NOORD-BEVELANDS NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD Redt waps en wegen! Plonvier heeft DE schoenen Het anti-semietisme BREUK- Ka Vee Wee NICOLAAS COPERNICUS lijders(sters) L C. van der Rest No. 2972 Zaterdag 30 januari 1960 63e jaargang Druk en uitgave: Drukkerij Markusse te Wissenkerke, Tel. no. 308, Giro 32622 Abonnementsprijs f 2.50 per jaar Franco per post I 5.25 Advertenties 6 cent per mm Het bezoek aan Amerika ter gelegenheid van de Hudson-herdenking is stellig in het afgelopen jaar het belangrijkste officiële gebeuren geweest in het leven van onze kroonprinses. De prinses kreeg hier bij gelegenheid, verscheidene Nederlandse kolonies te bezoeken en zij nam en passant ook nog een ere doctoraat in ontvangst. In Nederland werd de oudste der vier oranjedoch ters benoemd tot commandeur van de Johanniters Orde. En nadat de prinses vorig jaar 21 was gewor den, achtte zij de tijd gekomen, zich zelfstandig te gaan vestigen. Met het oog daarop kocht zij het land goed „Groot Drakenstein" aan, gelegen in Lage Vuursche (gemeente Baarn). Thans, bij haar 22ste verjaardag, bieden wij hare ko ninklijke hoogheid onze eerbiedige gelukwensen aan. Moge het haar gegeven zijn, wanneer zij te zijner tijd daartoe zal worden geroepen, een waardig op volgster van haar koninklijke moeder te zijn. Alle normaal en gezond den kende mensen zijn geschrokken en ontsteld van de thans plotseling weer opduikende antisemietische kladdercampagnes. Zelfs in ande re werelddelen. En al zullen wij dit gekladder hoofdzakelijk als een geestesziek verschijnsel moeten zien, afkomstig van leeghoofdige verwatenen, die hun geldings drang tot uiting willen laten ko men en daarvoor dan maar weer het aloude antisemietisme ter hand nemen, er blijkt toch ook uit, dat de- anti-Joodse tendenzen er nog altijd zijn en er maar weinig voor nodig is om er een opmerke lijke rel van te maken. Ook de eigen Joodse staat Is raël wordt het niet gemakkelijk gemaakt zich in de wereld te handhaven. De Arabieren be schouwen de Israëlieten als doods vijanden en de Arabische staten gaan zich binnenkort weer bera den hoe zij de Joden weer uit Is raël zouden kunnen verdrijven. Nieuwe Arabische agitatie dus tegen de in 1948 gestichte staat, die echter tot grote internationale problemen aanleiding kan geven. Zo kunnen problemen gescha pen worden, die een ernstige be dreiging voor de wereldvrede gaan vormen. Want door de antisemie tische uitingen in Duitsland wordt de regering Adenauer mede in een kwaad daglicht gesteld en daar mede de positie van het westen verzwakt. De Arabische agitatie tegen Is raël brengt vooral cle westelijke grote drie in een moeilijk parket, want de vestiging van deze staat is een gevolg van een meerder heidsbesluit van de algemene ver gadering van de Verenigde Na ties in 1947, zodat men een even tuele aanval op Israël niet kan negéren. Het westen heeft echter belangrijke oliebelangen in het nabije oosten en wil dus ook met de Arabische staten een zo goed mogelijke verstandhouding onder houden. Rusland zou wel graag zien, dat die verstandhouding eens minder goed werd en zal de Arabische agitatie dus zeker niet tegenwerken. Wie de roman „Exodus" leest, van Leon Uris, ziet welke ontzag lijke tegenwerkingen de Joden al hebben moeten overwinnen eer de erkenning van de staat Israël tot stand kon komen. Het was hun enige kans om ergens ter wereld een eigen staat en een eigen be staan te kunnen opbouwen en met heldenmoed en een onverzet telijke wil hebben zij deze kans aangegrepen en verdedigd. Tegen de aanslagen en de oorlog van tientallen malen sterkere Arabi sche legers hebben zij stand ge houden. De internationale ver wikkelingen dwongen hen wel om een onnatuurlijke landsgrens te aanvaarden, maar wat hun o- verbleef hebben zij met hand en land verdedigd en dit stuk land in tien jaar tijds tot ontwikkeling gebracht. Het antisemietisme is door dit heldendom niet uitgeroeid. Het meest opmerkelijke is wel, dat dit behalve in de bij Palestina be langhebbende Arabische volken vooral tot uiting komt in de zogenaamde christelijke wereld, wier godsdienst toch uit het Jood se volk is voortgekomen. Telkens weer zijn de Joden, vooral in het oosten van Europa, tot zondebokken gemaakt voor een slechte gang van zaken in zo'n land, om de bevolking een uitlaat te verschaffen voor haar opge kropte gevoelens. Maar al zijn er miljoenen door pogroms en open lijke vervolgingen ter dood ge bracht, het grote wonder is, dat dit volk nimmer geheel ten on der gaat, zich ook nimmer volko men assimileert met een ander volk, zoals andere volkeren toch wel zijn verstrooid en praktisch opgehouden hebben te bestaan. Antisemietisme getuigt altijd van een gebrek aan zelfbewust zijn, van een minderwaardigheids complex, waar de ware christen zeker geen aanleiding toe heeft. Uit de christelijke wereld dienen daarom de felste protesten op te gaan tegen deze uitingen en zeker ook tegen alles wat het vredelie vende bestaan van de Joodse staat bedreigt. H. van Wermeskerken. (Nadruk verboden). zetle «le wereld ©jp haar kop Hij liet de aarde ook haar baan om de zon draaien Het heeft in de geschiedenis een lanse tiidgeduurd, voordat de meïïs tot cle ontdekking is geko men, dat de aarde, waarop hij leeft, niet alleen om haar eigen as, maar ook om de zon draait. Deze wetenschap is echter al meer dan vier eeuwen oud, maar wan neer men bedenkt, dat reeds de griekse filosoof Aristoteles, die in de 4de eeuw voor Christus leef de, zich diepzinnig met de astro nomie heeft bezig gehouden, mag men gevoegelijk beweren, dat het lang heeft geduurd, voordat men tot ontdekking kwam, dat de zon niet cirkelde, maar (ongeveer) stil stond. Deze ontdekking nu is te danken aan de veelzijdige man Nicolaas Copernicus, een denker, die zijn plaats tussen de grote den kers van alle tijden ten volle ver dient, omdat hij de grondlegger is geweest van de theorie, waarop ons zonnestelsel is gebouwd. Op 19 februari 1473 werd in Thorn, destijds een bloeiende handelsstad op de grens van Po len en Oost-Pruisen, een jongen geboren, die de gehele wereld in tot domheer van het domkapittel in Frauenbers worrb hpnnp.md. Doctor in het kerkelijk recht. Hoe groot de begaafdheid van Copernicus wel geweest is, blijkt uit zijn verdere levensloop. Als bestuurder der bisdommen zorgt hij, dat de koning van Polen de bezittingen, die hij de Duitse Or de had ontroofd, teruggeeft; hij maakt herleidingstabellen voor al le in het koninkrijk gangbare mun ten en als hij in 1500 studieverlof krijgt om in Padua medicijnen te gaan studeren, doet hij dit, plichtsgetrouw als hij is, maar keert als doctor in het kerkelijk recht naar zijn geboorteland terug. Desondanks weet hij door zijn studie zoveel van de geneeskunde af, dat hij lijfarts wordt van zijn oom en later arts van het dom kapittel, waar hij als domheer was aangesteld. Ondanks zijn grote kennis op het gebied van de me dicijnen, filosofie, rechtsweten schap cn politiek, blijft hij trouw aan zijn hobby uit zijn studenten tijd in Krakau en Italië: de ster renkunde. Hij krijgt de geschrif- VICTORY J-«ft een lichte sigaar voor 6** beroering zou brengen door zijn moderne theorieën: Nicolaas Co pernicus. Reeds op tienjarige leeftijd ver liest hij zijn vader en hoewel hij zijn eerste schooljaren in Thorn doorbrengt, is het zijn oom Lucas Watzelrode, die hem op achttien jarige leeftijd naar de beroemde universiteit van Krakau stuurt. Niet om zich te bekwamen in de astronomie, maar om de juridi sche wetenschap te bestuderen. Hier krijgt hij zijn eerste sterren kundige lessen van Albert Brud- zersky. Van Krakau gaat hij naar Ita lië naar de universiteit van Bo logna, waar hij een viertal jaren studeert in de filosofie en de rechtswetenschap. Hier leert hij de bekende sterrenkundige Domi- nicus Maria Novarra kennen. Hij ziet een maansverduistering in 1497, maar wordt na een jaar le raarsambt in de wiskunde te Ro me naar zijn vaderland terugge roepen, waar hij door zijn oom ten van Ptolemaeus' theorie aan gaande de opbouw van het heel al in handen en bevindt, dat zij onjuist zijn. Dan pas legt hij zich met een ongelooflijke ijver toe op de sterrenkunde en dan komen ook zijn theorieën waardoor de mensheid in verbazing wordt ge bracht. De wereld op haar kop. Ptolemaeus' zonnestelsel berust te op de theorie, dat het heelal een grote bol is, waarin de aarde echter niet het middelpunt in neemt en waarbij de planeten niet in een kringetje om de aarde draaien, maar rond een bepaald middelpunt, terwijl al die mid delpunten weer een grote kring rond de aarde beschrijven. Reeds in 1507 gaat Copernicus zijn denkbeelden daarover op pa pier zetten. Hij houdt zich bezig met sterrenkundige waarnemingen en komt tot de slotsom, dat de zon het middelpunt van het pla netenstelsel is en de aarde zelf een planeet, die een baan beschrijft om dat middelpunt. Hij houdt zich verder bezig met een nauw keurige bepaling van de omloops tijden van de maan, om zo moge lijk een nieuwe kalender te kun nen vaststellen. Copernicus blijkt echter een bescheiden mens en hoewel hij reeds Jn 1507 zijn theorieën op papier had, bleef de wereld tot 1543 nog volmaakt onkundig van zijn baanbrekende en schokkende ideeën. Slechts enkele ingewijden wisten van zijn ontdekkingen at en hoewel zij op publicatie aan drongen, bleef Copernicus hals starrig weigeren. Hij berekende sinustafels van de door hem gevonden elemen ten, maar liet ze zonder een en kele uitleg of aanwijzing uitge ven. Copernicus begreep, dat zijn theorieën een volkomen omwen teling in de wetenschap teweeg zouden brengen en durfde het ri sico niet te nemen een reeds meer dan duizend jaar oude op vatting te doorbreken. Het werk van dertig jaar. Telkens opnieuw ook brengt hij verbeteringen in zijn theorieën aan, gebaseerd op zijn waarnemin gen en uiteindelijk kan men zeg gen, dat zijn boek „Over de kringvormige beweging der he mellichamen" in 1530 gereed ligt. Pas in 1543 overwint hij, de ge leerde op velerlei gebied, zijn schroom en wordt zijn boek uit gegeven. Men behoeft niet te vragen, welk een verbazing de mensen greep, toen bleek dat zijn theorie- en waarheid bevatten. Zelfs Paus Gregorius XIII maakte van zijn theorieën gebruik bij de hervor ming van de kalender. Lang heeft deze hemelbouwer boek en de reacties op zijn theo- dieën kunnen profiteren. Want terwijl in het voorjaar van 1543 zijn boek werd gepubliceerd, sterft hij zelf op 24 mei van dat jaar, daarmede de wereld in verbazing achterlatend. Zijn naam is in de vergetelheid geraakt, maar ongetwijfeld be hoort Copernicus tot een van de grootste denkers, die de wereld heeft gekend en nog zal kennen. (Nadruk verboden). Lezers hanteren de pen Wie j.l. zaterdagavond het ge noegen heeft gehad de zang uit voering in de Geref. Kerk te Kam perland bij te wonen, kan evenals wij, terugzien op een muzikaal hoogtepunt. Het ligt niet op onze weg van de geboden gelegenheid gebruik te maken om de uitvoerenden of de samenstellers van het program ma te becritiseren, doch onze pen richt zich tot een gedeelte van de toehoorders. Laatstgenoemden dan, voelden zich geroepen om tijdens de door de organist de heer W. B. F. Bulthuis gespeelde werken, luidruchtige conversaties op te bouwen, die weldra het luisteren naar het mooie Pels—orgel onmo gelijk maakten. Tot overmaat van ramp moest de bij deze lieden snel opkomende honger gestild worden met het kerkelijke snoep je: de pepermunt. Deze „voede ring op grote schaal" had aller minst een stil verloop. Het aan vankelijk ritselen van de verpak king groeide (althans in de oren van de luisteraar) aan tot een oor verdovend gekraak, om daarna af te nemen en door de converseren de en (nu ook) consumerende, luid smekkende schare overstemd te worden. Dat sommigen liever luis teren naar een trommel dan naar een orgel is te begrijpen, smaken verschillen nu eenmaal, maar dat zij (sommigen) het luisteren voor anderen moeilijk, zo niet onmoge lijk maken, lijkt ons niet erg be leefd. Wie de schoen past, trekke hem aan. voor de beste breukband, juist geschikt voor uw geval moet u zijn bij 'n erkend lid van „Orthobanda" de vereniging van vakkundi- gen in Nederland Dat is in Zeeland Lange Kerkstraat 42, Goes Telefoon 01100-2468 Wanneer dergelijke uitvoerin gen worden herhaald is het te ho pen dat het bovenstaande heeft mogen bijdragen tot een ook voor de orgelliefhebbers onge stoord luisteren. Wij besluiten met de redactie te danken voor de afgestane plaats- ruime. Wissenkerke. R. A. de Regt. CHR. ULO TE WISSENKERKE Voor het examen machineschrij- ven slaagden in Bergen op Zoom de volgende leerlingen: Kees de Smit, Johan Schrier en Matty Ver- hage te Wissenkerke en Izaak Vis ser te Colijnsplaat. Verwacht mag worden, dat on ze regering dezer dagen tot een beslissing zal komen inzake de toelaatbare maximum snelheid buiten de bebouwde kom. Met een dergelijke maatregel zal de veiligheid op de buitenwegen al leen maar gediend zijn. Benadeeld wordt er niemand. Ook de jakke raar niet, want hij kan er zijn le ven mee rekken. Wie haast heeft, moet dan voortaan maar wat eerder van huis gaan. Een maximum van 120 km per uur, zoals waarschijnlijk op de snelwegen zal worden toe gelaten, brengt geen tijdverlies, alleen maar materiaalbesparing mede. Want teveel automobilis ten beseffen helaas niet, dat ver groting van de vaart een oneven redig hogere slijtage betekent aan eigen wagen én aan de weg. Het is bedroevend te vernemen, dat de Rijksroetschbaan no. 13 (Rotterdam - Den Haag), die pas geheel hersteld is en op tweemaal drie rijstroken werd gebracht, in drie maanden tijd al weer golvin gen is gaan vertonen als gevolg van het onverantwoord rossen, zelfs met zwaar beladen wagens. De jakkeraars hebben het aan zichzelf te wijten, dat hun enige zelfbeperking wordt opgelegd. Wie beheerst en rustig rijdt, zal van de nieuwe bepaling straks niets merken. Niets in zijn nadeel althans. Wel in zijn voordeel: hij zal langer en geruster gebruik kunnen maken van gave wegen. P. Ganzepoortstraat 21, Tel. 2048 - GOES

Krantenbank Zeeland

Noord-Bevelands Nieuws- en advertentieblad | 1960 | | pagina 1