NOORD-BEVELANDS
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
nieuw - guinea
ET D
T
14J;
Ut
Pion vier heeft DE schoenen
ontu/aakt
U verlangt
N.V. AGRO CHEMIE ARNHEM
IZ
IZ
geneesmiddelen-,
bandagezaak met
hoorapparaten
instrumenten
hoogtezonnen
toilet-artikelen
parfumerieën enz.
A. C. van der Rest
1
9 7 9
tl.
No. 3003
Zaterdag 3 september 1960
63e jaargang
Druk en uitgave: Drukkerij Markusse te Wissenkerke, Tel. no. 308, Giro 32622
Abonnementsprijs i 2.50 per jaar Franco per post I 5.25 Advertenties 6 cent per mm
Een stormachtige ontwikkeling
van stenen tijdperk tot moderne staat
(Van onze correspondent).
Hollandia (P P) Er is een
verheugende ontwikkeling merk
baar in Nederlands Nieuw-Guinea
De gebeurtenissen in de wereld
gaan niet onopgemerkt aan de be
volking van dit gebied voorbij. De
laatste tijd is er een tendens on
der de ontwikkelde papoea's tot
partijvorming en tot het doen aan
actieve politiek en dit moet wor
den toegejuicht, omdat dit toch
de eerste stappen zijn die onder
nomen moeten worden op de weg
naar zelfstandigheid. Het ligt ook
in de lijn van Nederland om deze
laatste rest van ons overzees bezit
te maken voor zelfbestuur en dit
zal slechts mogelijk zijn, wanneer
de ontwikkelde inheemsen hiertoe
voldoende ontwikkeld zijn. Hope
lijk zit er voldoende spirit in de
leiders en is er voldoende partij
geest bij de leden om een en an
der tot een succes te maken.
Met beleid en trouw.
Als we de leiders van de Partij
Nationaal (afgekort Parna) horen
spreken, bemerken we onmiddel
lijk dat hier geen revolutionaire
opruiers, maar verstandige en
trouwe onderdanen van de Ne
derlandse overheid aan het woord
zijn. Het gaat hen er thans om,
een stem te verkrijgen in de pas
opgerichte raad voor Nieuw-Gui
nea, daama de scheiding te door
breken tussen Papoea en blanke
en tenslotte stap voor stap de be
stuursfuncties over te nemen.
In het verleden zijn de politie
ke partijen op dit eiland onvol
doende levensvatbaar gebleken.
Dat was het geval met de Gara-
kan Persatoean Nieuw-Guinea, de
Eenheidsbeweging Nieuw-Guinea
die in 1950 werd opgericht en
waarvan men reeds in 1953 niets
meer hoorde. En ook met de De
mocratische Partij, die echter
hoofdzakelijk verliep door de on
betrouwbaarheid van haar leiders.
Waar de Pama voornamelijk
mee tobt, is de onvoldoende
saamhorigheid tussen de stam
men. Onbekenden zijn vreemden,
dus vijanden. Een politieke een
heid is vrijwel ondenkbaar, ja men
kent deze nauwelijks onder het
eigen volk van de stam. Nergens
is een samenbundelende organisa
tie, in de meeste gevallen vormt
slechts de familie de enig herken
bare eenheid
Nederlands voorbeeld.
Herman Wajoi ziet het gebrek
aan scholing en beschaving niet
zo somber in. „Wij moeten inder
daad nog veel leren", zegt hij,
„maar de Nederlanders die tegen
de Spanjaarden vochten, waren
ook geen academici en toch wil
den ze graag vrij zijn en hebben
ze die vrijheid verworven!"
Deze Wajoi is een der oprich
ters van de Partij Nationaal. Hij
heeft een behoorlijke opleiding
gehad en is nu ambtenaar bij de
belastingdienst in Hollandia. Door
zijn nauwe aanraking met de gou-
vemementskantoren in de hoofd
stad, heeft hij zich reeds een goed
beeld kunnen vormen van veel
wat er bij het landsbestuur te pas
komt.
Maar aan emoties onderhevig
is de 25-jarige autochtoon Frits
Kirihio, die nog studeert in Lei
den, maar voor de oprichting van
de Parna is overgekomen naar zijn
geboortegrond. Hij bezit het en
thousiasme van de jeugd en hij is
niet erg te spreken over het on
derwijs, dat teveel aandacht be
steedt aan de vaderlandse geschie
denis van Nederland met Batavie
ren, graven van het Hollandse
Huis en godsdiensttwisten. „Over
tollige ballast" roept hij uit, met
de handen hoog boven het hoofd,
„waar wij op wachten is onder
wijs over ons eigen land, speciaal
voor de kinderen van ons land!"
In 't stenen tijdperk.
Als we opperen, dat Hollandia
er vrij modern uitziet en dat de
bevolking blijkbaar wel enige ont
wikkeling heeft, wijzen de leiders
een klein deel is door middel van
luchtkartering in kaart gebracht.
Boeren en vissers.
Wat hier woont, zo horen we,
zijn de kust-papoea's en in het
binnenland de berg-papoea's. Het
land is zeer dun bevolkt. Onze
zegslieden schatten het aantal in
heemsen op slechts 1 miljoen. In
het binnenland vinden we stam
men die de meeste elementaire
beginselen van beschaving, zoals
weven, pottenbakken en metaal
onbekend zijn. Als werktuigen en
wapenen gebruiken zij stukken
steen, hout, been, terwijl een be
paald soort schelpjes als betaal
middel dienst doet.
De berg-papoea's zijn de boe
ren. Zij kennen een vorm van
landbouw op zeer bescheiden
schaal, waarbij zoete aardappe
len, tabak, en dergelijke worden
verbouwd, doch het gaat alles
zeer primitief. De kust-papoea's,
over het algemeen groter, kan
men vissers noemen. Zij behoeven
geen landbouw te beoefenen, doch
leven van wat het tropische re
nen rekenen, want tenslotte is dit
de enige weg, die kan leiden tot
onafhankelijkheid.
Voorlopig ontwikkelen de poli
tieke organisaties zich slechts in
de smalle kuststrook, waar de in
heemsen volop contact hebben
met de beschaving. In het bin
nenland zal een politieke ont
wikkeling vermoedelijk nog heel
lang op zich laten wachten, om
dat ten eerste de verbindingen
heel moeilijk zijn, de zo uiteen
lopende talen een probleem vor
men en de mensen nog zo primi
tief zijn, dat er eerst nog veel zal
moeten gebeuren voordat ze rijp
zijn voor politiek.
(Nadruk verboden).
'n Zig-Zag naaimachine kost
nu f 395.Fridor, jaren ga
rantie, gratis lessen.
P. A. DE KRAMER
Lange Vorststraat 6, Goes,
Nu tel. 2861 - Straks 7330
Betrouwbare zaaizaad-ontsmetting
Brede werkzaamheid
Ook bestrijding van steenbrand uit de grond
voldoet aan alle eisen
Ceresan ;s werkzaam tegen Fusarium (sneeuwschimme l)<
steenbrand, strepen z lekte, stuiibrand.
Ceresan stuift zeer weinig door zijn bijzondere samenstelling.
Voor zaadbescherming, b.v. bij rogge, tegen kiem
en bodemschimmels ook TRAMET AN op basis van
TMTD.
DE WETSTRAAT 10
TELEFOON 08300-31447
met een brede armzwaai naar de
bergen. Daar in het binnenland
leven de inheemsen nog in het
stenen tijdperk, ja daar zijn zelfs
grote streken waar nimmer een
blanke een voet heeft gezet. Zo'n
land rijp maken voor zelfbeschik
king is een moeilijke taak. De
mensen die nu nog in het stenen
tijdperk leven, moeten in een
stormachtig tempo worden ont
wikkeld. Hier kan geen geleide
lijke ontwikkeling plaatsvinden,
eeuwen moet als het ware wor
den overgeslagen en dat brengt
bijna onoverkomelijke problemen
met zich mee.
Van oost naar west loopt er in
de lengteas van het eiland een
zeer hoog centraal bergland, dat
op sommige punten boven de
sneeuwgrens uitkomt, met pieken
tot ongeveer 5000 meter hoogte.
In 1907 werd voor het eerst een
tocht naar de eeuwige sneeuw
ondernomen en wel door H. A.
Lorentz, later gevolgd in 1913
door een expeditie en in 1937
door een zeer modern uitgeruste
groep met de heer Colijn, zoon
van de vroegere minister-presi
dent, als leider.
Van de oceanen tot aan het
berggebied treffen wij moerassen
met vloedbossen en verder tro
pische regenwouden aan. De be
groeiing is op dit eiland overvloe
dig en het land is moeilijk be
gaanbaar door zijn ruige maagde
lijkheid. Daarom vinden we op
de kaart van Nieuw-Guinea ook
nog zoveel witte vlekken. Slechts
genwoud oplevert, alsmede van
de vis, gevangen in de overvloe
dig bevolkte rivieren die Nieuw-
Guinea rijk is.
„Heeft uw partij contact met
de berg-papoea's?" zo vragen wij.
„Ach, die kleine stammen die wij
op onze tochten aantroffen, leven
alle zeer geïsoleerd, het geen
hoofdzakelijk een gevolg is van
de geografische gesteldheid van
het land en de ondoordringbare
moerassen en hoge sneeuwgeberg
ten, hoewel er ook andere rede
nen voor zijn aan te wijzen. Ui
teraard betekent dit een bijzon
der grote handicap voor de civili
satie en ontwikkeling van het
land, het is een probleem op zich.
Daarbij komt nog dat door geïso
leerde ligging van vele streken
de daar wonende stammen elk
hun eigen taal hebben, die weer
zeer veel verschilt met die van
hun buren. Ook dit is weer een
grote belemmering voor een poli
tieke ontwikkeling."
Het begin.
De huidige ontwikkeling onder
de Papoea's-bovenlaag is van e-
norm grote betekenis. Het is het
begin van een politieke bewust
wording. Veel zal ongetwijfeld
afhangen van de mannen die de
leiding hebben. Zullen zij in staat
zijn door te zetten, zullen zij hun
landgenoten kunnen bundelen en
besturen?
Voor zover er geen extremis
tische organisaties zullen ontstaan
is het wel zeker, dat de partijen
van de bevolking op de steun
van het Nederlandse gezag kun-
Dit kan
ook n overkomen
Het komt in ons land van vaar
ten en grachten nogal eens voor
dat er een auto te water raakt en
het hangt daarbij helemaal van
de gedragingen van de inzitten
den af, of ze dit onaangename a-
vontuur overleven. Natuurlijk kun
nen er bijkomende factoren zijn
die hier een rol spelen, b.v. wan
neer de wagen gekanteld op de
bodem van de vaart terecht komt
of wanneer de inzittenden derma
te gewond zijn dat ze niet meer
handelend kunnen optreden.
Meestal echter is dit gelukkig
niet het geval, en is het goed
mogelijk de auto te verlaten en
ongedeerd de kant te bereiken.
Het is vanzelfsprekend niet te
hopen dat u ooit in dergelijke si
tuatie belandt, maar we mogen
nu eenmaal nooit de ogen sluiten
voor het gevaar en het is daarom
goed eens onder ogen te zien op
welke wijze redding mogelijk is.
Welnu, in de eerste plaats dient
u er goed van doordrongen te zijn
dat er bij het te water raken met
de auto absoluut geen direct le
vensgevaar bestaat. Het is moei
lijk daaraan in zo'n situatie te
denken we geven dat direct
toe temeer omdat een ongeval
als dit steeds de nodige schrik
veroorzaakt. Een eerste vereiste
is echter dat u kalm blijft en ook
de mede-inzittenden tot kalmte
maant.
Er is geen keus.
Zodra het duidelijk geworden
is wat er is gebeurd, dienen eerst
alle ramen gesloten te worden.
Men bedenke zich wel, dat red
ding in deze situatie slechts na
verloop van tijd mogelijk is, om
dat het uitgesloten is de deuren
te openen. Blijf dus rustig zitten,
terwijl het water in de wagen
langzaam stijgt.
U zult wellicht opmerken, dat
het wel erg makkelijk is van ach
ter de schrijftafel een aantal richt
lijnen samen te stellen, maar het
Als de dam
tussen
Noord- en Zuid-Beveland
in gebruik wordt genomen
is het voor u nog
gemakkelijker om
gebruik te maken
van de bekende
van
Lange Kerkstraat 42, Goes,
Nieuw telefoonnummer
(01100) 5714
Voor 'n
beter
bed
A
mn rvc t>r\TZC.
is in de praktijk herhaaldelijk be
wezen, dat een beheerst optreden
en een zekere handhaving van de
ze regels mensenlevens gespaard
hebben. Men heeft eenvoudig
geen andere keus en er is slechts
één middel om aan de verdrin
kingsdood te ontsnappen.
Terwijl het water stijgt blijft
men rustig op de banken zitten,
diep ademend en met de kruk
van de deur in de hand. Is het
water tot op borsthoogte geko
men, dan zal het mogelijk zijn de
deuren te openen en dat is wel
het meest kritieke ogenblik, om
dat het wagen-interieur nu ineens
zal volstromen. Voor de deur ge
opend wordt houdt men de adem
in, om zich daama zwemmend
naar het wateroppervlak te be
wegen.
Bewijs geleverd.
Houden de inzittenden zich wer
kelijk aan deze regels, dan is de
kans op verdrinking praktisch
uitgesloten. Tijdens diverse de
monstraties, hier en elders gehou
den, werd dit onomstotelijk aan
getoond. Men liet hiertoe een au
to, waarin een bekend zwemmer
was gezeten, in een haven of in
een zwembassin te water en na
enige ogenblikken kwam de man,
die precies zo handelde als hier
boven omschreven werd, volko
men ongedeerd te voorschijn.
Hoofdzaak is echter dat ieder
de rust bewaart. Met een panische
verwarring, die in zulke situaties
maar al te gauw dreigt te ont
staan, is niemand gebaat en in dit
geval kan verwarring slechts de
dood tot gevolg hebben.
En dan is er nog een tweede
vereiste, n.l. dat men de zwem
kunst beheerst. Hoewel ook de
belangstelling voor deze tak van
sport vooral bij de jeugd blijft
toenemen, is het percentage Ne
derlanders dat niet kan zwemmen
altijd nog schrikbarend hoog en
dat kan natuurlijk het aantal on
gelukken slechts verhogen.
Het kan geen kwaad eens bij
dit alles stil te staan op een mo
ment waarop er nergens gevaar
dreigt. En ook is het goed de ge
geven richtlijnen in zich op te ne
men. Mogelijk komen ze later
eens te pas
(Nadruk verboden.)
datzeer waarschijnlijk onder de
bodem van de beruchte Sa-
harawoestijn een zee of
groot meer ligt? Franse des
kundigen menen, dat met
behulp van dit water, dat
naar men aanneemt niet met
de oceanen in verbinding
staat, de Sahara veeanderd
kan worden in een grote
vruchtbare vlakte.
dat. .het pasgeboren jong van een
walvis ongeveer de halve
lengte heeft van zijn moe
der? De walvis is een zoog
dier en wanneer het jong
wil drinken, keert de moe
der walvis zich op haar kant,
aangezien anders het jong
zou verdrinken.
datongeveer een kwart van de
gehele Nederlandse bevol
king (2V2 miljoen) in de
provincie Zuid - Holland
woont? Hiermede is deze
provincie de dichtsbevolkte
van ons land.
datChina een leger heeft van
4V2 miljoen man? Rusland
heeft ongeveer 4 miljoen
man onder de wapenen.
Het communistische oosten
traint dus dagelijks totaal
ruim 8V2 miljoen soldaten,
waartegenover de V.S.
slechts ruim één miljoen in
actieve dienst kunnen stel
len.
datde langste dag aan de noord
pool 186 etmalen bedraagt?
In die tijd gaat de zon niet
onder en is bet dus steeds
dag. Aan de zuidpool is de
ze periode 179 etmalen, dus
een week korter.
(Nadruk verboden).
Ganzepoorfstraat 21, Tel. 6535 GOES