreden. Meestal echter is dit gelukkig niet het geval, en is het goed mogelijk de auto te verlaten en ongedeerd de kant te bereiken. Het is vanzelfsprekend niet te hopen dat u ooit in dergelijke si tuatie belandt, maar we mogen nu eenmaal nooit de ogen sluiten voor het gevaar en het is daarom goed eens onder ogen te zien op welke wijze redding mogelijk is. Welnu, in de eerste plaats dient u er goed van doordrongen te zijn dat er bij het te water raken met de auto absoluut geen direct le vensgevaar bestaat. Het is moei lijk daaraan in zo'n situatie te denken we geven dat direct toe temeer omdat een ongeval als dit steeds de nodige schrik veroorzaakt. Een eerste vereiste is echter dat u kalm blijft en ook de mede-inzittenden tot kalmte maant. Er is geen keus. Zodra het duidelijk geworden is wat er is gebeurd, dienen eerst alle ramen gesloten te worden. Men bedenke zich wel, dat red ding in deze situatie slechts na verloop van tijd mogelijk is, om dat het uitgesloten is de deuren te openen. Blijf dus rustig zitten, terwijl het water in de wagen langzaam stijgt. U zult wellicht opmerken, dat het wel erg makkelijk is van ach ter de schrijftafel een aantal richt lijnen samen te stellen, maar het Als de dam tussen Noord- en Zuid-Beveland in gebruik wordt genomen is het voor u nog gemakkelijker om gebruik te maken van de bekende van Lange Kerkstraat 42, Goes, Nieuw telefoonnummer (01100) 5714 Voor 'n beter bed A mn rvc t>r\TZC. is in de praktijk herhaaldelijk be wezen, dat een beheerst optreden en een zekere handhaving van de ze regels mensenlevens gespaard hebben. Men heeft eenvoudig geen andere keus en er is slechts één middel om aan de verdrin kingsdood te ontsnappen. Terwijl het water stijgt blijft men rustig op de banken zitten, diep ademend en met de kruk van de deur in de hand. Is het water tot op borsthoogte geko men, dan zal het mogelijk zijn de deuren te openen en dat is wel het meest kritieke ogenblik, om dat het wagen-interieur nu ineens zal volstromen. Voor de deur ge opend wordt houdt men de adem in, om zich daama zwemmend naar het wateroppervlak te be wegen. Bewijs geleverd. Houden de inzittenden zich wer kelijk aan deze regels, dan is de kans op verdrinking praktisch uitgesloten. Tijdens diverse de monstraties, hier en elders gehou den, werd dit onomstotelijk aan getoond. Men liet hiertoe een au to, waarin een bekend zwemmer was gezeten, in een haven of in een zwembassin te water en na enige ogenblikken kwam de man, die precies zo handelde als hier boven omschreven werd, volko men ongedeerd te voorschijn. Hoofdzaak is echter dat ieder de rust bewaart. Met een panische verwarring, die in zulke situaties maar al te gauw dreigt te ont staan, is niemand gebaat en in dit geval kan verwarring slechts de dood tot gevolg hebben. En dan is er nog een tweede vereiste, n.l. dat men de zwem kunst beheerst. Hoewel ook de belangstelling voor deze tak van sport vooral bij de jeugd blijft toenemen, is het percentage Ne derlanders dat niet kan zwemmen altijd nog schrikbarend hoog en dat kan natuurlijk het aantal on gelukken slechts verhogen. Het kan geen kwaad eens bij dit alles stil te staan op een mo ment waarop er nergens gevaar dreigt. En ook is het goed de ge geven richtlijnen in zich op te ne men. Mogelijk komen ze later eens te pas (Nadruk verboden.) datzeer waarschijnlijk onder de bodem van de beruchte Sa- harawoestijn een zee of groot meer ligt? Franse des kundigen menen, dat met behulp van dit water, dat naar men aanneemt niet met de oceanen in verbinding staat, de Sahara veeanderd kan worden in een grote vruchtbare vlakte. dat. .het pasgeboren jong van een walvis ongeveer de halve lengte heeft van zijn moe der? De walvis is een zoog dier en wanneer het jong wil drinken, keert de moe der walvis zich op haar kant, aangezien anders het jong zou verdrinken. datongeveer een kwart van de gehele Nederlandse bevol king (2V2 miljoen) in de provincie Zuid - Holland woont? Hiermede is deze provincie de dichtsbevolkte van ons land. datChina een leger heeft van 4V2 miljoen man? Rusland heeft ongeveer 4 miljoen man onder de wapenen. Het communistische oosten traint dus dagelijks totaal ruim 8V2 miljoen soldaten, waartegenover de V.S. slechts ruim één miljoen in actieve dienst kunnen stel len. datde langste dag aan de noord pool 186 etmalen bedraagt? In die tijd gaat de zon niet onder en is bet dus steeds dag. Aan de zuidpool is de ze periode 179 etmalen, dus een week korter. (Nadruk verboden). Ganzepoorfstraat 21, Tel. 6535 GOES

Krantenbank Zeeland

Noord-Bevelands Nieuws- en advertentieblad | 1960 | | pagina 1