NOORD-BEVELANDS
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
Redt
waps
en
wegen!
Plonvier heeft DE schoenen
Het anti-semietisme
BREUK-
Ka Vee Wee
NICOLAAS COPERNICUS
lijders(sters)
L C. van der Rest
No. 2972
Zaterdag 30 januari 1960
63e jaargang
Druk en uitgave: Drukkerij Markusse te Wissenkerke, Tel. no. 308, Giro 32622
Abonnementsprijs f 2.50 per jaar Franco per post I 5.25 Advertenties 6 cent per mm
Het bezoek aan Amerika ter gelegenheid van de
Hudson-herdenking is stellig in het afgelopen jaar
het belangrijkste officiële gebeuren geweest in het
leven van onze kroonprinses. De prinses kreeg hier
bij gelegenheid, verscheidene Nederlandse kolonies
te bezoeken en zij nam en passant ook nog een ere
doctoraat in ontvangst.
In Nederland werd de oudste der vier oranjedoch
ters benoemd tot commandeur van de Johanniters
Orde. En nadat de prinses vorig jaar 21 was gewor
den, achtte zij de tijd gekomen, zich zelfstandig te
gaan vestigen. Met het oog daarop kocht zij het land
goed „Groot Drakenstein" aan, gelegen in Lage
Vuursche (gemeente Baarn).
Thans, bij haar 22ste verjaardag, bieden wij hare ko
ninklijke hoogheid onze eerbiedige gelukwensen aan.
Moge het haar gegeven zijn, wanneer zij te zijner
tijd daartoe zal worden geroepen, een waardig op
volgster van haar koninklijke moeder te zijn.
Alle normaal en gezond den
kende mensen zijn geschrokken en
ontsteld van de thans plotseling
weer opduikende antisemietische
kladdercampagnes. Zelfs in ande
re werelddelen. En al zullen wij
dit gekladder hoofdzakelijk als een
geestesziek verschijnsel moeten
zien, afkomstig van leeghoofdige
verwatenen, die hun geldings
drang tot uiting willen laten ko
men en daarvoor dan maar weer
het aloude antisemietisme ter
hand nemen, er blijkt toch ook uit,
dat de- anti-Joodse tendenzen er
nog altijd zijn en er maar weinig
voor nodig is om er een opmerke
lijke rel van te maken.
Ook de eigen Joodse staat Is
raël wordt het niet gemakkelijk
gemaakt zich in de wereld te
handhaven. De Arabieren be
schouwen de Israëlieten als doods
vijanden en de Arabische staten
gaan zich binnenkort weer bera
den hoe zij de Joden weer uit Is
raël zouden kunnen verdrijven.
Nieuwe Arabische agitatie dus
tegen de in 1948 gestichte staat,
die echter tot grote internationale
problemen aanleiding kan geven.
Zo kunnen problemen gescha
pen worden, die een ernstige be
dreiging voor de wereldvrede gaan
vormen. Want door de antisemie
tische uitingen in Duitsland wordt
de regering Adenauer mede in een
kwaad daglicht gesteld en daar
mede de positie van het westen
verzwakt.
De Arabische agitatie tegen Is
raël brengt vooral cle westelijke
grote drie in een moeilijk parket,
want de vestiging van deze staat
is een gevolg van een meerder
heidsbesluit van de algemene ver
gadering van de Verenigde Na
ties in 1947, zodat men een even
tuele aanval op Israël niet kan
negéren. Het westen heeft echter
belangrijke oliebelangen in het
nabije oosten en wil dus ook met
de Arabische staten een zo goed
mogelijke verstandhouding onder
houden. Rusland zou wel graag
zien, dat die verstandhouding
eens minder goed werd en zal de
Arabische agitatie dus zeker niet
tegenwerken.
Wie de roman „Exodus" leest,
van Leon Uris, ziet welke ontzag
lijke tegenwerkingen de Joden al
hebben moeten overwinnen eer de
erkenning van de staat Israël tot
stand kon komen. Het was hun
enige kans om ergens ter wereld
een eigen staat en een eigen be
staan te kunnen opbouwen en
met heldenmoed en een onverzet
telijke wil hebben zij deze kans
aangegrepen en verdedigd. Tegen
de aanslagen en de oorlog van
tientallen malen sterkere Arabi
sche legers hebben zij stand ge
houden. De internationale ver
wikkelingen dwongen hen wel
om een onnatuurlijke landsgrens
te aanvaarden, maar wat hun o-
verbleef hebben zij met hand en
land verdedigd en dit stuk land
in tien jaar tijds tot ontwikkeling
gebracht.
Het antisemietisme is door dit
heldendom niet uitgeroeid. Het
meest opmerkelijke is wel, dat dit
behalve in de bij Palestina be
langhebbende Arabische volken
vooral tot uiting komt in de
zogenaamde christelijke wereld,
wier godsdienst toch uit het Jood
se volk is voortgekomen.
Telkens weer zijn de Joden,
vooral in het oosten van Europa,
tot zondebokken gemaakt voor
een slechte gang van zaken in zo'n
land, om de bevolking een uitlaat
te verschaffen voor haar opge
kropte gevoelens. Maar al zijn er
miljoenen door pogroms en open
lijke vervolgingen ter dood ge
bracht, het grote wonder is, dat
dit volk nimmer geheel ten on
der gaat, zich ook nimmer volko
men assimileert met een ander
volk, zoals andere volkeren toch
wel zijn verstrooid en praktisch
opgehouden hebben te bestaan.
Antisemietisme getuigt altijd
van een gebrek aan zelfbewust
zijn, van een minderwaardigheids
complex, waar de ware christen
zeker geen aanleiding toe heeft.
Uit de christelijke wereld dienen
daarom de felste protesten op te
gaan tegen deze uitingen en zeker
ook tegen alles wat het vredelie
vende bestaan van de Joodse staat
bedreigt.
H. van Wermeskerken.
(Nadruk verboden).
zetle «le wereld ©jp haar kop
Hij liet de aarde
ook haar baan
om de zon draaien
Het heeft in de geschiedenis een
lanse tiidgeduurd, voordat de
meïïs tot cle ontdekking is geko
men, dat de aarde, waarop hij
leeft, niet alleen om haar eigen
as, maar ook om de zon draait.
Deze wetenschap is echter al meer
dan vier eeuwen oud, maar wan
neer men bedenkt, dat reeds de
griekse filosoof Aristoteles, die in
de 4de eeuw voor Christus leef
de, zich diepzinnig met de astro
nomie heeft bezig gehouden, mag
men gevoegelijk beweren, dat het
lang heeft geduurd, voordat men
tot ontdekking kwam, dat de zon
niet cirkelde, maar (ongeveer) stil
stond. Deze ontdekking nu is te
danken aan de veelzijdige man
Nicolaas Copernicus, een denker,
die zijn plaats tussen de grote den
kers van alle tijden ten volle ver
dient, omdat hij de grondlegger
is geweest van de theorie, waarop
ons zonnestelsel is gebouwd.
Op 19 februari 1473 werd in
Thorn, destijds een bloeiende
handelsstad op de grens van Po
len en Oost-Pruisen, een jongen
geboren, die de gehele wereld in
tot domheer van het domkapittel
in Frauenbers worrb hpnnp.md.
Doctor in het kerkelijk recht.
Hoe groot de begaafdheid van
Copernicus wel geweest is, blijkt
uit zijn verdere levensloop. Als
bestuurder der bisdommen zorgt
hij, dat de koning van Polen de
bezittingen, die hij de Duitse Or
de had ontroofd, teruggeeft; hij
maakt herleidingstabellen voor al
le in het koninkrijk gangbare mun
ten en als hij in 1500 studieverlof
krijgt om in Padua medicijnen te
gaan studeren, doet hij dit,
plichtsgetrouw als hij is, maar
keert als doctor in het kerkelijk
recht naar zijn geboorteland terug.
Desondanks weet hij door zijn
studie zoveel van de geneeskunde
af, dat hij lijfarts wordt van zijn
oom en later arts van het dom
kapittel, waar hij als domheer was
aangesteld. Ondanks zijn grote
kennis op het gebied van de me
dicijnen, filosofie, rechtsweten
schap cn politiek, blijft hij trouw
aan zijn hobby uit zijn studenten
tijd in Krakau en Italië: de ster
renkunde. Hij krijgt de geschrif-
VICTORY J-«ft
een lichte sigaar voor 6**
beroering zou brengen door zijn
moderne theorieën: Nicolaas Co
pernicus.
Reeds op tienjarige leeftijd ver
liest hij zijn vader en hoewel hij
zijn eerste schooljaren in Thorn
doorbrengt, is het zijn oom Lucas
Watzelrode, die hem op achttien
jarige leeftijd naar de beroemde
universiteit van Krakau stuurt.
Niet om zich te bekwamen in de
astronomie, maar om de juridi
sche wetenschap te bestuderen.
Hier krijgt hij zijn eerste sterren
kundige lessen van Albert Brud-
zersky.
Van Krakau gaat hij naar Ita
lië naar de universiteit van Bo
logna, waar hij een viertal jaren
studeert in de filosofie en de
rechtswetenschap. Hier leert hij
de bekende sterrenkundige Domi-
nicus Maria Novarra kennen. Hij
ziet een maansverduistering in
1497, maar wordt na een jaar le
raarsambt in de wiskunde te Ro
me naar zijn vaderland terugge
roepen, waar hij door zijn oom
ten van Ptolemaeus' theorie aan
gaande de opbouw van het heel
al in handen en bevindt, dat zij
onjuist zijn. Dan pas legt hij zich
met een ongelooflijke ijver toe op
de sterrenkunde en dan komen
ook zijn theorieën waardoor de
mensheid in verbazing wordt ge
bracht.
De wereld op haar kop.
Ptolemaeus' zonnestelsel berust
te op de theorie, dat het heelal
een grote bol is, waarin de aarde
echter niet het middelpunt in
neemt en waarbij de planeten
niet in een kringetje om de aarde
draaien, maar rond een bepaald
middelpunt, terwijl al die mid
delpunten weer een grote kring
rond de aarde beschrijven.
Reeds in 1507 gaat Copernicus
zijn denkbeelden daarover op pa
pier zetten. Hij houdt zich bezig
met sterrenkundige waarnemingen
en komt tot de slotsom, dat de
zon het middelpunt van het pla
netenstelsel is en de aarde zelf een
planeet, die een baan beschrijft
om dat middelpunt. Hij houdt
zich verder bezig met een nauw
keurige bepaling van de omloops
tijden van de maan, om zo moge
lijk een nieuwe kalender te kun
nen vaststellen.
Copernicus blijkt echter een
bescheiden mens en hoewel hij
reeds Jn 1507 zijn theorieën op
papier had, bleef de wereld tot
1543 nog volmaakt onkundig van
zijn baanbrekende en schokkende
ideeën. Slechts enkele ingewijden
wisten van zijn ontdekkingen at
en hoewel zij op publicatie aan
drongen, bleef Copernicus hals
starrig weigeren.
Hij berekende sinustafels van
de door hem gevonden elemen
ten, maar liet ze zonder een en
kele uitleg of aanwijzing uitge
ven. Copernicus begreep, dat zijn
theorieën een volkomen omwen
teling in de wetenschap teweeg
zouden brengen en durfde het ri
sico niet te nemen een reeds
meer dan duizend jaar oude op
vatting te doorbreken.
Het werk van dertig jaar.
Telkens opnieuw ook brengt hij
verbeteringen in zijn theorieën
aan, gebaseerd op zijn waarnemin
gen en uiteindelijk kan men zeg
gen, dat zijn boek „Over de
kringvormige beweging der he
mellichamen" in 1530 gereed ligt.
Pas in 1543 overwint hij, de ge
leerde op velerlei gebied, zijn
schroom en wordt zijn boek uit
gegeven.
Men behoeft niet te vragen,
welk een verbazing de mensen
greep, toen bleek dat zijn theorie-
en waarheid bevatten. Zelfs Paus
Gregorius XIII maakte van zijn
theorieën gebruik bij de hervor
ming van de kalender.
Lang heeft deze hemelbouwer
boek en de reacties op zijn theo-
dieën kunnen profiteren. Want
terwijl in het voorjaar van 1543
zijn boek werd gepubliceerd, sterft
hij zelf op 24 mei van dat jaar,
daarmede de wereld in verbazing
achterlatend.
Zijn naam is in de vergetelheid
geraakt, maar ongetwijfeld be
hoort Copernicus tot een van de
grootste denkers, die de wereld
heeft gekend en nog zal kennen.
(Nadruk verboden).
Lezers
hanteren
de pen
Wie j.l. zaterdagavond het ge
noegen heeft gehad de zang uit
voering in de Geref. Kerk te Kam
perland bij te wonen, kan evenals
wij, terugzien op een muzikaal
hoogtepunt.
Het ligt niet op onze weg van
de geboden gelegenheid gebruik
te maken om de uitvoerenden of
de samenstellers van het program
ma te becritiseren, doch onze pen
richt zich tot een gedeelte van de
toehoorders.
Laatstgenoemden dan, voelden
zich geroepen om tijdens de door
de organist de heer W. B. F.
Bulthuis gespeelde werken,
luidruchtige conversaties op te
bouwen, die weldra het luisteren
naar het mooie Pels—orgel onmo
gelijk maakten. Tot overmaat van
ramp moest de bij deze lieden
snel opkomende honger gestild
worden met het kerkelijke snoep
je: de pepermunt. Deze „voede
ring op grote schaal" had aller
minst een stil verloop. Het aan
vankelijk ritselen van de verpak
king groeide (althans in de oren
van de luisteraar) aan tot een oor
verdovend gekraak, om daarna af
te nemen en door de converseren
de en (nu ook) consumerende, luid
smekkende schare overstemd te
worden. Dat sommigen liever luis
teren naar een trommel dan naar
een orgel is te begrijpen, smaken
verschillen nu eenmaal, maar dat
zij (sommigen) het luisteren voor
anderen moeilijk, zo niet onmoge
lijk maken, lijkt ons niet erg be
leefd.
Wie de schoen past, trekke hem
aan.
voor de beste breukband,
juist geschikt voor uw geval
moet u zijn bij 'n erkend lid
van „Orthobanda"
de vereniging van vakkundi-
gen in Nederland
Dat is in Zeeland
Lange Kerkstraat 42, Goes
Telefoon 01100-2468
Wanneer dergelijke uitvoerin
gen worden herhaald is het te ho
pen dat het bovenstaande heeft
mogen bijdragen tot een ook
voor de orgelliefhebbers onge
stoord luisteren.
Wij besluiten met de redactie te
danken voor de afgestane plaats-
ruime.
Wissenkerke. R. A. de Regt.
CHR. ULO TE WISSENKERKE
Voor het examen machineschrij-
ven slaagden in Bergen op Zoom
de volgende leerlingen: Kees de
Smit, Johan Schrier en Matty Ver-
hage te Wissenkerke en Izaak Vis
ser te Colijnsplaat.
Verwacht mag worden, dat on
ze regering dezer dagen tot een
beslissing zal komen inzake de
toelaatbare maximum snelheid
buiten de bebouwde kom. Met
een dergelijke maatregel zal de
veiligheid op de buitenwegen al
leen maar gediend zijn. Benadeeld
wordt er niemand. Ook de jakke
raar niet, want hij kan er zijn le
ven mee rekken.
Wie haast heeft, moet dan
voortaan maar wat eerder van
huis gaan. Een maximum van 120
km per uur, zoals waarschijnlijk
op de snelwegen zal worden toe
gelaten, brengt geen tijdverlies,
alleen maar materiaalbesparing
mede. Want teveel automobilis
ten beseffen helaas niet, dat ver
groting van de vaart een oneven
redig hogere slijtage betekent aan
eigen wagen én aan de weg.
Het is bedroevend te vernemen,
dat de Rijksroetschbaan no. 13
(Rotterdam - Den Haag), die pas
geheel hersteld is en op tweemaal
drie rijstroken werd gebracht, in
drie maanden tijd al weer golvin
gen is gaan vertonen als gevolg
van het onverantwoord rossen,
zelfs met zwaar beladen wagens.
De jakkeraars hebben het aan
zichzelf te wijten, dat hun enige
zelfbeperking wordt opgelegd.
Wie beheerst en rustig rijdt, zal
van de nieuwe bepaling straks
niets merken. Niets in zijn nadeel
althans. Wel in zijn voordeel: hij
zal langer en geruster gebruik
kunnen maken van gave wegen.
P.
Ganzepoortstraat 21, Tel. 2048 - GOES