NOORD-BEVELANDS
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
yUitu
dansen
Plouvier heeft DE schoenen
RUBBER WERD DE DOOD
D. Rietveld van Eysden
MAIS01V AÜBERT
Huishoudster
gevraagd
Eaberij de Jonge
No. 2951 Zaterdag 29 augustus 1959 62e jaargang
Druk en uitgave: Drukkerij Markusse te Wissenkerke, Tel. no. 308, Giro 32622
Abonnementsprijs 2.50 per jaar Franco per post 5.25 Advertenties 6 cent per mm
3/ CLU^llitnd A.d.
zal het de dag zijn, waarop
H.K.H. ytutded
IntLHd,
79 jdd'c liaojit te watdett.
31 augustus, het is een datum, die vooral voor vele ouderen onder
ons, een begrip is geworden.
Vroeger betekende het „koninginnedag"de dag waarop de moeder
des vaderlands in het centrum van de belangstelling van allen stond.
Op wens van H.K.H. wordt deze dag tegenwoordig zeer bescheiden gevierd, want
de prinses geniet nu van een welverdiende rust op haar zo geliefde „Het Loo", waar
zij nu volop de gelegenheid heeft zich aan haar liefhebberijen te geven.
In weerwil van de bescheiden herdenking van haar geboortedatum is deze dag voor
zeer velen nog altijd een hoogtijdag.
Wij wensen H.K.H. nog vele jaren in rust en geluk temidden van haat volk, waar
voor zij zoveel deed.
eLtoorap paraten
van de wereldberoemde
„Siemens" - fabrieken
met 5 jaar schriftelijke garantie
vanaf f 270.-
o4.e van der
Lange Kerkstraat 42, GOES
Vraag GRATIS prospectus
EEN PANNETJE KOOKTE OVER
Handelaars zaaiden dood en verderf:
Vergeten legers in de „Groene Hel"
Een eenvoudig pannetje stond
er op de potkachel van Charles
Goodyear, een Amerikaan, die
voor zichzelf wat experimenteerde
met het vreemde goedje dat Bra
ziliaanse inboorlingen uit bomen
tapten. Hij had wat zwavelpoeder
in het latexsap gedaan, maar hij
vergat het mengseltje.
Toen zijn brouwsel overkookte
en in aanraking kwam met de
gloeiende kachel, ontdekte de che
micus plotseling hoe uit die on
handelbare kleverige massa een
bruikbaar produkt gefabriceerd
kon worden. Goodyear werd de
uitvinder van de gevulcaniseerde
rubber. Zijn naam is onverbreke
lijk verbonden aan de autoband.
Maar Goodyear heeft niet veel
plezier van zijn uitvinding be
leefd. En duizenden stierven er
om die rubber.
De tam-tam klonk in die da
gen in de dichte oerwouden van
midden-Afrika. De inboorlingen
roerden hun trommels met stok
ken van geheimzinnige samenstel
ling. Belgen, die voor hun maat
schappijen in de Congo kwamen,
kochten dat materiaal van die
stokken op in ruil voor glazen kra
len en oude koperen munten. De
negers tapten deze stof uit de bo
men, de blanken waren er blij mee
en vroegen steeds meer.
Maar gebruiken kon men het
goedje eigenlijk niet.
Columbus bracht destijds van
zijn ontdekkingsreizen al veer
krachtige ballen mee uit Amerika,
dat hij toen nog voor India aan
zag. Hij schonk enkele van die
„toverballen" aan koningin Isa
bella, die ze als curiositeit be
schouwde. Meer niet
In 1770 ontdekte Joseph Priest
ly, een Engelse dominee die meer
voor scheikunde voelde, dat deze
stof potloodstrepen kon wegve
gen. Hij noemde het „India-rub-
ber" „Indische wrijver". Sinds
dien spreekt de gehele wereld van
„rubber".
Maar gebruiken deed men het
toen nog niet.
Van regenjas tot autoband.
U vindt het misschien heel ge
woon, dat tegenwoordig algemeen
rubber gebruikt wordt voor regen
kleding. In vroeger jaren bleek
het materiaal vrijwel onbruikbaar
voor dat doel. Macintosh, een
Schot, probeerde om in terpentijn
opgeloste rubber te gebruiken als
drenkingsmiddel voor allerlei
weefsels. De Engelsen kennen nu
nóg het woord „Macintosh" voor
regenjas, maar de eerste mantels
volgens dat procédé werden kle
verig in de zomer en hard als hout
in de winter.
Nee, praktisch gebruiken kon
men de rubber nietNóg niet.
Allerlei uitvinders probeerden
hun geluk met dat vreemde goed
je. Zij mengden het, kneedden het,
kookten het. Niets lukte. Totdat
Goodyear per ongeluk zijn pan
netje op de kachel liet staan en
het vergat.
De overgekookte latexmelk met
zwavel vulcaniseerde op de gloei
ende plaat. Als in een vulkaan ge
mengd met zwavel en blootgesteld
aan vuur. De onhandelbare stof
kreeg andere eigenschappen. De
caoutchouc van toen werd échte
rubber. Elastisch onder alle om
standigheden. Taai en hard. Men
kon er autobanden van maken.
Bruikbare regenkleding, die niet
kleefde en niet stijf werd. Lucht
ballonnen. Isolatie-materiaal in al
lerlei vormen. Brandslangen en
stoomleidingen. Koppelingen voor
machines en treinen. Sluitringen
op plaatsen, die luchtdicht moeten
worden afgesloten.
Zonder de uitvinding van Good
year zou de auto een onbruikbaar
monster zijn gebleven. Zonder de
machtige rubberbanden zou geen
behoorlijk vliegtuig meer kunnen
landen. Zonder gummi-isolatie
had de elektrotechniek niet zo'n
enorme vlucht kunnen nemen.
Zonder rubber waren b.v. de
luchtdrukrem, de stoommachine,
de stratosfeerballon en de lopende
band onbekend gebleven.
Als alle uitvinders.
In 1844 nam Goodyear patent
op zijn uitvinding. Helaas bleek
hijzelf niet meer in staat zijn kans
te grijpen. Hij had reeds teveel be
steed aan zijn experimenten. Hij
raakte in de schulden, werd ge
gijzeld en week uit naar Europa.
Daar ging hij opnieuw failliet,
kwam in de gevangenis en keerde
gebroken naar zijn geboorteland
terug. Hij stierf in 1860 als een
arm man in een uithoek van A-
merika.
Toch staat op miljoenen auto
banden zijn naam.
De rubber was bruikbaar
dank zij hem.
Maar veel rubber bestond er
toen nog niet
Drie drama's.
De tam-tam klonk nog in de
oerwouden van midden-Afrika.
Blanke mannen kwamen naar de
Congo en vroegen naar het mate
riaal voor de trommelstokken. Zij
gaven kralen en waardeloze din
gen in ruil. En de negers tapten.
Steeds meer blanke mannen
kwamen naar de donkere bossen
der Congo. Steeds meer tapten de
negers. Steeds meer bomen sne
den zij aan. De handelaars dreven
de inboorlingen verder en verder
de oerwouden in, om nog meer
rubber te tappen. Zij gaven dan
niet eens kralen meer in ruil. Zij
namen de negers hun koopwaar
af zonder betaling. Er kwam een
leveringsplicht en wee de dorpe
ling, die het waagde zich te ver
tonen zonder rubber.
De tam-tam klaagde door de
Congo: botofé bo le iwa. De trom
mel verbreidde de roep door de
bossen: rubber is de dood! Want
vredige dorpen werden uitge
moord of verbrand. Botofé bo le
iwa rubber is de dood!
De roofbouw putte de bomen
uit; duizenden inboorlingen von
den de dood omdat mensen van
een andere kleur handelden in
rubber; twintig jaar lang richtten
onverantwoordelijke blanken een
ravage aan onder mens en plant.
Rubber is de dood!
Want de rubber bleek bruik
baar
De „Groene Hel".
Wat een halve eeuw geleden in
Afrika gebeurde, herhaalde zich
tijdens de eerste én de tweede
wereldoorlog in Brazilië. Och, de
mens is zo goed. De christen pre
dikt naastenliefde en zendt missio
narissen naar de negers. Maar als
diezelfde neger in het bezit is van
rubber of goud, dan vlucht de in
boorling weg van de beschaving,
die hem vervolgt en doodt.
Britten en Amerikanen zonden
tegen hoge beloningen duizenden
en duizenden kleurlingen naar de
oerwouden van zuid-Amerika. Zij
gingen er heen om rubber te plan
ten en rubber te tappen. Zij kre
gen 25 dollar handgeld, maar wat
koopt een mesties voor dollars in
de „Groene Hel" van Brazilië,
waar hem alleen vergiftige slan
gen, wilde dieren, giftige pijlen,
malaria, honger, onlesbare dorst
en koortsen omringen?
Rubber is de dood. Rubber
wérd de dood. Van duizenden en
duizenden, die de „Groene Hel"
binnentrokken om „plantages" te
stichten en door hun opdrachtge-
Wij hebben steeds belang
stelling voor uw overtollige
boekenvoorraad. Wij kopen
ook bibliotheken op. Ook
op wetenschappelijk gebied.
Boekhandel VAN BEN-
THEM 6 JUTTING, Lan
ge Delft 64, Middelburg.
SPECIALE
AANBIEDING
1 creme Puff
speciale maat, met
GRATIS
1 Hi-Fi proef lipstick in
handig tasje
f 3.95
Kapper
Lange Kerkstraat 40, Goes
Telefoon 2904
vers vergeten werden. Vergeten in
1918. Vergeten in 1945.
Want het ging niet om hen,
maar om rubber
(Nadruk verboden).
Met
het festival
te
Kortgene
kunt u
weer
met het dansorkest
„Melodia"
Aanvang 7.30 uur
Dirksmitsstr. 26b (bovenhuis)
Rotterdam, tel. 01800-130235
40 jaai gevestigd
Fatent-Geneesmiddelen
Gummiwaron
Vr. gratis inl.toez. onder
blanco couvert. Gratis
spreekuur dag. van 10—8
uur.
onverschillig welke leeftijd,
in jong gezin waarvan moe
der onlangs gestorven is.
A. VAN DER JAGT,
Schotte 10,
Ierseke.
Topprestatie
uit het
land
van de
Alpen:
In waterproof, staal,
vanaf f 115.
Alleenverkoop
Lange Kerkstraat 30
GOES
in „De Stadswijnkelder"
Ganzepoortstraad 21, Tel. 2048 - GOES
