Flesjes en luchtjes zilvergeld Coster of Gutenberg? Uniformfonds „Apollo" PUROL Onze gezondheid eist kiest RANG *t)e petstiapeiinfr van deemtfe taatf. Huidgenezing Een strijd zonder einde over de uitvinding van de boekdrukkunst Sinds eeuwen wordt er reeds strijd gevoerd over de uitvinding van de boekdrukkunst, die als een gebeurtenis van groot gewicht voor de gehele beschaafde wereld mag worden beschouwd. Denken wij ons het leven eens in zonder boe ken, couranten, tijdschriften, ka lenders en tal van andere gedrukte stukken. Ons gehele technische kun nen, de wetenschap, ja vrijwel alles wat wij tegenwoordig samen vatten onder het mysterieuze woord cultuur, zou ineenstorten wanneer eeuwen geleden Laurens Jansz. Coster ons niet met dekunst van drukken had verrijkt. Of was het Gutenberg, die Europa het mid* del schonk, waardoor woorden en gedachten tot bijna in het onein dige kunnen worden vermenig vuldigd? Helaas moeten wij de weetgierigen, die van ons het antwoord op de vraag verwachten, teleurstellen en vermoei delijk zal het nooit definitief bekend worden, wie er nu het eerst op het idee van deze edele inktkunst is geko men. Misschien maar goed voor ons Nederlanders, want de Duitser schijnt wel heel goede papieren te hebben, die grotendeels zijn verzameld in het spe ciale Gutenbergmuesum te Mainz, de stad waar deze vader der duitse druk kers een groot deel van zijn leven heeft gewoond en gewerkt. Voor chauvinisten, die de neiging hebben deze oude strijdvraag bij herha ling weer naar voren te brengen, heb ben we nog een afkoelende verras sing, want noch Gutenberg, noch Coster vonden eigenlijk de drukkunst uit. De Chinezen drukten al toen er in Europa nog geen sprake van was, n.l. in 1041. Toch doet dit alles niets af aan (de grootheid van Gutenberg of Coster, aangezien beide uitvinders hun vinding deden zonder van de Chinese drukkunst op de hoogte te zijn. Zij verbreidden deze kunst en werkten zo aan een snelle vooruitgang van beschaving en cultuur in de streek waar zij woonden; Feiten en mogelijkheden. Gutenberg, wiens oudste drukwerk op ongeveer 1445 kan worden gesteld, wordt door velen als de uitvinder vpn deze edele kunst gezien: Gutenberg heeft zich reeds te Straatsburg, 'waar naar hij was uitgeweken wegens bur- gerstrijd in Mainz, met proeven bezig gehouden, doch men weet vrijwel ze ker, dat; hij zijn eerste werk pas pu bliceerde na zijn terugkomst in Mainz in 1444. Zijn tweede prestatie be stond uit een astronomische kalender, die bestemd was voor het jaar 1448 en dus vermoedelijk in 1447 werd ge drukt. Voortgaande zijn de meeste werken van Gutenberg wel tot een bepaaljl jaar te herleiden, waardoor we in staat zijn het jaar van zijn uit vinding en alle9 wat daarmee samen» hangt vrij nauwkeurig te bepalen; Hierdoor neemt Gutenberg een solide plaats in in de strijd om de eer. Naast drukwerken, welke aan Gu tenberg worden toegeschreven, bestaan ook zeer oude voortbrengselen van die kunst, welke van nederlandse oorsprong zijn. Geen enkele dezer drukken ver meldt echter plaats, datum of naam van drukker, noch zijn deze daaruit op andere wijze af te leiden. Hierdoor komt de nederlandse favoriet Coster zwak te staan. Trouwens! het hele verhaal van zijn uitvinding al lettertjes snijdende in de Haarlemmerhout voor het genoegen van zijn kinderen is niet historisch te bewijzen. Ook van 1445? Dit doet echter niets af aan het feit, dat in Nederland reeds zeer vroeg de boekdrukkunst werd beoefend, alleen is de juiste datum van het oudste ori gineel nederlandse werk niet/ onbe twistbaar vast te stellen. Deskundigen menen echter, dat deze datum kón liggen voor die van Gutenberg en wel' afgeleid van de volgende feiten. Men kent een verklaring van de abt Jean le Robert van het klooster te Cambrai, dat hij in 1445 op de markt een boek heeft laten kopen, dat hij beschrijft als uit metaal gegoten te zijn, waarmede waarschijnlijk een ty pografisch boek bedoeld wordt en zeker geen toen alom bekend blok boek. Dit boek was een Doctrinale van Alexander de Villa Dei. Onder de eer stelingen der nederlandse drukkunst komt een dergelijk werk voor, dus zou dit gesteld kunnen worden op 1445 Van Gutenberg is een dergelijke uit gave niet bekend, het boek kon dus niet van hem afkomstig zijn. Andere mogelijkheden zijn uitgesloten. Guten- bergs eerste werk verscheen in 1445 en ook in Holland verscheen of was reeds in 1445 een werk bekend. Wie was de eerste? Nederlands voorbeeld? Een tweede belangrijk punt in Ne- derland's voordeel is de verklaring Van een keulse drukker Ulrich Zeil, die zelf de kunst van Gutenberg leerde en waarin uitdrukkelijk ten aanzien van de uitvinding van Gutenberg wordt verklaard, dat de „Eyrste Vurbyldung" daartoe bestond in de „Donaten", die voor 1450 in Holland zijn gedrukt. Tot deze nederlandse drukken behoren in derdaad verschillende Donaten. Het verband tussen deze twee ver klaringen enerzijds en de nederlandse drukken anderzijds springt in het oog. Indien men nu nog kan aantonen, dat de techniek der duitse drukken van die der nederlandse is afgeleid, heeft men een aanvaardbare reconstructie ge kregen. Maar het technisch onderzoek heeft tot nu toe niets aan het licht gebracht, zodat moet worden aange nomen, dat beide technieken gelijk naast elkaar ontstonden, terwijl door gebrek aan juiste historische gegevens niet is uit te maken, wie in /1445 de eerste was, Coster of Gutenberg. (Nadruk verboden) uit de oude doos Parfums voor man en vrouw Hedenavond wordt door „Apollo" haar jaarlijks concert te Geersdijk gegeven, nu met populaire muzieknummers. De velen, die het laatste populaire concert op de muziektent te Wissenkerke hebben ge hoord en medegemaakt, weten bij voor baat dat het weer een gezellige avoncf wordt. Voor het uniformencomité is het ver blijdend, dat enige dames bereid zijn ge vonden deze avond speldjes te verkopen, waarvan de opbrengst bestemd is voor haar uniformenfonds. Met genoegen vestigt het comité reeds nu de aandacht van vele sportliefhebbers op de zaterdag 28 juli a.s. te houden sportdemonstratie van de gymnastiekver eniging „Volharding" alhier. Tijdens deze grootse demonstratie zul len lotjes verkocht worden, waarvan de netto opbrengst ook voor het uniformen fonds bestemd is. De trekking zal weder om op de muziektent plaats vinden met de zeer gewaardeerde medewerking van „Apollo". Nadere gegevens zullen a.s. week per advertentie bekend gemaakt worden. Naar wij vernemen ligt het in de be doeling zaterdag 25 augustus a.s. een korf bal wedstrijd te houden, ook voor bovengenoemd fonds. Deze week hoorden wij zelfs fluisteren, dat de besturen van de oranjeverenigin gen te Geersdijk en Wissenkerke een voetbalwedstrijd tegen elkaar zullen spe len. De opbrengstvoor het uniformen fonds. Chr. Ulo Wissenkerke Donderdag slaagde te Goes voor het A-diploma Kees de Mol te Kamperland. Daardoor slaagden alle A-candidaten. Ook alle candidaten middenstandsdiploma slaag den, terwijl voor B 75 pet. slaagde. Wie denkt, dat de vele geheimzin nige flesjes, doosjes en potjes, die ie dere man tegenwoordig op de toilet tafel van zijn vrouw kan vinden, een uitvloeisel zijn van onze moderne tijd, heeft het niet helemaal bij het rechte einde. Bijna zolang er mensen op aarde zijn, hebben schoonheidsmiddelen en allerlei reukwerken een rol gespeeld. In de verborgen grafkamers van de reusachtige egyptische pyramiden trof men prachtige albasten vazen aan, waaruit nu nog een zachte geur op steeg. Ongetwijfeld hebben de egyp tische farao's daarin dertig eeuwen ge leden op hun dodenreis de geurige stoffen meegekregen, die ook hun le ven hadden veraangenaamd. En al worden er nu soms hele bedragen be steed aan een klein flesje met wel riekende inhoud, deze vallen in het niet bij de fabelachtige sommen, die men daar in die oude tijden voor óver zelfde deden ze mét de binnenste; ran den van de oogleden. In de tijd Van Salomo waren roodgeverfde nagels geen onbekende verschijnsels. Soms verfden de vrouwen de gehele voeten rood met het geelrode aftreksel van de bladeren van de Alhennaplant. Schoonheid in het oerwoud. Het tatoeëren, het beschilderen van het lichaam, eventueel door het onder de huid brengen van kleurstoffen, is bij de natuurvolken heel gewoon. Voor een gedeelte berust dit op hetzelfde principe, dat wel onsterfelijk zal zijn het betoveren van het andere geslacht. Maar ook allerlei andere overwegingen spelen bij de natuurvolken een rol. Men hecht er godsdienstige betekenis aan, of gebruikt het als voorbehoed middel tegen ziekten of omhet ver schil tussen diverse stammen en stan den aan te duiden. Verkrijgbaar in diverse fijne vruchcensmaken. los A 32 cent per 100 gram en in rollen a 17 cent. Let op de naam RANG op het be schermend omhulsel van elk „Rangetje" en op iedere rol. had. Zo had koningin Cleopatra, alleen voor het zalven van haar handen, tel kens voor een waarde van ongeveer f 180.aan reukstoffen nodig. Ook in de Bijbel wordt melding ge maakt van het gebruik van reukstof fen. De zachte geuren van reukoffers verspreidden zich op feestdagen door de tempel en men vereerde de doden met kostbare zalven. Maar in de eerste plaats was het in warme landen een middel tot verfrissing en om onaan gename geuren te verdrijven. Toch leidde het gebruik ook daar soms tot misbruik, zodat een der profeten er zelfs tegen moest waarschuwen. Tegen de boze geesten. Een magische kracht werd vaak aan de reukstoffen toegekend. In de mid deleeuwen meende men, dat iemand door bepaalde geurtjes van „boze gees ten" bevrijd kon worden en nu nog geraken de medicijnmannen der inboor lingen er door in extase. Al lijkt het gebruik van parfums iets specifiek vrouwelijks, vroeger ver smaadden de mannen ze evenmin. Het was zelfs nodig, dat Solon de verkoop verbood aan de mannen in Grieken land, die het gebruik van de Egypte- naren hadden overgenomen. Voor de vrouwen liet men dit „overbodige weeldeartikel" blijkbaar wel toe. In het oude Rome bleek het nog erger. Ernstige mannen lieten herhaal de waarschuwingen horen. Keizer Nero zelf gaf echter een sleqht voorbeeld, Op één enkel feest zou hij voor !meer dan f 60Ö.000.aan reukstoffen heb ben verkwist. Dit fabelachtige bedrag bewijst, welk een onzinnige afmetingen het gebruik van reukstoffen, zalven en essences had aangenomen. Ten tijde van kruisvaart en Salomo. Toen de bloeitijd van het romeinse rijk ten einde was, verdwenen langza merhand deze luxe gewoonten. Maar daarmee was het kwaad niet uitge roeid; toen de kruisvaarders uit het verre oosten terugkeerden, brachten zij allerlei zwoele parfums mee naar het westen. De parfumeerkunst leefde weer op, vooral in Frankrijk. Jaarlijks moet Madame de Pompadour om Lodewijk XV te behagen, voor on geveer f 240.000.aan parfums heb ben gebruikt. Men beweerde zelfs, dat de vrouwen zich wel moesten parfu meren, omdat ze zich te weinig wasten. De „make up", een woord met zo moderne klank, is al even oud, al zal men daarvoor vroeger wel een andere term gebruikt hebben. Om de ogen groter te doen lijken en het wit be ter te doen uitkomen, blanketten de oosterse vrouwen haar gezicht, zij be streken de wenkbrauwen mét een zwart poeder, in alcohol gemengd, waardoor ze in elkaar schenen te lopen en het De smaak van de natuurvolken is echter niet erg in overeenstemming met onze westerse opvattingen. De vrouwen van een stam op Borneo bij voorbeeld beschilderen bijna het ge hele lichaam met figuren die op halve handschoenen lijken. Ook afbeeldingen van dieren zijn geliefd. De oorlellen rekken zij uit door het inhangen van ringen, zodat de lellen tot op 4e borst afhangen. Tanden worden gepunt en bijgevijld en zelfs wel zwart gemaakt. Alles voor de schoonheid. Een ongewone wet. In Europa nam het gebruik van schoonheidsmiddelen in later eeuwen zo toe, dat de wetgever zich er eens mee ging bemoeien. In de 18de eeuw werd in Engeland een wet ingediend, waarbij bepaald werd dat alle vrou wen, onverschillig van welke rang of stand, die na de uitvaardiging van de bedoelde wet zijne majesteits onderda nen (de mannen) met behulp van wel riekende stoffen, schmink, kunsttan den, vals haar, korsetten, schoenen met hoge hakken en gewatteerde heupen tot een huwelijk zouden verleiden, als heksen zouden worden beschouwd. Een aldus tot stand gekomen huwelijk zou waardeloos verklaard worden. Dit ging het engelse parlement toch wel wat ver en de wet werd verwjorpen, maar de opvattingen over de vrouwe lijke kunstgrepen spreken uit dit ont werp genoeg. Gedurende de gehele 18de eeuw be leefden pruiken, poeder en blanketsel een gouden tijd, voornamelijk in Frank rijk. In Nederland volgde men het franse voorbeeld echter trouw na. De franse revolutie bracht ook op dit gebied verandering. De grote overdaad was spoedig verdwenen, alleen eau de cologne (water van Keulen) en andere reukstoffen bleven algemeen geliefd en hiervan maakten onze grootmoeders een dankbaar gebruik. Wellicht zijn er in onze moderns lijd mensen, die een wet nodig achten om de overmatigheid op dit gebied tegen te gaan. Of het 6ucces zou hebben? Het valt zeer te betwijfelen. De ge schiedenis leert wel, dat het hier nu eenmaal gaat om een onuitroeibare ei genschap van de vrouw en dat .pok de mannen zich meermalen op hetzelfde pad begeven hebben. En de vergelijking met vroeger dwingt tot de conclusie, dat het te genwoordig eigenlijk zo erg nog niet; is (Nadruk verboden) Huidzuiverheid Huidgezondheid Puistjes verdrosen door Purol-poeder Er zijn verschillende redenen waar om we in ons schik kunnen zijn met de zilveren gulden, die het frommelige stukje papier komt vervangen. Jammer is het daarom, dat velen de voordelen niet inzien en deze muntstukken moed willig aan de circulatie blijven ont trekken door ze in spaarkous en geld kistjes op te potten, zodat we het faog steeds met gevaarlijk vieze en vuile vodjes moeten doen. Psychologische argumenten voor de vervanging waren, dat zilvergeld er mooi uitziet en dat het een gevoel van welstand geeft, waardoor het be ter past bij onze tijd dan de 'armoedige „briefjes". Uit praktisch-technisch oog punt voldoet zilver beter dan papier omdat het zich gemakkelijker laat tel len en beter te overzien is. Er is ook een hygiënisch aspect aan deze kwestie. Een ieder voelt dit in stinctief wel aan. We moeten er echter eens wat uitvoeriger bij stilstaan om tie kunnen inzien, dat ook in de weten schappelijk gefundeerde gezondheidsleer duidelijke redenen voor goedkeuring van de maatregel liggen. Worden ziekten door geld overgebracht? Natuurlijk gaat het hier allereerst om overbrenging van bacteriën, dus om besmettingskansen. Aangezien ver schillende infectieziekten door middel van besmette voorwerpen kunnen wor den overgebracht, kan geld een gevaar opleveren voor de gezondheid. Is geld „besmet" dan wil dat zeg gen, dat het bijvoorbeeld in de nabij heid is geweest van iemand !die hoest te en dat daarbij een 'druppeltje keel- slijm dat veel ziektekiemen kan be» vatten erop terecht gekomen is. Maar niet alleen echte infectieziek ten hebben we op het oog als we over besmetting spreken. Heel wat veelvuldiger hebben we in het dage lijks leven te maken met overbrenging van de bacteriën, die puisten en an dere soorten huidafwijkingen veroor zaken en ook dikwijls optreden als veronfitreinigers van wonden. Een wei nig vocht uit een ontstoken vinger kan gemakkelijk terecht komen op het geld, dat van hand tot hand gaat. Ook een huidziekte als scabies (schurft), die hier te lande na de oorlog gelukkig uiterst zeldzaam^ is geworden, kan door geld worden Over gebracht. De veroorzaker van deze ziek te is een klein diertje, een mijt, jdat gangen graaft in de huid, vooral in de huid tussen de vingers. Metaal hygiënischer dan papier. Nu kunnen ziektekiemen even goed op een zilveren als op een papieren gulden terecht komen. Op een metalen geldstuk hebben ze maar een kort le ven. De viezigheid droogt uit <en blijft er niet aan kleven, zoals aan papier. Bovendien bevat metaal niets wat als voedsel voor de bacteriën kan dienen, zodat ze spoedig te gronde igaaü. Nog sterker: het zilver werkt om zo te zeggen desinfecterend. Een merk waardige proef in het laboratorium is er om dit te bewijzen. Zet men een voedingsbodem klaar van een gebrui kelijke samenstelling, waarop o.a. etter- bacteriën goed kunnen gedijen, en men legt. daar eerst een muntstuk op, dan blijkt dat onder de munt en ook Inog in een kring er omheen de ziektever wekkers niet groeien. Zeer kleine deel tjes van het metaal dringen namelijk in de omgeving door en die metaal ionen verhinderen de bacteriegroei. Wat de geneeskundigen betreft, die zullen het dus zeker toejuichen als óók de rijksdaalder weer eens van zil ver wordt. Pot derhalve de nog schaarse zilver stukken niet op, maar laat de nieuwe guldens rollen, opdat eindelijk het bac- teriënhoudende papier kan worden in genomen en geheel verdwijnen. Dr. Alfreda Briedé. (Nadruk verboden).

Krantenbank Zeeland

Noord-Bevelands Nieuws- en advertentieblad | 1956 | | pagina 2